intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Thương hiệu hay nhãn hiệu hàng hoá?"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

56
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thương hiệu hay nhãn hiệu hàng hoá? Nhìn chung, những hành vi được pháp luật điều chỉnh thì thường cũng được đạo đức điều chỉnh, do vậy mà sự chồng lấn giữa hành vi pháp luật và hành vi đạo đức là rất lớn. Nội dung những quy định cụ thể của pháp luật và đạo đức có thể thống nhất hoặc mâu thuẫn nhau, nói cách khác, sự điều chỉnh của pháp luật và đạo đức có thể là thuận chiều cũng có thể là ngược chiều....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Thương hiệu hay nhãn hiệu hàng hoá?"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. NguyÔn h÷u ChÝ * Quá trìnhkháchcquan, ãhvài nhang kinh t ng xu th toàn u hoá, p tác là nh ng nư c ang phát tri n trong quan h kinh t . Trong ph m vi bài vi t này chúng t i m i m t i s ng kinh t xã h i c a nhân tôi xin trình bày m t s v n v chính lo i. Nh ng tác d ng tích c c c a toàn c u sách, lu t l thương m i không công b ng hoá là không th ph nh n, i u ó th hi n mà nh ng nư c phát tri n s d ng như trên m i lĩnh v c kinh t , chính tr , xã h i... nh ng " òn ng m" trong quan h thương Tuy nhiên, nh ng m t trái c a quá trình toàn m i v i nh ng nư c ang phát tri n. c u hoá cũng ngày càng b c l rõ nét, ó là 1. Trong quá trình xây d ng và phát tri n s phát tri n không b n v ng, v n suy kinh t , các nư c ang phát tri n có nhu c u thoái môi trư ng, l i d ng thương m i can r t l n v tài chính. Các ngu n v n ư c huy thi p vào công vi c n i b qu c gia... và c ng t r t nhi u kênh khác nhau, trong ó bi t là s phân hoá giàu nghèo ngày m t sâu áng k là ngu n v n t Qu ti n t qu c t s c không ch trong m t nư c mà ngay gi a (IMF) và Ngân hàng th gi i (WB) thông các qu c gia. Ch ng h n, trong 20 năm qua, qua các kho n vay ưu ãi, vi n tr . Nhưng t ng s n lư ng th gi i tăng 6 l n trong khi kèm theo nó bao gi cũng là các i u ki n, ó s ngư i nghèo l i tăng 20%. Tài s n c a s c ép bu c nh ng nư c nghèo ph i m c a 3 ngư i giàu nh t th gi i vư t t ng GDP th trư ng c a mình v i t c chóng m t, c a 48 qu c gia nghèo nh t th gi i v i hơn nh ng òi h i c i cách tri t v kinh t 600 tri u dân. 200 ngư i giàu nh t th gi i như tư nhân hoá, môi trư ng u tư, tài s h u s tài s n nhi u hơn t ng thu nh p chính ngân hàng... t o i u ki n cho các c a 41% dân s th gi i. V n c a 200 ngư i công ti xuyên qu c gia (TNC) ư c tho s c giàu nh t th gi i ã tăng t 440 t USD lên ti n hành các th t c u tư và thuê mư n 1042 t USD t năm 1994 n năm 1998, có nhân công mà không b b t c tr ng i nào, nghĩa là m i giây thêm ư c 500 USD trong không quan tâm n h u qu cũng như c khi 1,2 t ngư i (t c 1/6 dân s th gi i) thu thù v m t kinh t , xã h i, l ch s , dân t c nh p m i ngày ch dư i 1 USD.(1) Có r t th m chí ch quy n qu c gia. ây cũng nhi u nguyên nhân gi i thích cho th c chính là nguyên nhân mà Chính ph Indonesia tr ng áng bu n nói trên, trong ó có vi c vào tháng 5/2003 tuyên b ã s n sàng ch m các nư c phát tri n s d ng chính sách, lu t l thương m i qu c t m t cách h t s c tinh * Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t vi gây b t l i cho nh ng nư c nghèo, Trư ng i h c lu t Hà N i 10 T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003
  2. nghiªn cøu - trao ®æi d t quan h v i IMF sau khi hi p nh h p chính gây khó d cho chúng ta, b i Mĩ là tác 5 năm gi a hai bên mãn h n vào cu i m t trong nh ng i tác quan tr ng cung c p năm 2003 v i lí do là t ch c này ã gây tài chính cho IMF ho t ng. Như v y, nhi u s c ép làm m t ch quy n c a thông qua các quy nh ng t nghèo c a vi c Indonesia. Ph i th a nh n s h p tác v i cung c p tài chính mà ch y u là i v i các IMF ã t o r t nhi u thu n l i cho Indonesia nư c nghèo, Qu ti n t qu c t , Ngân hàng trong c i cách và phát tri n kinh t . Nhưng th gi i và ph n l n các chính ph phương theo các nhà phân tích, s dĩ m i quan h B c (khu v c nh ng nư c giàu và phát tri n) gi a Indonesia và IMF g p tr c tr vì IMF là nh ng nhà bi n h m nh m cho t do hoá yêu c u Indonesia ph i i theo m t chương thương m i v i r t nhi u yêu c u và khái trình c i cách kh t khe, bao g m c i cách ni m mơ h , k t qu là các nư c nghèo m thu khoá, lu t thương m i, h th ng tư pháp c a th trư ng nhanh hơn nhi u so v i các t o i u ki n thu n l i cho nhà u tư, c i nư c giàu. Bình quân thu nh p kh u các cách và tư nhân hóa doanh nghi p nhà nư c Nam Sahara châu Phi và Nam Á gi m nư c... mà nhi u ngh sĩ và các chính tr gia m t n a, c a Mĩ Latinh và ông Á gi m hai không ch p nh n.(2) G n ây, nư c ta, IMF ph n ba.(4) Do ó, hàng hoá c a nh ng nư c cũng ngưng gi i ngân kho n tín d ng 386 phát tri n t tràn vào khu v c này v i tri u USD ã ư c phê chu n cho Vi t Nam nh ng th ph n và l i nhu n kh ng l th m vào tháng 4/2001 theo th th c tăng trư ng chí gi t ch t th trư ng trong nư c sau khi và gi m nghèo (PRGF). Có ba t gi i ngân t o ra nh ng ánh hào quang t m th i v kinh v i t ng giá tr 158 tri u USD ã ư c th c t . Trong khi ó, hàng hoá xu t kh u c a hi n t tháng 4/2001 n tháng 6/2002. Hơn nh ng nư c này vào các nư c phát tri n g p m t năm qua, t gi i ngân th tư liên ti p r t nhi u khó khăn vì h th ng thu khoá, b trì hoãn dù theo k ho ch các t gi i hàng rào nh p kh u do nh ng nư c giàu t ngân ư c ti n hành 6 tháng/l n. Theo bà ra, "khi các nư c ang phát tri n xu t kh u Susan Adam trư ng i di n IMF t i Vi t sang các nư c phát tri n, h v p ph i hàng Nam, lí do IMF ngưng gi i ngân cho Vi t rào thu quan cao hơn g p 4 l n m c thu Nam liên quan n bi n pháp chính sách an ánh vào các nư c phát tri n. Nh ng hàng toàn vì IMF cho r ng h th ng ki m toán, k rào thu quan ó khi n các nư c ang phát toán c a Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam ho t tri n ph i t n kém 100 t USD m i năm, g p ng còn thi u hi u qu .(3) Tuy nhiên, ngoài ôi s ti n ư c vi n tr . Và theo th ng kê lí do trên nhi u ngư i cho r ng còn có nh ng n u châu Phi, ông Á, Nam Á và Mĩ Latinh, nguyên nhân liên quan n vi c c i t doanh m i khu v c ch c n tăng ư c 1% trong kim nghi p nhà nư c, tư nhân hoá n n kinh t , ng ch xu t kh u c a th gi i thì k t qu tăng c i cách hành chính... v i nh ng òi h i mà thu nh p c a h có th ưa 128 tri u ngư i chúng ta không d ch p nh n. Và theo thói ra kh i nghèo kh ".(5) ó m i ch là nh ng quen c a nư c l n, Mĩ l i s d ng vũ khí tài t n th t trư c m t, nh ng t n th t lâu dài g n T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003 11
  3. nghiªn cøu - trao ®æi v i vi c m t cơ h i u tư và m t tính ch t Hoa Kì ã chi m m t n a s ti n ó"(6). năng ng c a n n kinh t còn l n lao b i Chính vì v y, có quan i m cho r ng: " ng ph n. V b n ch t, chính sách thương m i sau nh ng lu n c ph c t p và r c r i v qu c t không ph i là i ngh ch v i nhu c u quy n s h u trí tu , Hi p nh TRIP là m t và quy n l i c a ngư i nghèo, v n là s ng y t o, m t trò gian l n ư c th ch ch nh ng lu t l i u ch nh nó ư c ngư i hoá và ư c lu t l c a WTO phê chu n".(7) ta s p t m t cách có l i cho ngư i giàu. ã Vi c áp d ng TRIP trong dư c ph m s có n lúc IMF và WB không nên áp t t do nh ng h u qu nghiêm tr ng i v i y t hoá thương m i cùng m t s yêu c u không công c ng. Nh ng b ng ch ng t các nư c th t c n thi t khác làm i u ki n cho vay i ang phát tri n cho th y tăng cư ng b o v v i nh ng nư c ang phát tri n n u như b ng sáng ch có th làm tăng g p ôi ti n không mu n khoét sâu thêm s b t công c a chi cho thu c ch a b nh và h u qu là nhi u chính sách thương m i không công b ng ngư i trong các nư c ang phát tri n không gi a nư c giàu và nư c nghèo. th ti p c n ư c h th ng chăm sóc y t t i 2. Các lu t l thương m i, dù là b t l i cho thi u (trong khi ó cũng chính các lu t l nh ng nư c ang phát tri n nhưng l i ư c này l i không khuy n khích m y vi c phát m b o và ban hành m t cách h p pháp b i tri n s n xu t các dư c ph m c bi t c n các t ch c thương m i mang tính qu c t thi t và thích h p như v c xin phòng b nh, mà áng k nh t là các quy nh c a T ch c v n không m y h p d n các công ti dư c thương m i th gi i (WTO). Không th ph ph m). kh c ph c tình tr ng này và trư c nh n nh ng tác d ng tích c c c a WTO s c ép c a dư lu n c ng ng th gi i, t i trong quá trình toàn c u hóa, t do thương H i ngh b trư ng T ch c thương m i th m i, thúc y xúc ti n u tư, phát tri n kinh gi i l n th tư (H i ngh Doha) tháng t ... c bi t v i nh ng nư c ang phát tri n. 11/2001, các b trư ng tài chính c a th gi i Tuy nhiên, xét dư i góc bình ng trong tái kh ng nh chính ph các nư c ư c t quan h thương m i qu c t gi a các nư c do th c thi m i bi n pháp c n thi t b o v giàu và nư c nghèo thì nhi u i u kho n c a s c kho c a dân chúng. i u ó có nghĩa là WTO là nh ng lu t l r t khó ch p nh n. n u giá thu c c a các công ti dư c ph m Hi p nh v các phương di n liên quan vư t quá kh năng c a ngư i c n s d ng, n thương m i c a các quy n s h u trí tu các chính ph có th b t ch p b ng sáng ch (TRIP) là m t ví d i n hình. S b o v mà không ph i s b tr ng ph t thông qua nghiêm ng t hơn các b ng sáng ch s làm vi c ban hành "gi y phép b t bu c" khi c n tăng phí t n chuy n giao công ngh . Ch ng thi t (Gi y phép b t bu c là th t c trong h n: "Các nư c ang phát tri n s m t quy nh c a WTO theo ó m t chính ph kho ng 40 t USD m t năm dư i hình th c ng trư c d ch b nh ư c quy n c p gi y tăng thêm ti n tr cho b ng sáng ch c a phép s n xu t m t bi n th c a dư c ph m các TNC phương B c, trong ó ch riêng g c quan tr ng và ph i tr ti n b n quy n 12 T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003
  4. nghiªn cøu - trao ®æi 5% cho ngư i s h u sáng ch ). ây là b ng sáng ch nh ng m u v t di truy n l y th ng l i c a nh ng nư c nghèo trong vòng ngay t i các nư c ang phát tri n. Vì th m i àm phán Doha nh m t o ra chút ít s công có chuy n nh ng cây tr ng, v t nuôi lâu i b ng trong quan h thương m i thu c lĩnh c a nư c này l i thu c s h u c a nư c khác v c s h u trí tu v dư c ph m và v hình và "n u ti n b n quy n 2% ư c ánh vào th c là òn giáng vào các t p oàn dư c các m u v t di truy n ó h s ki m ư c 5 ph m v trách nhi m c a h v i xã h i, c ng t USD. Thêm vào nh ng m t mát ó là các ng ch không th thu l i nhu n b ng m i ti u nông s không có quy n t n tr , mua giá, b t ch p c sinh m ng con ngư i. Tuy bán và trao i gi ng".(9) nhiên, th c t v n này l i không ơn gi n, Tương t như v y, theo Hi p nh chung ví d t i Thái Lan, Chính ph ư c tính m i v thương m i trong m u d ch (GATS), các tháng có thêm 30.000 - 50.000 ngư i m i b nư c phát tri n tìm cách m nh ng th nhi m b nh HIV/AIDS, trong ó chi phí trư ng m i cho các nhà u tư c a TNC. thu c men ch a tr v i lo i b nh này r t t. Chúng bao g m các th trư ng cho d ch v Nhưng trư c s c ép c a Mĩ trong quan h tài chính và các ti n ích công c ng cơ b n kinh t , Thái Lan không có s thay i nào như nư c sinh ho t. Các ho t ng trong trong l p trư ng v "gi y phép b t bu c" t lĩnh v c d ch v mà các nư c ang phát tri n sau H i ngh Doha. i l i, h u h t các s n có th hư ng l i như cung c p lao ng, l i ph m thép c a Thái Lan ư c lo i ra trong không ư c ưu tiên. Trong lúc ó, b ng cách bi u thu nh p kh u m i mà T ng th ng áp d ng các nguyên t c th trư ng t do Bush v a công b . M t quan ch c Thái Lan trong vi c cung c p các ti n ích thi t y u, th l vào tháng 2/2002: "Quy t tâm chính tr GATS e d a xúc ti n các hình th c tư nhân th c hi n gi y phép b t bu c gi n ơn là v n hoá kh dĩ e d a l i ích c a ngư i nghèo. chưa ra i m c dù ã ư c m ư ng Nhi u chính sách công nghi p t ng t o Doha. Ch ng qua là Thái Lan quá s Mĩ y thu n l i cho vi c h i nh p thành công vào thôi".(8) K t qu là ch có 5% trong s 1,5 th trư ng th gi i ông Á nay b các lu t tri u ngư i dương tính HIV Thái Lan ư c l c a T ch c thương m i th gi i ho c h n i u tr theo phác kép, nói gì n phác ch ho c c m tri t , bao g m nh ng chính tam h p - phác ch a tr tiêu chu n c a sách yêu c u các TNC tìm ki m và s d ng ngư i châu Âu và ngư i Mĩ. các s n ph m n i a, song song v i vi c h n Ngoài v n dư c ph m, trong lĩnh v c ch các u tư nư c ngoài. Như v y, "b ng nông nghi p các phương th c ti p c n v n vi c òi h i các nư c có trình phát tri n b ng sáng ch hi n nay tr c ti p e do r t khác nhau ph i áp d ng cùng m t lu t l , quy n l i c a các ti u nông. Các chính ph rõ ràng WTO ã t ra b t công và l c lõng phương B c th c t ã cho các nhà u tư v i nh ng thách th c mà các nư c ang phát c a các công ti ti n hành nh ng hành ng tri n ph i ương u".(10) T i sao l i x y ra cư p sinh h c b ng cách cho h ư c nh n tình tr ng này? b i vì, ng sau b c bình T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003 13
  5. nghiªn cøu - trao ®æi phong m t t ch c do các "thành viên i u Ch ng bán phá giá là bi n pháp b o h hành" là m t h th ng cai qu n d a trên s ư c s d ng ngày càng ph bi n trong th ng tr c quy n c a ng ti n. Các nư c thương m i qu c t hi n nay thông qua chính giàu có nh hư ng ngo i l . ó là m t ph n sách thu và h n ng ch nh p kh u nhưng do th t b i c a ch dân ch i di n. M i nh ng ý tư ng và tác d ng t t p ban u thành viên WTO có th ư c m t phi u b u c a nó ang d n b l m d ng - c bi t t nhưng 11 thành viên các nư c kém phát tri n phía các qu c gia phát tri n. V ki n cá nh t không có l y m t i di n tr s basa, cá tra gi a Vi t Nam và Mĩ g n ây là WTO Geneva. Các m i quan h quy n l c m t thí d . Ngay sau khi Hi p nh thương làm tăng thêm nh ng b t bình ng trong m i Vi t - Mĩ kí chưa ráo m c v i nh ng kh năng àm phán WTO. Trong lúc ó thì cam k t c a hai bên v t do thương m i thì các TNC hùng m nh th c thi m t tri n khai v i lí do b o v m t nhóm ngư dân b gi m m nh m phi thư ng trong nh hư ng chính b t l i nhu n và cho r ng Vi t Nam bán phá sách thương m i. ã n lúc WTO cũng c n giá cá basa, cá tra nh ng nhà l p pháp Hoa ph i c i t l i, trung th c và minh b ch hơn Kì ã thông qua m t o lu t không th a trong các m i quan h nh hư ng n các nh n cá tra, cá basa là cá da trơn và c m chính sách thương m i toàn c u. T ng c c cá và dư c ph m Hoa Kì (FDA) 3. Do nhu c u c n ph i b o h s n xu t t o thu n l i cho các loài cá này vào Mĩ. trong nư c, i v i t ng khu v c, t ng t ư c k t qu này, m t s ngh sĩ Mĩ ã ngành riêng bi t trong n n kinh t , các nư c s d ng nh ng th thu t và các cu c v n ph i áp d ng các bi n pháp b o h khác ng hành lang mà xem ra không ch còn nhau. Theo Báo cáo c a T ch c thương m i thu n tuý là v n kinh t , pháp lí n a. V th gi i, có ba bi n pháp b o h cơ b n ư c v n này, thư ng nghĩ sĩ Mc Cain - m t ch p nh n v m t pháp lí trong thương m i c u tù binh chi n tranh Vi t Nam ã nh n qu c t là: xét: "V i m t th thu t tu t ti ng Latinh - ánh thu v i các m t hàng bán phá giá. khôn khéo và ch ng c n nh c gì n Vi t - ánh thu b sung i v i nh ng hàng Nam, các thư ng nghĩ sĩ mi n Nam y ã t hoá mà nư c xu t kh u ư c tr c p. tay làm t n thương n chính sách c a Hoa - Các bi n pháp t v h n ch t m Kì b ng m t thí d bê b i c a ch nghĩa gia th i vi c nh p kh u quá m c. trư ng ích th c mà chính chúng ta v n Trên th c t , do vai trò b o h c a thu ngh ngư i Vi t Nam nên t b i". Bà quan và các rào c n phi thu quan khác Virginia Foote, ch t ch H i ng thương ư c gi m b t, vi c s d ng các bi n pháp m i Hoa Kì - Vi t Nam cho r ng: "Sau khi b o h nêu trên th p k 90 có xu hư ng ã b ra nhi u năm nói rõ cho Vi t Nam gia tăng h u kh p các nư c trên th gi i, m c a m u d ch là m t tình th hai bên u k c nh ng nư c phát tri n cũng như th ng, th t áng x u h n u ngay sau khi kí nh ng nư c ang phát tri n.(11) (hi p nh thương m i) Hoa Kì l i chuy n 14 T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003
  6. nghiªn cøu - trao ®æi sang m t ki u ch nghĩa b o h "chúng tôi nh c a WTO, các hi p nh thương m i th ng, các anh thua" v cá da trơn". Ngày qu c t nhi u nư c giàu còn ưa ra các tiêu 24/7/2003 b n thành viên c a U ban chu n b o h s n xu t trong nư c mà thương m i qu c t Mĩ (ITC) ã b phi u nhi u nhà nghiên c u g i là các "tiêu chu n phán quy t Vi t Nam ã bán phá giá cá tra, kép", th c ch t là các rào c n kĩ thu t trong cá basa gây "thi t h i th t s " cho ngành thương m i v i m c ích nh m gây khó d nuôi cá c a Mĩ và áp d ng thu ch ng bán cho các i th c nh tranh, th m chí là òn phá giá th c hi n t ngày 7/8/2003 i v i ánh ng m tri t tiêu ưu th c a i th . T s n ph m philê cá tra, cá basa ông l nh Vi t ch c OXPAM qu c t ã thi t l p m t b n Nam nh p vào Mĩ m c thu r t cao t li t kê các tiêu chu n kép (DSI). Nó bao g m 36,84% n 63,88%. Quy t nh nói trên c a 10 lĩnh v c quan tr ng trong chính sách ITC làm cho hàng tri u nông dân Nam B có thương m i c a các nư c giàu, trong ó có th l i rơi vào c nh n n n, kh n khó (riêng thu quan bình quân, quy mô thu quan ánh t nh An Giang, mùa cá năm nay ngư dân có vào hàng d t may và nông s n và nh ng h n kh năng b thi t h i trên 75 t ng).(12) ây ch nh p kh u t nh ng nư c kém phát tri n cũng là b ng ch ng v tính hai m t c a yêu nh t... G i là "tiêu chu n kép" b i vì "nó c u t do hoá thương m i v i nh ng cam k t lư ng giá kho ng cách gi a các nguyên t c xoá ói, gi m nghèo. t do thương m i ư c các nư c giàu cam V nguyên t c, các bi n pháp b o h s n k t tuân th v i th c t hành ng b o h xu t trong nư c t t c các qu c gia u có m u d ch c a h ".(14) Không m t nư c công quy n áp d ng và có nh ng quy t c m nghi p nào x ng áng ư c khen t ng. Tuy b o r ng các qu c gia ph i x p v i nhau nhiên, Liên minh châu Âu b coi có nhi u trong buôn bán. Nhưng các nư c phát tri n "tiêu chu n kép" nh t trong quan h thương có thiên hư ng khai thác nhi u hơn các quy m i, sau ó n Hoa Kì. Ch ng h n Liên t c ó, c bi t là vi c th c thi chúng ph i minh châu Âu (EU) v a thông qua quy t m t nhi u th i gian cãi vã v i các lu t gia. nh c m các tàu ch d u m t l p v ho t Quy t nh g n ây c a Hoa Kì (tháng ng trên vùng bi n c a kh i này k t năm 3/2002) tăng thu ánh vào thép nh p kh u 2010. Sau th i h n ó, t t c các tàu không t nhi u nư c r t có th là trái v i các lu t l áp ng tiêu chu n trên, n u xu t hi n t i c a WTO nhưng t i thi u cũng ph i m t t vùng bi n châu Âu s b ph t n ng, k c hai năm trư c khi ưa ra phán quy t v v n t ch thu. Cùng v i quy nh này, niên h n s này. Kho ng th i gian ó cũng d ng tàu ch d u cũng b rút xu ng còn 8 công nghi p thép c a nư c khi u n i ch t năm. M c ích c a quy nh này là b o m ngóm.(13) V ki n cá basa, cá tra nói trên an toàn cho các con tàu ch d u. Th nhưng cũng là m t trư ng h p tương t . theo k t lu n c a cơ quan chuyên môn, h u Bên c nh vi c s d ng m t cách khôn h t các v chìm tàu d u hoàn toàn không khéo và không kém ph n th o n các quy ph i ch do tàu có m t l p như l p lu n c a T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003 15
  7. nghiªn cøu - trao ®æi EU mà là do sai l m c a ngư i i u khi n. châu Âu và Nh t B n tương ng là 31% và Chính vì th , th c ch t ng sau lí do b o v 59% ng th i chúng gây ra s n xu t dư môi trư ng c a EU là m c tiêu gây khó d th a. S n ph m dôi ra ư c tung ra bán phá cho i tàu ch d u c a khu v c khác. Trong giá trên th trư ng, làm gi m giá hàng nông khi EU có ti m l c tài chính im i i s n trên th gi i và l i ư c tr c p thêm tàu thì i v i các nư c hi n ang d a vào b ng ti n c a ngư i óng thu và c a ngư i i tàu cũ có giá chuyên ch r c nh tiêu dùng. Nh ng tr c p xu t kh u c a các tranh, áp ng òi h i ph i thay c m t i nư c giàu ã làm cho giá xu t kh u c a các tàu trong th i h n chưa y 10 năm là vi c nư c ang phát tri n h xu ng và tàn phá làm quá s c. ây không ph i l n u tiên tri n v ng c a nông nghi p s n xu t nh . T i ngư i ta ch ng ki n nh ng bi n pháp như nh ng nư c như Haiti, Mêhicô và Giamaica, v y, máy bay c a Nga cũng ã t ng b c m m c tr c p cao nh p kh u lương th c giá bay sang châu Âu vì lí do ti ng n quá m c r ã tàn phá th trư ng n i a. Tinh vi hơn, quy nh c a EU. M t s s n ph m d t may, vi c tr giá nông nghi p các nư c phát th công, nông s n c a nhi u nư c ang phát tri n còn ư c th c hi n thông qua vi c vi n tri n b EU ngăn không cho nh p sang châu tr lương th c. L y In ônêxia làm ví d , Âu v i lí do có s d ng lao ng tr em, an năm 1998 In ônêxia nh n ư c 1.143.000 toàn th c ph m...(15) t n lương th c, năm 1999: 522.000 t n, năm Tr c p, c bi t là tr c p trong nông 2000: 554.000 t n tr thành nư c nh n vi n nghi p ang là bi n pháp b o h ph bi n, tr lương th c nhi u nh t trên th gi i. Hoa c bi t các nư c phát tri n. Không có lĩnh Kì cùng Nh t B n là hai nư c vi n tr lương v c nào "tiêu chu n kép" c a các nư c công th c nhi u nh t cho In ônêxia. Không th nghi p bi u hi n rõ như trong nông nghi p. ph nh n tính tích c c c a ho t ng vi n T ng tr c p cho nông dân trong nư c c a tr nhưng trong trư ng h p này ai cũng bi t các qu c gia này lên n 1 t USD m i là nông dân c a nh ng nư c vi n tr ư c ngày.(16) Theo s li u c a OECD (T ch c hư ng l i khi bán s lương th c t n kho ó h p tác và phát tri n kinh t châu Âu), hàng v i giá cao cho chính ph . Như v y, trong năm các nư c phát tri n ã chi kho ng 311 t th c t các nư c phát tri n ã s d ng vi n USD tr c p cho nông nghi p, t c g p tr lương th c như m t chiêu th c d b kho ng 2 l n t ng kh i lư ng hàng xu t tr c p cho các ch nông tr i c a các nư c kh u nông s n c a các nư c ang phát tri n. vi n tr - th c ch t là m t thao tác tr giá mà Hai siêu cư ng nông nghi p EU và Mĩ u theo các quy t c c a WTO thì không ư c xu t kh u v i giá th p hơn 1/3 giá thành s n phép. i u khó ch p nh n là ch , các nư c xu t. L i nhu n thu ư c t nh ng kho n tr phát tri n v n l y lí do nhà nư c tr giá c p này h u như hoàn toàn l t vào tay các ki n vi c bán phá giá m t vài m t hàng mà ch trang tr i giàu có nh t. Các ch trang tr i nh ng nư c ang phát tri n có ưu th trong Mĩ ã thu ư c kho ng 1/5 thu nh p, xu t kh u (như thái c a Mĩ v i m t s m t 16 T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003
  8. nghiªn cøu - trao ®æi hàng c a Trung Qu c và Vi t Nam). Th c t chính 2004: "Vi n tr không g n v i nhân nh ng nư c ang phát tri n không th có kh o c a Hoa Kì có th s không ư c c p năng tr giá như các nư c phát tri n. cho Chính ph Vi t Nam v i s lư ng vư t Theo ánh giá c a Vi n kinh t qu c t quá s lư ng tương t ã c p trong năm tài Mĩ (Washington D.C), trong th p k 1990 tr chính 2003", tr phi T ng th ng Hoa Kì l i ây s b o h c a các nư c EU ang th c quy t nh và xác nh n trư c qu c h i nư c hi n hàng năm lên t i 600 t USD, tương này r ng Vi t Nam ã áp ng các yêu c u ương 7% GDP. Bên c nh các bi n pháp liên quan n cái g i là "nhân quy n" theo như ch ng bán phá giá, tr c p hàng nông quan ni m c a Mĩ. ây không ph i là l n s n, các nư c EU còn áp d ng các m c thu u tiên và ch c cũng không ph i là l n cu i su t khác nhau, thu ph thu, các tiêu chu n cùng Mĩ dùng các i u ki n v quan h kinh kĩ thu t và v sinh... b o h hàng trong t thương m i can thi p vào công vi c n i nư c. Tuy nhiên, EU không ph i là ngo i l , b c a nư c ta cũng như m t s nư c khác. chi phí cho vi c b o h Mĩ còn cao hơn Cũng vì th , nhi u ý ki n cho r ng vi c nhi u, c bi t trong các ngành v n t i bi n nh ng ngư i nông dân mi n Tây Nam b và d ch v ngân hàng. B ng các bi n pháp Vi t Nam thua ki n trong v ki n cá tra, cá b o h như v y c a các nư c giàu, xem ra basa không ch ơn thu n là v n kinh t các nư c ang phát tri n r t ít cơ h i c nh và như v y, dư i góc pháp lu t thương tranh v i hàng hóa c a nh ng nư c phát m i ó là m t phán quy t không công b ng. tri n trong m i lĩnh v c. i u ó cho th y, hơn b t c qu c gia 4. M t trong nh ng nguyên t c trong ang phát tri n nào, Vi t Nam là m t trong m i quan h qu c t là không ư c g n quan nh ng nư c ph i ch u r t nhi u thách th c h kinh t thương m i, văn hóa, giáo d c v i trong quá trình h i nh p kinh t và luôn có nh ng i u ki n chính tr . Tuy nhiên, nh ng nguy cơ ph i i m t v i nh ng chính sách, nư c phát tri n, c bi t là Hoa Kì thư ng s lu t l thương m i không công b ng, phân d ng v n này nh m gây s c ép, t o ra m i bi t i x . quan h không công b ng trong thương m i 5. Không th không th a nh n tính ch t v i nh ng nư c có th ch chính tr không tích c c và nh ng ti m năng c a chính sách, "phù h p" v i quan ni m c a Hoa Kì, ó là lu t l thương m i v i tư cách là các công c Trung Qu c, Cu Ba, Vi t Nam và m t s h u hi u nh t cho quá trình toàn c u hoá, t qu c gia R p... Ch ng h n, g n ây nh t do thương m i. Tuy nhiên, kinh nghi m c a H vi n Hoa Kì vào ngày 15/7/2003 ã nh ng nư c ang phát tri n cho th y rõ cái thông qua m t s i u kho n b sung cho d kho ng cách gi a ti m năng l n lao c a l i lu t HR.1950 v chu n chi ngân sách cho ích thương m i và nh ng k t qu áng bu n quan h i ngo i năm tài chính 2004 - g n v i s h i nh p ngày m t nhi u hơn 2005, trong ó có i u kho n liên quan n thông qua thương m i. Song thương m i, t Vi t Nam. Theo i u kho n này, t năm tài b n thân nó không có l i, v n là s i u T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003 17
  9. nghiªn cøu - trao ®æi hành c a con ngư i. H th ng thương m i c lên m t m c b o m tho áng cho th gi i không ph i là m t th l c c a t ngư i s n xu t và làm thay i thông l c a nhiên. Nó là m t h th ng trao i ư c i u các t p oàn h ch p nh n mua bán theo hành b i các lu t l và thi t ch ph n ánh giá c ph i chăng. nh ng l a ch n chính tr . Nh ng l a ch n có - Xây d ng nh ng quy nh m i v s th ưu tiên cho nh ng l i ích c a k y u và h u trí tu b o m cho nư c nghèo có d b t n thương ho c cũng có th t lên kh năng ti p thu ư c công ngh m i và trên h t quy n l i c a ngư i giàu và có các dư c ph m cơ b n, nông dân có kh quy n th . Thương m i ang làm tăng thêm năng t n tr , trao i và bán gi ng canh tác. s nghèo kh và b t bình ng toàn c u b i - Bãi b các quy nh bu c các chính ph h th ng buôn bán qu c t ang ư c i u ph i t do hoá, tư nhân hoá các d ch v cơ hành em l i k t qu như v y. Do ó, c n b n có ý nghĩa quan tr ng i v i gi m nghèo. ph i có s l a ch n và thay i cho - Thúc y nâng cao ch t lư ng c a các thương m i toàn c u có dáng d p và mô th c tiêu chu n u tư và vi c làm thu c khu v c m i mà ó chính sách, lu t l thương m i tư nhân. ph i ư c xây d ng trên cơ s s chia s các - Dân ch hoá T ch c thương m i th giá tr và các nguyên t c c a công lí xã h i. gi i nh m t o cho các nư c nghèo có ti ng ây là cu c u tranh lâu dài, ph c t p và nói tr ng lư ng hơn. y thách th c nhưng không ph i là không - Thay i các chính sách qu c gia v y t , th th c hi n ư c. T ch c OXFAM qu c giáo d c lãnh o i u hành ngư i nghèo t 2002 ã phát ng cu c v n ng "Ph n có th phát tri n kh năng và th hi n ti m u cho thương m i ư c công b ng" và cho năng c a mình, ng th i tham gia vào th r ng thương m i toàn c u s tr nên công trư ng trên nh ng i u ki n công b ng hơn./.(17) b ng hơn n u h th ng chính sách, lu t l thương m i hi n hành c a th gi i ư c c i (1).Xem: Toàn c u hoá - phương pháp lu n và phương pháp ti p c n nghiên c u, Nxb. Chính tr qu c gia, cách theo hư ng: năm 2001, tr. 41. - C i thi n i u ki n ti p c n th trư ng (2).Xem: T p chí th i báo kinh t Sài Gòn, s 21/2003, cho các nư c ang phát tri n và ch m d t ngày 15/5/2003, tr. 41. chu trình c a các nư c giàu tr c p cho nông (3). Xem: Báo tu i tr , ngày 17/7/2003. nghi p s n xu t dư th a r i em bán phá giá (4), (5), (6), (7), (8), (9), (10), (13), (14), (16), (17).Xem: xu t kh u. T ng lu n nh ng lu t l ư c dàn d ng và các tiêu - Ch m d t vi c g n i u ki n vào các chu n kép, T ch c OXFAM qu c t , Nxb. Chính tr chương trình c a IMF - WB bu c các nư c qu c gia, năm 2002, tr. 18, 19, 22, 35, 22, 23, 40, 16, nghèo ph i m c a th trư ng b t k h u qu 17, 10-11. th nào i v i ngư i nghèo. (11).Xem: T p chí nh ng v n kinh t th gi i, - Thành l p m t thi t ch qu c t m i v Vi n kinh t th gi i, tháng 4/2003, tr.8. hàng hoá xúc ti n a d ng hoá và ch m (12).Xem: Báo thanh niên, ngày 30/7/2003 d t tình tr ng cung vư t c u nh m nâng giá (15).Xem: Báo ngư i lao ng, ngày 24/6/2003. 18 T¹p chÝ luËt häc sè 6/2003
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2