Báo cáo tốt nghiệp: Đánh giá các hoạt động khuyến nông trên địa bàn Quế Võ tỉnh Bắc Ninh 2007

Chia sẻ: Than Con | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:52

Thêm vào BST

Báo xấu

245
lượt xem 83
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sản xuất nông nghiệp là ngành sản xuất sớm nhất trong lịch sử phát triển của con người. Nó có vị trí hết sức quan trọng vì nó sản xuất ra lương thực, thực phẩm phục vụ cho nhu cầu thiết thực của con người không có ngành nào thay thế được. sản xuất nông nghiệp còn là nguồn cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp nhẹ, tiểu thủ công nghiệp........

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo tốt nghiệp: Đánh giá các hoạt động khuyến nông trên địa bàn Quế Võ tỉnh Bắc Ninh 2007

1 ®¹i häc th¸I nguyªn tr−êng ®¹i häc n«ng l©m ------------------- nguyÔn thÞ hµ Tªn Tªn ®Ò tµi: §¸nh gi¸ c¸c häat ®éng khuyÕn n«ng trªn ®Þa bµn quÕ vâ - tØnh b¾c ninh n¨m 2007 khãa luËn tèt nghiÖp ®¹i häc HÖ ®µo t¹o : ChÝnh quy Chuyªn ngµnh : KhuyÕn n«ng Khoa : KhuyÕn n«ng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Kho¸ : 2004 - 2008 Gi¶ng viªn h−íng dÉn : ThS. ThS. Cï Hång B¾c Th¸i Nguyªn, 2008 Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
2 Më §Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi S¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt sím nhÊt trong lÞch sö ph¸t triÓn cña con ng−êi. Nã cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng v× nã s¶n xuÊt ra l−¬ng thùc, thùc phÈm phôc vô cho nhu cÇu thiÕt thùc cña con ng−êi mµ kh«ng cã ngµnh nµo cã thÓ thay thÕ ®−îc. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, cho nhu cÇu tiªu dïng vµ xuÊt khÈu. Trªn thÕ giíi còng ®· cã rÊt nhiÒu n−íc dùa vµo n«ng nghiÖp ®Ó t¹o ra l−¬ng thùc, thùc phÈm ®Ó nu«i sèng d©n téc m×nh ®ång thêi t¹o nÒn t¶ng c¬ së cho c¸c ngµnh kh¸c vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t triÓn. ViÖt Nam lµ mét n−íc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh, víi c¬ cÊu cña ngµnh n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 20,23%, kho¶ng 70% d©n sè sèng ë n«ng th«n, 60% d©n sè lµm nghÒ n«ng. Trong giai ®o¹n hiÖn nay ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam lµ gi¶m tû träng ngµnh n«ng nghiÖp nh−ng vai trß cña nã vÉn ®−îc ®Ò cao. §−îc sù quan t©m cña §¶ng, nhµ n−íc, c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ vµ nh©n d©n ngµnh n«ng nghiÖp ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ. ViÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé KHKT vµo s¶n xuÊt, ®ång thêi lùa chän c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi tõng ®Þa ph−¬ng lµm cho n¨ng xuÊt s¶n l−îng c©y trång t¨ng lªn. ViÖt Nam tõ 1 n−íc hµng n¨m ph¶i nhËp khÈu l−¬ng thùc ®· v−¬n lªn hµng thø hai trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu lóa g¹o, s¶n phÈm n«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· cã mÆt trªn thÕ giíi nh− Ch©u ¢u, mü..... Thµnh c«ng nh÷ng b−íc ®Çu nh− trªn còng ph¶i nãi ®Õn vai trß tÝch cùc cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng. KhuyÕn n«ng víi vai trß tÝch cùc cña m×nh ngµy cµng ph¸t huy vµ më réng kh¾p c¸c vïng trong c¶ n−íc, ®ång thêi ®· ®−îc cñng cè vµ tõng b−íc c¶i tiÕn phï hîp vêi t×nh h×nh míi. NghÞ ®Þnh 13/CP do chÝnh phñ ban hµnh ngµy 2/3/1993 h−íng dÉn vÒ c¸c ho¹t ®éng nh»m c¶i tiÕn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c KN tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng ®· vµ ®ang ®−îc triÓn khai trªn c¶ n−íc. C«ng t¸c KN ®−îc tæ chøc vµ thùc hiÖn lµm t¨ng tiÕn ®é chuyÓn giao KHKT tíi n«ng d©n, ®ång thêi ®¸p øng nhu cÇu cña hä mét c¸ch nhanh nhÊt. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
3 Ngoµi ra, cßn t¨ng c−êng c«ng t¸c ®µo t¹o, më c¸c líp tËp huÊn kü thuËt kÕt hîp x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn ®Ó n«ng d©n tham quan vµ häc tËp. Tuy nhiªn, c«ng t¸c KN cßn tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt kÞp thêi. §Ó ho¹t ®éng KN ®¹t hiÖu qu¶ cao ®ßi hái ph¶i th−êng xuyªn ®æi míi vÒ nhËn thøc, quan ®iÓm, lý luËn tæ chøc chØ ®¹o cña tÊt c¶ c¸c ngµnh c¸c cÊp. HuyÖn QuÕ Vâ lµ mét huyÖn ph¸t triÓn nhanh cña tØnh B¾c Ninh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¬ cÊu kinh tÕ c«ng nghiÖp – dÞch vô – n«ng nghiÖp thay ®æi nhanh chãng cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu l−¬ng thùc, thùc phÈm cho toµn huyÖn th× c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®−îc t¨ng c−êng triÓn khai nh»m thóc ®Èy n«ng nghiÖp ph¸t triÓn bÒ v÷ng. §éi ngò c¸n bé KN tõng b−íc ®−îc n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc tæ chøc...... Ngoµi viÖc khuyÕn c¸o n«ng d©n ¸p dông tiÕn bé KHKT vµo s¶n xuÊt, cßn cung cÊp th«ng tin, më c¸c líp tËp huÊn, t− vÊn, dÞch vô..... V× thÕ n¨ng xuÊt c©y trång ®−îc t¨ng lªn. Tuy nhiªn, c«ng t¸c khuyÕn n«ng ë ®©y cßn tån t¹i nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch. Tæ chøc hÖ thèng KN ch−a hoµn chØnh, kinh phÝ cho ho¹t ®éng cßn h¹n hÑp ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn. Th«ng tin, tuyªn truyÒn, tËp huÊn cßn h¹n chÕ do ®ã KN ®−îc xem nh− lµ mét c¬ quan khuyÕn c¸o n«ng d©n, trî gióp n«ng d©n, hoÆc hiÓu ®¬n thuÇn lµ c¬ quan chuyÓn giao KHKT n«ng nghiÖp. Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ c«ng t¸c KN huyÖn QuÕ Vâ trong nh÷ng n¨m qua trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc cÇn chØ ra nh÷ng tån t¹i ®Ó kh¸c phôc ®ång thêi ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gãp phÇn cñng cè c«ng t¸c KN trong nh÷ng n¨m tíi lµ hÕt søc cÇn thiÕt. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trªn t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “§¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng KN trªn ®Þa bµn huyÖn QuÕ Vâ tØnh B¾c Ninh trong n¨m 2007“. 2. Môc ®Ých, môc tiªu, yªu cÇu cña ®Ò tµi vµ giíi h¹n cña ®Ò tµi 2.1. Môc ®Ých §¸nh gi¸ ®−îc t×nh h×nh c¸c ho¹t ®éng KN ë tr¹m KN huyÖn QuÕ Vâ §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh c«ng t¸c KN ®¹t kÕt qu¶ cao. 2.2. Môc tiªu §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¸c ho¹t ®éng KN ë tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn QuÕ Vâ n¨m 2007. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
4 T×m ra nh÷ng mÆt lµm ®−îc nh÷ng mÆt cßn thiÕu xãt trong hÖ thèng KN vµ c¸c ho¹t ®éng KN. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña c«ng t¸c KN trªn ®Þa bµn huyÖn. 2.3. ý nghÜa cña ®Ò tµi ý nghÜa häc tËp: cñng cè ®−îc c¸c m«n häc tõ c¬ së ®Õn chuyªn ngµnh vµ g¾n c¸c m«n häc ®ã vµo trong thùc tÕ. Ngoµi ra cßn biÕt thªm ®−îc nhiÒu kiÕn thøc thùc tÕ vµ c¸c ph−¬ng ph¸p häc tËp, lµm viÖc vµ nghiªn cøu khoa häc. ý nghÜa thùc tiÔn: kÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ lµ c¬ së ®Ó tham kh¶o cho viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng KN vµ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m gióp cho c¸c ho¹t ®éng KN cã hiÖu qu¶. 2.4. Giíi h¹n cña ®Ò tµi §èi t−îng nghiªn cøu: HÖ thèng c¸c c¸n bé KN tõ cÊp huyÖn ®Õn c¬ së C¸c ho¹t ®éng KN trong n¨m 2007 §Þa ®iÓm: HuyÖn QuÕ Vâ Thêi gian nghiªn cøu: Tõ ngµy 18/2/2008 ®Õn 20/6/2008 Néi dung nghiªn cøu: •Thùc tr¹ng c«ng t¸c KN cña huyÖn C«ng t¸c tæ chøc §éi ngò c¸n bé KN C¸c ho¹t ®éng KN T×nh h×nh cung cÊp vµ sö dông vèn cho c¸c ho¹t ®éng KN. • §¸nh gi¸ vÒ c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng §¸nh gi¸ cña c¸n bé KN vµ n«ng d©n vÒ ho¹t ®éng ®µo t¹o tËp huÊn. §¸nh gi¸ cña c¸n bé KN vµ n«ng d©n vÒ ho¹t ®éng x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn. §¸nh gi¸ cña c¸n bé KN vµ n«ng d©n vÒ ho¹t ®éng th«ng tin tuyªn truyÒn. §¸nh gi¸ cña c¸n bé KN vµ n«ng d©n vÒ ho¹t ®éng t− vÊn vµ dÞch vô. • §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh¨m ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña c«ng t¸c KN trªn ®Þa bµn huyÖn. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
5 PhÇn 2 Tæng quan tµi liÖu 1. Nh÷ng kiÕn thøc lý luËn c¬ b¶n vÒ khuyÕn n«ng 1.1. Kh¸i niÖm vÒ KN ThuËt ng÷ “Extension” cã nguån gèc ë Anh n¨m 1866 ë mét sè tr−êng §¹i häc nh− Cambridge vµ Oxford ®· sö dông thuËt ng÷ “ Extension” nh»m môc tiªu më réng gi¸o dôc ®Õn víi ng−êi d©n, do vËy “ Extension” ®−îc hiÓu víi nghÜa lµ triÓn khai, më réng phæ biÕn, lµm lan truyÒn…. NÕu khi ghÐp l¹i víi tõ “Agriculture” thµnh “Agriculture Extension” th× dÞch lµ “ KhuyÕn n«ng”. Theo nghÜa H¸n- v¨n: “ KhuyÕn” cã nghÜa lµ khuyÕn khÝch – khuyªn b¶o – triÒn khai, cßn “N«ng” lµ n«ng- l©m- ng− nghiÖp, n«ng d©n, n«ng th«n. “KN” nghÜa lµ khuyªn më mang ph¸t triÓn trong n«ng nghiÖp. Do vËy “KN” ®−îc tæ chøc b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau vµ phôc vô nhiÒu môc ®Ých cã quy m« kh¸c nhau, v× vËy KN lµ thuËt ng÷ khã ®Þnh nghÜa ®−îc mét c¸ch chÝnh x¸c, nã thay ®æi tuú theo lîi Ých mµ nã mang l¹i. “KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m ®−îc xem nh− mét tiÕn tr×nh cña sù hoµ nhËp c¸c kiÕn thøc KHKT hiÖn ®¹i. C¸c quan ®iÓm, kü n¨ng ®Ó quyÕt ®Þnh c¸i g× cÇn lµm, c¸ch thøc lµm trªn c¬ së céng ®ång ®Þa ph−¬ng sö dông c¸c nguån tµi nguyªn t¹i chç víi sù hç trî gióp ®ì tõ bªn ngoµi ®Ó cã kh¶ n¨ng v−ît qua c¸c trë ng¹i gÆp ph¶i”.(Theo tæ chøc Fao, 1987) “KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m lµ sù giao tiÕp th«ng tin tØnh t¸o nh»m gióp n«ng d©n h×nh thµnh c¸c ý kiÕn hîp lý vµ t¹o ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n.” (A.W.Vandenban vµ H.S. Hawkins, 1988) “KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m lµ lµm viÖc víi n«ng d©n, l¾ng nghe nhiÒu khã kh¨n, c¸c nhu cÇu vµ gióp hä tù quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt lÊy vÊn ®Ò chÝnh cña hä”.(Malla, 1989) Qua rÊt nhiÒu kh¸i niÖm chóng ta cã thÓ tãm t¾t l¹i vµ cã thÓ hiÓu KN theo 2 nghÜa: - KN hiÓu theo nghÜa réng: KN lµ kh¸i niÖm chung ®Ó chØ tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
6 - KN hiÓu theo nghÜa hÑp: KN lµ mét tiÕn tr×nh gi¸o dôc kh«ng chÝnh thøc mµ ®èi t−îng cña nã lµ ng−êi n«ng d©n. TiÕn tr×nh nµy ®em ®Õn cho ng−êi n«ng d©n nh÷ng th«ng tin vµ nh÷ng lêi khuyªn nh»m gióp hä gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò hoÆc nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng. KN hç trî ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ canh t¸c ®Ó kh«ng ngõng c¶i thiÖn chÊt l−îng cuéc sèng cña n«ng d©n vµ gia ®×nh hä. 1.2. NhiÖm vô cña c«ng t¸c KN - ChuyÓn giao TBKT th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n, nh»m trang bÞ kiÕn thøc, kinh nghiÖm s¶n xuÊt, kinh nghiÖm qu¶n lý cho ng−êi n«ng d©n. - Cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ KHKT, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, thÞ tr−êng cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt cho ng−êi d©n, gióp n«ng d©n lùa chän ph−¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p s¶n xuÊt thÝch hîp ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. - X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn, h−íng dÉn khuyÕn c¸o kü thuËt cho n«ng d©n. - T¹o lßng tin ®Ó n«ng d©n m¹nh d¹n ¸p dông nh÷ng tiÕn bé KHKT, c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. - Tæ chøc c¸c buæi héi th¶o, tham qua thu thËp tæng kÕt kinh nghiÖm vµ ý kiÕn ®¸nh gi¸ nguyÖn väng cña bµ con n«ng d©n ®èi víi c¸c ®iÓn h×nh kinh tÕ tiªn tiÕn còng nh− c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®ang ¸p dông ®Ó ph¶n ¸nh víi c¸c c¬ quan cã liªn quan c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn. - X©y dùng m¹ng l−íi KN c¬ së, båi d−ìng nghiÖp vô, tËp huÊn kü thuËt, thµnh lËp c¸c c©u l¹c bé KN, nhãm hé n«ng d©n cïng së thÝch, cung cÊp cho n«ng d©n nh÷ng th«ng tin thÞ tr−êng n«ng, l©m, thuû s¶n. - Quan hÖ víi c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n−íc ®Ó thu hót nguån vèn hoÆc tham gia trùc tiÕp vµo c¸c ho¹t ®éng KN t¹i ®Þa ph−¬ng. 1.3. Chøc n¨ng cña KN - §µo t¹o, tËp huÊn n«ng d©n: tæ chøc c¸c kho¸ tËp huÊn, x©y dùng m« h×nh, tham quan, héi th¶o ®Çu bê cho n«ng d©n. - Thóc ®Èy t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng d©n ®Ò xuÊt c¸c ý t−ëng, s¸ng kiÕn vµ thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c ý t−ëng, s¸ng kiÕn cña hä. - Trao ®æi truyÒn b¸ th«ng tin: bao gåm viÖc xö lý, lùa chän c¸c th«ng tin cÊn thiÕt, phï hîp tõ c¸c nguån kh¸c nhau ®Ó phæ biÕn cho n«ng d©n gióp hä cïng nhau chia sÎ vµ häc tËp. - Gióp n«ng d©n gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n t¹i ®Þa ph−¬ng. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
7 - Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng KN: D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra vµ d©n h−ëng lîi. - Phèi hîp víi n«ng d©n tæ chøc c¸c thö nghiÖm ph¸t triÓn kü thuËt míi hoÆc thö nghiÖm kiÓm tra tÝnh phï hîp cña kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn hiÖn tr−êng, tõ ®ã lµm c¬ së cho viÖc khuyÕn khÝch lan réng. - Hç trî n«ng d©n vÒ kinh nghiÖm qu¶n lý kinh tÕ hé gia ®×nh, ph¸t triÓn s¶n xuÊt quy m« trang tr¹i. - T×m kiÕm vµ cung cÊp cho n«ng d©n c¸c th«ng tin vÒ gi¸ c¶ thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm. 1.4. Mét sè nguyªn t¾c cña KN - KhuyÕn n«ng lµm cïng d©n, kh«ng lµm thay cho d©n: chØ cã b¶n th©n ng−êi n«ng d©n míi cã thÓ quyÕt ®Þnh ®−îc ph−¬ng thøc canh t¸c trªn m¶nh ®Êt cña gia ®×nh hä, c¸n bé KN kh«ng thÓ quyÕt ®Þnh thay n«ng d©n.Khi tù m×nh ®−a ra quyÕt ®Þnh ng−êi n«ng d©n sÏ tin vµo b¶n th©n h¬n so víi khi bÞ ¸p ®Æt, c¸n bé KN cÇn cung cÊp th«ng tin, trao ®æi th¶o luËn víi n«ng d©n. - KhuyÕn n«ng ph¶i ®−îc thùc hiÖn víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao: mét mÆt, KN chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc nhµ n−íc mÆt kh¸c KN cã tr¸ch nhiÖm ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña n«ng d©n. - KN lµ nhÞp cÇu cho th«ng tin hai chiÒu - KN ph¶i phèi hîp víi nh÷ng tæ chøc ph¸t triÓn n«ng th«n kh¸c - KN lµm viÖc víi c¸c ®èi t−îng kh¸c nhau 1.5. Néi dung ho¹t ®éng KN 1.5.1. Th«ng tin, tuyªn truyÒn -Tuyªn truyÒn chñ tr−¬ng ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n−íc, tiÕn bé KHKT vµ c«ng nghÖ, th«ng tin thÞ tr−êng gi¸ c¶. Phæ biÕn ®iÓn h×nh tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, qu¶n lý, kinh doanh, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thuû s¶n. - XuÊt b¶n, h−íng dÉn vµ cung cÊp th«ng tin ®Õn ng−êi s¶n xuÊt b»ng c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, héi nghÞ, héi th¶o, héi chî triÓn l·m vµ c¸c h×nh thøc th«ng tin tuyªn truyÒn kh¸c. 1.5.2. Båi d−ìng tËp huÊn ®µo t¹o - Båi d−ìng tËp huÊn vµ truyÒn nghÒ cho ng−êi s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao kiÕn thøc kü n¨ng cho ng−êi s¶n xuÊt, qu¶n lý kinh tÕ trong n«ng nghiÖp. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
8 - §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho ho¹t ®éng KN. - Tæ chøc tham quan kh¶o s¸t häc tËp trong vµ ngoµi n−íc. 1.5.3. X©y dùng m« h×nh vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ - X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vÒ c¸c tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ phï hîp víi tõng ®Þa ph−¬ng, nhu cÇu cña ng−êi s¶n xuÊt. - ChuyÓn giao kÕt qu¶ khoa häc c«ng nghÖ tõ c¸c m« h×nh tr×nh diÔn ra diÖn réng. 1.5.4. T− vÊn vµ dÞch vô - T− vÊn hç trî trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt - DÞch vô trong c¸c lÜnh vùc: tËp huÊn ®µo t¹o, cung cÊp th«ng tin, chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ…….. 1.5.5. ý nghÜa cña c«ng t¸c KN - KN lµ cÇu n«i gi÷a n«ng d©n víi nhµ n−íc, viÖn nghiªn cøu, thÞ tr−êng, n«ng d©n s¶n xuÊt giái, c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®oµn thÓ, c¸c ngµnh cã liªn quan vµ quèc tÕ. - KN gãp phÇn gióp hé n«ng d©n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tiÕn lªn kh¸ gi¶ vµ lµm giÇu hîp ph¸p. - T¨ng c−êng tÝnh ®oµn kÕt, thóc ®Èy sù hîp t¸c gi÷a n«ng d©n víi nhau, c¶i t¹o m«i tr−êng, n©ng cao d©n trÝ vµ x©y dùng n«ng th«n míi. 2. Ho¹t ®éng KN ë trong n−íc vµ thÕ giíi 2.1 Ho¹t ®éng KN ë n−íc ngoµi ë n−íc ngoµi KN ®· cã tõ rÊt l©u vµ c«ng t¸c KN trªn thÕ giíi ®−îc tiÕn hµnh tõ c¸c tæ chøc: - C¸c héi n«ng nghiÖp: Héi n«ng nghiÖp ®Çu tiªn thùc hiÖn KN ë Scotlen (1723 – 1743), sau ®ã lµ héi cña Ph¸p (1761), ë Anh, Mü(1784). - Tr−êng §¹i häc vµ Trung häc chuyªn nghiÖp: §¹i häc Cambridge – Anh(1866), c¸c líp häc n«ng d©n l¬n tuæi ë Mü( 1880). - C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ: nhiÒu chÝnh quyÒn ë ®Þa ph−¬ng ®· tµi trî cho c¸c tæ chøc lµm KN tõ 1850, sau ®ã chÝnh phñ ®· trùc tiÕp qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng KN h×nh thµnh hÖ thèng KN quèc gia. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
9 Qua b¸o c¸o c¸c héi nghÞ KN toµn thÕ giíi FAO Rome 1990 thÊy r»ng: C¸c n−íc ph¸t triÓn ë Ch©u ¢u ( ®Æc biÖt ë Anh) tõ n¨m 1600 – 1700 ®· cã nhiÒu tµi liÖu h−íng dÉn vÒ c¸c ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y, lµm thùc hµnh trong viÖc trång cÊy, ch¨n nu«i, xe t¬, dÖt v¶i….. TiÒn th©n tæ chøc KN ë ch©u ©u vµ B¾c Mü lµ héi n«ng nghiÖp ®−îc tæ ë Scotlen vµ mét sè n−íc kh¸c n¨m 1723 “ Héi nh÷ng ng−êi c¶i tiÕn kiÕn thøc trong n«ng nghiÖp”.Héi triÕt häc Mü ®−îc thµnh lËp n¨m 1744 d−íi sù l·nh ®¹o cña Beu jamin Fraklin ®· in nhiÒu bµi b¸o vÒ chñ ®Ò n«ng nghiÖp. Héi n«ng nghiÖp ®Çu tiªn ë §øc ®· ®−îc thiÕt lËp n¨m 1764. Nh÷ng héi nµy ®−îc thanh lËp t¹o ®iÒu kiÖn cho héi viªn lµm quen víi c¶i tiÕn n«ng nghiÖp, thiÕt lËp nh÷ng tæ chøc n«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng, phæ biÕn nh÷ng th«ng tin n«ng nghiÖp qua c¸c Ên phÈm; bµi b¸o hoÆc bµi gi¶ng cña hä. T¹i mü n¨m 1845 t¹i Ohio,N.S.Townhned chñ nhiÖm khoa n«ng häc ®Ò xuÊt viÖc tæ chøc nh÷ng c©u l¹c bé n«ng d©n t¹i c¸c quËn huyÖn vµ sinh ho¹t ®Þnh kú. §©y lµ tiÒn th©n cña KN t¹i Mü: -N¨m 1891 Bang New York dµnh 10.000 ®«la cho KN ®¹i häc. - N¨m 1892 tr−êng §¹i häc chicago, tr−êng Wicosin b¾t ®Çu tæ chøc ch−¬ng tr×nh KN §¹i häc. - N¨m 1910 cã tr−êng §¹i häc ®· co bé m«n KN. T¹i Ph¸p, ë thÕ kû 15-16: Mét sè c«ng tr×nh khoa häc n«ng nghiÖp ra ®êi nh− ng«i nhµ n«ng th«n cña Enstienne vµ liebault nghiªn cøu vÒ kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ khoa häc n«ng nghiÖp. ThÕ kû thø 18 cuéc c¸ch m¹ng n«ng nghiÖp lÇn thø I, c¸c hiÖp héi n«ng d©n tæ chøc khai hoang t¨ng vô hay ®Ó ®Êt nghØ kh«ng tr«ng trät vµi vô b»ng ®ång cá tù nhiªn. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, c«ng t¸c khuyÕn n«ng ph¸t triÓn m¹nh, nh÷ng trung t©m nghiªn cøu kü thuËt n«ng nghiÖp do n«ng d©n tæ chøc thuª kü s− ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c: Tr¸ch nhiÖm cña n«ng d©n, s¸ng kiÕn tõ c¬ së vµ tÊm quan träng cña nhãm, c«ng t¸c KN kh«ng ¸p ®Æt tõ trªn xuèng mµ lµ ng−êi n«ng d©n tiÕp thu kü thuËt, s¸ng t¹o ®Ó truyÒn b¸ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n«ng th«n mét c¸ch hµi hoµ víi cuéc sèng. ( Tr©n v¨n Hµ, 1997) Ho¹t ®éng KN ë c¸c n−íc Mülatinh vµ Caribe ®−îc tæ chøc tõ nh÷ng n¨m 1950 – 1960. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
10 T¹i Ch©u Phi cã muén h¬n, vµo nh÷ng n¨m 1960 – 1970 nhµ n−íc tæ chøc KN thuéc bé n«ng nghiÖp. C¸c chÝnh phñ thùc d©n kiÓu míi ®ì ®Çu nghiªn cøu vµo ho¹t ®éng KN ®Ó thu mua ®−îc n«ng s¶n th« nh− cµ phª, ka cao, chÌ,….. Hä Ýt chó ý ®Õn ho¹t ®éng KN phôc vô c¸c c©y l−¬ng thùc. ë §µi Loan, c«ng t¸c KN lÊy n«ng d©n vµ trang tr¹i gia ®×nh lµm ®èi t−îng chÝnh, KN ¸p dông 6 nguyªn t¾c: Gi¸o dôc t×nh hîp t¸c – tÝnh tuÇn tù “ tõ d−íi lªn” – tÝnh tæng hîp – céng ®ång ®µi thä kinh phÝ - ¸p dông ph−¬ng ph¸p tr×nh diÔn. ( Tr©n v¨n Hµ, 1997) ë c¸c n−íc §«ng Nam ¸, tæ chøc héi nghÞ KN lÇn thø I t¹i Philipin n¨m 1955 ®· x¸c ®Þnh KN ph¶i cã tÝnh gi¸o dôc. Ngay sau ®ã, ë In®«nªxia tæ chøc KN kh¸ chÆt chÏ cã hÖ thèng tõ trung −¬ng ®Õn lµng x·. T¹i Th¸i Lan, nhê cã ho¹t ®éng KN tíi ®· thóc ®Èy n«ng nghiÖp ph¸t triÓn chiÕm vÞ trÝ thÕ giíi. T¹i Ên §é tæ chøc KN thµnh lËp tõ n¨m 1960 theo 5 cÊp: Quèc gia – Vïng bang – TØnh – HuyÖn – Liªn x·.Ên ®é ®· ®¹t ®−îc thµnh qu¶ lín lao trong n«ng nghiÖp, thùc hiÖn c¸ch m¹ng “ xanh”, c¸ch m¹ng “ Tr¾ng” thµnh c«ng. C¸c n−íc NhËt B¶n, Trung Quèc ®· cã hÖ thèng KN ®Õn c¬ së vµ ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng thùc tÕ. 2.2. Ho¹t ®éng KN ë ViÖt Nam KN ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Cïng víi sù ph¸t triÓn trªn thÕ giíi KN ViÖt Nam h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t−¬ng ®èi sím. C¸c vua Hïng c¸ch ®©y 2000 n¨m ®· trùc tiÕp d¹y d©n lµm n«ng nghiÖp: Gieo h¹t, cÊy lóa, më cuéc thi ®Ó c¸c hoµng tö, c«ng chóa cã c¬ héi træ tµi, chÕ biÕn c¸c mãn ¨n ®éc ®¸o b»ng n«ng s¶n t¹i chç. C«ng chóa ThiÒu Hoa lµ ng−êi ®Çu tiªn d¹y d©n ch¨n t»m dÖt lôa. §Ó tá râ sù quan t©m tíi n«ng nghiÖp, tõ thêi Lª §¹i Hµnh hµng n¨m ®Òu tæ chøc lÔ cµy ruéng, vua trùc tiÕp cµy luèng cµy luèng cµy ®Çu tiªn cho mçi vô s¶n xuÊt. C¸c vua lý (1009 - 1056) rÊt coi träng nghÒ n«ng vµ ®· ®−a ra nhiÒu chÝnh s¸ch ch¨m lo ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, nhiÒu lÇn vua cµy ruéng tÞch ®iÒn vµ th¨m n«ng d©n gÆt h¸i. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
11 N¨m 1226 nhµ TrÇn ®· lËp ra chøc quan Hµ §Ò Sø, §ån §iÒn Sø vµ KN ®Ó ch¨m lo khuyÕn khÝch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. TriÒu vua Lª Th¸i T«ng (1492), TriÒu ®×nh ®Æt chøc Hµ §ª Sø vµ KN Sø ®Õn cÊp phñ huyÖn vµ tõ n¨m 1942 mçi x· cã mét x· tr−ëng phô tr¸ch n«ng nghiÖp vµ ®ª ®iÒu. TriÒu ®×nh ban bè chiÕu KN, chiÕu lËp ®ån ®iÒn, vµ lÇn ®Çu tiªn sö dông tõ “KN” trong bé luËt Hång §øc. Thêi vua Quang Trung (1788 - 1792), tõ n¨m 1789 sau khi th¾ng giÆc ngo¹i x©m, Quang Trung ban bè ngay “ chiÕu KN” nh»m phôc håi d©n phiªu t¸n, khai khÈn ruéng ®Êt bá hoang sau 3 n¨m, nh÷ng ®Êt ®ai hoang ho¸ ®· ®−îc phôc håi, s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Thêi kú Ph¸p thuéc (1844 - 1945): Thùc d©n Ph¸p thùc hiÖn chÝnh s¸ch lËp c¸c ®ån ®iÒn thuéc quyÒn chiÕm h÷u cña bän thùc d©n, c¸c quan l¹i, ®Þa chñ, c−êng hµo. Hµng v¹n ng−êi ViÖt Nam bÞ Ðp lµm phu, lÝnh tr¸ng trong c¸c ®ån ®iÒn ®ã, ®êi sèng cña hä v« cïng cùc khæ nh− n« lÖ x−a, bän chñ dån ®iÒn nh− «ng vua bµ chóa, chóng cã quyÒn b¾t d©n nhÞn ®ãi, bá tï vµ giÕt ng−êi. Thêi kú nµy ViÖt Nam nhËp mét sè c©y trång míi nh−: Cµ phª (1857), cao su(1897), khoai t©y rau «n ®íi……vµ còng trong giai ®o¹n nµy ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®−îc mét sè n«ng s¶n nh− g¹o 967.000 tÊn (n¨m1919), xuÊt c¶ng 70417 tÊn nhùa cao su (1920 – 1929). §iÒu ®ã còng nãi lªn r»ng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ KN thêi kú nµy chñ yÕu phôc vô cho chÝnh s¸ch thuéc ®Þa phong kiÕn cña thùc d©n Ph¸p. Ng−êi Ph¸p tæ chøc c¸c së canh n«ng ë B¾c Kú, c¸c ty KN ë c¸c tØnh . Hµng n¨m tæ chøc thi ®Êu x¶o c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp quý n¨m 1 lÇn nh− thi c¸c gièng bß s÷a, giång ngùa tèt. N¨m 1938 thµnh lËp tr−êng ®µo t¹o kü s− canh n«ng ®Ó ®µo t¹o c¸c kü s− ngµnh n«ng nghiÖp. Tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 – 1958 Chñ TÞch Hå ChÝ Minh ®Æc biÖt quan t©m tíi n«ng nghiÖp, ng−êi d©n kªu gäi quèc d©n t¨ng “ t¨ng gia s¶n xuÊt! T¨ng gia s¶n ngay, t¨ng gia s¶n xuÊt n÷a! ®ã lµ nh÷ng viÖc cÊp b¸ch cña chóng ta lóc nµy”. Nghe theo lêi kªu gäi cña Hå Chñ TÞch, toµn d©n b¾t tay vµo kh«i phôc kinh tÕ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Vô rau mÇu ®«ng xu©n ®· th¾ng lîi rùc rì: S¶n l−îng ng« t¨ng gÊp 4 lÇn, khoai lang t¨ng gÊp 5 lÇn, tæng hoa mÇu quy thãc b×nh qu©n hµng n¨m 133.100 tÊn ®Õn mïa xu©n 1946 ®· ®¹t 505.000 tÊn, t¨ng gÊp 4 lÇn. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
12 Tõ n¨m 1958 – 1975 : n«ng nghiÖp miÒn b¾c ViÖt Nam ph¸t triÓn trong sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña m« h×nh hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. Tõ tæ ®æi c«ng (1956), ®Õn hîp t¸c x· bËc thÊp (1960), ®Õn hîp t¸c x· cÊp cao (1968), ®Õn hîp t¸c x· n¨m 1974. ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng KN chñ yÕu lµ: C¸n bé truyÒn th«ng ®¹t chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, nhµ n−íc hay TBKT th«ng qua ban qu¶n trÞ hîp t¸c x· råi tõ ®ã ®Õn ng−êi n«ng d©n. Thµnh lËp c¸c ®oµn c¸n bé n«ng nghiÖp ë trung −¬ng, cÊp tØnh, huyÖn vÒ chØ ®¹o s¶n xuÊt ë cÊp c¬ së. VÒ thµnh tÝch ®¹t ®−îc: Lóa chiªm ®· thay thÕ b»ng lóa xu©n, n¨ng suÊt cao ng¾n ngµy. Th¸i b×nh lµ tØnh ®Çu tiªn ®¹t 5 tÊn thãc/ha trªn ®Êt cÊy 2 vô lóa. VÒ ch¨n nu«i cã phong trµo nu«i lîn hai m¸u: Mãng c¸i x Yoosai, bß lai Sind, nu«i, gµ c«ng nghiÖp….. §iÓm qua mét vµi nÐt vÒ ho¹t ®éng KN xa x−a, ta cã thÓ thÊy ®−îc thµnh tùu ®¸ng kÓ cña c«ng t¸c KN trong sù nghiÖp ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp n−íc nhµ. Tr¶i qua hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng Mü trong thêi gian dµi, nÒn n«ng nghiÖp ViÖt Nam tõng trong t×nh tr¹ng tr× trÖ, kh«ng ph¸t triÓn ®−îc. §êi sèng cña ng−êi d©n ®Æc biÖt lµ n«ng d©n hÕt søc khã kh¨n. §−îc sù quan t©m cña §¶ng vµ nhµ n−íc, ho¹t ®éng KN thùc sù trë thµnh yªu cÇu cÊp thiÕt ®Ó thóc ®Èy nÒn n«ng nghiÖp n−íc nhµ cã nh÷ng chuyÓn biÕn míi.Trªn tinh thÇn ®ã ngµy 2/3/1993 chÝnh phñ ra nghÞ ®Þnh 13/cp vÒ c«ng t¸c KN. B¾t ®Çu h×nh thµnh hÖ thèng KN tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. KÕt qu¶ ®¹t ®−îc cña nÒn n«ng nghiÖp tõ sau khi cã ®−êng lèi ®æi míi lµ rÊt râ nÐt, nãi riªng vÒ s¶n xuÊt l−¬ng thùc: diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. NÕu nh− tr−íc n¨m 1988 trë vÒ tr−íc, ViÖt Nam lµ mét n−íc thiÕu l−îng thùc trÇm träng hµng n¨m ph¶i nhËn viÖn trî hoÆc nhËp khÈu g¹o, th× ®Õn n¨m 1989 ®· xuÊt khÈu 1,4 triÖu tÊn g¹o, n¨m 1990 : 1,6 triÖu tÊn, 1992: 1,9 triÖu tÊn, n¨m 1994: 2 triÖu tÊn vµ tõ nh÷ng n¨m 1996 – 2003 lµ trªn 3 triÖu tÊn mçi n¨m. N¨m 1993: Côc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m ®−îc thµnh lËp: võa qu¶n lý nhµ n−íc võa lµm KN. N¨m 2001: Trung t©m KN trung −¬ng ra ®êi ( trùc thuéc côc KN). N¨m 2003: Trung t©m KN quèc gia ®−îc thµnh lËp. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
13 Tõ khi thµnh lËp ®Õn nay tæ chøc hÖ thèng KN ®· kh«ng ngõng ®æi míi vµ më réng quy m« ho¹t ®éng, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. NhiÒu ch−¬ng tr×nh cÊp quèc gia ®· ®i vµo thùc hiÖn vµ ph¸t huy t¸c dông. Sù kÕt hîp gi÷a hai h×nh thøc KN nhµ n−íc vµ KN tù nguyÖn ®· thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn giao diÔn ra nhanh chãng. Theo TS.Tèng Khiªm – gi¸m ®èc trung t©m KN quèc gia cho biÕt: T¨ng c−êng c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vµ ®µo t¹o tËp huÊn huyÖn lµ 1 trong nh÷ng xu thÕ cña KN hiÖn ®¹i mµ nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông. Trong hoµn c¶nh cña ViÖt Nam, khi tr×nh ®é vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ë nhiÒu vïng, miÒn kh¸c nhau cã sù kh¸c biÖt th× cïng víi viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn h×nh thøc x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn c«ng t¸c KN sÏ ®−îc ®æi míi theo h−íng tõng b−íc t¨ng c−êng ®Çu t− cho ho¹t ®éng th«ng tin vµ ®µo t¹o, x©y dùng m« h×nh KN tæng hîp theo nhu cÇu thÞ tr−êng trong ®ã g¾n kÕt gi÷a m« h×nh tr×nh diÔn víi ®µo t¹o tËp huÊn, th«ng tin tuyªn truyÒn vµ ®Þnh h−íng ®Çu ra cho s¶n phÈm. Theo h−íng nµy n¨m 2006, ho¹t ®éng KN ®· cã nhiÓu thay ®æi míi nh− triÓn khai mét sè ho¹t ®éng KN theo dù ¸n, c¸c ch−¬ng tr×nh KN träng ®iÓm; gi¶m dÇn ®Çu mèi ®¬n vÞ tham gia ho¹t ®éng KN….. §©y còng lµ n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn c«ng t¸c KN theo th«ng t− “ h−íng dÉn viÖc qu¶n lý vµ sö dông kinh phÝ sù nghiÖp kinh tÕ ®èi víi ho¹t ®éng KN, khuyÕn ng−”. Tuy nhiªn, chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ nhÊt lµ viÖc tõng b−íc thay ®æi c¬ cÊu ph©n bæ kinh phÝ KN theo h−íng t¨ng c−êng kinh phÝ cho c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o huÊn luyÖn vµ th«ng tin tuyªn truyÒn. Riªng trong n¨m 2007, c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vµ ®µo t¹o tËp huÊn KN ®Çu t− 17 tû ®ång. Trung t©m KN quèc gia cßn phèi hîp víi c¸c tr−êng, c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c dù ¸n biªn so¹n tµi liÖu vÒ ph−¬ng ph¸p, nghiÖp vô KN; ph−¬ng ph¸p tæ chøc líp häc t¹i hiÖn tr−êng vµ tµi liÖu tËp huÊn chuyªn ngµnh ch¨n nu«i, trång trät,….. Bªn c¹nh ®ã, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th−¬ng m¹i, ®−a s¶n phÈm g¾n liÒn víi thÞ tr−êng còng sÏ ®−îc trung t©m t¨ng c−êng th«ng qua c¸c ho¹t ®éng héi chî, héi thi n«ng nghiÖp…. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
14 2.3. Ho¹t ®éng khuyÕn n«ng ë huyÖn QuÕ Vâ Tram KN QuÕ Vâ ®−îc thµnh lËp vµo n¨m 2003, d−íi søc Ðp cña nhu cÇu l−¬ng thùc, thùc phÈm cña ng−êi d©n ngµy cµng t¨ng, diÖn tÝch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng bÞ thu hÑp vµ cÇn ph¶i cã ®¬n vÞ trùc tiÕp ch¨m lo ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tr¹m ho¹t ®éng d−íi sù chØ ®¹o cña uû ban nh©n d©n huyÖn vµ trung t©m KN tØnh ®· ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®−îc vai trß cña m×nh. C¸c ho¹t ®éng KN kh«ng ngõng ®−îc më réng, tõ kh©u cung cÊp giång, chØ ®¹o s¶n xuÊt, tÝch cùc theo dâi s©u bÖnh, dÞch bÖnh, cung cÊp th«ng tin… ®Ó ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy cµng ®−îc æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. N¨m 2007 KN ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ, nhiÒu ho¹t ®éng KN ®−îc bµ con n«ng d©n th× ngµy cµng cã lßng tin n¬i c¸n bé KN, tr¹m KN, ®iÒu ®ã cµng kh¼ng ®Þnh vai trß vµ vÞ trÝ cña KN trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña huyÖn. 2.4. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vµ tån t¹i 2.4.1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm HiÖu qu¶ ch−¬ng tr×nh KN chØ ®¹t kÕt qu¶ cao, ®−îc duy tr× vµ më réng khi cã ng−êi d©n tham gia. ViÖc ho¹t ®éng KN kh«ng chØ riªng x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn mµ ph¶i lµ ho¹t ®éng tæng hîp cña c«ng t¸c KN x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn, huÊn luyÖn ®µo t¹o, tham quan, héi th¶o, th«ng tin…… TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ míi thiÕt thùc, ®¸p øng yªu cÇu cña ng−êi s¶n xuÊt, c«ng nghÖ chuyÓn giao ®¬n gi¶n, dÔ ¸p dông, phï hîp víi tõng vïng sinh th¸i, tõng c¬ së s¶n xuÊt vµ h×nh thøc tæ chøc phï hîp. Ph¶i x©y dùng hoµn thiÖn tæ chøc KN. Tranh thñ ®−îc sù chØ ®¹o, l·nh ®¹o cña c¸c cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn c¸c cÊp, ®©y lµ nguyªn nh©n cña mäi thµnh c«ng trong c¸c ho¹t ®éng KN . 2.4.2. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ HÖ thèng KN c¬ së cßn yÕu kÐm: hiÖn nay cßn kho¶ng gÇn 20% sè huyÖn ch−a cã tr¹m KN vµ kho¶ng gÇn 30% sè x· ch−a cã c¸n bé KN c¬ së. C¸ch qu¶n lý ch−a thèng nhÊt,n¨ng lùc c¸n bé KN cßn bÊt cËp, nhÊt lµ c¸n bé KN c¬ së, v× kh«ng nh÷ng hä cÇn cã sù hiÓu biÕt vÒ mÆt kü thuËt mµ cßn cÇn cã sù hiÓu biÕt s©u réng vÒ kinh tÕ x· héi. Ho¹t ®éng KN vïng s©u vïng xa cßn nhiÒu h¹n chÕ, nhiÒu n¬i ch−a cã c¬ héi tiÕp cËn víi KN. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
15 Néi dung ho¹t ®éng KN cßn h¹n hÑp, míi tËp trung vµo lÜnh vùc chuyÓn giao TBKT ®¬n lÎ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng KN vµ c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng KN ch−a ®−îc ®a d¹ng. C¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸n bé lµm c«ng t¸c KN, c¸c nhµ khoa häc tham gia ho¹t ®éng KN ch−a ®ñ søc hÊp dÉn ®Ó nh÷ng nhµ khoa häc g¾n bã víi ho¹t ®éng KN. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
16 PhÇn 3 §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn – Kinh tÕ x héi cña huyÖn 1.1. VÞ trÝ ®Þa lý QuÕ Vâ lµ 1 huyÖn ®−îc thµnh lËp vµo n¨m 1961, thuéc tØnh B¾c Ninh huyÖn lþ lµ thÞ trÊn Phè Míi. HuyÖn n»m ë vÞ trÝ: - PhÝa t©y gi¸p víi huyÖn Tiªn Du vµ thµnh phè B¾c Ninh. - PhÝa n¨m cña huyÖn lµ s«ng §uèng, qua s«ng lµ c¸c huyÖn ThuËn Thµnh vµ Gia B×nh. - PhÝa B¾c cña huyÖn lµ s«ng Cçu, qua huyÖn bªn kia s«ng lµ c¸c huyÖn ViÖt Yªn vµ Yªn Dòng cña tØnh B¾c Giang. - PhÝa ®«ng gi¸p víi huyÖn ChÝ Linh thuéc tØnh H¶i D−¬ng. HuyÖn QuÕ Vâ n»m ë cöa ngâ phÝa b¾c cña thñ ®« Hµ Néi víi diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn réng 174,74 km2, ®−îc bao bäc bëi 3 con s«ng ®· t¹o cho huyÖn QuÕ Vâ nh÷ng lîi thÕ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. 1.2. Thêi tiÕt khÝ hËu Lµ huyÖn cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, cã mïa ®«ng l¹nh . NhiÖt ®é trung b×nh n¨m lµ 23,30c, nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng cao nhÊt lµ 28,9oc (th¸ng 7), nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng thÊp nhÊt lµ 15,8oc (th¸ng 1), sù chªnh lÖch nhiÖt ®é gi÷a c¸c th¸ng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt lµ 13,1oc, t¹o nªn sù ®a d¹ng vÒ khÝ hËu. §©y võa lµ thuËn lîi còng võa lµ khã kh¨n khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. L−îng m−a trung b×nh hµng n¨m dao ®éng trong kho¶ng 1400 – 1500mm nh−ng ph©n bè kh«ng ®Òu trong n¨m. M−a chñ yÕu tËp trung tõ th¸ng 5 – th¸ng 10, chiÕm 80% tæng l−îng m−a c¶ n¨m. Mïa kh« tõ th¸ng 10- th¸ng 4 n¨m sau chØ chiÕm 20% tæng l−îng m−a trong n¨m. §iÒu nµy ®ßi Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
17 hái ®Þa ph−¬ng ph¶i lùa chon c©y trång hîp lý, chñ ®éng t−íi tiªu nhÊt lµ trong mïa kh«. Tæng sè giê n¾ng trong n¨m dao ®éng tõ 1530 – 1776h trong ®ã th¸ng cã nhiÒu giê n¾ng trong n¨m lµ th¸ng 7, th¸ng cã Ýt giê n¾ng trong n¨m lµ th¸ng 1. Hµng n¨m cã 2 mïa giã chÝnh: Giã mïa §«ng B¾c vµ giã mïa §«ng Nam. Giã mïa §«ng B¾c thÞnh hµnh tõ th¸ng 10 n¨m tr−íc ®Õn th¸ng 3 n¨m sau, giã mïa §«ng Nam thÞnh hµnh tõ th¸ng 4 – th¸ng 9 mang theo h¬i Èm g©y m−a rµo. Tãm l¹i: thêi tiÕt khÝ hËu cã nhiÒu thuËn lîi vµ khã kh¨n ¶nh h−ëng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. V× vËy cÇn n¾m v÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ h¹n chÕ sù ¶nh h−ëng cña thiªn nhiªn ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ ®Æc biÖt quan träng cho c«ng t¸c KN cña huyÖn. 1.3. §Êt ®ai ®Þa h×nh §Þa h×nh c¬ b¶n cña huyÖn QuÕ Vâ lµ ®ång b»ng, cã mét sè ®åi xãt, huyÖn cã 1 diÖn tÝch nhá rõng trång. Trong s¶n xuÊt n«ng nghÞªp ®Êt ®ai lµ t− liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc, nã cßn lµ 1 phÇn quan träng cña m«i tr−êng sèng, quyÕt ®Þnh ®Õn ®êi sèng cña con ng−êi, ®Æc biÖt ®Êt ®ai nã kh¸c víi t− liÖu s¶n xuÊt kh¸c ë chç nÕu sö dông hîp lý th× nã kh«ng nh÷ng kh«ng bÞ hao mßn mµ ng−îc l¹i ®é mÇu mì cña ®Êt ®ai kh«ng ngõng t¨ng lªn. Do vËy viÖc sö dông ®Êt ®ai hîp lý vµ l©u bÒn ®ang ®−îc c¸c quèc gia quan t©m gi¶i quyÕt. §Ó thÊy râ c¬ cÊu vµ t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña huyÖn QuÕ Vâ ta nghiªn cøu b¶ng sau: Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
18 B¶ng 4.1: T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai trªn ®Þa bµn huyÖn QuÕ Vâ qua 3 n¨m (2005 - 2007) 2005 2006 2007 So s¸nh N¨m DT CC DT CC DT CC chØ tiªu 06/05 07/06 (ha) (%) (ha) (%) (ha) (%) Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 17074 100 17074 100 14905,55 100 100 87,3 I. §Êt n«ng nghiÖp 12838,9 75,19 11623,83 68,08 10990,01 73,73 90,54 - 1.§Êt trång c©y hµng n¨m 11966,57 93,2 10689,19 91,96 10068,61 91,6 99,33 - 2. §Êt trång c©y l©u n¨m 22,33 0,17 24,34 0,21 21,2 0,19 109 - 3.DiÖn tÝch mÆt n−íc 850 6,63 910,3 7,83 900,2 8,21 107,09 - nu«i trång thuû s¶n II. §Êt l©m nghiÖp 146,16 0,86 146,16 0,86 96,16 0,65 100 - III.§Êt chuyªn dïng 2182,32 12,78 3242,16 18,99 2144,86 14,39 148,56 - IV. §Êt thæ c− 1730,89 10,14 1886,16 11,05 1534,3 10,29 108,97 V. §Êt ch−a sö dông 175,73 1,03 175,70 1,02 140,22 0,94 99,98 - (Nguån: phßng tµi nguyªn m«i tr−êng huyÖn QuÕ Vâ) Qua b¶ng ta thÊy tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña huyÖn n¨m 2005 vµ n¨m 2006 lµ kh«ng thay ®æi nh−ng ®Õn n¨m 2007 th× tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn l¹i thay ®æi do huyÖn bÞ c¾t 3 x· vÒ thµnh phè. HuyÖn QuÕ Vâ lµ huyÖn n«ng nghiÖp nªn diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû lÖ rÊt lín víi 12838,9ha (n¨m2005) chiÕm 75,19% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn n¨m 2006 gi¶m xuèng 11623,83ha chiÕm kho¶ng 68,08% vµ n¨m 2007 chiÕm 73,73%. Nguyªn nh©n lµm cho ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m 9,46% n¨m 2006 so víi n¨m 2005 lµ do sö dông ®Êt cho x©y dùng khu c«ng nghiÖp còng nh− mét sè c«ng tr×nh c«ng nghiÖp kh¸c. HuyÖn ®ang cã xu h−íng trë thµnh huyÖn c«ng nghiÖp v× thÕ mµ ®Êt chuyªn dïng, ®Êt thæ c− qua c¸c n¨m dÇn chiÕm lÖ lín trong tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn. MÆc dï gi¶m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp nh−ng do tiÕn hµnh ®Çu t− th©m canh, ¸p dông tiÕn bé KHKT vµo s¶n xuÊt th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc KN ®Ó lµm sao vÉn cung cÊp ®ñ l−¬ng thùc, thùc phÈm cho ng−êi d©n vµ xuÊt khÈu. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
19 Víi ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai ®Þa h×nh cña huyÖn nªn phÇn lín lµ trång c©y hµng n¨m,n¨m 2005 chiÕm 93,2%, n¨m 2006 chiÕm 91,96% vµ n¨m 2007 chiÕm 91,6% tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. DiÖn tÝch ®Êt trång c©y l©u n¨m vµ nu«i trång thuû s¶n cã t¨ng nh−ng kh«ng ®¸ng kÓ v× ®ã kh«ng ph¶i lµ thÕ m¹nh cña huyÖn. §Êt l©m nghiÖp chiÕm tû lÖ nhá nhÊt víi 416,16ha n¨m 2005 chiÕm 0,86% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, n¨m 2006 th× diÖn tÝch kh«ng thay ®æi vµ ®Õn n¨m 2007 chiÕm 0,65%. 2.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi *§Æc ®iÓm d©n c− Do cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ tù nhiªn cho ph¸t triÓn kinh tÕ nªn huyÖn nhanh chãng trë thµnh vïng d©n c− ®«ng ®óc cã mËt ®é d©n sè cao. Toµn huyÖn ®−îc chia lµm 20 x· vµ 1 thÞ trÊn (thÞ trÊn Phè Míi). D©n sè huyÖn QuÕ Vâ lµ 14.022 nh©n khÈu, trong ®ã cã 94,763 nh©n khÈu lµm n«ng nghiÖp chiÕm 67,7%. Sè lao ®éng lµm nghÒ n«ng lµ 55546 lao ®éng chiÕm 66,1% so víi tæng lao ®éng cña toµn huyÖn, xu thÕ cña huyÖn lµ gi¶m dÇn lao ®éng n«ng nghiÖp (diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ngµy 1 thu hÑp do sö dông x©y dùng khu c«ng nghiÖp, ®−êng giao th«ng, khu d©n c−..). Søc Ðp vÒ t¨ng d©n sè vµ xu h−íng gi¶m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp do tèc ®é ®« thÞ ho¸ ®· lµ 1 th¸ch thøc víi sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung cña toµn huyÖn. §Ó thÊy ®−îc t×nh h×nh nh©n khÈu – lao ®éng cña huyÖn ta nghiªn cøu b¶ng sau: B¶ng 4.2. T×nh h×nh nh©n khÈu – lao ®éng cña huyÖn QuÕ Vâ qua 2 n¨m (2006- 2007) ChØ tiªu §VT 2006 2007 So s¸nh(%) 1.Tæng nh©n khÈu Ng−êi 124.036 140.022 112,89 -Nh©n khÈu n«ng nghiÖp Ng−êi 92.259 94.763 102,71 2.Tæng sè hé Hé 30.950 34.496 111,46 -Hé n«ng nghiÖp Hé 22.371 22.238 99,41 3.Tæng lao ®éng Ng−êi 73.902 84.013 113,68 -Lao ®éng n«ng nghiÖp Ng−êi 55.694 55.546 99,7 (Nguån: phßng thèng kª huyÖn QuÕ Vâ) Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info
20 Qua b¶ng 4.2 ta thÊy qua 2 n¨m tæng sè lao ®éng t¨ng kh¸ nhanh t¨ng 12.89% nh−ng sè hé lµm n«ng nghiÖp vµ sè lao ®éng n«ng nghiÖp th× gi¶m xuèng. Mét th¸ch thøc hay vÊn ®Ò khã kh¨n cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông tiÕn bé KHKT vµo s¶n xuÊt. *§iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng HuyÖn ®· tËp trung ®Çu t− t¨ng c−êng kÕt cÊu h¹ tÇng t¹o tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸. HuyÖn ®· vËn dông ph−¬ng thøc nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm, ®ång thêi tranh thñ mäi nguån lùc ®Çu t− tõ bªn ngoµi. - §iÒu kiÖn vÒ giao th«ng: §Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n th× cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng giao th«ng ho¹t ®éng tèt. HuyÖn QuÕ Vâ còng ®· vµ ®ang tËp trung hoµn thiÖn hÖ thèng giao th«ng trªn ®Þa bµn huyÖn. C¸c quèc lé th× ®· vµ ®ang ®−îc c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ x©y dùng míi theo kÕ ho¹ch. §−îc sù gióp ®ì cña trung −¬ng vµ ®Çu t− cña ®Þa ph−¬ng, ®Õn nay ®−êng giao th«ng n«ng th«n hÇu nh− lµ bª t«ng ho¸ gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. - HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c Th«ng tin liªn l¹c tiÕp tôc ®−îc hiÖn ®¹i ho¸, sè m¸y ®iÖn tho¹i t¨ng nhanh (sè m¸y ®iÖn tho¹i cè ®Þnh: n¨m 2005 lµ 6.913 chiÕc, n¨m2006 lµ9.402 chiÕc vµ n¨m 2007 lµ 11.596 chiÕc), th«ng tin m¹ng ph¸t triÓn vµ 100% c¸c x· cã ®iÓm b−u ®iÖn v¨n hãa. HÖ thèng truyÒn thanh cña huyÖn th«ng suèt c¸c x·, v× vËy phÇn nµo gióp cho n«ng d©n n¾m ®−îc c¸c th«ng tin vÒ chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng vµ nhµ n−íc, ®ång thêi n¾m b¾t ®−îc kÞp thêi th«ng tin vÒ khÝ hËu thêi tiÕt còng nh− nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt ¸p dông vµo s¶n xuÊt. - HÖ thèng gi¸o dôc – y tÕ: Toµn huyÖn cã 84 tr−¬ng mÇm non, 21 tr−êng tiÓu häc vµ 22 tr−êng trung häc vµ cã 4 tr−êng cÊp 3. C¸c tr−êng häc hÇu nh− lµ cã ®iÒu kiÖn tèt ®Ó phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc.HÖ thèng y tÕ: toµn huyÖn ®· cã 100% x· cã tr¹m y tÕ vµ hÖ thèng y tÕ ®· ®−îc cñng cè n©ng cao chÊt l−îng kh¸m ch÷a bÖnh cho nh©n d©n ®ång thêi ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu còng ®· ®−îc thùc hiÖn tèt. - §iÒu kiÖn thuû lîi: HÖ thång ®ª ®iÒu, c«ng tr×nh thuû lîi ®−îc ®Çu t− x©y dùng n©ng cÊp, ®¶m b¶o tèt cho s¶n xuÊt trong viÖc cÊp tho¸t n−íc. Tµi liÖu ®−îc ph¸t trªn WebsiteL http://36kn.info