zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Vấn đề nhất thể hoá pháp luật và hài hoà hoá pháp luật trong tư pháp quốc tế "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Báo xấu

174
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vấn đề nhất thể hoá pháp luật và hài hoà hoá pháp luật trong tư pháp quốc tế

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Vấn đề nhất thể hoá pháp luật và hài hoà hoá pháp luật trong tư pháp quốc tế "

nghiªn cøu - trao ®æi TS. Bïi Xu©n Nhù * M t trong nh ng quy lu t cơ b n phát như nhau (các quy ph m có tính tương ng tri n xã h i ương i là c ng c và như nhau) trong lu t qu c n i c a mình. S phát tri n sâu r ng ho t ng liên k t m i nh t th hoá này thư ng di n ra trong m t m t i s ng c ng ng c a loài ngư i, nh t ho c vài nhóm qu c gia nh t nh. V là trong lĩnh v c kinh t và lu t pháp. V n phương di n này cho ta th y nh t th hoá liên k t pháp lu t (hay còn g i là qu c t hoá pháp lu t cũng là phương th c c a quá trình pháp lu t) là quá trình làm các h th ng pháp sáng t o pháp lu t. c trưng cơ b n c a quá lu t xích l i g n nhau, tăng cư ng s tác ng trình này là nó ph i di n ra ng th i c qua l i và nh hư ng tương h gi a chúng. hai h th ng pháp lu t: H th ng lu t qu c t Liên k t pháp lu t gi a các qu c gia và h th ng lu t qu c gia cùng v i vi c t o thư ng ư c th hi n dư i hai phương di n ra cơ ch th c thi ng b gi a chúng. có s g n k t v i nhau r t ch t ch , song v Nh t th hoá pháp lu t gi a các qu c gia n i dung và quá trình phát tri n c a chúng có th x y ra r t nhi u lĩnh v c pháp lu t l i có nh ng c i m riêng bi t, ó là nh t trong nư c, ví như: Lu t hình s (t h p các th hoá pháp lu t và hài hoà hoá pháp lu t. quy ph m theo m t ho c vài nhóm t i ph m); lu t t t ng hình s (ch nh d n 1. V n nh t th hoá pháp lu t Nh t th hoá pháp lu t (unie facere) là t i ph m); lu t hành chính và lu t tài chính quá trình hình thành nh ng ki u quy ph m (như là ban hành m t ki u quy ph m i u th ng nh t như nhau v hình th c cũng như ch nh các quan h h i quan và ph t vi ph m n i dung trong pháp lu t qu c n i c a các h i quan) v.v.. Th m chí quá trình này còn qu c gia khác nhau. Vi c ban hành pháp lu t di n ra ngay các o lu t cao nh t c a lu t là lĩnh v c hoàn toàn thu c ch quy n c a qu c gia - ó là lu t hi n pháp (ví d : Các m i qu c gia và t t nhiên không có b t kì cơ quy n cơ b n c a công dân phù h p v i các quan quy n l c qu c t nào ng trên qu c tiêu chu n chung mà c ng ng các qu c gia gia ban hành văn b n pháp lí cho b t kì qu c ã th a nh n). Song có l quá trình nh t th gia nào, i u này có nghĩa là nh t th hoá hoá pháp lu t x y ra trong lĩnh v c tư pháp hoá pháp lu t ch có cách duy nh t là h p tác qu c t là m nét nh t mà k t qu c a nó có ch t ch gi a các qu c gia. th gi i thích b ng các c thù r t riêng cho Như v y, nh t th hoá pháp lu t là s lĩnh v c này. h p tác ch t ch gi a các qu c gia xây d ng (ban hành), thay i hay ch m d t các * Gi ng viên chính Khoa lu t qu c t quy ph m pháp lu t có hình th c và n i dung Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007 41
nghiªn cøu - trao ®æi Tư pháp qu c t là m t ph n c a lu t nh t i u ch nh nhóm quan h pháp lí phù qu c gia, song v b n ch t l i có tính ch t h p, i u này chưa có nghĩa là vi c nh t th vư t ra ngoài lãnh th . i tư ng c a nó l i hoá pháp lu t ã t ư c. là các quan h mang tính ch t qu c t , ó là 2. B t kì i u ư c qu c t nào cũng ch các quan h tư pháp có y u t nư c ngoài. i u ch nh quan h gi a các qu c gia - là ch Chính y u t nư c ngoài làm phát sinh v n th cơ b n c a i u ư c và nó ch có giá tr là các quan h ó có th i u ch nh b ng b t bu c i v i các qu c gia - thành viên lu t c a hai hay nhi u nư c. c i m này c a i u ư c ó mà thôi. Chúng ta có th ã d n n nhu c u khách quan là c n thi t d n m t vài ví d c th th y rõ hơn v ph i nh t th hoá pháp lu t vi c i u v n này. ch nh các quan h d dàng và thu n ti n hơn. Ví d : Công ư c Viên v mua bán hàng M t nguyên lí quan tr ng trong i u hoá qu c t năm 1980. ây là Công ư c khá ch nh các quan h tư pháp qu c t , nh t là i n hình v nh t th hoá pháp lu t trong i v i các quan h trong lĩnh v c kinh t - lĩnh v c mua bán hàng hoá qu c t : thương m i, ó là tính hi u qu cao c a các + Công ư c này i u ch nh quan h gi a quy ph m ã ư c nh t th hoá. i m này là các qu c gia v nh t th hoá các quy nh v ng l c thúc y các qu c gia h p tác hành mua bán hàng hoá qu c t mà không tr c ng th ng nh t hoá pháp lu t. Lu t qu c ti p i u ch nh quan h mua bán hàng hoá n i i u ch nh lĩnh v c này thư ng là kém gi a các thương nhân c a các qu c gia thành hi u qu hơn và không th b ng vi c th ng viên Công ư c; nh t pháp lu t gi a các qu c gia trong i u + Công ư c t ra các nghĩa v cho các ch nh các quan h kinh t - thương m i. qu c gia thành viên là ph i b o m vi c ban - c i m c a cơ ch pháp lí nh t th hành các lu t l trong nư c sao cho phù h p, hoá pháp lu t. thích ng v i các quy nh c a Công ư c v Quá trình nh t th hoá pháp lu t luôn òi mua bán hàng hoá gi a các thương nhân c a h i ph i di n ra song hành trong c hai h các qu c gia thành viên Công ư c. Ch khi th ng pháp lu t: c trong h th ng lu t qu c nào các quy ph m c a Công ư c ư c ưa t và c trong h th ng lu t qu c gia. vào các quy nh trong lu t l c a các qu c 1. Trong lu t qu c t là các qu c gia gia thành viên và nó tr thành m t ph n c a ph i t ư c tho thu n v s th ng nh t lu t pháp các qu c gia thành viên lúc ó m i phương th c i u ch nh m t nhóm quan h kh ng nh là quá trình nh t th hoá pháp nh t nh ư c ghi nh n trong i u ư c lu t ã hoàn thành và có nghĩa là trong lu t b ng hàng lo t các quy ph m pháp lu t như pháp c a m i qu c gia thành viên ã xu t là các quy ph m m u m c i u c h nh hi n hàng lo t quy ph m pháp lu t gi ng nhóm quan h trên ây mà các qu c gia ã nhau, như nhau. th ng nh t. t ư c tho thu n gi a các Nói cách khác là các quy ph m c a i u qu c gia và n nh các quy ph m th ng ư c qu c t c n ư c các qu c gia thành 42 t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007
nghiªn cøu - trao ®æi viên “chu n y” th c hi n b ng cách ưa vào qu c gia ã hơn hai mươi năm nay trong trong lu t qu c gia b ng cách này hay cách khuôn kh U ban lu t qu c t c a Liên h p khác và các quy ph m ó có hi u l c như qu c cho t i nay v n còn chưa thông qua quy ph m pháp lu t bình thư ng và trong ư c và còn ang bàn ti p. trư ng h p này chúng l i i u ch nh quan h Vi c kí k t và thông qua m t i u ư c pháp lu t gi a các ch th pháp lu t qu c qu c t và t t nhiên trong ó ghi nh n các gia. Quá trình bi n các quy ph m pháp lu t quy n và nghĩa v c a các qu c gia, i u này qu c t thành các quy ph m lu t qu c gia cũng ng nghĩa v i vi c k t thúc giai o n như th này là giai o n th hai c a quá th nh t c a vi c nh t th hoá pháp lu t gi a trình nh t th hoá pháp lu t. Các công vi c các qu c gia. Các quy ph m ghi nh n trong qu c t ã ư c th c hi n b ng cơ ch pháp các i u ư c qu c t chưa th g i là các quy lu t c a qu c gia m t cách hoàn ch nh. ph m ã ư c nh t th hoá mà chúng là các Như v y, có th coi nh t th hoá pháp quy ph m ang ư c nh t th hoá. B n ch t lu t là quá trình sáng ki n pháp lu t có hai cavn là ch các quy ph m này ch giai o n c th : ràng bu c i v i các qu c gia là ch th c a Giai o n th nh t là hình thành m t i u ư c. Các quy ph m này ang ư c nh t t ng th các quy ph m pháp lu t dư i hình th hoá c p bình di n qu c t v i cơ ch th c i u ư c qu c t và qu c gia gánh ch u hình thành quy ph m lu t qu c t . các quy n và nghĩa v phát sinh t i u ư c Giai o n th hai không kém ph n quan và có trách nhi m b o m vi c thi hành tr ng là v n lu t qu c gia ti p nh n các th c tâm và thi n chí. i u c bi t nh t c a quy ph m lu t qu c t ang ư c các qu c giai o n này là gi a các qu c gia hình thành gia nh t th hoá trong các i u ư c qu c t nh t quán m t ki u quy ph m pháp lu t. ây và k t qu c a nó là trong lu t qu c gia c a là giai o n th c s g p nhi u khó khăn, các nư c thành viên khác nhau c a i u ư c ph c t p và có th kéo dài, nó tr i qua nh ng xu t hi n các quy ph m ã ư c các qu c cam go u tranh tìm ki m nh ng gi i gia tho thu n và ghi nh n trong i u ư c, pháp có ti ng nói chung trong s nhân ây là các ki u quy ph m gi ng nhau v như ng, xu ng thang, tho hi p b i l s hình th c và n i dung. Các quy ph m này có tho hi p này có th nh hư ng nhi u ít t i giá tr hi u l c b t bu c cho các ch th chính sách, t i h th ng pháp lu t và các l i trong lu t qu c gia, chúng có tính ch t ích khác. Có nh ng cu c thương lư ng kéo cư ng ch cao và b o m th c thi b ng dài t i hàng ch c năm như các tho thu n v hàng lo t các bi n pháp nhà nư c. Như th T ch c thương m i th gi i (WTO) và các quy ph m trên ây có hi u l c i v i trong khuôn kh c a t ch c này (các vòng m i ch th , t t c m i thành viên tham gia àm phán Uruguay hay vòng àm phán các quan h pháp lu t cũng như các cơ quan Doha hi n nay), hay là vi c xem xét D th o b o v pháp lu t ph i thi hành. Công ư c v các quy n mi n tr tư pháp c a Quá trình ti p nh n các quy ph m lu t t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007 43
nghiªn cøu - trao ®æi qu c t b ng các cơ ch lu t pháp m i c a các cơ quan trên ây thì i u ư c qu c t qu c gia có nơi g i là chuy n hoá m i có giá tr ràng bu c b t bu c i v i (transformation) pháp lu t qu c t vào pháp Vi t Nam). Các quy t nh này có th là phê lu t qu c gia, có ch g i là th c thi hay th c chu n, phê duy t, hay gia nh p v.v. và chúng hi n (implementation) pháp lu t qu c t . ã bi n các quy ph m i u ư c qu c t thành Quá trình này ư c b o m th c thi b ng các quy ph m lu t c a Vi t Nam và có giá tr cơ ch lu t qu c gia và m i qu c gia cơ thi hành như lu t Vi t Nam. ch này là khác nhau nhưng chúng cũng có Có th r t d dàng nh n th y r ng nh t r t nhi u i m chung. Vi t Nam, Lu t kí th hoá pháp lu t có hai giai o n c l p k t, gia nh p và th c hi n i u ư c qu c t nhưng l i liên k t ch t ch v i nhau và tác quy nh trong i u 6 v i u ư c qu c t và ng tương h cho nhau: Giai o n th nh t quy nh c a pháp lu t trong nư c ghi nh n di n ra trên bình di n qu c t và k t thúc kho n 2 và 3 như sau: b ng vi c thông qua ư c hàng lo t các quy + Vi c ban hành các văn b n quy ph m ph m th ng nh t; giai o n th hai di n ra pháp lu t ph i b o m không làm c n tr trên bình di n qu c gia và k t thúc b ng vi c vi c th c hi n i u ư c qu c t mà thông qua các văn b n nhà nư c v các quy CHXHCN Vi t Nam là thành viên có quy ph m ó ư c bi n thành các quy ph m lu t nh v cùng m t v n ; qu c n i và có giá tr thi hành trong lãnh th + Căn c vào yêu c u, n i dung, tính ch t qu c gia. Hai giai o n này có c i m c a các i u ư c qu c t , Qu c h i, Ch t ch chung là u ph i k t thúc b ng các văn b n nư c, Chính ph khi quy t nh ch p nh n s pháp lí: Th nh t b ng i u ư c qu c t và ràng bu c c a i u ư c qu c t ng th i th hai b ng m t văn b n pháp lí trong nư c. quy t nh áp d ng tr c ti p toàn b ho c m t Thông thư ng các quá trình này thư ng di n ph n i u ư c qu c t v i cơ quan, t ch c, ra trong khuôn kh c a các t ch c qu c t và cá nhân trong trư ng h p quy nh c a i u ây cũng là xu hư ng phát tri n chung trong ư c qu c t ã rõ, chi ti t th c hi n; quá trình h p tác m i m t gi a các qu c gia quy t nh ki n ngh ho c s a i, b sung, trong nh ng th p niên g n ây và trong tương bãi b ho c ban hành văn b n quy ph m pháp l i. ây cũng th hi n s tăng cư ng vai trò lu t th c hi n i u ư c qu c t ó. c a các t ch c qu c t trong vi c liên k t Như v y, Lu t kí k t, gia nh p và th c m i m t i s ng qu c t gi a các qu c gia. hi n i u ư c qu c t ã ưa ra nh ng quy Hi n nay, có nh ng t ch c qu c t có th t c cơ b n th c hi n i u ư c qu c t t i nói là ch c năng chuyên môn là nh t th hoá Vi t Nam; ó là Qu c h i, Ch t ch nư c, pháp lu t như: Các h i ngh Lahaye v tư Chính ph là các cơ quan ra các quy t nh pháp qu c t , Vi n nh t th hoá pháp lu t tư mà theo ó các i u ư c qu c t c a Vi t có tr s t i Rome (Italia), U ban c a Liên Nam có hi u l c trên lãnh th Vi t Nam (hay h p qu c v lu t thương m i qu c t v.v.. Các nói cách khác là ch khi nào có quy t nh t ch c qu c t thành l p ph i h p, h p tác 44 t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007
nghiªn cøu - trao ®æi gi a các qu c gia theo m t chuyên ngành nào Cách phân lo i th hai: D a vào i ó thư ng là t ch c có ch c năng nh t th tư ng i u ch nh mà phân lo i, ví d như hoá pháp lu t theo các chuyên ngành c a nh t th hoá lu t s h u, lu t s h u trí tu , mình m trách, ví d : T ch c hàng h i qu c lu t th a k , lu t hôn nhân và gia ình, lu t t (IMO), T ch c hàng không dân d ng qu c t t ng dân s . Trong lĩnh v c i u ch nh t (ICAO), T ch c lao ng qu c t (ILO), các quan h kinh t i ngo i có r t nhi u T ch c s h u trí tu qu c t (WIPO) v.v.. công ư c qu c t i u ch nh mua bán hàng Vi c v n d ng cơ ch s n có c a các t ch c hoá qu c t (như Công ư c Viên 1980, Công qu c t liên chính ph là làm tăng cư ng thúc ư c New York năm 1974 v th i hi u trong y nhanh quy trình so n th o và thông qua mua bán hàng hoá qu c t , Công ư c v lu t các i u ư c qu c t nh m nh t th hoá pháp áp d ng i v i h p ng mua bán hàng hoá lu t gi a các qu c gia. qu c t năm 1986 v.v.. - Các cách phân lo i v nh t th hoá Thành t u áng k trong vi c nh t th hoá pháp lu t. pháp lu t là lĩnh v c các hi p nh v tương Cách phân lo i th nh t: D a vào tr tư pháp, trong các hi p nh này thư ng phương th c i u ch nh pháp lu t mà ta có nh t th hoá r t nhi u lĩnh v c k c lĩnh v c th g i là nh t th hoá lu t xung t và nh t t t ng dân s như: Quy n kh i ki n, u thác th hoá lu t th c ch t, và có nh ng i u ư c tư pháp, công nh n và thi hành b n án v.v.. qu c t nh t th hoá c lu t xung t và lu t Cách phân lo i th ba: D a vào s lư ng th c ch t. các qu c gia tham gia mà chúng ta có th Nh t th hoá lu t xung t như: Công chia ra làm nh t th hoá toàn c u, khu v c và ư c Giơnevơ v gi i quy t xung t lu t v tay ôi. séc ơn gi n và séc chuy n i năm 1930, Nh t th hoá toàn c u là các i u ư c m Công ư c Lahaye gi i quy t xung t lu t cho m i qu c gia trên th gi i tham gia như v di chúc năm 1961, Công ư c Lahaye v Công ư c Viên năm 1980 v h p ng mua lu t á p d ng ivihp ng mua bán bán hàng hoá qu c t ( i u 91), còn nh t th hàng hoá qu c t năm 1986 v.v.; còn nh t hoá khu v c là d a vào tính ch t a lí c a th hoá lu t th c ch t có th k n các các qu c gia n m m t vùng hay m t châu Công ư c qu c t sau: Công ư c Giơnevơ l c, ví d như các qu c gia châu Âu (EU), năm 1930 v th ng nh t chung m t ki u séc các qu c gia khu v c ông Nam châu Á ơn gi n và séc chuy n i, Công ư c c a (ASEAN) v.v.. Còn nh t th hoá tay ôi Liên h p qu c năm 1980 v h p ng mua cũng có th th y trong các i u ư c tay ôi bán hàng hoá qu c t , Công ư c Ôttaoa như Hi p nh thương m i Vi t Nam - Hoa năm 1988 v thuê mua tài chính qu c t ; Kì và Hi p nh thương m i t do gi a các công ư c nh t th hoá c lu t xung t và nư c. Hi n nay, các hi p nh khu v c và c lu t th c ch t như các Công ư c i u tay ôi ang chi m ưu th trong lĩnh v c ch nh trong lĩnh v c s h u trí tu . t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007 45
nghiªn cøu - trao ®æi nh t th hoá pháp lu t v s lư ng cũng như th các quy ph m nh t th hoá trong các i u n i dung các v n trong quan h qu c t . ư c thích h p. Các quy nh này thư ng ư c - c i m c a vi c thi hành các quy ghi nh n chính trong i u ư c ó. Ví d : i u ph m pháp lu t nh t th hoá. 7 Công ư c Viên 1980 v h p ng mua bán Các phân tích trên ây cho chúng ta th y hàng hoá qu c t quy nh vi c gi i thích các r ng nhìn chung các quy ph m pháp lu t quy ph m c n xét tính qu c t c a v n và ư c nh t th hoá nói chung và các quy ph m luôn ph i t ư c tính th ng nh t trong th c tư pháp qu c t nói riêng ph n nào ó trong hi n d a trên các n n t ng c a i u ư c. m i tương quan ư c th c thi gi ng như các M c tiêu c a b t kì i u ư c qu c t nào quy ph m pháp lu t trong nư c nhưng xin lưu v nh t th hoá pháp lu t là nh m b o m ý r ng quy ph m xung t và quy ph m th c m t cơ ch i u ch nh chung theo cách gi i ch t ư c nh t th hoá trong các i u ư c quy t cho các quan h dân s vư t ra kh i không th thay th các quy ph m lu t pháp biên gi i c a qu c gia. gi i thích t trong nư c mà chúng luôn luôn t n t i song ư c m c tiêu là vi c thi hành m t ki u song. Như v y, chúng không th hoà nh p ng b các nư c thành viên c các quy hay tr n vào nhau mà luôn t n t i tương h ph m xung t và th c ch t ã ư c nh t th nhau vì các quy ph m ư c nh t th hoá hoá thì c n ph i có s gi i thích th ng nh t luôn còn là quy ph m i u ư c. thích h p các qu c gia. R t nhi u công ư c i u ư c bao gi cũng quy nh m t qu c t ã dành m t ph n không nh ngay kho ng không gian v lãnh th mà trong ó t i ph n m u c a công ư c nh m gi i các quy ph m nh t th hoá ư c áp d ng, ó thích các thu t ng và ưa ra các khái ni m là ph m vi quan h và i tư ng ư c áp th ng nh t và chúng ư c coi như các quy d ng. Song cũng lưu ý là i tư ng áp d ng ph m ã ư c nh t th hoá có nh ng n i ph i ư c hi u theo i u ư c c th mà dung chung nh t và không ư c hi u khác không ư c hi u theo lu t trong nư c. Ví d i. Có th coi các quy ph m này như là các như Công ư c Viên 1980 v mua bán hàng nh cho công ư c. Ví d : i u 3 Công hoá qu c t ch i u ch nh các nghĩa v i ư c Seoul (Hàn Qu c) 1985 v thành l p các v i các bên trong h p ng mua bán có tr chi nhánh a phương qu c t bo m s ho t ng thương m i n m trên lãnh th u tư ghi nh n ngay ph n u là “… t c a các nư c khác nhau. ư c m c tiêu c a Công ư c này…” c n Vn gi i thích các quy ph m nh t th ph i th ng nh t m t s thu t ng và khái hoá trong các i u ư c qu c t cũng có c ni m v n i dung và vi c thi hành. Nh ng i m riêng. Các quy ph m nh t th hoá ph i cách gi i thích th ng nh t như v y có giá tr ư c gi i thích phù h p v i các nguyên t c, b t bu c i v i h th ng lu t trong nư c m c tiêu, n i dung c a i u ư c nhưng ng c a các qu c gia thành viên c a Công ư c và th i cũng ph i nhìn nh n chúng trong t ng nó thúc y m t ki u, m t cách th c thi hành 46 t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007
nghiªn cøu - trao ®æi năm 2005, kho n 3 i u 5 Lu t u tư năm các quy ph m ã ư c nh t th hoá trong các 2005 và trong r t nhi u lu t khác c a Vi t i u ư c hi n hành. Nam cũng có quy nh tương t . Theo các V th i h n hi u l c c a các quy ph m h c thuy t khá ph bi n trên th gi i ư c nh t th hoá ư c hi u là theo th i h n hi u ghi nh n trong pháp lu t c a nhi u nư c thì l c c a các công ư c; n u m t qu c gia rút các quy nh trong i u ư c qu c t ư c coi kh i i u ư c thì hi u l c c a các quy ph m như là “lu t riêng hay là lu t chuyên bi t” nh t th hoá cũng ương nhiên không còn còn lu t qu c gia ư c coi như lu t chung hi u l c i v i qu c gia ó n a. c a nhà nư c ó. Và như v y bao gi lu t Hi n nay, Vi t Nam ang c g ng v chuyên bi t cũng có ưu th thi hành so v i mimt tham gia sâu và r ng vào quá lu t chung theo nguyên t c ã hình thành t trình h i nh p qu c t trong ó có c v n c xưa là “Lex specialis derogat lex generalis”. c i cách h th ng pháp lu t sao cho phù h p + Xung t gi a các quy ph m xung t v i s phát tri n c a h th ng pháp lu t qu c và các quy ph m th c ch t v cùng m t t . i u này có nghĩa là chúng ta ngày càng quan h hay m t v n . i u này ư c gi i xâm nh p sâu vào quá trình nh t th hoá quy t theo cách là các quy ph m th c ch t pháp lu t trong tư pháp qu c t . K t qu c a th ng nh t ư c áp d ng gi i quy t quan h quá trình này là lu t pháp Vi t Nam ang ngay t c kh c (mà không c n gi i quy t s a i các quy ph m pháp lu t s n có và b xung t n a), b i l các qu c gia nh t th sung nh ng quy ph m m i (k c quy ph m hoá các quy ph m th c ch t là nh m m c xung t l n quy ph m th c ch t và c các tiêu tăng cư ng tính h u hi u i u ch nh quy ph m t t ng n a). Trong vi c tham gia c a pháp lu t và làm cho vi c th c thi pháp vào quá trình nh t th hoá pháp lu t và th c lu t d dàng hơn. Ví d : Các quy nh c a hi n pháp lu t, chúng ta c n lưu ý và xem Công ư c Viên 1980 v h p ng mua bán xét m t s v n sau: hàng hoá qu c t s ư c th c thi trư c tiên +V n xung t hay mâu thu n gi a trong quan h h p ng mua bán tr nh ng các quy ph m nh t th hoá trong các i u vn mà còn chưa nh t th hoá ư c b ng ư c qu c t v i các quy ph m pháp lu t các quy ph m th c ch t. trong nư c thư ng ư c gi i quy t b ng + Xung t gi a các quy ph m nh t th vi c ưu th thi hành các quy nh c a i u hoá trong các i u ư c toàn c u, khu v c và ư c qu c t mà Vi t Nam là thành viên. Ví tay ôi. Ví d : Vi t Nam tham gia vào Công d : kho n 2 i u 759 B lu t dân s ư c công nh n và thi hành quy t nh c a CHXHCN Vi t Nam quy nh: "Trong tr ng tài nư c ngoài (Công ư c New York trư ng h p i u ư c qu c t mà CHXHCN 1958), các công ư c trong khuôn kh Vi t Nam là thành viên có quy nh khác ASEAN và các hi p nh tương tr tư pháp v i quy nh c a B lu t này thì áp d ng gi a Vi t Nam v i nư c ngoài v vi c thi quy nh c a i u ư c qu c t ó”; các quy hành quy t nh c a tr ng tài. B n ch t c a nh t i kho n 1 i u 5 Lu t thương m i t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007 47
nghiªn cøu - trao ®æi vn ây là th t ưu tiên thi hành như nghĩa h p c a t này thì nó có m t s c th nào? Theo quy t c qu c t chung thì s i m riêng bi t như sau: thi hành i u ư c tay ôi trư c r i n khu - S khác bi t cơ b n gi a nh t th hoá v c và cu i cùng là i u ư c toàn c u. Song pháp lu t v i hài hoà hoá pháp lu t là c n lưu ý r ng i v i các i u ư c qu c t ch quá trình hài hoà hoá pháp lu t không toàn c u mà trong ó ghi nh n các quy bao gi d n n vi c kí k t các i u ư c ph m m nh l nh (Jus cogens) thì các qu c qu c t và t ra các trách nhi m b t bu c gia tham k t không có quy n vi ph m, b i cho các qu c gia; n u vi ph m thì i u ư c vô hi u ngay t - Hài hoà hoá pháp lu t là m t hi n khi kí k t. i u này cho th y th t trên ây tư ng ã có t lâu i trong l ch s lu t pháp l ib g tb . qu c t . Chính quá trình phát tri n pháp i n hoá pháp lu t m i qu c gia u có ít nhi u 2. V n hài hoà hoá pháp lu t Hài hoà hoá pháp lu t (harmonia – ti ng di n ra quá trình hài hoà hoá pháp lu t như Hy L p; harmony - ti ng Anh) là quá trình khi xây d ng các quy ph m pháp lu t qu c làm cho các h th ng pháp lu t c a các qu c gia thư ng tham kh o hay tham ki n kinh gia khác nhau xích l i g n nhau b ng cách nghi m l n nhau. Ngày nay v n hài hoà tăng tính tương ng và gi m thi u t i a hoá pháp lu t thư ng di n ra ng th i v i nh ng s khác bi t. vi c nh t th hoá pháp lu t và chúng ã tr Nh t th hoá pháp lu t và hài hoà hoá thành hi n tư ng khá ph bi n trong quá pháp lu t là hai quá trình có s liên k t và trình toàn c u hoá các n n kinh t ; tác ng h u cơ v i nhau. V n nh t th - Quá trình hài hoà hoá pháp lu t m i hoá pháp lu t d n n vi c có hàng lo t quy qu c gia thư ng là trên cơ s t nguy n và ph m pháp lu t gi ng nhau ho c tương t luôn luôn có nh hư ng. B n ch t t trong h th ng pháp lu t c a các nư c khác nguy n này b c l r t rõ ch trong quá nhau và ây cũng là m t trong nh ng h qu trình tác ng qua l i c a các h th ng pháp c a quá trình nhích l i g n nhau c a các h lu t gi a các qu c gia s xu t hi n m t ki u th ng pháp lu t c a các qu c gia, làm gi m quy ph m tương ng ư c l a ch n mà thi u s khác bi t c a các h th ng pháp các qu c gia cho là h p lí nh t và ưa vào lu t. Nhưng v n hài hoà hoá pháp lu t là h th ng c a mình như là s ch n l c t khái ni m mà r t nhi u chuyên gia pháp lí nhiên. K t qu c a quá trình này là làm cho cho r ng nó có n i hàm r ng hơn khái ni m các h th ng pháp lu t c a các qu c gia nh t th hoá pháp lu t m c dù chúng cũng xích l i g n nhau hơn. Song trong th c ti n có nh ng i m gi ng và tương ng, song qu c t có khi v n hài hoà hoá pháp lu t nó cũng có nh ng c i m riêng bi t. V n cũng x y ra m t cách cư ng b c, ví d như hài hoà hoá pháp lu t theo nghĩa r ng trong trư ng h p các qu c gia thu c a b c a khái ni m này nó có th bao trùm c các qu c gia ô h (m u qu c) ép bu c thi vn nh t th hoá pháp lu t, còn theo hành lu t c a h t i các thu c a và như 48 t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007
nghiªn cøu - trao ®æi v y lu t pháp c a các nư c thu c a s bên và cũng có th là trên cơ s có i có l i. gi ng ho c g n gũi v i lu t c a các nư c Hài hoà hoá pháp lu t m t bên là m t cai tr (Vi t Nam cũng b rơi vào trư ng h p qu c gia s d ng các phương ti n và công này dư i th i Pháp thu c); c pháp lí c a mình làm cho h th ng - M t phương th c hài hoà hoá pháp pháp lu t c a mình xích l i g n v i lu t lu t ch n l c có ch ý và theo m t nh pháp c a m t qu c gia hay m t nhóm qu c hư ng nh t nh ã di n ra châu Âu là r t gia. Ví d như l a ch n m t vài quy ph m nhi u qu c gia ch n các quy nh c a lu t ho c m t nhóm quy ph m ho c th m chí La Mã làm chu n m c cho vi c xây d ng toàn b b lu t v.v.. pháp lu t c a mình và quá trình này ã hình Hài hoà hoá pháp lu t có i có l i là các thành h th ng lu t l c a. Ho c hơn n a là bên tham gia thông qua nh ng cách cơ b n có nh ng trư ng h p m t qu c gia l y g n pháp lu t c a h nhích l i g n nhau. Hài như nguyên b n lu t dân s nư c khác áp hoà hoá pháp lu t có i có l i có th nói là d ng trên lãnh th nư c mình như B lu t m t phương th c m i và di n ra sôi ng Napôlêông áp d ng nư c B . Th i kì còn vào n a cu i th k XX. Nó hình thành và Liên xô thì Mông C cho áp d ng lu t dân phát tri n dư i s h tr m nh m c a cơ s c a Liên bang Nga v.v.); ch qu c t - ó là các t ch c qu c t liên -Vn l a ch n nh hư ng xây d ng chính ph . ây cũng chính là c im pháp lu t hài hoà v i c ng ng ngày nay chung c a quá trình hài hoà hoá pháp lu t cũng ang di n ra m nh m . Ví d như các hi n nay. Vi c hài hoà hoá pháp lu t này nư c thu c kh i xã h i ch nghĩa cũ trư c thư ng ư c th hi n dư i hình th c thông ây và c Vi t Nam cùng ang l a ch n m t qua ngh quy t c a m t cơ quan hay m t t nh hư ng chung là c i cách và xây d ng ch c qu c t . ó là thông qua m t lu t m u h th ng pháp lu t phù h p v i s òi h i hay m t ki u lu t chung. Ví d : UNCITRAL c a n n kinh t th trư ng. c i m chung so n th o và biên so n lu t m u v tr ng tài c a vi c hài hoà hoá pháp lu t c a các nư c thương m i qu c t trình i h i ng Liên này là không l a ch n cho mình hình m u h p qu c và lu t m u này ư c i h i ng pháp lu t c a m t nư c nào c mà là s ch t Liên h p qu c thông qua ngày 11/10/1985 l c kinh nghi m chung c a các nư c phát và khuy n ngh các nư c thành viên ban tri n. Có m c tiêu chung c a các nư c trên hành lu t phù h p và ã có hàng lo t nư c là không ch d ng l i vi c c i cách h trên th gi i trong ó có c Vi t Nam ban th ng pháp lu t c a mình mà còn hư ng t i hành các văn b n v tr ng tài thương m i vi c hài hoà hoá pháp lu t c a mình v i phù h p v i lu t m u. ây cũng c n lưu ý c ng ng qu c t b ng cách gi m thi u t i r ng Lu t m u v tr ng tài thương m i qu c a s khác bi t và nh m t i s tương ng, t ch là ngh quy t c a Liên h p qu c nên tương thích gi a các qu c gia; ch có tính khuy n ngh mà không b t bu c. - Hài hoà hoá pháp lu t có th là m t Các qu c gia tham kh o và ban hành lu t t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007 49
nghiªn cøu - trao ®æi c a mình sao cho phù h p, k t qu là lu t hài hoà hoá pháp lu t ch làm cho các h c a các nư c có tính tương ng mà không th ng pháp lu t xích l i g n nhau, gi m thi u hoàn toàn gi ng nhau. Quá trình này làm cho s khác bi t; các quy ph m có th có tính lu t pháp các nư c nhích l i g n nhau, hài tương ng mà không hoàn toàn gi ng nhau. hoà v i nhau. UNCITRAL ã biên so n 3. Các quy ph m nh t th hoá trong lu t không ít văn b n và ư c i h i ng Liên pháp m i qu c gia có th i h n ph thu c vào h p qu c thông qua. Hi n nay, xu hư ng các i u ư c b t bu c còn các quy ph m hài chung là các t ch c khu v c như: EU, hoà hoá l i không ph i ph thu c vào b t kì ASEAN, C ng ng các qu c gia c l p cái gì c . Các quy ph m th c ch t th ng nh t (SNG) cũng thư ng thông qua các ngh ư c nh t th hoá trong các i u ư c qu c t quy t có tính khuy n ngh các qu c gia làm tri t tiêu v n xung t pháp lu t, có thành viên ban hành các văn b n pháp lu t tác d ng ơn gi n hoá vi c i u ch nh các phù h p v i ngh quy t chung. i u này quan h dân s có y u t nư c ngoài. Ngư c ch ng t vi c hài hoà hoá pháp lu t cũng l i, các quy ph m hài hoà hoá không tri t phát tri n các khu v c r t m nh m . tiêu ư c v n xung t pháp lu t, ví như Trên ây ã trình bày nh ng nét cơ b n trong trư ng h p c Pháp và B u áp c a hai quá trình nh t th hoá và hài hoà hoá d ng B lu t Napôlêông thì v n có xung t pháp lu t và chúng ta có th nh n th y m t pháp lu t trong vi c i u ch nh các quan h s i m cơ b n sau: c a tư pháp qu c t và v n ch n lu t áp 1. Nh t th hoá pháp lu t là xây d ng d ng v n ư c t ra. các quy ph m pháp lu t th ng nh t trong các 4. Trong m t s trư ng h p c th , ôi khi i u ư c qu c t có giá tr b t bu c i v i i u ư c qu c t cũng là cơ s cho vi c hài các qu c gia thành viên. Trong các i u ư c hoà hoá pháp lu t là ch các qu c gia không này xây d ng các quy ph m pháp lu t có ph i là thành viên có th ban hành trong lu t tính b t bu c khá tuy t i (các qu c gia pháp c a mình theo hư ng các quy nh c a thành viên không có quy n thay i) mà các i u ư c, coi i u ư c như là lu t m u. qu c gia tham gia có nghĩa v ph i ban hành 5. Nh t th hoá pháp lu t và hài hoà hoá trong lu t pháp c a mình. Còn hài hoà hoá pháp lu t là hai quá trình phát tri n pháp lu t pháp lu t là quá trình ơn gi n hơn và “nh c a c ng ng qu c t trong h p tác kinh t nhàng” hơn, nó không ràng bu c b t bu c và liên k t kinh t sâu và r ng gi a các qu c b ng nghĩa v pháp lí qu c t mà thư ng là gia. Chúng th hi n b n ch t pháp lí c a quá t nguy n m t bên; th m chí là trên cơ s có trình toàn c u hoá n n kinh t c a các nư c i có l i cũng không ràng bu c b t bu c trong c ng ng qu c t . Hai quá trình này b ng nghĩa v pháp lí qu c t . phát tri n tác ng tương h thúc y s 2. Nh t th hoá pháp lu t là d n n vi c phát tri n ti n b h p tác v m i m t gi a ban hành hàng lo t các quy ph m gi ng nhau các qu c gia./. trong lu t pháp c a các nư c khác nhau còn 50 t¹p chÝ luËt häc sè 02/2007

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học

207 tài liệu

1470 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.