intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Về quản lý đối với kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

172
lượt xem
20
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Về quản lý đối với kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Một là pháp luật hiện hành không quy định rõ cơ quan có thẩm quyền phê duyệt luận chứng về các biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động đối với nơi làm việc của người lao động và môi trường xung quanh. Từ khi Nghị định số 110/2002/NĐ-CP ngày 27/12/2002 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/CP ngày 20/1/1995 có hiệu lực, các doanh nghiệp rất lúng túng trong việc thực hiện quy...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Về quản lý đối với kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TrÇn Th¸i D−¬ng * N Õu tiÕp cËn tõ gãc ®é c«ng cô qu¶n lÝ cña Nh n−íc th× viÖc nghiªn cøu nh÷ng néi dung, ph−¬ng thøc thùc hiÖn chøc n¨ng kinh tÕ ho¸, gi¸o dôc, y tÕ, thÓ thao... MÆt kh¸c, trong c¸c yÕu tè h×nh th nh kh¸i niÖm søc s¶n xuÊt x héi v kh¸i niÖm kinh tÕ, nh÷ng gi¸ trÞ phi vËt cña Nh n−íc Céng ho XHCN ViÖt Nam cã thÓ chÊt nh− khoa häc, kÜ thuËt, qu¶n lÝ, v¨n ho¸, ®−îc triÓn khai trªn c¸c b×nh diÖn kh¸i qu¸t sau: gi¸o dôc... ng y c ng chiÕm vÞ trÝ quan träng - Nh n−íc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ ®èi h¬n. Do vËy, ph¹m vi cña kinh tÕ nh n−íc cÇn víi kinh tÕ nh n−íc; ®−îc nh×n nhËn mét c¸ch to n diÖn d−íi h×nh - Nh n−íc ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh tÕ th¸i gi¸ trÞ gåm to n bé vèn ®Çu t− cña Nh b»ng ph¸p luËt v c¸c c«ng cô qu¶n lÝ vÜ m« kh¸c; n−íc chø kh«ng ph¶i chØ cã c¸c doanh nghiÖp - Nh n−íc thùc hiÖn chøc n¨ng kinh tÕ th«ng nh n−íc v vai trß cña kinh tÕ nh n−íc còng qua tæ chøc v ho¹t ®éng cña bé m¸y nh n−íc. ph¶i ®−îc ®¶m b¶o mét c¸ch to n diÖn trªn c¬ Trong ph¹m vi b i viÕt n y, t¸c gi¶ xin ®−îc së n¨ng lùc tæng hîp cña Nh n−íc. trao ®æi mét sè nhËn thøc lÝ luËn v thùc tiÔn vÒ VÊn ®Ò lÝ luËn v thùc tiÔn cã liªn quan ë vÊn ®Ò qu¶n lÝ ®èi víi kinh tÕ nh n−íc nh− l mét ®©y l kh¾c phôc t×nh tr¹ng gÇn nh− “v« chñ” trong nh÷ng néi dung, ph−¬ng thøc thùc hiÖn cña së h÷u nh n−íc trong c¬ chÕ cò. Bëi lÏ chøc n¨ng kinh tÕ cña Nh n−íc ta hiÖn nay. trong c¬ chÕ n y, vÒ mÆt thùc tÕ th× khã cã thÓ 1. Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp x¸c ®Þnh ®−îc ai l chñ ®Ých thùc cña së h÷u trung, víi sù ®éc t«n cña kinh tÕ nh n−íc th× nh n−íc. Nguyªn t¾c trong ®æi míi kinh tÕ l ®−¬ng nhiªn còng kh«ng tån t¹i sù ph©n c«ng, kh«ng thu hÑp së h÷u nh n−íc nh−ng ®Ó kinh phèi hîp vai trß gi÷a c¸c th nh phÇn kinh tÕ. tÕ nh n−íc phï hîp víi quy luËt vËn ®éng cña Ng y nay, vÊn ®Ò ph¹m vi v vai trß cña kinh nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng th× vÊn ®Ò ai sö dông tÕ nh n−íc cÇn ®−îc x¸c ®Þnh phï hîp víi quy (kinh doanh, khai th¸c dÞch vô...) t i s¶n hay luËt vËn ®éng kh¸ch quan cña c¸c th nh phÇn c¸c nguån lùc nãi chung cña Nh n−íc, vÒ kinh tÕ trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc d©n. quyÒn lîi, nghÜa vô v tr¸ch nhiÖm cña hä nh− Tõ gãc ®é së h÷u, kinh tÕ nh n−íc h×nh thÕ n o cÇn ®−îc x¸c ®Þnh râ. Tõ ®ã cã thÓ th nh tõ së h÷u nh n−íc, l bé phËn kinh tÕ h×nh th nh nªn kh¸i niÖm chñ thÓ kinh tÕ nh v« cïng quan träng, cã ph¹m vi v vai trß to n−íc víi tÝnh c¸ch l h×nh thøc tæ chøc cña lín. Ngo i c¸c ®èi t−îng ®Æc biÖt nh− ®Êt ®ai, kinh tÕ nh n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. rõng nói, s«ng hå, t i nguyªn kho¸ng s¶n, kÕt Trªn c¬ së së h÷u nh n−íc, c¸c chñ thÓ kinh cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - kÜ thuËt phôc vô cho ®êi tÕ nh n−íc ho¹t ®éng ®éc lËp víi hÖ thèng c¸c sèng kinh tÕ - x héi, doanh nghiÖp nh n−íc c¬ quan nh n−íc (chÝnh quyÒn). Nh− thÕ, xÐt th× kinh tÕ nh n−íc cßn bao h m c¸c tæ chøc, c¬ quan do Nh n−íc ®Çu t− v qu¶n lÝ nh− v¨n * Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 12 - T¹p chÝ luËt häc
  2. nghiªn cøu - trao ®æi vÒ khÝa c¹nh chñ thÓ th× cã thÓ quan niÖm r»ng cÊu hîp lÝ, n¾m ch¾c c¸c ng nh, c¸c lÜnh vùc ph¹m vi kinh tÕ nh n−íc chÝnh l ph¹m vi c¸c then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n v th−êng chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc. Qua ®©y còng cã thÓ xuyªn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ- x héi th× thÊy ®−îc ý nghÜa quan träng cña x¸c ®Þnh chñ kinh tÕ nh n−íc míi thùc hiÖn ®−îc vai trß thÓ cña quyÒn sö dông (kinh doanh, khai th¸c chñ ®¹o cña m×nh. §ã còng chÝnh l néi dung dÞch vô...) t i s¶n hay mäi nguån lùc nãi chung cèt lâi trong quan ®iÓm cña §¶ng vÒ vai trß cña Nh n−íc ®èi víi sù thÓ hiÖn trªn thùc tÕ chñ ®¹o cña kinh tÕ nh n−íc trong nÒn kinh tÕ vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nh n−íc trong nÒn thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN ë n−íc ta.(1) kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN. TÊt yÕu ThËt ra, kinh tÕ nh n−íc ®Òu cã tÝnh tÊt kinh tÕ ë ®©y chÝnh l t i s¶n nh n−íc ph¶i yÕu kh¸ch quan ë c¸c m« h×nh kinh tÕ trªn thÕ ®−îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt theo giíi. Nh−ng víi b¶n chÊt cña d©n, do d©n, v× quy luËt vËn ®éng cña thÞ tr−êng víi tÝnh c¸ch d©n, Nh n−íc Céng ho XHCN ViÖt Nam l h ng ho¸ th«ng qua ho¹t ®éng cña chñ thÓ kh«ng ph¶i l nh t− b¶n lín v kinh tÕ nh kinh tÕ nh n−íc. n−íc ë n−íc ta kh«ng ph¶i l h×nh thøc biÓu XÐt trªn gãc ®é c¬ cÊu kinh tÕ ng nh, hiÖn cña CNTB ®éc quyÒn nh n−íc m l ph¹m vi kinh tÕ nh n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ h×nh thøc cña nÒn kinh tÕ c«ng h÷u phôc vô tr−êng tËp trung v o nh÷ng ng nh then chèt, cho lîi Ých cña nh©n d©n trong ®ã Nh n−íc l c¸c lÜnh vùc chñ yÕu nh− kÕt cÊu h¹ tÇng, hÖ ng−êi ®¹i diÖn. V× thÕ, viÖc thùc hiÖn vai trß thèng t i chÝnh, ng©n h ng, b¶o hiÓm, nh÷ng chñ ®¹o cña kinh tÕ nh n−íc trong nÒn kinh tÕ c¬ së s¶n xuÊt v th−¬ng m¹i, dÞch vô quan thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN l vÊn ®Ò thùc träng, doanh nghiÖp phôc vô an ninh, quèc tiÔn v lÝ luËn cßn rÊt míi mÎ ë n−íc ta hiÖn phßng. Víi ph¹m vi ®ã, kinh tÕ nh n−íc nay. VÒ mÆt nhËn thøc, cÇn thÊy vai trß chñ ®¹o kh«ng cÇn chiÕm sè l−îng lín m vÊn ®Ò l cña kinh tÕ nh n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®¶m b¶o chÊt l−îng. MÆt kh¸c, tÝnh chñ ®¹o ë n−íc ta l “s¶n phÈm” cña sù tån t¹i nhiÒu cña kinh tÕ nh n−íc kh«ng ph¶i ®−îc x¸c lËp th nh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh tõ vÞ thÕ ®éc quyÒn hay b»ng c¸c biÖn ph¸p h−íng XHCN; nÕu kh«ng cã sù ph©n c«ng, h nh chÝnh m ph¶i b»ng hiÖu qu¶ kinh tÕ - x phèi hîp tèt vai trß cña c¸c th nh phÇn kinh héi ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua c¬ chÕ c¹nh tranh tÕ th× còng kh«ng cã ®−îc vai trß chñ ®¹o gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ. TÝnh chñ ®¹o cña kinh tÕ nh n−íc còng kh«ng chØ phô thuéc cña kinh tÕ nh n−íc. v o vai trß x héi cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng Vai trß cña kinh tÕ nh n−íc trong nÒn c«ng Ých m tr−íc hÕt phô thuéc v o hiÖu qu¶ kinh tÕ thÞ tr−êng ë n−íc ta hiÖn nay ®−îc thÓ cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy hiÖn ë nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: nhiªn, hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp nh n−íc - Kinh tÕ nh n−íc l c¬ së vËt chÊt cho kh«ng chØ ®−îc thÓ hiÖn ë tØ suÊt lîi nhuËn m viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng kinh tÕ cña Nh chñ yÕu thÓ hiÖn ë hiÖu qu¶ h−íng ®¹o, dÉn n−íc, l c«ng cô ®Ó h−íng dÉn v ®iÒu tiÕt c¸c d¾t cho to n bé nÒn kinh tÕ; ë chç t¹o ra søc th nh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h−íng m¹nh tæng hîp gióp cho c¸c doanh nghiÖp XHCN; trong n−íc cã thÓ tham gia c¹nh tranh trªn - Kinh tÕ nh n−íc l c«ng cô hç trî v th−¬ng tr−êng quèc tÕ. Do vËy, chØ khi cã c¬ phôc vô cho c¸c th nh phÇn kinh tÕ, t¹o ®iÒu T¹p chÝ luËt häc - 13
  3. nghiªn cøu - trao ®æi kiÖn v thóc ®Èy c¸c th nh phÇn kinh tÕ ®Òu quyÒn sö dông (kinh doanh, khai th¸c dÞch vô) ph¸t triÓn; cña c¸c chñ thÓ ®ã. Nh n−íc th nh lËp chñ thÓ - Kinh tÕ nh n−íc cïng víi kinh tÕ hîp t¸c kinh tÕ nh n−íc, ®Çu t− vèn cho chñ thÓ kinh t¹o th nh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. tÕ nh n−íc ho¹t ®éng v khi ®ã chóng cã t− Víi ph¹m vi, vai trß cña kinh tÕ nh n−íc c¸ch chñ thÓ ®éc lËp vÒ t i s¶n, ho¹t ®éng trªn nh− trªn th× viÖc ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ nh nguyªn t¾c b¶o to n vèn nh n−íc. n−íc còng nh− qu¶n lÝ nh n−íc ®èi víi kinh tÕ Trong c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp nh n−íc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ v n¨ng lùc trung, quan hÖ qu¶n lÝ h nh chÝnh v quan hÖ c¹nh tranh ë thÞ tr−êng trong n−íc còng nh− së h÷u t i s¶n gi÷a Nh n−íc víi xÝ nghiÖp trªn thÞ tr−êng quèc tÕ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ quèc doanh kh«ng ®−îc t¸ch b¹ch m ho lÉn nh n−íc ® v ®ang l mét trong nh÷ng néi v o nhau, xÝ nghiÖp kh«ng cã quyÒn t i s¶n dung ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña Nh n−íc ®éc lËp v thËt ra kh«ng cã t− c¸ch chñ thÓ ta hiÖn nay. kinh tÕ. §ã còng l c¬ së kinh tÕ cho quyÒn 2. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, quan hÖ can thiÖp trùc tiÕp cña c¬ quan nh n−íc (c¬ gi÷a Nh n−íc víi chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc quan chñ qu¶n) v o ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp ®−îc thÓ hiÖn trªn hai ph−¬ng diÖn c¬ b¶n sau: quèc doanh. Thø nhÊt, víi t− c¸ch l ng−êi qu¶n lÝ to n Ng y nay, chÕ ®é chñ qu¶n h nh chÝnh ®èi bé nÒn kinh tÕ quèc d©n gåm tÊt c¶ c¸c chñ thÓ víi chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc kh«ng cßn phï kinh tÕ thuéc mäi th nh phÇn kinh tÕ, Nh hîp trong c¬ chÕ míi nªn ® v ®ang bÞ lo¹i bá n−íc thùc hiÖn sù qu¶n lÝ c¸c chñ thÓ kinh tÕ dÇn. Ng y 27/5/1995, ChÝnh phñ ® ban h nh nh n−íc b»ng ph¸p luËt cßn chñ thÓ kinh tÕ NghÞ ®Þnh sè 34/CP vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, nh n−íc ho¹t ®éng ®éc lËp víi c¬ quan nh quyÒn h¹n v tæ chøc bé m¸y cña Tæng côc n−íc, b×nh ®¼ng vÒ quyÒn v nghÜa vô nh− mäi qu¶n lÝ vèn v t i s¶n cña Nh n−íc t¹i doanh chñ thÓ thuéc c¸c th nh phÇn kinh tÕ kh¸c. nghiÖp. Ng y 28/8/1999, ChÝnh phñ ban h nh Nh n−íc cã nghÜa vô t«n träng quyÒn tù chñ NghÞ ®Þnh sè 84/1999/N§-CP vÒ tæ chøc l¹i vÒ t i chÝnh, quyÒn chñ ®éng trong c¸c ho¹t Tæng côc qu¶n lÝ vèn v t i s¶n cña Nh n−íc ®éng cña chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc cßn chñ thÓ t¹i doanh nghiÖp theo h−íng th nh lËp Côc t i kinh tÕ nh n−íc cã nghÜa vô tu©n thñ nghÜa chÝnh doanh nghiÖp thuéc Bé t i chÝnh v chi vô thuÕ v c¸c nghÜa vô kh¸c theo quy ®Þnh côc t i chÝnh doanh nghiÖp hay phßng t i cña ph¸p luËt. Nh×n chung, ë khÝa c¹nh n y, chÝnh doanh nghiÖp thuéc së t i chÝnh - vËt quan hÖ gi÷a Nh n−íc v chñ thÓ kinh tÕ gi¸. §Ó qu¶n lÝ v sö dông cã hiÖu qu¶ vèn nh nh n−íc còng gièng nh− quan hÖ gi÷a Nh n−íc trong c¬ chÕ míi, ChÝnh phñ còng ® ra n−íc víi c¸c lo¹i chñ thÓ kh¸c thuéc mäi NghÞ ®Þnh sè 73/2000/N§-CP ng y 6/12/2000 th nh phÇn kinh tÕ. ban h nh Quy chÕ qu¶n lÝ phÇn vèn nh n−íc ë Thø hai, víi t− c¸ch l ng−êi ®¹i diÖn cho doanh nghiÖp kh¸c. §Æc biÖt, NghÞ ®Þnh cña së h÷u to n d©n, Nh n−íc ®Çu t− vèn cho c¸c ChÝnh phñ sè 63/2001/N§-CP ng y 14/9/2001 chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc (th«ng qua ho¹t ®éng vÒ chuyÓn ®æi doanh nghiÖp nh n−íc, doanh cña chñ thÓ ®Çu t− vèn nh n−íc) nh−ng t i s¶n nghiÖp cña tæ chøc chÝnh trÞ, chÝnh trÞ - x héi cña chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc l¹i ®−îc t¸ch th nh c«ng ti tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét th nh b¹ch víi khèi t i s¶n cña Nh n−íc v thuéc viªn ® ®¸nh dÊu b−íc tiÕn míi trong qu¸ tr×nh 14 - T¹p chÝ luËt häc
  4. nghiªn cøu - trao ®æi thèng nhÊt ho¸ c¬ së ph¸p lÝ cho c¸c h×nh thøc Nh n−íc thùc hiÖn quyÒn së h÷u t i s¶n ho¹t ®éng kinh doanh ë n−íc ta, theo ®ã, c¸c th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t− vèn nh−ng nh− thÕ lo¹i h×nh doanh nghiÖp nªu trªn ®−îc ho¹t còng kh«ng cã nghÜa c¬ quan nh n−íc l ®éng trªn c¬ së LuËt doanh nghiÖp. ë n−íc ta ng−êi ®Çu t− trùc tiÕp, kinh doanh trùc tiÕp. hiÖn nay ®ang tån t¹i m« h×nh tæng c«ng ti nh Kinh nghiÖm chuyÓn ®æi chøc n¨ng kinh tÕ cña n−íc (th−êng gäi l tæng c«ng ti 90 v 91) do nh n−íc ë c¸c n−íc cho thÊy sù râ r ng, r nh ChÝnh phñ th nh lËp v trùc tiÕp qu¶n lÝ cßn m¹ch vÒ quyÒn t i s¶n gi÷a Nh n−íc v chñ theo tinh thÇn NghÞ ®Þnh sè 63/2001/N§-CP thÓ kinh tÕ nh n−íc cÇn ph¶i b¶o ®¶m b»ng thÓ nªu trªn th× c¸c doanh nghiÖp nh n−íc ®éc lËp chÕ qu¶n lÝ t i s¶n nh n−íc. Nh n−íc cã thÓ (kh«ng ph¶i l th nh viªn cña tæng c«ng ti) lËp ra c¸c c«ng ti ®Çu t− t i s¶n nh n−íc... ®¹i ®−îc chuyÓn ®æi th nh c«ng ti tr¸ch nhiÖm h÷u diÖn quyÒn së h÷u t i s¶n cña Nh n−íc, tham h¹n mét th nh viªn ph¶i ®Æt d−íi quyÒn cña c¬ dù v o viÖc r ng buéc ho¹t ®éng kinh doanh quan nh n−íc ®−îc x¸c ®Þnh l ®¹i diÖn chñ cña chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc, phô tr¸ch viÖc thu së h÷u c«ng ti. §èi víi doanh nghiÖp nh n−íc l i tõ t i s¶n nh n−íc, t¸i ®Çu t− vèn nh n−íc l th nh viªn cña tæng c«ng ti, nÕu chuyÓn ®æi v ®Çu t− míi, chuyÓn nh−îng t i s¶n nh th nh c«ng ti tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét th nh n−íc.(2) viªn th× héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ti l¹i ®−îc HiÖn nay ë n−íc ta, vÊn ®Ò t¸ch b¹ch ho¹t x¸c ®Þnh l ®¹i diÖn chñ së h÷u c«ng ti (§iÒu 2 ®éng qu¶n lÝ nh n−íc vÒ kinh tÕ víi ho¹t ®éng v §iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 63/2001/N§-CP). cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc ®−îc ®Æt ra Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, vèn nh n−íc kh«ng chØ víi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng cßn ®−îc "ban ph¸t" nh− trong c¬ m c¶ víi ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp chÕ cò m l ®èi t−îng cña quan hÖ kinh tÕ n÷a. MÆt kh¸c, viÖc x¸c ®Þnh néi dung v b×nh ®¼ng gi÷a chñ thÓ ®Çu t− v chñ thÓ sö ph−¬ng thøc qu¶n lÝ cña Nh n−íc víi kinh tÕ dông vèn. Nh n−íc kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm nh n−íc còng cÇn ph¶i cã sù ph©n biÖt víi t i s¶n thay cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc mçi lo¹i chñ thÓ nh− doanh nghiÖp ho¹t ®éng d−íi bÊt cø h×nh thøc n o. Do vËy, quan hÖ kinh doanh, doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých gi÷a c¬ quan nh n−íc víi chñ thÓ kinh tÕ nh v c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc n−íc còng kh«ng cßn theo kiÓu h nh chÝnh; c¬ v¨n ho¸, khoa häc, y tÕ, gi¸o dôc, th«ng tin... quan nh n−íc kh«ng thÓ lÊy t− c¸ch l ng−êi Doanh nghiÖp nh n−íc ho¹t ®éng c«ng ®¹i diÖn cho chñ së h÷u (Nh n−íc) ®Ó can Ých l lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc tr−ng cho sù thiÖp trùc tiÕp v o ho¹t ®éng nghiÖp vô cña cÇn thiÕt vÒ tham gia cña Nh n−íc v o nÒn chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc v chñ thÓ kinh tÕ nh kinh tÕ thÞ tr−êng nh»m kh¾c phôc nh÷ng n−íc còng kh«ng cßn phô thuéc trùc tiÕp vÒ t i khiÕm khuyÕt cña c¬ chÕ thÞ tr−êng, ®¶m b¶o s¶n v o chÝnh quyÒn. §−¬ng nhiªn, vèn m sù ph¸t triÓn to n diÖn v bÒn v÷ng cña x héi. Nh n−íc ®Çu t− cho chñ thÓ kinh tÕ nh Môc tiªu cña doanh nghiÖp nh n−íc ho¹t n−íc (th«ng qua chñ thÓ ®Çu t− vèn nh ®éng c«ng Ých l phôc vô cho to n x héi. n−íc) vÉn thuéc së h÷u nh n−íc nh−ng l ChÝnh s¸ch cña §¶ng v Nh n−íc ta hiÖn nay së h÷u d−íi h×nh thøc gi¸ trÞ v× th«ng qua l t¨ng c−êng n¨ng lùc t i chÝnh cña Nh n−íc ho¹t ®éng ®Çu t−, t i s¶n ®ã ® ®−îc lu©n ®Ó tËp trung ®Çu t− cho lo¹i h×nh tæ chøc kinh chuyÓn víi tÝnh c¸ch l h ng ho¸. tÕ n y v× ®©y l sø mÖnh ®Æc thï cña Nh n−íc T¹p chÝ luËt häc - 15
  5. nghiªn cøu - trao ®æi m kh«ng th nh phÇn kinh tÕ n o cã thÓ g¸nh Tõ nh÷ng ®iÓm võa nªu trªn, cã thÓ nhËn v¸c thay ®−îc. Nh−ng ng y nay, Nh n−íc thÊy r»ng quan hÖ t i s¶n gi÷a Nh n−íc víi ph¶i x héi ho¸ tõng b−íc viÖc cung øng c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc hiÖn nay vÉn cßn s¶n phÈm dÞch vô c«ng céng, san sÎ “g¸nh ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. Víi c¸c nÆng” cña m×nh b»ng c¸ch giao bít cho t− doanh nghiÖp ® cæ phÇn ho¸, quan hÖ Êy ®−îc nh©n thùc hiÖn c¸c dÞch vô c«ng céng th«ng thÓ hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng v t− c¸ch cña qua h×nh thøc ph¸p lÝ thÝch hîp (3) ngo¹i trõ c¸c chñ thÓ ®Çu t− vèn nh n−íc trong c«ng ti, lÜnh vùc kh«ng thÓ giao ®−îc cho t− nh©n nh− nghÜa l Nh n−íc (th«ng qua chñ thÓ ®Çu t− quèc phßng, an ninh v.v.. ë ®©y, kh¸i niÖm vèn nh n−íc) trë th nh ng−êi ®Çu t−, ng−êi së dÞch vô c«ng còng cÇn ®−îc l m râ thªm. h÷u v tham gia qu¶n lÝ doanh nghiÖp nh− l Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, víi ý nghÜa phôc cæ ®«ng trong c«ng ti cæ phÇn.(5) vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ v h m chøa H−íng c¶i c¸ch quan träng vÒ chÕ ®é qu¶n nh÷ng gi¸ trÞ kinh tÕ nhÊt ®Þnh, s¶n phÈm dÞch lÝ t i s¶n nh n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vô c«ng (theo nghÜa réng) ®−îc chia l m hai l chuyÓn tõ qu¶n lÝ trùc tiÕp d−íi h×nh thøc lo¹i do hai lo¹i chñ thÓ kh¸c nhau cung cÊp: hiÖn vËt l chñ yÕu sang chÕ ®é qu¶n lÝ gi¸n Mét l c¸c “s¶n phÈm” cña qu¸ tr×nh qu¶n lÝ tiÕp d−íi h×nh thøc gi¸ trÞ l chñ yÕu. Do ®ã, nh n−íc nh− chÝnh s¸ch, luËt ph¸p, kÕ ho¹ch, vÊn ®Ò x¸c ®Þnh râ c¬ chÕ qu¶n lÝ doanh nghiÖp h nh vi h nh chÝnh... ViÖc cung øng lo¹i “s¶n nh n−íc th«ng qua c¬ quan qu¶n lÝ t i s¶n nh phÈm” n y nhÊt thiÕt thuéc tr¸ch nhiÖm cña n−íc v c¸c c«ng ti t i chÝnh, c¬ chÕ qu¶n lÝ t i Nh n−íc. Lo¹i thø hai l c¸c s¶n phÈm dÞch s¶n nh n−íc trong c¸c lo¹i h×nh chñ thÓ kinh vô trùc tiÕp cho nÒn kinh tÕ v ®êi sèng x héi tÕ nh n−íc ®−îc coi l nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch do c¸c doanh nghiÖp c«ng Ých, c¸c tæ chøc sù hiÖn nay. C¸c chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc hiÖn nghiÖp cung cÊp. §èi víi lo¹i dÞch vô n y th× nay cßn nhiÒu bÊt cËp c¶ vÒ chÊt l−îng v hiÖu "nhiÖm vô cña nh n−íc kh«ng ph¶i l cung qu¶, ch−a thËt sù l chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng v nh− vËy cã nghÜa ch−a t−¬ng xøng øng dÞch vô m l tr«ng nom ®Ó cho nh÷ng víi vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. dÞch vô ®ã ®−îc thùc hiÖn."(4) Thùc tr¹ng ®ã cã nguyªn nh©n trùc tiÕp l Nh− vËy th× doanh nghiÖp nh n−íc ho¹t nh÷ng thÓ chÕ v chÝnh s¸ch nh n−íc dï ® ®éng c«ng Ých v c¸c tæ chøc sù nghiÖp còng ®−îc ®æi míi nhiÒu nh−ng vÉn cßn nh÷ng trë cÇn ph¶i ®−îc ®Æt trong thÕ c¹nh tranh thÝch ng¹i cÇn ph¶i kh¾c phôc. Cô thÓ l sù thiÕu râ hîp ®Ó cã thÓ ®em l¹i nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô r ng, minh b¹ch cña hÖ thèng chÝnh s¸ch v tèt nhÊt cho x héi. MÆt kh¸c, ®èi víi c¸c chñ ph¸p luËt, sù bÊt cËp cña c¬ cÊu tæ chøc còng thÓ kinh tÕ nh n−íc lo¹i n y, chÕ ®é chñ qu¶n nh− thÈm quyÒn cña c¸c c¬ quan, nh©n viªn h nh chÝnh còng ph¶i ®−îc xo¸ bá dÇn theo sù nh n−íc. MÆt kh¸c, c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh ho n thiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng v bé n−íc cßn mang nÆng t− t−ëng thô ®éng, û l¹i m¸y nh n−íc, sao cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ - cña c¬ chÕ cò... T×nh h×nh ®ã cho thÊy ®Ó ph¸t x héi nãi chung ®Òu b×nh ®¼ng ho¹t ®éng huy ®−îc vai trß, t¸c dông cña m×nh, Nh n−íc trªn c¬ së luËt ph¸p m kh«ng cÇn tíi sù ph¶i thËt sù kiªn quyÕt trong ®æi míi qu¶n lÝ can thiÖp trùc tiÕp cña c¬ quan nh n−íc. kinh tÕ nh n−íc bëi lÏ nÕu kinh tÕ nh n−íc 16 - T¹p chÝ luËt häc
  6. nghiªn cøu - trao ®æi kh«ng v−¬n tíi vai trß chñ ®¹o th× cã nghÜa ®Þnh th«ng qua “tam gi¸c” Nh n−íc - thÞ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN ë tr−êng - doanh nghiÖp. Nh×n chung, dï víi lo¹i n−íc ta kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. Tõ ®ã cã thÓ h×nh chñ thÓ n o th× Nh n−íc còng kh«ng can kh¼ng ®Þnh r»ng ®æi míi kinh tÕ nh n−íc v ®æi thiÖp trùc tiÕp nh− kiÓu c¬ chÕ cò v o ho¹t míi qu¶n lÝ kinh tÕ nh n−íc l néi dung quan ®éng cña c¸c chñ thÓ Êy. Trong nÒn kinh tÕ thÞ träng h ng ®Çu trong sù nghiÖp ®æi míi kinh tr−êng, quan hÖ t i s¶n gi÷a Nh n−íc víi chñ tÕ v chÝnh trÞ ë n−íc ta hiÖn nay. Qu¸ tr×nh thÓ kinh tÕ nh n−íc ®−îc thÓ hiÖn mét c¸ch n y kh«ng chØ ®¸p nh÷ng nh÷ng nhu cÇu minh b¹ch v tÝnh chÊt cña quan hÖ Êy tõ chç cña c¸c quan hÖ kinh tÕ trong n−íc m cßn vèn l quan hÖ h nh chÝnh ®ang chuyÓn sang phï hîp víi c¸c ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi quan hÖ d©n sù - kinh tÕ trªn c¬ së ph¸p luËt. nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nh n−íc qu¶n lÝ c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc HiÖn nay, nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ®æi míi kinh b»ng ph¸p luËt; c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc tù tÕ nh n−íc nh− lùa chän h−íng ®Çu t− ®óng chñ vÒ t i chÝnh, ho¹t ®éng kinh doanh theo ®¾n, x¸c ®Þnh c¬ cÊu hîp lÝ, c¶i c¸ch hÖ thèng ph¸p luËt, Nh n−íc kh«ng can thiÖp trùc tiÕp thÓ chÕ, bé m¸y nh n−íc, x¸c ®Þnh l¹i nhiÖm v o ho¹t ®éng kinh doanh cña hä. Nh−ng tõ vô chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan nh n−íc... cÇn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t− vèn nh n−íc v ph¶i ®−îc tiÕn h nh mét c¸ch ®ång bé. Mét ho¹t ®éng qu¶n lÝ nh n−íc th× Nh n−íc cã trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ang ®−îc giíi qu¶n lÝ thÓ thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng kinh tÕ cña m×nh v c¸c nh khoa häc quan t©m l x¸c ®Þnh chñ th«ng qua vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nh n−íc thÓ kinh doanh vèn nh n−íc víi tÝnh c¸ch l trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. TÝnh chÊt quan hÖ lo¹i h ng ho¸ ®−îc lu©n chuyÓn theo quy luËt vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Tuy thÕ, gi÷a Nh n−íc víi chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc viÖc tæ chøc c¸c c«ng ti kinh doanh vèn nh nh− vËy kh«ng chØ thÓ hiÖn nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ n−íc còng chØ thùc hiÖn ®−îc khi n o cã c¸c b¶n cña chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn ®¹i(6) m gi¶i ph¸p ®ång bé vÒ thÓ chÕ v thiÕt chÕ, xo¸ cßn thÓ hiÖn vai trß míi cña Nh n−íc trong bá chÕ ®é chñ qu¶n h nh chÝnh víi c¸c chñ thÓ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN./. kinh tÕ nh n−íc. Trong k× häp thø 10 võa qua, (1).Xem: §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, “V¨n kiÖn §¹i héi Quèc héi còng ® th¶o luËn s«i næi vÒ vÊn ®Ò t− ®¹i biÓu to n quèc lÇn thø IX”, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, c¸ch ®¹i diÖn chñ së h÷u vèn nh n−íc t¹i doanh H..2000, tr. 13. nghiÖp th× nªn giao cho héi ®ång qu¶n trÞ tæng (2), (5).Xem: Tr−¬ng V¨n B©n (chñ biªn), “B n vÒ c¶i c«ng ti, giao cho c¸c bé hay chØ giao cho Bé t i c¸ch to n diÖn doanh nghiÖp nh n−íc”, Nxb. ChÝnh trÞ chÝnh. Râ r ng ®©y l vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n c¶ quèc gia, H.1996, tr. 222, 240, 241. vÒ lÝ luËn v thùc tiÔn nªn cÇn ph¶i ®−îc nghiªn (3).Xem: Ng« Ngäc Böu v § o §¨ng Kiªn, "Hîp ®ång cøu v tæng kÕt mét c¸ch th©n träng. cña c¸c ph¸p nh©n c«ng quyÒn trong qu¶n lÝ nh n−íc", T¹p chÝ qu¶n lÝ nh n−íc, H.1997, tr. 47. Qua nh÷ng ®iÓm võa nªu trªn, cã thÓ (4).Xem: §ªvit ¢uxbot & TÐtgheblo, “§æi míi ho¹t ®éng kh¼ng ®Þnh r»ng quan hÖ gi÷a Nh n−íc víi cña chÝnh phñ”, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, H.1997, tr. 63. mçi lo¹i chñ thÓ kinh tÕ nh n−íc trong nÒn (6).Xem: ViÖn kinh tÕ thÕ giíi, “C¶i c¸ch doanh nghiÖp kinh tÕ thÞ tr−êng mang nh÷ng néi dung cô thÓ nh n−íc ë Trung Quèc - so s¸nh víi ViÖt Nam”, Nxb. kh¸c nhau v ë møc ®é nhÊt ®Þnh ®Òu ®−îc x¸c Khoa häc x héi, H. 1997, tr.138. T¹p chÝ luËt häc - 17
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2