BẢO TÀNG NGHỆ THUẬT MỸ THUẬT CÓ QUAN TRỌNG KHÔNG?

Chia sẻ: Sadad Adasdsad | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nói chung, các bảo tàng thường được chia thành bốn loại: bảo tàng quốc gia (lưu giữ những bộ sưu tập quan trọng của đất nước), bảo tàng ngành nghề, bảo tàng địa phương và các bảo tàng độc lập (tư nhân, tổ chức). Giống như ngân hàng ký ức, vấn đề quan trọng nhất đối với một bảo tàng có lẽ là phải trở thành những nguồn tư liệu lịch sử sống động, có một không hai, đem tới cho công chúng một cái nhìn sâu sắc về quá khứ, hiện tại và tương lai. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BẢO TÀNG NGHỆ THUẬT MỸ THUẬT CÓ QUAN TRỌNG KHÔNG?

BẢO TÀNG NGHỆ THUẬT MỸ THUẬT CÓ QUAN TRỌNG KHÔNG?
Nói chung, các bảo tàng thường được chia thành bốn loại: bảo tàng quốc gia (lưu giữ những bộ sưu tập quan trọng của đất nước), bảo tàng ngành nghề, bảo tàng địa phương và các bảo tàng độc lập (tư nhân, tổ chức). Giống như ngân hàng ký ức, vấn đề quan trọng nhất đối với một bảo tàng có lẽ là phải trở thành những nguồn tư liệu lịch sử sống động, có một không hai, đem tới cho công chúng một cái nhìn sâu sắc về quá khứ, hiện tại và tương lai. Hiện vật cần được trưng bày, ngoài mục đích phục vụ nghiên cứu, còn vì sự cần thiết cho cá nhân, cộng đồng, xã hội, và hơn thế, còn bởi vì chúng ẩn chứa và nuôi dưỡng cái đẹp.
Bảo tàng nghệ thuật là môi trường học tập nghệ thuật và thẩm mỹ lý tưởng, dù chính thức hay không chính thức, dù là sự tham gia thực hành tích cực hay chỉ là việc quan sát thụ động (Hein, G. E, 1998). Tại Bảo tàng Anh, mỗi phòng ban đều được thiết lập và hoạt động như những cơ sở nghiên cứu khoa học, như ban Cận Đông cổ đại, ban Mỹ thuật cổ Ai Cập, ban Mỹ thuật cổ Nhật Bản, ban Nghệ thuật Châu Âu thời kỳ Tiền sử, Cổ đại, Trung cổ và Hiện đại. Ban Giáo dục (Bảo tàng Anh) thậm chí còn lập ra những "Ngày học tập" để mọi người có cơ hội khảo cứu chuyên sâu hơn những nền tảng văn hoá, nhân dịp một cuộc triển lãm hoặc trong phạm vi của một bộ sưu tập, và thường có mời các chuyên gia giảng bài hay tổ chức hội thảo ngay tại phòng triển lãm (gallery talks). Đa số các bảo tàng đều có các dịch vụ giáo dục cho công chúng. Rất nhiều nhà giáo dục đang tìm tới các bảo tàng với các mục tiêu giáo dục cụ thể. Nhiều bảo tàng có chương trình hàng năm với các hoạt động được lên kế hoạch dài hạn nhằm hỗ trợ giáo viên, bồi bổ kiến thức và kích thích sự quan tâm của các em học sinh đối với nghệ thuật và lịch sử. Ngày nay, tầm quan trọng của bảo tàng nghệ thuật càng được tăng cường trong vai trò cung cấp nhiều cơ hội khác nhau cho trẻ em và người lớn hội nhập với thế giới, qua đó, họ có thể phát triển các kỹ năng thẩm mỹ hay văn hóa quan trọng cần thiết đối với cuộc sống ngày đang càng mang tính nhân văn hơn. Với sự nổi lên của các công nghệ mới, các viện bảo tàng có thể đáp ứng như cầu giáo dục tương tác cho công chúng. Một số bảo tàng lịch sử còn có khu vực "Khảo cứu”, thực chất là một
trung tâm khoa học thực hành. Du khách có thể tiến hành thí nghiệm với hàng trăm đối tượng, được sử dụng thêm các thiết bị và công cụ khoa học, khuyến khích mọi người quan sát, tìm tòi các mối quan hệ và rút ra kết luận riêng. Công nghệ tiên tiến cũng hỗ trợ các bảo tàng nghệ thuật bắt kịp thế giới không gian internet ngày nay. Hầu như tất cả các bảo tàng hiện nay đều có một địa chỉ trên World Wide Web. Không có gì ngạc nhiên khi các viện bảo tàng bắt đầu sử dụng Internet như một phương tiện mở rộng nguồn tài nguyên giáo dục đến tận từng gia đình. Trên trang web của bảo tàng, người truy cập có thể dễ dàng tải về những thông tin, tài nguyên, sự kiện, các danh sách nghệ sĩ, triển lãm, tác phẩm, có thể đọc thêm nhờ các đường liên kết tới các trang web hữu ích có chủ đề hay loại hình văn hóa khác nhau, chẳng hạn như lịch sử nghệ thuật, văn hóa, khoa học... Trang web của bảo tàng nghệ thuật cũng có thể là phương tiện hữu ích để tổ chức cuộc điều tra trực tuyến về hoạt động của chính bảo tàng, cho phép mọi người trao đổi các ý tưởng thông qua các bản lấy ý kiến (comment). Bằng cách sử dụng các công nghệ của thế kỷ 21, bảo tàng nghệ thuật không chỉ có khả năng thực hiện vai trò thiết yếu như một nguồn tài nguyên giáo dục thẩm mỹ mà còn góp phần cải biến việc học tập thành một niềm vui và kinh nghiệm đáng nhớ của con người. Nếu nhìn sâu hơn về khía cạnh vật chất, các bảo tàng nghệ thuật cũng có đóng góp đáng kể vào doanh thu của đất nước, vì đó là một nguồn thu hút du lịch. Mặc dù thực tế hầu hết các bảo tàng, như Bảo tàng Anh, được tài trợ bởi chính phủ và
ngành xổ số kiến thiết, và do đó, khách vào thăm bảo tàng là miễn phí, các viện bảo tàng một khi thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới chính là tạo ra sự tăng trưởng lợi nhuận cho các khách sạn, ngành công nghiệp thực phẩm và bán lẻ khi lượng du khách tăng lên hàng năm. Thêm vào đó, có nhiều viện bảo tàng dù không được chính phủ tài trợ hoàn toàn song lại là những địa điểm thu hút khách (ví dụ bảo tàng tượng sáp Madame Tussaud), tuy chúng hướng tới mục tiêu giải trí nhiều hơn là giáo dục. Vì vậy, không hề ngạc nhiên khi nhiều bảo tàng bị cáo buộc là "tầm thường hóa quá khứ, đùa rỡn với lịch sử, tập trung vào các đối tượng không xứng đáng". Lưu ý đến di sản văn hóa, các nhà phê bình cảnh báo rằng thật thiếu chín chắn khi bảo tàng có xu hướng thỏa mãn những thị hiếu tầm thường, và nhiều hoạt động liên kết nặng về dịch vụ du hý được coi như là sự hạ thấp phẩm giá. Trong một số đặc biệt của tạp chí Pháp Beaux Arts tháng 3/2010, nhà phê bình nghệ thuật Emmanuelle Lequeux cảnh báo về sự nổi lên của một nền “văn hóa hàng hóa” (“merchandised culture”). Bà cho rằng sẽ dẫn đến “sự suy tàn của các bảo tàng quốc gia nếu như các chính phủ giảm bớt nguồn tài trợ cho các nhà bảo tàng mà lại trông đợi vào việc những cơ sở phụng sự nghệ thuật đó tự kiếm thêm các khoản thu nhập riêng cho họ” [qua những biện pháp “vụ tiền bạc”]. Có lẽ điều đó cũng đúng nếu căn cứ theo những định nghĩa chặt chẽ về chức năng của bảo tàng, nhưng từ quan điểm cá nhân người xem mà nói, các bảo tàng cũng chẳng có tội tình gì lớn khi họ thêm
vào vài thứ “lạc đề” so với các khái niệm liên quan tới di sản, song mang lại lạc thú cho khách thăm. Ngạn ngữ Anh có câu: chỉ ép học mà không được vui chơi sẽ biến một bé ngoan thành trẻ hư (all work no play makes Jack a dull boy). Hơn nữa, viện bảo tàng nghệ thuật còn có vị trí quan trọng trong cuộc đấu tranh giữa những gì được ghi nhớ và những gì bị lãng quên. Song chính xác thì ai là người có quyền quyết định ai / cái gì được nhớ / phải quên? Nhà nước, dân chúng và doanh nghiệp đều đóng góp tiền của cho các bảo tàng thông qua các hình thức đánh thuế, thế nhưng rốt cuộc, ký ức quốc gia lắm khi chỉ nhớ tới những người nổi bật, những kẻ quyền thế. Có nhiều âm mưu làm giả, bóp méo, chế tác và thiết kế lại lịch sử nghệ thuật tùy theo “khẩu vị” hay ý thích của người nắm quyền thiết lập những bộ sưu tập và/hay trưng bày các hiện vật [được cho là có tính nguyên bản, có giá trị lịch sử]. Họ thích lịch sử nghệ thuật được mô tả thật đẹp đẽ. Tuy nhiên, khi hiển thị lịch sử, người ta phải tôn trọng tầm quan trọng của những sự kiện (đôi khi là bi kịch) và cần kể lại khéo léo với một mức độ chính xác nhất định. Hiện nay, nhiều người nắm trọng trách quyết định các nội dung của bảo tàng đang phải đối mặt với sự cám dỗ của chứng bệnh “mất trí nhớ một cách có chọn lọc” (the temptation of selective amnesia), mà theo Adorno (1995) “bị xuyên tạc, bóp méo so với nguyên gốc, bị chia cắt khỏi các nền văn hóa sống động mà chúng đã từng là một phần hữu cơ, những hiện vật/đồ tạo tác một khi được đặt trong bảo tàng có nghĩa là đã sa vào quá trình chết.”
Rõ ràng là trong thời đại kinh tế phát triển hiện nay, để đạt được các yêu cầu về cơ sở vật chất đối với một bảo tàng, hay đơn giản là gallery nghệ thuật, thường là không khó khăn lắm; song những yêu cầu về chất lượng phục vụ giáo dục và thưởng lãm - mang tính “trừu tượng” hơn - có thể cũng khó thỏa mãn hơn, nhất là những tiêu chí đảm bảo phương hướng hoạt động lấy người xem làm trung tâm. Trong khi những tiêu chuẩn về khả năng tiếp cận của công chúng đối với bảo tàng hoặc các bộ sưu tập là chìa khóa trong việc xây dựng nền tảng cho một cơ sở (bảo tàng), thì các đòi hỏi về dịch vụ công và giáo dục phải là nội dung và mục đích cơ bản nhất mà một bảo tàng luôn luôn phải chú trọng và thỏa mãn. Trong thời đại toàn cầu hóa có sự đa dạng hóa và giao lưu văn hóa mãnh liệt, bảo tàng nghệ thuật và các gallery nghệ thuật là những nơi còn có các hoạt động truyền bá, phối hợp triển lãm lưu động,trao đổi hiện vật… với các bảo tàng hay gallery nước ngoài có các truyền thống văn hóa đa dạng khác nhau, bên cạnh nhiệm vụ chính là bảo tồn và trưng bày các tác phẩm nghệ thuật được tạo ra bởi các nghệ sĩ bản địa mang đậm bản sắc quốc gia, lãnh thổ. Mọi người đến đó để tìm hiểu các truyền thống văn hóa thông qua các tác phẩm nghệ thuật và đồ tạo tác được tạo ra trong các truyền thống khác nhau. Hơn nữa, giờ đây, các bảo tàng và gallery nghệ thuật (quốc gia hay quốc tế) còn thu thập và hiển thị các tác phẩm nghệ thuật có giá trị, bất kể chủng tộc, sắc tộc, quốc gia, xã hội và nền văn hóa của người nghệ sĩ. Bảo tàng và gallery nghệ thuật giờ đây là những không gian độc đáo, nơi người
xem có thể vượt qua các rào cản (về tri thức, văn hóa, tín ngưỡng, chủng tộc) ngăn cách và chia rẽ con người, như vậy, bảo tàng và gallery nghệ thuật đóng vai trò rất quan trọng trong việc tăng cường sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau giữa mọi người trong cộng đồng. Các cá nhân thường gặp gỡ, đối thoại với các truyền thống văn hóa khác thông qua các triển lãm và các chương trình nghệ thuật mà bảo tàng và gallery nghệ thuật cung cấp. Không có lý do gì để nghĩ rằng khi tới thăm một bảo tàng hay gallery, mọi người sẽ chỉ thụ động ngắm nhìn các tác phẩm nghệ thuật, các bức tranh hay hình ảnh xưa cũ hơn là khi họ đọc một cuốn sách (Raphael, Samuel, 1994). Mọi người, ngay cả trẻ em có cha mẹ hướng dẫn, nói chung đều có khả năng ra những quyết định thích hợp và biết phân tích, đánh giá về những triển lãm trong bảo tàng hay gallery thay vì loá mắt tin ngay vào những gì được chứng kiến. Một cách tổng quát, bảo tàng nghệ thuật có thể đem lại cho mọi người khả năng nắm bắt xác thực về sự vận động và phát triển của thế giới nghệ thuật. Bất kỳ người xem là ai, một nhà lãnh đạo quốc gia, một thủ lĩnh cộng đồng, một cử tri hiểu biết, hoặc đơn giản chỉ là một quan sát viên đang muốn nhìn ngắm cuộc đời qua các tác phẩm nghệ thuật, hoặc giả đó là những chuyên gia đang nghiên cứu nghệ thuật hay sử học mỹ thuật nhằm đánh giá về hiện tại hoặc dự đoán cho tương lai của nền mỹ thuật… - thông qua các hiện vật bảo tàng, đều cần phải và nên được khuyến khích các thói quen tư
duy về văn hóa tối cần thiết gắn với giá trị sống còn của tư cách đạo đức và trách nhiệm người công dân.