Bệnh trẻ em - Phần 6

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

122
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bệnh trẻ em - phần 6', y tế - sức khoẻ, sức khỏe trẻ em phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh trẻ em - Phần 6

90. Vẹ xư ng số ơ o ng. Xư ng số có thểbị ẹ vớ nh ữ kiể dáng khác nhau làm cho lư cong ởphầ trên, ởphầ dư i ơ nớ ng vo i ng u ng n hoặ vẹ theo chiề ngang. Nhữ dáng bấ thư ng như vậ có th ểphốhợ v ớ nhau nhưvừ bị ờ co u ng t y ip i a cong vừ bị ẹ a v o. Vớ CáC TRẻEM SƠ SINH - Lư trẻsơ sinh, trong mấ tháng đ u, th ư ng cong. Tr ẻcàng lớ lư ầ ờ I ng y n, ng càng thẳ hơ cho t ớ khi đ n tuổbi ế ng ồ ế ng n i i t i. Bở vậ ởthờ gian xư ng s ố còn yế Khi đ Bé ởt ưthếngồph ảcó g ốho ặ v ậ gì dùng đ t ự ơ ể ểa i y, i ng u. i i i ct lư v ì ởđ tuổnày cộ xư ng số củ Bé rấ dễbị ội tơ xiêu v ẹ ng ng a t o. Vớ CáC TRẻL ớ HƠN - Trẻem từđ tuổbi ế đcho tớ n ǎ lên 2, lên 3 hay ư n cộ số l ư ra ội ỡ I N ti im t ng ng phía trư c. Dáng đ này sẽmấ dầ khi các cháu lớ lên. ớ i tn n ởđ tuổ này, nế thấ các cháu b ị ch vai: khi đ ng th ẳ vai này thấ hơ vai kia thì nguyên nhân là ội lệ ứ u y ng p n do cộ x ư ng số không thẳ cong vềbên phả hay bên trái hoặ có thểđ bị ởmộ bên nào đ tơ ng ng, i c ã gù t ó. Nế khi cho các cháu hơ cúi ngư i vềđ ng trư c mà các khuyế t ậ trên không còn n ữ thì chứ vẹ ờ ằ ớ u i tp a ng o xư ng trên ch ỉ do phả bổsung s ựcao thấ không bằ nhau t ạ thờ củ hai chi d ư i: các trư ng ơ ớ ờ là i p ng m ia hợ này ph ầ lớ có thểchữ trị ằ phư ng pháp t ậ các đ ng tác thểd ụ chọ l ọ hoặ chơ thể ơ ộ p nn a b ng p c n c, c i thao. Nhiề chứ v ẹ cộ số có nguyên nhân từcác bệ củ h ệthầ kinh ho ặ c ủ các cơb ắ Như u ng o t ng nh a n ca p. ng nhiề khi cảnhữ trẻkh ỏ mạ cũ bị nhấ là các cháu bé gái - mà không tìm th ấ nguyên nhân rõ u ng e nh ng - t y rệt. Nói chung, hiệ tư ng v ẹ cộ số c ủ các cháu, c ầ đ ợ chú ý theo dõi cẩ thậ đ xem nó tiế triể nợ n ưc nể o t ng a n n n ra sao. Chứ vẹ cộ s ố đ ởthếổ đ hay có xu thếtiế triể n ặ hơ Bở v ậ cầ phảcho các nị ng o t ng ã nh n n ng n. i y, n i cháu tớ các bệ vi ệ chuyên khoa xư ng mỗ nǎ 2 l ầ hay 1 lầ chụ X- quang xư ng, và so sánh ơ ơ i nh n im n n, p các hình chụ đ nhậ đ x ư ng các cháu phát triể thếnào. pể nị nh ơ n Sựphát triể không bình th ư ng c ủ cộ số có m ứ đ nhẹở trẻem, có thểkhông nhậ th ấ trong ờ cộ n a t ng n y nhữ nǎ đ u. Hiệ tư ng này cầ phả đ ợ đ c biệ chú ý khi các cháu tớ đ tu ổt ừ11 tớ 15, là ng m ầ nợ i ưc ặ iộ i n t i giai đ ạ dậ thì cơthểphát tri ể nhiề nhấ là đ i vớ các cháu gái. ối on y n u, t 91. Tậ nứ đ t số t ố ng t Tậ nứ đ t số là mộ dịậ bẩ sinh củ đ t s ố Khi đ a trẻđ tớ ngày ra đ i mà đ t s ố v ẫ t t ố ng a ố ng. ứ ờ ố ng n t tt m ãi chư h ình thành đ ợ hoàn h ả còn bị ởphía sau khi ế cho các c ấ trúc thầ kinh c ủ tủ số có th ể ưc a o, h n u n a y ng lọ ra ngoài đ ợ Hiệ tư ng này thư ng x ả ra ởđ ạ cu ốsố l ư vùng th ắ lư và x ư ng cùng, ư c. nợ ờ ơ t y on i ng ng, t ng ít khi ởđ ạ l ư trên hoặ vùng c ổ o n ng c . Nế chỉ h iệ tư ng hởxư ng thôi thì có khi chẳ hệtrọ gì. Có khi chỉ phầ màng b ọ t ủ số nợ ơ u có ng ng có n c y ng lọ đ ợ ra ngoài, làm thành m ộ khốnằ dư i da gọ là "thoát vị t ưc ớ màng não. Như nghiêm tr ọ nhấ t im i ng ng t là trư ng hợ cảt ủ s ố và các r ễdây thầ kinh cũ bị ờ ng thoát vị ngoài rồb ị i viêm, gây li ệ chân, p y ng n ra t không tựchủđ ợ việ đ tiêu, tiể nhiề khi kèm thêm c ảchứ tràn d ị não. ưc ci u, u ng ch Đ là mộ dịậ r ấ nặ có các hậ quảnghiêm tr ọ đ n mứ ngay trong 24 gi ờđ u tiên sau khi đ a ng ế ầ ứ ây t t t t ng, u c trẻra đ i, bác sĩ ả đ t vấ đ vớ bốmẹđ a trẻvà các chuyên gia nhi khoa và phẫ thuậ thầ kinh ờ ph i ặ n ề i ứ u t n xem có nên đ u trị không nên đề trị cả iề hay i u gì .
Hiệ nay, ngư i ta chẩ đ trư c đ ợ dị t này ở thai nhi bằ ph ư ng pháp siêu âm, ngay từtuầ ờ ớ ư c tậ ơ n n oán ng n lễthứ16 t ớ 20 củ thờ gian sả phụmang thai. i a i n
VI. NH ữ Vấ Đ LIÊN QUAN Tớ BộPHậ SINH Dụ Và BàI TIế NG N ề I N C T 92. Bộphậ sinh dụ bị ư t ấ n c s ng y. Bạ có bao gi ờthấ con mình hay đ a tay vào b ộphậ sinh d ụ c ủ nó hay không? N ế có, chắ là Bé ư n y n ca u c thấ khó ch ị gì đ chúng ta c ầ chú ý đ chữ tr ị Bé. ểa y u ó, n cho ởbé trai, đ u d ư ng v ậ c ủ cháu đ , bịư và đ khi có mủ Nhữ cháu nào bị ẹ da quy đ u ầ ơ ỏ s ng ầ ta ôi . ng hp (PHIMOSIS) thư ng hay có các hi ệ tư ng nhưtrên (coi bài hẹ quy đ u (PHIMOSIS)). ờ nợ ầ p Vớ các cháu gái, đ khi các môi lớ b ị ứ và phồ giộ có thểcó mủch ả ra (coi bài Viêm âm hộ i ôi n ng a ng p y (Vulvite). Cả2 trư ng hợ củ Bé trai và Bé gái đ u cầ giữ sao cho bộphậ sinh dụ không bị ấ hơ ẩ ư t: ờ ền i, m ớ pa n c hp muố v ậ không nên cho các cháu m ặ quầ áo chậ hoặ các loạ quầ áo khó thấ bằ v ảt ổ n y, c n t, c i n m ng i ng hợ hay cao su. p Cũ cầ lư ý, sau các buổ tắ biể mùa hè, đ ng đ cát lọ vào bộphậ sinh dụ và lư lạ ở đ y. ừ ể ấ ng n u im n t n c ui Tắ và rử bộphậ sinh dụ cho các cháu bằ loạ xà phòng giàu tính xút, nhiề khi c ũ khỏ Nế m a n c ng i u ng i. u không có kế quả cầ nói cho bác s ĩ ế t ,n bi t. 93. Tậ l ỗtiể thấ t u p. Khi Bé trai có lỗtiể không ởgi ữ đ u d ư ng vậ mà lạ ởphía dư i dư ng vậ thì cầ phảph ẫ thu ậ aầ ơ ớơ u t i t n i u t đ t ạ ra đ ờ ố tiể thẳ bình th ư ng. ểo ư ng ng u ờ ng 94. Hẹ da quy đ u. ầ p Bình thư ng, l ớ da bọ chung quanh quy đ u củ con trai có thểkéo tuộ ra đ ng sau, đ lộphầ đ u ờ ầa ằ ể nầ p c t dư ng vậ ra ngoài. Sẽkhông th ự hiệ đ ợ vi ệ làm này nế phầ da bọ bi dính vào quy đ u hoặ ơ n ưc ầ t c c u n c c quá chậ ch ỗbao quanh quy đ u nhỏhơ ch ỗchu vi lớ nhấ củ quy đ u khi ế lớ da không tuộ ra ầ ầ t, n n ta np t sau đ ợ ư c. Trư c đ ngư i ta cho rằ nhữ trư ng hợ như thếcầ phảph ẫ thu ậ lớ da bao quy đ u, ngay ớ ây, ờ ờ ầ ng ng p n i u tp khi cháu bé còn nhỏtu ổ đ đ m bả v ấ đ vệsinh, rử sạ quy đ u. i, ể ả o nề ầ a ch Như hiệ nay ngư i ta thấ không c ầ thi ế phả lo sớ nh ưthế Nhiề cháu bé có da b ọ chậ như ờ ng, n y n t i m . u c t vậ là đ u tựnhiên. Lớ da này sẽrộ ra khi các cháu lớ lên. Nế cầ s ẽphẫ thu ậ cho các cháu ở iề y p ng n u n, u t đ 3 - 4 tu ổ Chỉ ầ thự hiệ sớ hơ n ế vì l ớ da quá hẹ mà khi cháu bé đtiể nư c tiể làm ộ i u, ớ i. cn c n m n u, p p u phồ quy đ u, khiế n ư c tiể khó thoát ra. ầ ớ ng n u Phẫ thu ậ cắ mởr ộ da quy đ u sớ quá có thểdẫ đ n nhữ sựtr ụ tr ặ vềsau này nh ư: lớ da ầ nế u tt ng m ng cc p tụ xuố vĩ vi ễ không trởlạ đ ợ v ị c ũđ bao bọ và bả vệquy đ u nữ Nế lớ da này tạ i ư c trí ể ầ t ng nh n c o a. up o thành mộ cái vòng thít chặ l ấ đ ạ g ố quy đ u cầ thi ế ph ảph ẫ thu ậ cấ cứ đ giả t ỏ sựtuầ ần t p uể ia t t yon c t i u n hoàn ởquy đ u. ầ Khi da bọ quy đ u b ị ư đ , tiể th ấ đ rát, có mủ ngư i ta thư ng chữ trị ằ thuố bôi sát ầ s ng ỏ u ờ ờ c y au , a b ng c trùng sau khi rử sạ a ch. 95. Cắ da quy dầ t u.
Tiể phẫ thuậ cắ da quy đ u củ đ a trẻmấ ngày sau khi sinh chỉ t ụ lệcủ ngư i Do Thái Israel, ầ aứ ờ u u tt y là c a và mộ s ốdân tộ theo đ o Hồ không ph ổbiế ởcác nư c khác. ạ ớ t c i, n 96. Tinh hoàn. Vềđ tinh hoàn, gọnôm na là hòn dái, có thểcó nhữ tr ụ tr ặ sau đ ởBé trai : ôi i ng c c ây TINH HOàN KHôNG XUố (TINH HOàN Lạ Vị NG C) Đ khi, trong túi đ ng tinh hoàn (bìu) củ cháu nh ỏ chỉ 1 tinh hoàn. Nhưvậ không phả là cháu bị ự ôi a , có y, i thiế mà vì m ộ tinh hoàn còn nằ ở phầ bụ chư tụ xuố túi. Hãy đ t cháu nằ dài trên gi ư ng, ặ ờ u, t m n ng, at ng m hoặ trong bồ tắ n ư c ấ r ồlấ tay ấ nhẹvào phía trên bộphậ sinh d ụ ngang tầ háng đ làm ớmiy ể c nm n n c, m cho mộ tinh hoàn nằ trong đ tụ xuố dư i. Tr ư c khi đ n tuổd ậ thì, có thểcái "hộ này sẽt ụ ng ớ ớ ế t m ó, t iy t" t xuố nằ đ ng m úng vị củ nó ởtrong túi. trí a Sau 6 tuổ ít có khảnǎ tinh ho àn có th ểt ụ xuố đ ợ nữ vì th ếcầ ph ảti ế hành m ộ cuộ ph ẫ ng ư c a, i, ng t n in t c u thuậ nhỏ t . BìU TO - Các cháu trai mớ sinh ra có bìu dái to vì có chấ lỏ bên trong cùng vớ các tinh hoàn. Sau i t ng i mộ vài tu ầ chấ lỏ này sẽtiêu đvà b ìu lạcó kích th ư c bình th ư ng. ớ ờ t n, t ng i i XOắ TINH HOàN - ởtrẻsơsinh và tr ẻnhỏcó tinh hoàn bị ắ sẽlàm cho bìu sư to lên, màu đ tía. ỏ N xo n ng Tuy không đ m ấ và không s ố như vẫ cầ phảmổgấ ngay, đ cứ cho tinh hoàn khỏ bị ư ểu au y t, ng n n i p ih hoại. 97. Viêm âm hộ âm đ o. ạ , Các cháu gái có thểbịviêm ởbộphậ sinh dụ có m ủt ừâm đ o chả ra. Bác sĩ ư ng yêu cầ lấ ạ th ờ n c, y uy mộ ít mủđ xét nghiệ và cho cháu uố thuố kháng sinh. Trong trư ng hợ bị ặ cầ xem cháu ể ờ t m ng c p n ng, n có bị ậ gì l ạchọ vào âm đ o hay không. ạ vt c 98. ái nam, ái nữ. Là trạ thái củ đ a trẻngay từ khi mớ ra đ i đ có b ộphậ sinh dụ dị ạ không phân biệ đ ợ aứ ờã t ưc ng i n c d ng, nam hay nữ Sự dị ạ này bắ đ u từkhi b ộphậ sinh dụ đ ợ hình thành trong d ạcon. tầ c ưc . d ng n Trư ng hợ thư ng gặ nhấ là bộphậ sinh dụ nữbị ờ ờ nam hóa có âm vậ phát tri ể lồ ra ngoài như p p t n c t ni dư ng vậ Hai môi lớ chả xệxu ố nh ưcái bìu như bên trong không có tinh hoàn. ơ t. n y ng ng Ngư i ta cho rằ nguyên nhân củ hi ệ tư ng này là do mộ chứ bệ c ủ tuyế th ư ng thậ đ sả ờ nợ ợ ng a t ng nh a n nã n xuấ ra hoóc-môn nam m ộ cách bấ bình thư ng, quá mứ Cũ có th ểdo ng ư i mẹđ dùng thuố ờ ờ t t t c. ng ã c chữ tr ị ằ hoóc -môn trong giai đ ạ đ u c ủ thờ gian mang thai. on ầ a a b ng i Hiệ tư ng này thư ng gây khó khǎ cho các bậ cha mẹkhi đ khai sinh cho con, không biế khai là nợ ờ n c i t NAM hay Nữ Tố nhấ là k hai: giố chư xác đ ị .t t ng a nh. Ngư i ta thư ng phả đ i t ớ khi cháu bé l ớ lên, theo dõi xem sựphát tri ể củ cơthểvà bộphậ sinh ờ ờ iợi n na n dụ c ủ cháu thiên v ềphái nào nhiề h ơ Sau đ có thểcan thi ệ thêm bằ phư ng pháp phẫ thu ậ ơ ca u n. ó, p ng u t đ đnh giố cho cháu. ểị ng 99. Sự l ư thông ngư c cháu bàng quang - ni ệ đ o . ợ uạ u
Sựlư thông củ n ư c tiể từbàng quang vềthậ cũ là m ộ s ựlư thông b ấ th ư ng, ngư c chiề tự ớ ờ ợ u a u n ng t u t u nhiên. Hiệ tư ng này thậ bịổ thư ng. Các cu ộ xét nghi ệ v ềX -quang có thểcho thấ bệ nặ nợ ơ n tn c m y nh ng hay nhẹ . Đ chữ trĩ ể a , bác s ĩ ư ng cho u ố nh ữ đ t thuố kháng sinh trong thờ kỳđ u, trong th ờ gian mộ th ờ ng ợ ầ ng c i i t vài tháng đ ch ố viêm niệ đ o. Nế không kh ỏ có th ểcầ phảph ẫ thuậ ể ng uạ u i, n i u t. 100. Viêm đ ờ ti ế ni ệ ư ng t u. Nhiề trẻsơsinh bịviêm đ ờ tiể tiệ Không th ểđ hỏ các cháu cho biế nhữ bi ể hi ệ củ bệ ư ng u n. u òi i t ng u n a nh như ngư i lớ nhưđtiể tiệ thấ rát và đ luôn v.v. .. Bở vậ khi thấ cháu có nhữ c ơ số cao mà ờn iun y i i y, y ng n t không phảdo viêm họ chẳ hạ thì chú ý ngay. Nhiề khi bệ củ cháu chỉ ể hiệ b ằ g các d ấ i ng ng n, u nh a bi u nn u hiệ nhưkhông chị ǎ mặ tái nh ợ đ vùng bụ không hoặ kém t ǎ cân. u u n, t t, au ng, c ng Việ xét nghiệ nư c tiể sẽcho bác s ĩ ế cháu có bị ệ hay không. Nế cháu bị mớ viêm đ ờ ti ể ư ng u c u bi t b nh u tiệ thì phả dùng thuố kháng sinh ngay. Bệ này phả chữ trị , ph ảlàm xét nghi ệ nư c ti ể ớu n i c nh i a lâu i m nhiề lầ đ kiề tra và là bệ khó chữ u nể m nh a. Đ khi, nguyên nhân bệ là do bộmáy ti ể tiệ củ cháu có dịậ bẩ sinh. B ở vậ bác s ĩ ầ phả ôi nh una tt m i y, cn i tiế hành dò bệ bằ cách chụ X-quang hay dùng ph ư ng pháp siêu âm n ữ Nế quảthậ có hiệ ơ n nh ng p a. u t n tư ng dịậ ởcác ố dẫ tiể thì lạ ph ả đ a cháu t ớ bác sĩ ợ iư chuy ên khoa vềtiế niệ tt ng n u i i t u. Hiệ tư ng đ ờ tiể không thông khiế có sựd ồ tắ và nư c ti ể chả ngư c từ bọ đ lên thậ nợ ư ng u ớu ợ n nc y ng ái n có thểlà nguyên nhân củ các cơ đ đ đ l ạ. a n au i au i 101. Axêtôn. Axêtôn là mộ chấ đ ợ t ạ thành ởgan t ừch ấ mỡ Khi cơthểcó mộ lư ng axêtôn bấ th ư ng thì hơ t ưc o tợ ờ t t . t i thởsẽphả phấ mùi rư u táo. Ngư i ta có thểphát hiệ axêtôn trong nư c ti ể bằ giấ th ửLabstix. ợ ờ ớ u ng ng t n y Hiệ tư ng dưaxêtôn còn kèm theo các triệ chứ nh ư ói mứ nhiề lầ mệ số tái mặ nợ u ng : a u n, t, t, t. Khi chúng ta nhị đ cơthểsẽtiêu th ụlư ng mỡ dựtrữtrong ng ư i cũ l àm lư ng axêtôn đ ợ sả ợ ờ ng ợ ưc n n ói, xuấ v ư t m ứ bình thư ng. Đ i vớ trẻem, chỉ ầ nhị đ qua m ộ đ là c ơthểcũ có hiệ tư ng tợ ờ ối nợ c cn n ói t êm ng này, nhấ là ởcác cháu đang ố s ố không ch ị ǎ và b ị ói. t m, t, un nôn Tuy vậ cũ nên chú ý r ằ hi ệ tư ng nôn ói liên tiế nhiề lầ cũ có th ểdo bị au ruộ th ừ đ nợ đ y, ng ng p u n ng t a, au màng óc, hoặ có bệ tiể đ ờ (bệ này dễđ ợ xác đ bằ cách thửnư c ti ể hoặ đ đ nh u ư ng, ưc ị ớu coộ c nh nh ng đ ờ trong máu). Triệ chứ nôn ói có liên quan t ớ axêtôn, có thểtiế triể m ạ làm đ a trẻcó vẻ ư ng ứ u ng i n n nh hố ho ả ngấ vì bị ấ nư c nhiề mt ớ t ng, t u. 102. Anbumin. Khi phát hiệ trong nư c ti ể có ch ấ anbumin thì đ là m ộ dấ hiệ bấ thư ng có th ểdo m ộ bệ về ớu ờ n t ó tu ut t nh thậ gây ra. n Tuy vậ nên chú ý rằ việ thử anbumin bằ giấ th ửsau khi bị viêm họ hoặ viêm ph ổ có thểcó y, ng c ng y ng c i kế quảd ư ng tính mặ dù l ư ng anbumin trong nư c ti ể ch ư vư t m ứ bình thư ng. Đ xác đ rõ ơ ợ ớu ợ ờ ể ị t c a c nh ràng, các bác sĩ ảtiế hàn h đ l ư ng anbumin có trong nư c ti ể trong vòng 24 giờ N ế l ư ng này oợ ớu uợ ph i n . cao hơ 0,1g thì mớ đ i áng chú ý v à còn phảthử nghiệ thêm các ch ứ nǎ củ b ộmáy bài ti ế nữ n i m c ng a t a. Kế qu ảthửanbumin d ư ng tính có thểlà d ấ hi ệ c ủ các bệ vềthậ nhưviêm thậ cấ tính hoặ ơ t u ua nh n np c mãn tính, hoặ rốlo ạ ch ứ nǎ thậ ci n c ng n.
103. Bệ đ ra chấ Phenylcetone. nh ái t Bệ này hi ế xả ra, như là lo ạb ệ tr ạ dẫ tớ sựch ậ phát tri ể vềtrí khôn. Nế phát hi ệ nh my ng i nh ng n i m n u n đ ợ bệ ngay từ nhữ ngày đ u tiên củ trẻem sau khi sinh thì có thểtránh bệ đ ợ như cháu ư c nh ầ nh ư c, ng a ng bé phảgi ữmộ chếđ ǎ u ố đ c biệ hàng nhiề n ǎ tiế theo. Bác sĩ đ bệ bằ nhữ xét ộ n ng ặ xác ị i t t ump nh nh ng ng nghiệ n ư c ti ể và máu, nh ấ là máu (xét nghiệ Guthne). ớPháp, bệ việ sả nào cũ th ự hiệ ớu m t m nh nn ng c n nhữ xét nghi ệ này cho các cháu sơsinh. Bở vậ các bà mẹnên nhìn qua quyể sổsứ khỏ củ ng m iy n c ea Bé, xem Bé đ đ ợ xét nghi ệ ch ư ã ưc m a. Nế kế qu ảxét nghiệ d ư ng tính, nên yêu c ầ xét nghiệ lạlầ nữ cho chắ ch ắ trư c khi ti ế ơ ớ ut m u min a c n, n hành chữ trị a. 104. Đ dầ ái m Trẻem thư ng đ d ầ vì ch ư ch ủđ ng đề khi ể đ ợ ho ạ đ ng c ủ b ọ đ Đ sốcác cháu c ứ ờ ộ iu n ưc tộ ái m a a ng ái. a như thếcho tớ tuổ lên 4, lên 5. Mộ s ốkhông kiể soát đ ợ c ảcơb ắ ởh ậ môn nên còn tậ ị ùn ưc tđ i i t m p u nữa. Có các cháu đ dầ cảban ngày lẫ ban đêm. Sốđông, thư ng chỉ ái dầ vào ban đ ờ đ ái m n m êm. Nghiên cứ v ềvấ đ này, các bác sĩ ư ng tìm xem cháu bé có b ị n thư ng gì ởb ộmáy bài ti ế hay nề th ờ tổ ơ u t không. Kế qu ảcho thấ phầ lớ các cháu nhỏchư thành thói quen đ u khiể mộ cách chủđ ng s ự iề ộ t y nn a n t bài tiế ra ngoài. t Có cháu bé đ thôi đ d ầ mộ thờ gian rồlạ bị i, do nhữ yế tốtâm lý. Thấ bạ hoặ em b ị ế i i lạ ã ái m t i ng u yn c ch giễ cháu bé lo sợcho mình, luôn ngh ĩớ vấ đ đ và ban đ lạ đ d ầ nh ưđ giả phóng khỏ sự t i n ềó ểi u, êm i ái m i ứ chếban ngày. c Trong khi sǎ sóc trẻem, ng ư i lớ nên thông cả vớ nỗkh ổtâm này củ các cháu, vì chúng không ờn n mii a muố như thế Không nên m ắ hoặ chếgiễ chúng chóng mà chỉ an ủ đ ng viên đ hỗtrợcho i, ộ ể n . ng c u nên chúng chóng có đ ợ mộ tr ạ thái tâm lý và tinh thầ mạ khỏ và ch ủđ ng. ưc ộ t ng n nh e 105. Tiể đ ờ u ư ng. Bệ ti ể đ ờ là bệnh củ cơthểkhông h ấ th ụđ ợ chấ đ ờ glucose t ừthự ph ẩ Nguyên nh u ư ng ưc t ư ng a p c m. nhân bệ là do thiế insulin - mộ loạhoócmôn do tụ t ạ sinh ra. Ng ư i bệ có các tri ệ ch ứ ờ nh nh u t i y ng u ng: cả thấ đ khát liên t ụ ngư i sút cân mau chóng, đtiể luôn và ti ể nhiề Nế không đ ợ chữ ờ ưc m y ói, c, iu u u. u a trị ư c ti ể sẽcó chấ axêtôn và có th ểbị mê. ,n ớ u t hôn Bệ ti ể đ ờ dễphát hiệ b ằ xét nghiệ đ thấ n ư c tiể có glucô và t ỷệglucô trong máu cao. nh u ư ng m ể y: ớu n ng l Trẻem b ị ệ ti ể đ ờ c ầ phả chữ tri thậ chu đ bác s ĩ thểchích insulin cho các cháu hàng b nh u ư ng n i a t áo: có ngày. Tiể đ ờ là mộ bệ gia truyề Nế gia đ họhàng có ngư i bị ệ c ầ phả đ c biệ chú u ư ng ờ b nh, n iặ t nh n. u ình, t ý và cho bác sĩ ế đ xét nghiệ đ phòng. bi t ể mề
VII. NHữ Vấ Đ LIÊN QUAN Tớ DA NG N ề I 106. Vế trên da trẻm ớ sinh. t i Khi mớ ra đ i, da trẻem thư ng có nh ữ v ế có màu: v ế màu đ thẫ nh ưmàu rư u vang, có nhiề ờ ờ ỏm ợ i ng t t u chấ nh ỏhoặ t ừ m ả ởgáy, trán, da đ u... do các mạ máu nhỏ(mao mạ dư i da bị ầ ớ giãn nở m c ng ng ch ch) . Nhữ vế này s ẽh ế dầ d ầ Có cháu t ớ 1 2 n ǎ mớ h ế đ là nhữ v ế bớ n ế ruồ hay vế chàm. ng t t n n. i m i t: ó ng t t, t i t Nố ruồ to hoặ nh ỏ có th ểxuấ hiệ ởmọ nơ trên c ơthể C ầ h ỏbác sĩ chuyên khoa da, vì việ chữ t i c , t n ii . ni c a trị trư ng hợ có nhiề hay ít, ởmỗ cháu mỗkhác. (naevus). ờ tùy p u i i Vế CHàM hay th ấ ởlư dư i. Nh ữ v ế chàm này cũ sẽhế dầ khi các cháu lớ lên. ng ớ T y ng t ng tn n 107. Vế bớ hay chàm đ . ỏ t t Da các cháu mớ sinh có thểcó các chấ ho ặ mả màu đ sẫ đ là các vế bớ còn gọ là chàm đ . ỏ m: ó ỏ i m c ng tt i Bớ do sự phì đ i củ các mạ máu nh ỏdư i da có dạ ph ẳ như da, có dạ nổtrên da. Nhữ vế ạa ớ t ch ng ng ng i ng t chấ hay th ấ ởtrán, cổ gáy, chân tóc trẻsơsinh có th ểt ựmấ đsau vài tháng tu ổ có khi ph ảsau m y , ti i, i mộ vài nǎ t m. Tuy rằ m ộ s ốvế bớ k hó coi, làm giả sựxinh x ắ củ các cháu, nh ư bác s ĩ ào cũ khuyên các ng t tt m na ng n ng bà mẹphả kiên nhẫ chờđ i, tránh không nên can thiệ tớ bằ bấ c ứbiệ pháp gì. ợ i n, p i ng t n Nế vế bớ ngày càng lan rộ và có hiệ tư ng chả máu thì nên t ớ bác s ĩ nợ chuyên khoa v ềda đ hỏ ểi ut t ng y i cách chữ trị a . Ngày nay, ng ư i ta có thểdùng tia laze đ chữ trị ệ tư ng này. ờ ể a hi n ợ 108. Hiệ tư ng tím tái c ủ tr ẻsơ sinh. nợ a Da củ Bé có thểcó các vùng tím hay xanh. ít thì ởđ u các ngón tay hoặ môi: hiệ tư ng này chứ tỏ ầ nợ a c ng máu thiế ôxy vì sựh ô hấ hoặ s ựtuầ hoàn (tim) c ủ cháu chư tố Nế hiệ tư ng này ch ỉ r ấ ít nợ u p c n a a t. u có t thì do lạ làm các m ạ máu bị lạ nh, ch co i. Nế hi ệ tư ng tím tái có từ khi cháu mớ sinh và cứduy trì mãi không th ấ đ , thì có thểphảtìm hiể nợ yỡ u i i u vềcác bệ tim b ẩ sinh. nh m Nế hi ệ tư ng trên xả ra b ấ chợ và nghiêm trọ thì có th ểdo các nguyên nhân: ngạ th ởvì vậ lạ nợ u y t t ng t t, đ họ viêm đ ờ hô h ấ ư ng au ng, p... 109. Chứ vàng da c ủ trẻsơ sinh. ng a Sau khi sinh đ ợ mấ ngày, nhiề cháu bé có m ầ da mỗngày m ộ vàng thêm: đ là ch ứ vàng da ưc y u u i t ó ng củ trẻsơsinh, mộ sựcốkhông quan tr ọ mà ng ư i ta biế rõ nguyên nhân. ờ a t ng t Khi ra đ i, đ a bé mang theo trong ngư i mộ s ốhồ huyế c ầ d ựtrữ H ồ huyế c ầ là nh ữ phầ ờứ ờt ng tu . ng tu ng n tửtrong máu có nhi ệ v ụnhậ ôxy từphổ mang tớ mọnơ trong cơthể và luôn luôn đ ợ thay thếbở ưc m n i i i i , i nhữ l ớ mớ Trong cơthểđ sốtrẻem, việ lo ạbỏcác h ồ huyế cầ già ởlá lách và ởgan đ ợ ưc ng p i. a c i ng tu tiế hành bình thư ng. Nh ư m ộ sốít các cháu có bộgan còn non yế ch ư làm đ ợ đ y đ nhiệ ờ ưc ầ ủ n ng, t u a m vụnày khiế mộ s ốmuố mậ sinh ra trong quá trình hủ di ệ hồ huyế cầ bị tụởmáu làm cho da n t i t y t ng t u tích các cháu có màu vàng. Nhữ hiệ tư ng trên có thểsẽhế trong vòng mấ ngày sau, khi các c ơquan trong cơthểcháu bé nợ ng t y quen dầ vớ công vi ệ ni c.
Mộ s ốcác cháu khác có thểbị ịậ bẩ sinh ởcác đ ờ ố dẫ mậ khiế nhữ chấ muố mậ đ ư ng ng n t dtt m t n ng t í tã đ ợ gan biế đ i và thả ra không xu ố đ ợ ruộ làm cho phân có m ầ nhợ hoặ mầ tr ắ ưc nổ ng ư c i t u t c u ng. 110. Rôm sảy. ởvùng cổvà lư các cháu bé thư ng có nhữ nố m ẩ đ , do mồhôi gây ra. Các n ố này s ẽchóng ờ nỏ ng ng t t lặ h ế nế gi ữgìn cho da các cháu s ạ và khô. ntu ch 111. Da: ngứa ngáy, mẩ đ . nỏ Da trẻem, nhấ là cháu sơsinh rấ mỏ nên dễbịổ thư ng v ì các nguyên nhân gây ra từphía ngoài ơ t t ng tn cũ nhưt ừbên trong cơthể Theo nǎ tháng, l ớ da s ẽđ mỏ manh hơ như v ẫ là mộ lớ mô ỡ ng ng . m p n, ng n tp nhạ cả dễbị phát ban, dị ng ho ặ là nơ biể hiệ triệ ch ứ c ủ mộ sốb ệ như sở lên đ u... ứ ậ ym c i u n u ng a t nh i, Mộ s ốbệ khó xác đnh và khó chữ nên các bà m ẹsǎ sóc cháu nên nh ậ xét đ mô tảđ ợ rõ ị ể ưc t nh a, n n ràng vớ bác sĩ i . LOạ DA Đ C BIệ NHạ Cả - Có nhiề Bé có lo ạda đ c biệ nhạ cả t ớ mứ chỉ ờlên da Bé ặ ặ I T Y M u i t ymi c s cũ l àm làn da ử đ mộ lát. Do đ việ c ọsát da cháu bằ miế v ả sứ mộ ít nư c thơ hay ng ỏ t ớ ng ó c ng ng i, c t m dầ th ơ tắ cho cháu bằ xà phòng có hóa chấ th ơ cháu bị mồhôi, nư c tắ có pha ít nư c ớm ớ u m, m ng t m, toát hoa Cologné v.v... cũ l àm da cháu bé phả ứ ng n ng. Cổ c ổtay, c ổchân, vòng b ụ là nơ dễbịkích thích nhấ Muố làm cho da Bé dày dặ h ơ nên cho , ng i t. n n n, Bé đ chơ ởngoài tr ờ luôn, cho Bé tắ nắ nh ư hãy coi ch ừ và có giớ hạ đ tránh bị i nể cháy n ắ i i i m ng ng ng ng hay say nắ ng. - Mẩ Đ VùNG MôNG - Mông Bé là đ m hay có mồhôi, bị ẫ nư c tiể khi cháu tè dầ không đ ợ Nỏ iể đm ớu ưc m thay tã lót ngay, nên hay bị ẩ đ : da đ , đ đ , đ ởrãnh giữ 2 mông, ởnhữ nế nhǎ Nh ữ nố mn ỏ ỏ ùi ỏ ỏ a ng p n. ng t đ h ơ ph ồ lên và lõm ởgiữ đ khi cũ xuấ hiệ khi Bé mọ rǎ hoặ trên toàn bộlớ da ti ế ỏi ng a, ôi ng t n c ng, c p p xúc vớ ghếkhi Bé ngồ i i. Đ Bé khỏmẩ đ NÊN: thay tã lót luôn, lau ghếluôn, dùng pommát sát trùng bôi lên ch ỗmẩ đ . Khǎ ể nỏ nỏ i n trảgiư ng (n ế dùng cho Bé) c ũ nên thay luôn, ghếBé ng ồthỉ thoả nên mang phơ n ắ ờ i u ng i nh ng i ng. Sau khi tắ cho Bé nên lau thậ khô hay sấ cho Bé bằ cái sấ tóc, như phả hế s ứ c ẩ th ậ m t y ng y ng itcn n không làm Bé bỏng. Nế chỗmẩ đ cảtuầ l ễchư kh ỏthì nên hỏbác s ĩ nỏ , không c ầ thay đ i chếđ ǎ củ Bé . ổ ộn a u n a i i n - Mẩ Đ ởCổ NáCH Và SAU TAI - Nh ữ chỗmẩ đ bóng và có nư c. Bạ hãy chú ý coi c ổáo củ Nỏ nỏ ớ , ng n a Bé có chậ quá không, không nǎ tắ rử và mồhôi là nguyên nhân c ủ nhữ chỗmẩ đ này. nỏ t ng m a a ng Hãy thay quầ áo tã lót cho cháu sau khi tắ kỹbằ lo ạxà phòng có nhiề tính chua (axít), rồdùng n m ng i u i dung dị sát trùng lo ạéosine 1% bôi cho cháu. ch i Chỉ mặ cho cháu nh ữ qu ầ áo bằ vả từcác chấ liệ thiên nhiên nhưbông, len chứ không nên c ng n ng i, tu nên dùng các chấ liệ tổ hợ t u ng p. - Bé Có NHữ CHấ Đ Và NHữ Mụ NHỏTRắ CHả Nư c, ởgáy, l ư đ khi ởvòng Mỏ ớ NG NG N NG Y ng, ôi quanh bụ chỗvẫ quấ khǎ quanh rố làm cháu luôn cự quậ ngủkhông yên gi ấ tránh đ p cho ắ ng n n n n a y, c: Bé nhiề chǎ quá hoặ đ t Bé trong phòng nóng quá. T ắ cho Bé b ằ xà phòng có tính axít hoặ cặ u n m ng c nư c pha chanh (đ có tính axít). Cho cháu t ấ nắ vừ phả mỗngày. ớ ể m ng a i, i Nế da cháu vẫ chả nư c, c ầ đ khám bác sĩ yớ u n ni .
- Cầ NóI Gì Vớ BáC S ĩ Nế bạ liên lạ v ớ bác sĩ qua đ n thoạ nên nói ngay cháu bé mấ tháng, iệ N I ? un ci i, y mấ tu ổ Vì có m ộ sốb ệ chỉ ấ hiệ ởmộ đ tuổnào đ Hãy cho bác s ĩ ế thêm: cháu bé có s ố tộ i y i? t nh xu t n ó. bi t t không? Chỗda chả nư c thếnào? Bé đ u ố thuố gì chư yớ ã ng c a? - Số - L ấ nhiệ đ cho Bé. Thư ng thì các bệ ngoài da không làm trẻsố Nế nhữ nố m ẩ ngoài tộ ờ T y nh t. u ng t n da lạ kèm theo số thì Bé đ mắ bệ h như s ở nhi ễ khu ẩ Bi ế thân nhiệ c ủ bé khi số bác s ĩ ẽ i t ã cn : i, m n,... t ta t, s dễchẩ đ b ệ n oán nh. Nhữ nố mẩ đ có thểmấ đsau vài giờ nh ưởb ệ sở Bở vậ tr ư c khi nói chuyệ vớ bác sĩ nỏ ớ ng t ti , nh i. i y, ni , bạ cầ phảnh ớlạnh ữ đề sau nn i i ng i u - Nhữ nố đ mọ ởđ kh ắ ngư i Bé hay chỉ ởmông? ởnhữ vế nhǎ trên đ tay? ởcổ ng t ỏ c ờ âu? p có ng t n ùi, , trên mặ ởlông mày, quanh mi ệ sau tai? Nh ữ nố m ẩ bắ đ u ởđ tr ư c tiên ? Lan ra tớ đ n tầ ớ t, ng, ng t âu i âu? ấ tay vào có h ế đ không? tỏ n - Cỡto nhỏcủ nố mẩ bằ đ u mũkim ho ặ lớ h ơ n: ng ầ at i cn n? - Mầ đ , đ tím hay đ sẫ ? u: ỏ ỏ ỏ m... - Nhữ nố đ rờ nhau hay t ừ m ả ng t ỏ i ng ng? - Nố đ có phồ lên, có vả không ? Bé có gãi không? tỏ ng y - Sờvào nhữ nố đ thấ nhẵ hay ráp? Có chỗnào mề ho ặ c ứ không ? ng t ó y n m c ng Bạ có th ểnghĩằ nhữ nhậ xét trên không quan trọ g, như chính chúng lạ giúp cho bác sĩ n r ng ng n n ng i xác đ đ ợ bệ vì mỗ bệ có nh ữ đ m riêng chỉ ị ư c nh ng iể khác nhau m ộ vài chi ti ế nhỏ nh i nh t t . 112. Chứ n ổ mụ ngứ ng i n a. Cháu bé không ngủđ ợ vì ngứ gãi. Do vậ đ khi cháu không ch ị ǎ đ tư t ho ặ ngư c lạ đ táo. ưc u n, i ớ ợii a, y, ôi c Trên da cháu, xuấ hiệ nhữ nố phồ nhỏđ ờ kính chừ lmm, màu đ , mọ khắ ngư i trừ ư ng ỏc ờ t n ng t ng ng p phầ da đ u: đ là chứ mụ ngứ Khi phát tri ể mầ các n ố m ụ ngứ thành đ thẫ đ khi có ầó ỏ m, ôi n ng n a. n, u t n a vẩ vàng, cứ s ờvào thấ nháp tay. Khoả t ừ8 tớ 10 ngày sa u mụ ngứ lặ đ lạ nhữ vế đ , a n ểi ng t ỏ y ng, y ng i n rồvế này c ũ nh ạ dầ it ng t n. Các cháu nhỏth ư ng bị ổmụ ngứ nhiề l ầ cách quãng nhau vài ngày hay hơ ờ ni n a u n, n. Chứ mụ ngứ có thểvì nguyên nhân tiêu hóa không t ố ho ặ dị ng do bị trùng đ t. cứ ố ng n a t côn Vớ các tr ẻsơsinh, kh ông c ầ thay đ i chếđ ǎ n ế không có ý kiế củ bác sĩNhữ chỗngứ ổ ộn u i n na . ng a nhiề có thểbôi thuố đ Mercurochrome hoặ cồ iố 1%. Nế chỗngứ bị ễ trùng hay sây sát cỏ u, c nt u a nhi m nên dùng bǎ dính che lên trên. ng Các bà mẹnên kiên nhẫ và yên tâm; thếnào rồcác mụ ngứ cũ s ẽlặ h ế n i n a ng n t. Trong trư ng hợ cháu bị ề quá, bác s ĩ ư ng cho các cháu uố thuố cho đ ngứ và n ế cầ ờ th ờ ỡ p nhi u ng c a u n, chuyể qua bác sĩ chuy ên bệ ngoài da và dị ng. ứ n nh 113. Dị ng. ứ
Dị ng nói chung là ph ả ứ củ c ơthểchố l ạ sựxâm nhậ củ cá c "chấ l ạ vào c ơthể bằ cách ứ n ng a ng i pa t" , ng sinh ra các kháng thể Nhữ chấ lạcòn đ ợ gọ là các kháng nguyên xâm nhậ vào cơthểqua da, ưc i . ng t p đ ờ hô hấ (mũ khí quả ph ổ và đ ờ tiêu hóa. Dị ng da thểhi ệ ra ngoài theo các dạ ư ng ư ng ứ p i, n, i) n ng eczema, mẩ đ , phù da, mụ loét. nỏ n Nhữ chấ lạgây dị ng da bao gồ các hóa chấ nhưphấ kem bôi da đ trang để v ảmặ t ổ ứ ể ng t m t n, i m, i c ng hợ các thu ố pom -mát v.v..., các dư c phẩ uố hoặ tiêm chích. M ộ sốthự phẩ không thích ứ ợ p, c m ng c t c m ng vớ t ừ ngư i nh ưthị tôm, cua, cá... ờ i ng t bò, Nhữ bi ể hi ệ d ị ng c ủ bộmáy hô hấ là: ho, hen, viêm mũ viêm xoang, viêm phếquả nứ ng u a p i, n. Nhữ chấ lạgây dị ng đ ờ hô h ấ có th ểlà phấ hoa, lông gà v ị lông chó mèo, bụtrong nhà, ứ ư ng ng t p n t, i ngoài đ ờ vi khuẩ vi trùng, mố ư ng, n, c. Bộmáy tiêu hóa b ị ị ng có các biể hi ệ tiêu ch ả trong th ờ gian ngắ hoặ tái đ tái lạ nôn ói, đ dứ u n: y i n c i i, au bụ kèm theo dị ng da như mẩ ngứ Dị ng thêm đ ờ hô hấ ít khi xả ra. ứ ứ ư ng ng n a. p y Nhữ chấ gây dị ng th ư ng là thự ph ẩ ho ặ có trong thành phầ thự phẩ nh ưch ấ prôtêin trong ứ ờ ng t c m c n c m t sữ bò, lòng tr ắ trứ cá, thị các đ biể m ộ sốquả lạ (đ u phộ ồ n; ,cậ ng), ng ũcố các loạ a ng ng, t, t c i... Muố ch ữ tr ị ị ng, bác s ĩ ảh ỏbệ nhân tỉ ỉ ền ềnế sinh hoạ đ bi ế đ ợ thư ng bệ dứ t, ể t ư c ờ n a ph i i nh mv p nh nhân bị ựứ trong các đ u kiệ nào, ởchỗnào, sau khi ǎ gì. T ừđ truy t ìm và xác đnh "chấ lạ là iề ị d ng n n ó t" chấ gì, ởđ t âu. Ngoài ra, bác sĩ òn ph ảtìm "chấ l ạ cảtrong máu và ti ế hành vi ệ c ấ vào dư i da m ộ s ốchấ dễgây ớ c i t" n cy t t dị ng đ thửnghiệ Đ i vớ trẻem, việ c ấ th ửnhưvậ r ấ khó thu đ ợ kế quả ứ ể m. ố i ưc t cy yt . Chữ trị ị ng là mộ việ làm đ h ỏmộ th ờ gian lâu, ph ứ tạ dù vi ệ làm có v ẻnhưđ n giả tìm ra a dứ ơ t c òi i t i cp c n: "chấ lạ nguyên nhân củ dị ng rồtránh xa đ đ phòng. Ngư i ta cũ dùng phư ng pháp tiêm chích aứ ểề ờ ơ t ", i ng các thuố chố dị ng vớ liề l ư ng ngày m ộ t ǎ ng ứ iuợ c t ng. Dị ng cũ là m ộ chứ bệ gia truyề nên có thểbiế ngay từlúc đ a trẻmớ sinh bằ cách thử ứ ứ ng t ng nh n t i ng máu. Sau đ đ tránh cho các cháu khỏcó các triệ chứ c ủ b ệ này, thì tố nhấ là cho các cháu ó, ể i u ng a nh t t bú sữ m ẹ a . (Dị ng đ ợ trình bày thêm trong các m ụ HEN, ECZEMA và Mẩ NG ứ ứ ưc c N A). 114. Eczema. ECZEMA có nhữ triệ ch ứ khác nhau tùy theo đ tuổ củ đ a trẻBé m ớ mấ tháng hay đ đ ợ ộ i aứ ã ưc ng u ng i y hơ 2 nǎ n m. - Đ i vớ các cháu lớ từ2 tuổ trởđ eczema th ư ng bi ể hi ệ ởcác ch ỗgấ chân, tay: da đ , thoạ ối ờ ỏ n i i, u n p t đ u ư t, ch ả nư c, sau đ khô đvà ng ứ làm đ a tr ẻkhó chị không ngủđ ợ ầớ ớ ứ ư c. y ó, i a u, Eczema tiế triể trong m ộ thờ gian dài, từ th ờ kỳvà mộ s ốtrư ng hợ kèm theo bệ hen. ờ n n t i ng i t p, nh Việ chữ trị òi h ỏmộ thờ gian lâu và thư ng bị i bị i. ađ ờ đ lạ c i t i ECZEMA ởCáC CHá U SƠ SINH - Từtháng thứ2 - 3 trở đ Thư ng các cháu bị đ u, má, trán, cằ ờ ởầ i. m, có thểphát tri ể tớ vai, tay, l ư bàn tay, ngự Như phầ l ớ hay bị đ u. ởầ ni ng c... ng nn