intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

BIẾN CHỨNG BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST
Báo xấu
125
lượt xem 21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) là tên gọi chung một nhóm bệnh ở phổi do tắc nghẽn thông khí.Theo định nghĩa của GOLD 2003 BPTNMT là một bệnh biểu hiện bởi sự giới hạn lưu lượng không khí trong các đường hô hấp, sự giới hạn này không hồi phục hoàn toàn. Phần lớn các bệnh này là do hút thuốc lá, nhưng một số nhỏ do nguyên nhân khác như hít phải độc tố hay bụi hóa học, ô nhiễm. Một số trường hợp nhiễm bệnh không rõ nguyên nhân - có thể do bẩm sinh....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BIẾN CHỨNG BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH

  1. Tài liệu ôn thi lâm sàng BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH
  2. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh (Chronic Obstructive Pulmonary Disease- COPD) BÖnh nh©n minh ho¹: 1. Tãm t¾t: BÖnh nh©n nam, 69 tuæi, lÝ do vµo viÖn lµ khã thë, qua th¨m kh¸m thÊy c¸c triÖu chøng vµ héi chøng sau: - Ho vµ kh¸c ®êm 8 n¨m, th−êng xuyªn vÒ buæi s¸ng vµ khi thay ®æi thêi tiÕt - Héi chøng phÕ qu¶n lan to¶ 2 phæi: ran Èm 2 phæi, Xquang cã h×nh ¶nh “phæi bÈn” - KhÝ thòng 2 phæi: lång ngùc h×nh thïng, gâ 2 phæi vang, RRPN gi¶m, rung thanh gi¶m, Xquang cã h×nh ¶nh c¨ng gi·n 2 phæi - Héi chøng suy tim ph¶i: nhÞp tim nhanh, dÊu hiÖu Hartzer (+), tÜnh m¹ch cæ næi nhÑ, gan to, dÊu hiÖu ph¶n håi gan tÜnh m¹ch cæ d−¬ng tÝnh. §iÖn tim cã dµy nhÜ ph¶i - TiÒn sö b¶n th©n: nghiÖn thuèc lµo, thuèc l¸ 20 n¨m ChÈn ®o¸n: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh, ®ît bïng ph¸t, biÕn chøng t©m phÕ m¹n 2. 3. H−íng xö trÝ: * Lµm thªm c¸c xÐt nghiÖm: §o th«ng khÝ phæi vµ lµm test håi phôc phÕ qu¶n, siªu ©m tim Doppler x¸c ®Þnh ¸p lùc ®éng m¹ch phæi. * Nguyªn t¾c ®iÒu trÞ: - §iÒu trÞ ®ît bïng ph¸t: Kh¸ng sinh chèng nhiÔm trïng - §iÒu trÞ c¶i thiÖn rèi lo¹n th«ng khÝ t¾c nghÏn: + Thuèc gi·n në phÕ qu¶n: Phèi hîp nhãm xanthin vµ kÝch thÝch beta 2, kÕt hîp d¹ng viªn vµ khÝ dung. + Chèng viªm: corticoide (d¹ng viªn + khÝ dung). + Long ®êm: dïng nhãm cystein (exomuc) + Oxy liÖu ph¸p: thë qua sonde mòi, liÒu nhá (2 – 3 L/Phót), ng¾t qu·ng. - §iÒu trÞ biÕn chøng suy tim ph¶i: c−êng tim, lîi tiÓu, thuèc gi·n m¹ch. * §iÒu trÞ cô thÓ: ®¬n 1 ngµy + Cefotaxim 1g x 2 lä/ ngµy tiªm tÜnh m¹ch 12 giê 1 lÇn (10 ngµy) + Ouabain 1/4 mg x 1 èng pha 10 ml HTN 30% tiªm tÜnh m¹ch (15 ngµy). + Prednisolon 5 mg X 6 viªn uèng 1 lÇn sau ¨n s¸ng (dïng 10 ngµy sau ®ã h¹ dÇn liÒu vµ c¾t). + Exomuc x 3 gãi chia 2 lÇn ngµy uèng no sau ¨n s¸ng – tr−a (dïng 10 ngµy) + Theophylin 0,1 x 4 viªn uèng s¸ng chiÒu sau ¨n + Volmax 4 mg x 2 viªn uèng sau ¨n c¸ch 12 giê 1 lÇn. + Lasix 40 mg x 1 viªn uèng s¸ng (uèng 2 ngµy). + Kaleorid 0,6 x 2 viªn uèng s¸ng chiÒu(2 ngµy). + Lenitral 2,5 mg x 2 viªn uèng s¸ng chiÒu (dïng 30 ngµy). Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -1-
  3. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh C©u hái: 1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh, ®ît bïng ph¸t, biÕn chøng suy tim ph¶i 2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt COPD? 3. Ph©n chia giai ®o¹n cña COPD? 4. VÏ gi¶n ®å Venn vµ gi¶i thÝch? 5. Nguyªn nh©n vµ c¸c yÕu tè nguy c¬ cña COPD? 6. C¬ chÕ bÖnh sinh cña COPD 7. C¸c pp cËn l©m sµng chÈn ®o¸n COPD? 8. C¸c thuèc nhãm thuèc sö dông trong ®iÒu trÞ COPD: gi·n phÕ qu¶n, corticoid, long ®êm vµ mét sè thuèc kh¸c: c¬ chÕ t¸c dông, t¸c dông phô, mét sè biÖt d−îc? 9. BiÕn chøng cña COPD? 10. §iÒu trÞ COPD æn ®Þnh? 11. Tr×nh bµy c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ th«ng khÝ phæi vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ®o? 12. C¸c tiªu chuÈn x¸c ®Þnh c¸c thÓ RLTK phæi? 13. C¸c chØ tiªu khÝ m¸u ®éng m¹ch vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ suy h« hÊp? 14. Nguyªn nh©n vµ c¸c triÖu chøng cña ®ît bïng ph¸t(§BP) COPD? 15. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt ®ît bïng ph¸t COPD víi nh÷ng bÖnh nµo? BiÖn luËn? 16. ChÈn ®o¸n c¸c møc ®é cña ®ît bïng ph¸t COPD? 17. §iÒu trÞ ®ît bïng ph¸t COPD? 18. Nªu biÕn chøng §BP cña COPD? 19. Th«ng khÝ nh©n t¹o ¸p xuÊt d−¬ng kh«ng x©m nhËp: chØ ®Þnh, chèng chØ ®Þnh? H·y nªn chØ ®Þnh cña th«ng khÝ nh©n t¹o cã x©m nhËp 20. C¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa ®ît bïng ph¸t COPD ? 21. C¸c vi khuÈn, virus hay gÆp trong ®ît bïng ph¸t COPD ? ë bn COPD nh÷ng nhãm thuèc nµo kh«ng nªn dïng ? T¹i sao ? C©u 1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n: 1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n BPTNMT: B−íc 1: X¸c ®Þnh c¸c bÖnh lý dÉn ®Õn BPTNMT: TriÖu chøng VPQMT KhÝ thòng phæi - Hót thuèc l¸ (thuèc lµo) l©u n¨m C¸c yÕu tè nguy c¬ - Tuæi cao: - Nam giíi. Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -2-
  4. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh - Ho, kh¹c ®êm kÐo dµi nhiÒu n¨m. - Khã thë liªn quan g¾ng øc TriÖu chøng c¬ n¨ng h« hÊp - Héi chøng phÕ qu¶n (lan to¶ hai - Lång ngùc h×nh thïng TriÖu chøng bªn) - Gâ vang trong hai phÕ tr−êng. thùc thÓ h« hÊp - RRPN gi¶m nhiÒu vµ ®Òu hai bªn. Chung: - Kh«ng cã tæn th−¬ng nhu m«, trung thÊt, mµng phæi (lo¹i trõ bÖnh lý kh¸c cã thÓ g©y ho, kh¹c ®êm kÐo dµi nh− lao phæi, ung th− phæi…). - H×nh ¶nh “phæi bÈn”: - H×nh ¶nh khÝ thòng phæi: C¸c h×nh trßn s¸ng, c¸c h×nh s¸ng Hai phÕ tr−êng t¨ng s¸ng, chiÒu cao d¹ng èng vµ c¸c nèt mê do c¸c phÕ phæi t¨ng, vßm hoµnh h¹ thÊp, gian nang bÞ viªm s−ên d·n réng n»m ngang… X.quang phæi (trong ®ã h×nh ¶nh vßm hoµnh h¹ thÊp quan träng nhÊt) => vßm hoµnh h¹ thÊp lµ nh− thÕ nµo? => ®Ønh phæi trßn lµ nh− thÕ nµo? BN m¾c bÖnh VPQMT vµ khÝ thòng phæi KÕt luËn B−íc 2: ph©n tÝch kÕt qu¶ ®o th«ng khÝ phæi vµ test håi phôc phÕ qu¶n ®Ó kÕt luËn BN cã BPTNMT hay kh«ng? KÕt qu¶ ®o th«ng khÝ phæi cã ba t×nh huèng: KÕt qu¶ ®o th«ng khÝ phæi KÕt qu¶ test håi phôc phÕ qu¶n KÕt luËn Kh«ng cã RLTKTN: - FEV1 ≥ 80% sè lý thuyÕt Kh«ng ph¶i BPTNMT - FEV1/FVC ≥ 80% sè lý thuyÕt D−¬ng tÝnh (FEV1 t¨ng ≥ 15%) Cã rèi lo¹n th«ng khÝ t¾c nghÏn - FEV1 < 80% sè lý thuyÕt ©m tÝnh (FEV1 t¨ng < 15%) BPTNMT - FEV1/FVC < 80% sè lý thuyÕt VËn dông trªn bÖnh nh©n: - FEV1 = 56% sè lý thuyÕt - FEV1/FVC = 50% sè lý thuyÕt Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -3-
  5. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh - Test håi phôc phÕ qu¶n ©m tÝnh = ChØ t¨ng 5%. KÕt luËn: BN cã BPTNMT do VPQMT vµ khÝ thòng phæi. 2. BiÖn luËn ®ît bïng ph¸t: §ît bïng ph¸t = Chñ yÕu lµ nhiÔm trïng h« hÊp BiÓu hiÖn nhiÔm trïng h« hÊp trªn bÖnh nh©n nµy: - Sèt - §êm ®ôc, sè l−îng nhiÒu h¬n - Khã thë t¨ng - Phæi nhiÒu ran phÕ qu¶n. - XÐt nghiÖm m¸u: SLBC 4600, N 72 % (t¨ng), L 28%, VS 60/90 mm (t¨ng) KÕt luËn: BN cã §ît bïng ph¸t BiÖn luËn biÕn chøng suy tim ph¶i: Héi chøng suy tim ph¶i trªn tim l©m sµng, ®iÖn tim, siªu ©m 3. C©u 2. ChÈn ®o¸n giai ®o¹n cña COPD? C¸c giai ®o¹n cña COPD (theo GOLD 2003) ? 1. Ph©n lo¹i cò(Héi lång ngùc Mü -1995): §é 1: FEV1 ≥ 50% gi¸ trÞ lý thuyÕt hoÆc gi¸ trÞ tuyÖt ®èi(1,5l) - - §é 2: FEV1 tõ 30- 49% trÞ sè lý thuyÕt hoÆc gi¸ trÞ tuyÖt ®èi trong ph¹m vi 1l - §é 3: FEV1
  6. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh + Khã thë t¨ng dÇn, c¸c ®ît cÊp t¸i ph¸t cã ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cuéc sèng cña bÖnh nh©n, ®Æc biÖt khi bÖnh nh©n cã FEV1 15% trÞ sè lý thuyÕt ngµy Kh«ng cã kh¶ n¨ng håi phôc, chøc n¨ng phæi Cã kh¶ n¨ng håi phôc, chøc n¨ng phæi T¾c nghÏn phÕ qu¶n tiÕn triÓn xÊu dÇn kh«ng tiÕn triÓn xÊu ®i B¹ch cÇu ¸i toan trong Kh«ng ®Æc tr−ng §Æc tr−ng m¸u vµ trong ®êm Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -5-
  7. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh Sù kh¸c biÖt vÒ thµnh phÇn ®êm cña bÖnh nh©n HPQ vµ COPD: Viªm nhiÔm HPQ COPD TÕ bµo Mast B¹ch cÇu trung tÝnh Lympho T CD+ Lympho T CD8+ C¸c tÕ bµo viªm BC ¸i toan §¹i thùc bµo §¹i thùc bµo LTB4, Histamin LTB4 TNF-α C¸c chÊt trung gian IL-4, IL-5, IL-3 IL-8, GRO- α g©y viªm Eotaxin, rantes Stress oxy ho¸: + Stress oxy ho¸: +++ TÊt c¶ ®−êng thë C¸c ®−êng thë ngo¹i vi AHR: +++ AHR: ± DÞ s¶n biÓu m« Bong biÓu m« ¶nh h−ëng cña viªm X¬ ho¸: ++ X¬ ho¸: ++ Kh«ng cã dÝnh lÝu ®Õn nhu m« Ph¸ huû nhu m« TiÕt nhÇy:+ TiÕt nhÇy:+++ ± §¸p øng víi corticoid +++ AHR: Airway hyperresponsiveness: t¨ng ®¸p øng ®−êng thë Dùa vµo test håi phôc phÕ qu¶n: XÞt vµo häng bÖnh nh©n salbutamol 400µg khi hÝt vµo s©u , tr−íc vµ sau xÞt - thuèc 30-45 phót tiÕn hµnh ®o l−u l−îng ®Ønh. NÕu sau xÞt 30 phót l−u l−îng ®Ønh t¨ng > 15% chøng tá bÖnh nh©n bÞ HPQ Gi·n phÕ qu¶n: ChÈn ®o¸n ph©n biÖt dùa vµo: 2. - Ho kh¹c ®êm víi sè l−îng lín lÉn mñ - Th−êng kÌm theo nhiÔm khuÈn h« hÊp - Cã thÓ cã ho ra m¸u - Cã nh÷ng vïng cã ran mÈ, ran næ trogn c¸c ®ît bÖnh gi¶m cho phÐp nghi ngê gi·n phÕ qu¶n - Ngãn tay dïi trèng(hay gÆp) - CLS: Chôp CT hoÆc chôp phÕ qu¶n c¶n quang cho phÐp chÈn ®o¸n ph©n biÖt dÔ dµng 3. Lao phæi: - X¶y ra mäi løa tuæi - Th−êng gÇy sót, ra må h«i ®ªm, sèt vÒ chiÒu - Ho k¹hc ®êm m¹n tÝnh, cã thÓ cã ho m¸u Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -6-
  8. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh - XQ: h×nh ¶nh th©m nhiÔm hoÆc d¹ng nèt ë ®Ønh hoÆc vïng h¹ ®ßn - XN ®êm AFB(+), Mantoux (+) 4. Suy tim xung huyÕt: - Cã c¸c ran ø ®äng(Èm, næ) ë vïng ®¸y phæi - Kh¸m tim: nhÞp tim nhanh, cã thÓ thÊy tiÕng ngùa phi - Phï, gan to, tÜnh m¹ch cæ næi - XQ: Bãng tim to, phæi cã hiÖn t−îng xung huyÕt - Chøc n¨ng phæi: rèi lo¹n th«ng khÝ h¹n chÕ kh«ng cã t¾c nghÏn C©u 4. Gi¶n ®å Venn: - COPD lµ 1 bÖnh cã ®Æc ®iÓm lµ t¾c nghÏn l−u l−îng khÝ thë ra th−êng xuyªn kh«ng håi phôc diÔn ra tõ tõ vµ nÆng dÇn lªn trong nhiÒu n¨m. COPD cã nh÷ng yÕu tè cña viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh vµ khÝ phÕ thòng, hen phÕ qu¶n. Cã nh÷ng bÖnh còng g©y nªn h¹n chÕ l−u l−îng thë ra m¹n tÝnh nh− bÖnh x¬ ho¸ kÐn(bÖnh tho¸i ho¸ nhÇy nhít), gi·n phÕ qu¶n lan to¶, viªm tiÓu phÕ qu¶n tËn cïng bÞt tÊc nh−ng kh«ng ®Þnh nghÜa lµ bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh. - Trong gi¶n ®å Venn thÊy: COPD lµ bÖnh do biÕn chøng cña viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh, khÝ phÕ thòng vµ hen phÕ qu¶n ë møc ®é kh«ng håi phôc 9 lµ t¾c nghÏn l−u l−îng thë håi phôc(hen phÕ qu¶n) do ®ã kh«ng ph¶i lµ COPD 3,4,5,6,7,8 lµ COPD trong ®ã 6 còng lµ hen phÕ qu¶n kÌm theo viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh 1,2,11 lµ viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh vµ khÝ phÕ thòng kh«ng cã t¾c nghÏn l−u l−îng thë nªn kh«ng gäi lµ COPD 10: lµ c¸c bÖnh cã t¾c nghÏn l−u l−îng thë biÕt ®−îc nguyªn nh©n(x¬ ho¸ kÐn hoÆc viªm tiÓu phÕ qu¶n tËn bÝt t¾c, gi·n phÕ qu¶n) kh«ng ph¶i lµ COPD Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -7-
  9. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh C©u 5. Nguyªn nh©n vµ c¸c yÕu tè nguy c¬ cña COPD?(KiÕn thøc míi nhÊt vÒ COPD) 1. Nh÷ng yÕu tè cã tÝnh chÊt vËt chñ: * Di truyÒn: Qua nghiªn cøu thÊy nh÷ng gia ®×nh cã thiÕu hôt protein α1-antitrypsin g©y bÖnh khÝ phÕ thòng. α1-antitrypsin lµ lµ glucoprotein cã 394 acid amin ®−îc tæng hîp ë gan vµ cã t¸c dông øc chÕ ho¹t ®éng cña elastase cña neutrophil, cathÐpin G vµ c¸c men tiªu protein kh¸c. Gen cña lo¹i protein nµy n»m trªn c¸nh dµi cña NST 14, cã trªn 75 allens ®· ®−îc x¸c ®Þnh. C¸c thÓ th«ng th−êng h¬n lµ nh÷ng alleles M, S vµ Z. §¹i ®a sè nh÷ng ng−êi thiÕu hôt α1- antitrypsin nÆng ®Òu lµ c¸c ®ång hîp tö ®èi víi thÓ allen Z. Tuy nhiªn tû lÖ COPD do gen nµy chØ kho¶ng 1%(Mü). Nghiªn cøu kh¸c cho thÊy ng−êi cã type gen MZ cã thÓ cã nguy c¬ bÞ COPD cao h¬n type MM α1-antitrypsin lµ mét yÕu tè nguy c¬ cã tÝnh chÊt di truyÒn, mét chÊt øc chÕ tuÇn hoµn chñ yÕu cña protease huyÕt t−¬ng lµ thñ ph¹m dÉn ®Õn gi·n phÕ nang, viªm phÕ qu¶n m¹n vµ h×nh thµnh gi·n phÕ nang. MÆc dï sù thiÕu hôt α1-antitrypsin chØ ¶nh h−ëng ®Õn mét phÇn nhá d©n sè cña thÕ giíi, ®iÒu nµy chøng tá cã mét sù t¸c ®«ng t−¬ng hâ gi÷a c¸c yÕu tè vËt chuû vµ sù ph¬i nhiÔm víi yÕu tè m«i tr−êng dÉn ®Õn COPD. * T¨ng ph¶n øng ®−êng thë: ChØ cã mét sè ng−êi hót thuèc l¸(15- 20%) bÞ bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh nªn ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ vËt chñ míi cã thÓ dÉn ®Õn c¸c tæn th−¬ng cña ®−êng thë. Hen phÕ qu¶n vµ t¨ng ph¶n øng cña ®−êng thë ®−îc x¸c ®Þnh nh− c¸c yÕu tè nguy c¬ gãp phÇn dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña COPD * Ph¸t triÓn phæi: Ph¸t trتn phæi cã liªn quan tíi c¸c qu¸ tr×nh x¶y ra trong thêi kú thai nghÐn, träng l−îng trÎ lóc sinh vµ sù ph¬i nhiÔm trong thêi gian cßn nhá tuæi Nh÷ng yÕu tè cã tÝnh chÊt ph¬i nhiÔm: 2. * Hót thuèc l¸: NhiÒu nghiªn cøu nhËn thÊy cã tíi 80- 90% tr−êng hîp m¾c COPD lµ do thuèc l¸. Phæi vµ chøc n¨ng h« hÊp cña nh÷ng ng−êi hót thuèc l¸ ph¶i chÞu ¶nh h−ëng rÊt nÆng nÒ bëi c¸c chÊt ®éc chøa trong khãi thuèc l¸. Thµnh phÇn cña khãi thuèc l¸: - CO(monoxide carbon): lo¹i khÝ g©y ng¹t cã nång ®é cao trong khãi thuèc l¸ vµ sÏ nhanh chãng ®−îc hÊp thô vµo m¸u. Trong m¸u CO g¾n víi hemoglobin víi ¸i lùc m¹nh h¬n 20 lÇn ®èi víi oxy. Nõu 1 ng−êi hót 1 bao thuèc l¸ mçi ngµy th× hµm l−îng Hemoglobin khö trong m¸u cña ng−êi ®ã cã thÓ ®¹t ®Õn 7-8%. Sù gia t¨ng hemoglobin khö sÏ lµm chuyÓn dÞch ®−êng cong ph©n t¸ch oxy hemoglobin dÉn ®Õn lµm gi¶m l−îng oxy ®Õn tæ chøc c¬ quan vµ cã thÓ gãp phÇn vµo viÖc h×nh thµnh c¸c m¶ng x¬ v÷a ®éng m¹ch - CO2 - C¸c lo¹i chÊt ®éc: + C¸c chÊt g©y ung th−: cã trªn 40 chÊt g©y ung th− gåm c¶ nh÷ng hîp chÊt th¬m cã vßng ®ãng nh− benzopyren. C¸c chÊt nµy t¸c ®éng lªn bÒ mÆt cña ®−êng thë g©y nªn t×nh tr¹ng viªm m¹n tÝnh khÝ phÕ qu¶n, ph¸ huû tæ chøc biÕn ®æi tÕ bµo dÉn ®Õn dÞ s¶n lo¹n s¶n vµ ¸c tÝnh ho¸. Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -8-
  10. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh + C¸c chÊt g©y kÝch thÝch: C¸c chÊt nµy g©y nªn nh÷ng thay ®ái vÒ cÊu tróc cña niªm m¹c phÕ qu¶n dÉn ®Õn t¨ng sinh c¸c tuyÕn chÕ nhÇy vµ lµm tæn th−¬ng hÖ thèng l«ng chuyÓnn cña niªm m¹c ®−êng dÉn khÝ. HËu qu¶ cña nh÷ng thay ®æi nµy lµ hiÖn t−îng t¨ng tiÕt dÞch, gi¶m hiÖu qu¶ thanh läc cña th¶m nhÇy(l«ng chuyÓn) + C¸c kim lo¹i nÆng + C¸c gèc tù do g©y l·o ho¸ - ChÊt g©y nghiÖn- Nicotin: Lµ 1 chÊt kh«ng mµu, ®−îc chuyÓn thµnh mµu n©u khi bÞ ch¸t vµ cã mïi thuèc khi tiÕp xóc víi kh«ng khÝ. Sau khÝ hót 1 ®iÕu thuèc cã 1-2mg nicotin vµo m¸u vµ chØ 10 gi©y sau nã cã mÆt ë n·o. T¸c dông g©y nghiÖn cña nicotin chñ yÕu lµ lªn hÖ thÇn kinh trung −¬ng víi sù cã mÆt cña c¸c thô c¶m thÓ nicotin trªn c¸c cÊu tróc n·o - C¸c lo¹i bôi nghÒ nghiªp vµ c¸c chÊt ho¸ häc §éc h¹i nhÊt lµ c¸c bôi cadimi vµ silic * « nhiÔm kh«ng khÝ 3. Mét sè yÕu tè kh¸c - NhiÔm trïng - NhiÔm virus, HIV - YÕu tè dinh d−ìng: ®Æc biÖt lµ vitamin C cã t¸c dông oxy ho¸ nã cã thÓ chèng l¹i tæn th−¬ng oxy ho¸ do tiÕp xóc víi khãi thuèc lµ vµ « nhiÔm m«i tr−êng - T×nh tr¹ng kinh tÕ x· héi: nghiªn cøu thÊy cã mèi liªn quan cã ý nghÜa cña FEV1 hoÆc FVC víi t×nh tr¹ng kinh tÕ x· héi gi÷a nhãm cã kinh tÕ x· héi thÊp vµ nhãm kinh tÕ x· héi cao * KÕt luËn: Tiªu chuÈn cña héi h« hÊp ch©u ¢u ph©n lo¹i c¸c yÕu tè nguy c¬ cña COPD: C¸c yÕu tè nguy c¬ ph¸t triÓn COPD TÇm quan träng cña c¸c yÕu tè C¸c yÕu tè bªn ngoµi C¸c yÕu tè bªn trong ThiÕu hôt α1-antitrypsin §· x¸c ®Þnh Hót thuèc l¸ NghÒ ®éc h¹i Cao ¤ nhiÔm m«i tr−êng kh«ng khÝ xung §Î non quanh(®Æc biÖt lµ SO2, NO2, O3) Møc IgE cao C¸c nghÒ nghiÖp ®éc h¹i kh¸c T¨ng nh¹y c¶m khÝ qu¶n NghÌo, ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi thÊp YÕu tè bÖnh gia ®×nh Hót thuèc l¸ thô ®éng ë thêi kú cßn nhá Cã kh¶ n¨ng NhiÔm trïng Adenovirus Di truyÒn(nhãm m¸u A. kh«ng cã IgA) ThiÕu vitamin C C©u 6. C¬ chÕ bÖnh sinh cña COPD(tµi liÖu míi nhÊt - theo GOLD 2006) C¸c vÊn ®Ò trong c¬ chÕ bÖnh sinh COPD: - T¸c ®éng trùc tiÕp cña c¸c yÕu tè bÖnh nguyªn lªn biÓu m« cña phÕ qu¶n Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY -9-
  11. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh - Sù øc chÕ c¸c c¬ chÕ b¶o vÖ t¹i chç t¹o Trong COPD cã c¸c hiÖn t−îng: - Tæ chøc l¹i cÊu tróc cña líp niªm m¹c phÕ qu¶n - Cã sù t¨ng vÒ sè l−îng vµ ho¹t ®éng cña c¸c tÕ bµo h×nh chÐn - Cã sù ph× ®¹i c¸c tuyÕn d−íi niªm m¹c - Cã sù du thõa dÞch tiÕt vµ sù thay ®æi b¶n chÊt dßng ch¶y t¹o ®iÒn kiÖn cho nhiÔm trïng ph¸t triÓn - ChËm bµi tiÕt dÞch phÕ qu¶n: YÕu tè khëi ph¸t Lµm s¹ch chÊt nhÇy bÞ tæn th−¬ng Tæn th−¬ng biÓu m« ®−êng thë QuÇn thÓ vi khuÈn TiÕn triÓn cña COPD C¸c s¶n phÈm cña vi Ph¶n øng viªm: khuÈn cytokin, enzym Ho¹t ®éng ®µn håi t¨ng ë phæi Sù thay ®æi cña proteinase Th¨ng b»ng vµ tiªu huû men S¬ ®å gi¶ thiÕt vßng xo¾n bÖnh lý vÒ vai trß cña nhiÔm trïng trong bÖnh sinh cña COPD Sau khi tæn th−¬ng ph¸t sinh ë c¸c phÇn s©u cña thµnh phÕ qu¶n bÖnh ph¸t triÓn thµnh viªm toµn bé phÕ qu¶n vµ tiÕp theo lµ viªm phÕ qu¶n biÕn d¹ng, gi·n phÕ qu¶n. HiÖn t−îng øc chÕ ®−êng ra cña c¸c b¹ch huyÕt di c¸c thµnh phÇn cña nh÷ng h¹t bôi v« c¬ vµ do t×nh tr¹ng t¸i ph¸t cña c¸c qu¸ tr×nh viªm nhiÔm dÉn ®Õn x¬ phæi cã nguån gèc lympho. KÕt côc cuèi cïng cña nh÷ng thay dæi vÒ gi¶i phÉu nµy ®· dÉn ®Õn t¾c nghÏn c¸c phÕ qu¶n. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÖnh cã nh÷ng thay ®æi kh«ng thÓ håi phôc ®−îc nh− qu¸ s¶n biÓu m«, ph× ®¹i c¸c tÕ bµo c¬ tr¬n vµ x¬ quanh c¸c phÕ qu¶n. §ång thêi còng cã nh÷ng thay ®æi cã thÓ håi phôc ®−îc nh− sù th©m nhËp tÕ bµo viªm kÌm theo t×nh tr¹ng viªm phï thµnh c¸c phÕ qu¶n, cã th¾t c¬ tr¬n vµ sù qu¸ tiÕt niªm dÞch. TiÓu phÕ qu¶n bÞ nghÏn t¾c lµ do x¬ ho¸vµ sù x©m nhËp cña c¸c ®¹i thùc bµo vµ c¸c b¹ch cÇu lympho. HËu qu¶ cña t¾c nghÏn phÕ qu¶n do tæn th−¬ng c¸c phÕ qu¶n nhá lµ mét trong nh÷ng yÕu tè g©y gi·n phÕ nang cña phæi. Trong gi·n phÕ nang cã sù mÊt c©n b»ng cña c¸c enzym tiªu protein ®−îc tiÕt ra tõ c¸c b¹ch cÇu ®a nh©n vµ c¸c ®¹i thùc bµo phÕ nang cña phæi vµ sù øc chÕ chóng bëi c¸c chÊt tuÇn hoµn trong m¸u nh− α1-antitrypsin. Ho¹t ®éng cña c¸c yÕu tè nµy bÞ suy gi¶m d−íi ¶nh h−ëng cña khãi thuèc l¸. Ngoµi ra cßn cã sù mÊt c©n b»ng hÖ thèng protease- antiprotease vµ gi÷a c¸c yÕu tè oxy ho¸ víi chèng oxy ho¸. C¸c tÕ bµo lympho T ®Æc biÖt lµ c¸c tÕ bµo ®éc tÕ bµo CD8 t¨ng t¹i nhiÒu vïng cña phæi ë nh÷ng bÖnh nh©n COPD. C¸c Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 10 -
  12. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh tÕ bµo nµy gi¶i phãng c¸c perforin, grazym B vµ yÕu tè ho¹i tö u(TNF- α). Nh÷ng chÊt nµy cã thÓ g©y ®éc tÕ bµo vµ lµm chÕt tÕ bµo theo ch−¬ng tr×nh vµ chÝnh nã cã thÓ chÞu tr¸ch nhiÖm duy tr× hiÖn t−îng viªm nhiÔm dai d¼ng. Bªn c¹nh ®ã cßn cã hiÖn t−îng t¨ng sè l−îng tÕ bµo giÕt tù nhiªn, c¸c tÕ bµo gièng lympho ë c¸c bÖnh nh©n COPD nÆng. Ng−êi ta cßn thÊy cã sù t¨ng b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh. Cã lÏ do sù ho¸ øng ®éng cña c¸c chÊt trung gian ho¸ häc. C¸c tÕ bµo viªm ho¹t ho¸ gi¶i phãng rÊt nhiÒu c¸c chÊt trung gian ho¸ häc nh− leucotrien B4(LTB4), interleukin 8(IL8) yÕu tè ho¹i tö u(TNF-α) vµ c¸c yÕu tè kh¸c cã kh¶ n¨ng ph¸ huû nhu m« phæi hoÆc duy tr× t×nh tr¹ng viªm t¨ng b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh. Ng−êi ta cho r»ng cã sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c tÕ bµo viªm vµ c¸c chÊt trung gian ho¸ häc trong COPD kÕt qu¶ lµ cho nh÷ng biÕn ®æi t¾c nghÏn tiÕn triÓn trong c¸c ®−êng thë nhá ph¸ huû nhu m« phæi vµ t¨ng tiÕt ®êm m¹n tÝnh. Trong ®ã c¸c ®¹i thùc bµo gi÷ vai trß nguy h¹i nhÊt do chøng cã sè l−îng gÊp 5- 10 lÇn. Khi bÞ ho¹t ho¸ chóng khu tró t¹i c¸c vïng tæn th−¬ng, chóng cßn ®−îc h¹ot ho¸ bëi khãi thuèc l¸, khi bÞ ho¹t ho¸ chóng gi¶i phãng ra c¸c yÕu tè g©y ho¸ øng ®éng b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh nh− TNF- α, LTB4 vµ IL8 - Interleukin B4(ILB4): lµ mét chÊt ho¸ øng ®éng tiÒm nang cña b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh, ®−îc ph¸t hiÖn t¨ng trong ®êm cña bÖnh nh©n COPD. Cã lÏ chóng cã nguån gèc tõ ®¹i thùc bµo phÕ nang. Cã mét sè chÊt ®èi kh¸ng víi c¸c receptor cña ILB4, ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ c¸c chÊt nµy - Interleukin 8(IL8) lµ mét chÊt ho¸ øng ®éng chän läc cña c¸c b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh nã cã thÓ ®−îc c¸c ®¹i thùc bµo, b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh vµ c¸c tÕ bµo biÓu m« phÕ qu¶n tiÕt ra. Vai trß cña IL8 cã thÓ lµ ®ãng vai trß khëi ph¸t trong ho¹t ho¸ c¸c b¹ch cÇu ®a nh©n vµ b¹ch cÇu ¸i toan ë c¸c phÕ qu¶n cña bÖnh nh©n COPD vµ cã thÓ coi nh− mét marker ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng trÇm träng cña viªm nhiÔm ®−êng thë - Yªó tè ho¹i tö u alpha(TNF- α) ho¹t ho¸ yÕu tè truyÒn, yÕu tè nh©n kB(NF-kB), nã trë l¹i ho¹t ho¸ gen IL-8 ë c¸c tÕ bµo biÓu m« vµ c¸c ®¹i thùc bµo. yÕu tè ho¹i tö u alph cã nång ®é cao trong ®êm vµ cã thÓ ph¸t hiÖn thÊy trong sinh thiÕt phÕ qu¶n ë c¸c bÖnh nh©n COPD TÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn mµ ng−êi ta ®· coi ®¹i thùc bµo ®ãng vai trß chuÈn bÞ cho viÖc ®iÒu phèi g©y viªm nhiÔm trong COPD. C¸c b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh vµ c¸c ®¹i thùc bµo ®· gi¶i phãng ra nhiÒu men tiªu protein g©y huû ho¹i tæ chøc liªn kÕt trong nhu m« phæi. HËu qu¶ cña qu¸ tr×nh nµy lµ g©y gi·n phÕ nang vµ kÝch thÝch t¨ng chÕ tiÕt nhÇy. T¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c ®¹i thùc bµo, b¹ch cÇu ®a nh©n vµ c¸c tÕ bµo biÓu m« Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 11 -
  13. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh Khãi thuèc l¸ ho¹t ho¸ c¸c ®¹i thùc bµo vµ c¸c tÕ bµo biÓu m« t¹o ra yÕu tè ho¹i tö u alpha Ngoµi ra yÕu tè di truyÒn lµm tiÒn ®Ò cho rèi lo¹n chuyÓn ho¸ cña α1- antiprotease còng cã ý nghÜa rÊt quan träng C¸c chÊt khÝ vµ ®éc YÕu tè vËt chñ Viªm phæi C¸c chÊt C¸c men chèng tiªu protein chèng oxy ho¸ C¸c men chèng C¸c stress oxy tiªu protein ho¸ C¸c c¬ chÕ söa ch÷a BÖnh sinh COPD S¬ ®å bÖnh sinh cña COPD So s¸nh víi c¬ chÕ bÖnh sinh cña hen phÕ qu¶n: §Æc ®iÓm viªm trong HPQ vµ COPD TÕ bµo HPQ COPD - C¸c b¹ch cÇu ¸i toan - C¸c b¹ch cÇu ®a nh©n - T¨ng Ýt ®¹i thùc bµo - T¨ng nhiÒu ®¹i thùc bµo - T¨ng lympho Th CD4+ - T¨ng lympho T CD8+ - Ho¹t ho¸ c¸c tÕ bµo mastocyte - LTD4 - LTB4 C¸c chÊt trung gian - IL-4, IL-5 - IL-8 - TNF-α - KÕt hîp nhiÒu yÕu tè kh¸c - BiÓu m« máng manh - DÞ s¶n tÕ bµo biÓu m« v¶y - Dµy mµng ®¸y - Ph¸ huû nhu m« HËu qu¶ - DÞ s¶n nhÇy - DÞ s¶n nhÈy - H¹ch to - H¹ch to §¸p øng víi ®iÒu trÞ Glucocorticoid øc chÕ viªm Glucocorticoid Ýt hoÆc kh«ng t¸c dông Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 12 -
  14. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh C©u 7. C¸c pp cËn l©m sµng chÈn ®o¸n COPD: 1. X quang phæi th¼ng nghiªng * H×nh ¶nh viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh: - Dµy thµnh phÕ qu¶n - H×nh ¶nh phæi bÈn: Do c¸c thµnh phÕ qu¶n bÞ viªm dµy trªn phim XQ thÊy c¸c æ s¸ng h×nh trßn hoÆc èng. C¸c phÕ nang viªm khi cã béi nhiÔm t¹o nªn c¸c nèt mê. C¸c h×nh trßn s¸ng, c¸c æ s¸ng h×nh èng vµ c¸c nèt mê t¹o nªn h×nh ¶nh phæi bÈn Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 13 -
  15. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh H×nh ¶nh phæi bÈn * H×nh ¶nh cña khÝ thòng phæi: - Hai phæi t¨ng s¸ng, ®Ønh phæi trßn - Hai vßm hoµnh dÑt, h¹ thÊp - C¸c x−¬ng s−ên n»m ngang, khoang gian s−ên gi·n réng Hai phæi t¨ng s¸ng, vßm hoµng bÑt vµ h¹ thÊp; ®Ønh phæi trßn Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 14 -
  16. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh * C¸c h×nh ¶nh kh¸c: - Bãng khÝ: mét vïng phæi t¨ng s¸ng vµ bao quanh lµ t×nh tr¹ng x¬ ho¸ nhu m«. Nguyªn nh©n cña bãng khÝ lµ do biÕn chøng cña gi·n phÕ nang - Tim h×nh giät n−íc hoÆc to nhiÒu trong suy tim ®· nÆng - Cung ®m phæi vång to H×nh ¶nh gi·n phæi trong COPD H×nh ¶nh 2 phÕ tr−êng rÊt s¸ng, vßm hoµnh h¹ thÊp vµ dÑt lµm phæi dµi ra(2 mòi tªn d−íi), tim h×nh giät n−íc, cung ®éng m¹ch phæi næi to(mòi tªn phÝa trªn) Vßm hoµnh h¹ thÊp BÉy khÝ HiÖn t−îng gi·n phæi, gi·n phÕ nang, 2 vßm hoµnh h¹ thÊp vµ cã h×nh mÆt ph¼ng t¨ng ®−êng kÝnh tr−íc sau t¹o thµnh lång ngùc h×nh thïng Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 15 -
  17. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh H×nh ¶nh gi·n phæi trong COPD H×nh ¶nh gi·n phæi, tim h×nh giät n−íc, 2 vßm hoµnh h¹ thÊp 2. Chôp CT lång ngùc: - H×nh ¶nh gi·n phÕ nang: Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 16 -
  18. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh + Gi·n phÕ nang trung t©m: gi·n phÕ nang æ vµ toµn bé tiÓu thuú + Gi·n phÕ nang ngo¹i vi H×nh ¶nh phæi b×nh th−êng ë cöa sæ nhu m« trªn phim CT H×nh ¶nh phæi rÊt s¸ng, l−íi phæi th−a thít do gi·n phÕ nang rÊt nhiÒu 3. Chøc n¨ng h« hÊp: Cã rèi lo¹n th«ng khÝ t¾c nghÏn kh«ng håi phôc Cã rèi lo¹n th«ng khÝ t¾c nghÏn: - FEV1 < 80% sè lý thuyÕt - FEV1/FVC < 80% sè lý thuyÕt 4. Gi¶i phÉu bÖnh: H×nh ¶nh vi thÓ - T¹i c¸c ®−¬ng thë trung t©m(®−êng kÝnh > 2-4mm) + Viªm xuÊt tiÕt, t¨ng tiÕt nhÇy, t¨ng sinh c¸c èng tuyÕn to ra vµ gi·n Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 17 -
  19. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh + Th©m nhËp c¸c tÕ bµo vµo biÓu m«, ®¹i thùc bµo vµ c¸c lympho T CD8+ + T¨ng sè l−îng dÞ s¶n cña biÓu m« cã ch©n vµ c¸c tÕ bµo v¶y; rèi lo¹n chøc n¨ng, bÞ tæn th−¬ng vµ hoÆc mÊt ®i líp l«ng chuyÓn, c¸c tuyÕn chÕ tiÕt nhÇy ro ra + T¨ng sè l−îng tÕ bµo c¬ troen, tæ chøuc liªn kÕt cña c¸c ®−êng thë nhá... Ho kh¹c ®êm m¹n tÝnh ë bÖnh nh©n COPD lµ hËu qu¶ cña tæn th−¬ng c¸c ®−êng thëi trung t©m H×nh ¶nh gi¶i phÉu vi thÓ tæn th−¬ng trong COPD A: H×nh ¶nh vi thÓ 1 phÕ qu¶n trung t©m ë ng−êi hót thuèc l¸, chøc n¨ng phæi b×nh th−êng. Líp c¬ vµ c¸c tuyÕn biÓu m« nhá B: líp c¬ dµy lªn vµ c¸c tuyÕn biÓu m« t¨ng sinh C: tuyÕn biÓu m« phãng to lªn: Cã biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh viªm m¹n tÝnh: nhiÒu tÕ bµo ®a nh©n vµ ®¬n nh©n - T¹i c¸c ®−¬ng thë ngo¹i vi(khÈu kÝnh cã kÝch th−íc
  20. §CLS: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh Thay ®æi gi¶i phÉu trong cÊu tróc ®−êng thë ngo¹i vi ë bÖnh nh©n COPD A: §−êng thë cña ng−êi hót thuèc l¸ B: Mét khèi nhÇy trong lßng phÕ qu¶n C: HiÖn t−îng xuÊt tiÕt viªm trong thµnh vµ líp lumen cña ®−êng thë D: HiÖn t−îng gi¶m lumen vµ t¸i t¹o cÊu tróc cña ®−êng thë, t¨ng sè l−îng c¬ tr¬n vµ l¾ng ®äng tæ chøc liªn kÕt cña phÕ qu¶n - Nhu m« phæi: Cã hiÖn t−îng gi·n phÕ nang - M¹ch m¸u phæi vµ c¸c c¬ quan kh¸c:Do gi·n phÕ nang lµm cho l−íi mao m¹ch phæi th−a thít Bs NguyÔn Quang Toµn – Khãa DHY34 - HVQY - 19 -
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2