Bình giảng khổ thơ cuối bài Tràng giang: "Lớp lớp mây cao... hoàng hôn cũng nhớ nhà."

Đề  bài: Bình giảng khổ  thơ  cuối bài Tràng giang: "Lớp lớp mây cao... hoàng hôn <br /> cũng nhớ nhà."<br /> Bài làm:<br /> Nếu Xuân Diệu là nhà thơ của nỗi ám ảnh thời gian thì Huy Cận lại được nhắc đến như <br /> là nhà thơ của nỗi khắc khoải không gian. Trước không gian ấy, ông thường bày tỏ  cảm  <br /> xúc buồn sầu đến mức  ảo não, tuy nhiên  ẩn sau nỗi sầu đó là khát khao tình đời, tình  <br /> người. "Tràng giang" là một bài thơ như thế. Qua chặng đường ba khổ thơ đầu thể hiện  <br /> tâm trạng buồn sầu của nhà thơ trước không gian bao la rợn ngợp, đến với khổ thơ cuối  <br /> cùng, người đọc thấy được tình cảm đối với quê hương đất nước của tác giả:<br /> Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,<br /> Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa.<br /> Lòng quê dợn dợn vời con nước,<br /> Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.<br /> Tràng giang được sáng tác vào năm 1939, cảm hứng được gợi từ cảnh thiên nhiên bao la  <br /> của sông Hồng. Bài thơ  là một trong những thi phẩm xuất sắc nhất được in trong tập  <br /> "Lửa thiêng" (1940). Xuyên suốt ba khổ thơ đầu là nỗi buồn của Huy Cận: từ nỗi sầu khi <br /> đối diện trước không gian mênh mông đến tâm trạng cô đơn trước bức tranh thiên nhiên  <br /> được mở  rộng về  nhiều phía và sau đó là nỗi buồn nhân thế, nỗi buồn trước cuộc đời. <br /> Vậy nhưng, đến với khổ  thơ  cuối cùng, người đọc lại thấy được niềm khao khát gắn <br /> kết, tình cảm đối với quê hương đất nước của tác giả.<br /> Ở đây, cái nhìn của Huy Cận như hướng lên trời cao để cảm nhận bức tranh thiên nhiên <br /> hùng vĩ, tráng lệ:<br /> Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,<br /> Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa.<br /> Đám mây ­ cánh chim vốn là motip quen thuộc trong thơ  ca khi nói về  trời chiều như <br /> "Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi" (Bà Huyện Thanh Quan) hay "Chim mỏi về rừng tìm  <br /> chốn ngủ/ Chòm mây trôi nhẹ  giữa tầng không" (Chiều tối ­ Hồ  Chí Minh) để  gợi nỗi <br /> buồn xa vắng.Huy Cận cũng đã đưa những hình  ảnh quen thuộc đó vào "Tràng giang" <br /> càng nhấn mạnh hơn bức tranh thiên nhiên mang màu sắc cổ  điển.Thiên nhiên hiện lên <br /> với Mây cao đùn núi bạc, với cảnh huy hoàng, tráng lệ biết bao. Thế nhưng, hình ảnh đó  <br /> dường như cũng khắc họa tâm trạng buồn bã, cô đơn của con người trước không gian bao <br /> la rộng lớn bởi chim thì "mỏi" còn mây thì "trôi nhẹ" lững lờ. Không chỉ  vậy, hình  ảnh <br /> Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa đã khéo léo vẽ ra sự đối lập giữa cái nhỏ  bé ­ cái <br /> bao la. Lời thơ  giải thích phải chăng nhấn mạnh chỉ  một cánh chim nhỏ  nghiêng cánh  <br /> cũng khiến cho bóng chiều "sa xuống" . Câu thơ đã khắc họa cảnh thiên nhiên rộng hơn, <br /> tráng lệ và hùng vĩ hơn nhưng cũng buồn hơn.<br /> Không chỉ thể hiện cảm xúc buồn sầu một cách gián tiếp qua bức tranh thiên nhiên, mà ở <br /> đây nỗi khát khao tình đời, tình người của Huy Cận như bật ra một cách trực tiếp:<br /> Lòng quê dợn dợn vời con nước,<br /> Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.<br /> Từ láy dợn dợn đã miêu tả cảm xúc dâng trào mãnh liệt giống như như sóng nước, động  <br /> từ "vời" dường như nhấn mạnh nỗi cồn cào, hụt hẫng, chới với trong cảm xúc đồng nhất <br /> với ngoại cảnh. Bởi vậy lúc này, hồn thơ Huy Cận tha thiết nỗi "Nhớ nhà". Đó là nỗi nhớ <br /> về  nơi chôn rau cắt rốn hay là đang nhớ  về đất nước, tổ  quốc mình? Đây là nỗi nhớ  kín <br /> đáo, thể hiện nỗi buồn của cả một thế hệ thanh niên dưới thời thuộc Pháp, sống trên đất  <br /> nước mình mà luôn có cảm giác bơ  vơ, lạc lõng. Câu thơ  cuối "không khói hoàng hôn  <br /> cũng nhớ nhà" gợi nhớ ý thơ quen thuộc trong bài Hoàng Hạc lâu của Thôi Hiệu:<br /> "Nhật mộ hương quan hà xứ thị<br /> Yên ba giang thượng sử nhân sầu"<br /> (Quê hương khuất bóng hoàng hôn<br /> Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai)<br /> nhưng nếu người xưa nhìn khói sóng mà nhớ  nhà ­ tức là nỗi nhớ  nhà được gợi lên từ <br /> ngoại cảnh, thì Huy Cận nhớ nhà mà không cần đến hoàng hôn ­ nỗi nhớ nhà không phụ <br /> thuộc vào ngoại cảnh, do đó nó càng mãnh liệt, thấm thía hơn bao giờ hết.<br /> Có thể nói, khổ thơ kết bài "Tràng Giang" đã thể hiện cảm xúc của nhà thơ dành cho quê <br /> hương đất nước. Càng thấm thía nỗi cô đơn, hiu quạnh, con người càng khát khao tình <br /> đời, tình người. Bởi vậy, đúng như Xuân Diệu từng cho rằng: "đây là bài thơ  dọn đường  <br /> cho tình yêu quê hương đất nước của Huy Cận".<br />  <br />