Đề bài: Bình giảng một đoạn văn tả cảnh và cảm xúc của nhân vật Mị giữa ngày <br />
Tết trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài (đoạn từ “Hồng Ngài năm ây...” <br />
đến “... quả pao rơi rồi”)<br />
<br />
Bài làm<br />
<br />
Đọc truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài, khó có thể quên nhân vật Mị đã <br />
đành, lại càng khó quên hơn “những đêm tình mùa xuân” Tây Bắc. Không từng sống với <br />
Tây Bắc, không từng yêu Tây Bắc thiết tha, không từng mong ước có sự đổi đời với <br />
người dân Tây Bắc thì khó thể có được những trang viết đẹp thơ mộng rất miền núi như <br />
nhiều trang trong tập Truyện Tây Bắc, đặc biệt trong Vợ chồng A Phủ và tập trung nhất <br />
là ở đoạn Tô Hoài tả tình cảnh và cảm xúc của Mị giữa ngày Tết.<br />
<br />
Trước hết, chúng ta thấy một cái Tết muộn và lạ đã đến. Có nắng, gió mang nắng đến <br />
cho đồi cỏ gianh hay cỏ gianh đã ươm vàng, ửng vàng, rực vàng màu nắng? Có rét cùng <br />
song hành về cùng gió, rất dữ dội. Có gì tựa hồ sự vươn lên trong thời tiết khắc nghiệt <br />
của thiên nhiên, ở Hồng Ngài?<br />
<br />
Về trong sự chờ đón của bao người, đặc biệt là người phụ nữ. Kiểu so sánh, hoán dụ: <br />
“Những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xoe như con bướm sặc sỡ” là dấu <br />
hiệu của mùa xuân hoa bướm trong lòng người.<br />
<br />
Về trong sự chuyển màu của hoa thuốc phiện trên nương từ trắng chuyển sang đỏ, đỏ <br />
hay, đỏ đậm sầm, rồi tím, tím man mát trong mắt ai? Trong hồn ai?<br />
<br />
Về trong trò chơi quay của trẻ con đợi Tết. Chúng cười ầm trên sân chơi trước nhà. <br />
Chúng hoàn toàn hồn nhiên, rất đỗi mừng vui bởi Tết sắp đến!<br />
<br />
Về trong tiếng sáo gọi bạn tình lấp ló ngoài đầu núi, âm vang thiết tha bồi hồi. Âm <br />
thanh của những đêm tình mùa xuân đã tới: “ Ta đi tìm người yêu”.<br />
<br />
Về trong lòng Mị một con người tưởng như khép kín an phận trong chuỗi ngày mờ đục <br />
dằng dặc kéo dài! Mị nghe tiếng sáo vọng thiết tha bồi hồi. Mị ngồi nhẩm bài hát ngày <br />
xưa. Mị nghe tiếng chó sủa xa xa. Mị cảm nhận được “những đêm tình mùa xuân đã <br />
tới...”.<br />
<br />
Có rất thực một ngày xuân, đêm xuân ở Hồng Ngài. Trai, gái, trẻ con tụ tập đánh pao, <br />
đánh quay, thổi sáo, thổi kèn và nhảy ở sân chơi đầu làng. Cả nhà thống lí Pá Tra cũng <br />
đang vui xuân, chơi Tết (Tết cúng ma, nhảy ốp đồng, chiêng ầm ĩ...) náo động. Mị là con <br />
dâu gạt nợ nên có muốn uống rượu cũng phải lén “uống ừng ực từng bát”. Cô Mị say, lịm <br />
mặt, ngồi đấy... thả lòng mình trôi về quá khứ. Mị sống đời sống ngày trước.<br />
<br />
Có một đêm tình xuân của đời Mị. Men rượu làm Mị say, men nhớ làm Mị sống lại. Mị <br />
nhớ về thời con gái của mình, ngày ấy Mị cùng thường đi chơi Tết. Mị trẻ trung và tài <br />
hoa, bao chàng trai đã theo Mị hết núi này qua núi khác ngày đêm. Mị thổi kèn lá hay thổi <br />
sáo cũng hay. Ở đây, thủ pháp đồng hiện có mặt đã vẽ nên sự sống mới trẻ trung cho cô <br />
Mị, báo hiệu sự sống lại của ý thức của Mị. Mị đã có ý thức về không gian, thời gian, ý <br />
thức về sự sống.<br />
<br />
Men rượu làm Mị say, men nhớ làm Mị sống lại. Quán tính khiến Mị không bước ra <br />
đường chơi, mà Mị bước vào buồng, ngồi xuống giường, trông ra cái cửa sổ vuông mờ <br />
mờ trắng trắng. Cũng có thể bằng cách ấy tác giả vừa dựng được cuộc giao tranh giữa <br />
quá khứ và hiện tại, giữa sống yêu đời và tồn tại lặng câm vô hồn manh nha trong Mị, lại <br />
vừa khẳng định sự hồi sinh tâm hồn này có từ vùng đất chết, tại chính địa điểm đau <br />
thương vô cùng của đời Mị này. Sự chuyển biến mới trong khát vọng sống của Mị là Mị <br />
đã tìm thấy niềm vui sống: “Mị thấy phơi phới trở lại” không chỉ là sự thức dậy của ý <br />
thức mà là sự mãnh liệt tràn trề của cảm xúc.<br />
<br />
Mị còn tự ý thức được về mình: Mị còn trẻ lắm. Mị còn ý thức được cả ý muốn, khát <br />
vọng của Mị nữa: “Mị muốn đi chơi”. Dấu hiệu của khát vọng sống đã thức dậy hoàn <br />
toàn ở Mị. Mị bất bình về cuộc sống vợ chồng của mình (không có lòng với nhau mà vẫn <br />
phải ở với nhau). Từ nỗi đau về hạnh phúc đó dẫn đến ý thức phản kháng cao hơn: Mị <br />
nghĩ đến cái chết “giá có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay...”.<br />
<br />
Mị đã suy nghĩ và có thể hành động như một con người tự do. Đêm tình mùa xuân này là <br />
đêm khởi đầu cho sự sống lại của nhân vật Mị: Mị đã khóc: “nhớ lại chỉ thấy nước mắt <br />
ứa ra”. Giọt nước mắt của Mị trong đêm tình mùa xuân này hẳn có liên quan một cách <br />
nghệ thuật với giọt nước mắt của A Phủ và “đêm mùa đông trên núi cao” đêm đáng nhớ <br />
thứ hai của đời Mị.<br />
<br />
Đọc Vợ chồng A Phủ, không thể không dừng lại ở cái Tết muộn của Hồng Ngài, càng <br />
khó dứt lòng mình ra khỏi tiếng sáo của những đêm tình mùa xuân Tây Bắc. Có tiếng sáo <br />
ai thổi lấp ló ngoài đầu núi cho Mị nghe tha thiết bồi hồi, cho Mị nhẩm thầm lời hát, cho <br />
Mị đồng cảm với nỗi niềm bạn tình “Ta đi tìm người yêu” trong bài hát. Là tiếng sáo rủ <br />
bạn tình văng vẳng bên tai Mị, xui trái tim Mị theo nhịp đập hồi sinh. Là tiếng sáo gọi bạn <br />
yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường:<br />
<br />
Anh ném pao, em không bắt<br />
<br />
Em không yêu, quả pao rơi rồi…<br />
<br />
Thành công của Tô Hoài là đã hát thật lòng mình khúc ca đáng yêu về đất trời và con <br />
người Tây Bắc, đã vẽ bức tranh xuân để nâng niu khát vọng sống vĩnh cửu của con người <br />
bằng ngôn ngữ có phần lắng đọng và âm vang của thơ.<br />