Đề bài: Bình giảng đoạn văn sau trong truyện Chữ người tử tù: "Tiếng trống canh <br />
thành phủ... muốn từ biệt vũ trụ"<br />
Bài làm<br />
Đoạn văn nằm ở phần mở đầu tác phẩm, sau cuộc trò chuyện của ngục quan và thầy thơ <br />
lại về Huấn Cao. Đây là bức tranh của nhà tù tỉnh Sơn đêm trước khi Huấn Cao vào trại <br />
giam. Đoạn văn thể hiện bút lực già dặn bậc thầy của Nguyễn Tuân trong việc tả cảnh <br />
ngụ tình, hé mở cho người đọc về con người thật của viên quản ngục, góp phần khẳng <br />
định sức tỏa sáng của hình tượng Huấn Cao giữa chốn ngục tù tăm tối.<br />
Khung cảnh nhà tù tỉnh Sơn hiện lên trong không gian tối mịt với những âm thanh quen <br />
thuộc vọng lên chút sự sống quạnh quẽ nơi đây. Tiếng trống thu không, tiếng kiểng mõ <br />
đều đặn, thưa thớt nhịp vào không gian thêm quạnh vắng hoang vu. Cảnh ở đây yên tĩnh <br />
và đầy bất trắc, đầy rùng rợn với tiếng dội chó ma sủa tứ làng xa đi lại. Lấy động để tả <br />
tĩnh, Nguyễn Tuân đã dùng âm thanh làm nền đỏ bật lên khung cảnh hoang vu, tĩnh mịch <br />
đến lạnh lẽo của chốn tù lao nơi ngự trị của cái ác và bóng tối, cảm tưởng như lẩn <br />
khuất đâu đây chỉ toàn những bóng ma, không một chút sự sống. Có âm thanh nhưng chỉ <br />
vẳng lại từ xa thưa thớt và heo hắt, có hình ảnh của mặt đất nhưng chỉ thấy thăm thẳm <br />
cỏ đẫm sương. Nguyễn Tuân tả cảnh qua đôi mắt nhìn của viên quản ngục đôi mắt <br />
chứa đầy tâm trạng, gợi bao suy tư, trăn trở. Đi qua vùng tâm tướng ấy, những cái song vô <br />
tư bỗng vô hình giam hãm, trói buộc những nhân cách, số phận con người. Những cái song <br />
ke những nét đen thẳng lên nền trời như vạch ranh giới hư ảo vào chốn ngục tù nơi đây. <br />
Trong màn đêm đen bao trùm cảnh vật, điểm vào những mảng sáng nhỏ nhoi của lốm <br />
đốm tinh tú, nhưng nếu chỉ có thế thì hẳn chốn tù lao sẽ mãi chìm khuất sau bóng tối dày <br />
đặc đang ngự trị. Nhà văn đã điểm vào nền tối ấy, ánh sáng của ngôi sao Hôm nhấp nháy, <br />
ngôi sao ấy như muốn tụt xuống phía chân trời không định, muốn từ biệt vũ trụ. Hình ảnh <br />
sao Hôm xuất hiện hai lần với cách nhân hóa gợi ấn tượng về người anh hùng Huấn Cao. <br />
Qua con mắt của viên quản ngục, Huấn Cao như một ngôi sao sáng, rực lên giữa cái tối <br />
tăm của chốn tù ngục. Hình ảnh ngôi sao Hôm xuất hiện mang vẻ đẹp lung linh hiếm có <br />
và giàu chất thơ. Nguyễn Tuân sử dụng bút pháp lấy động để tả tĩnh, thủ pháp đối lập, <br />
dựng lên khung cảnh chốn tù lao hoang vắng, yên tĩnh. Cảnh tĩnh nhưng không chết, âm <br />
thanh, màu sắc kết nối với nhau bằng những sợi dây vô hình, toát lên nền ấy là tâm trạng <br />
của viên quản ngục.<br />
Quản ngục xuất hiện trong cái dáng người lặng lẽ đầy ưu tư trăn trở. Dường như ngục <br />
quan đang bâng khuâng về hoàn cảnh sống của mình giữa chốn tù lao bức bối trói buộc <br />
con người, trói buộc nhân cách đang khát khao cái đẹp. Quản ngục trân trọng và cảm phục <br />
Huấn Cao bởi tài hoa và khí phách anh hùng, âm thầm tiếc nuối cho một nhân cách lớn <br />
sắp rơi vào tay tử thần. Cái nhìn của ngục quan hướng tới ngôi sao Hôm cũng là cái nhìn <br />
hướng đến cái đẹp, cái cao cả của tâm hồn. Bởi vậy mà giữa cái tối tăm của ngục tù, <br />
ngục quan vẫn hiện ẩn với vẻ đẹp của con người lương thiện, khao khát cái đẹp và trân <br />
trọng người tài là một âm thanh trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều <br />
hỗn loạn, xô bồ. Khơi được nét tâm trạng này của quản ngục, Nguyễn Tuân càng khẳng <br />
định thêm sức tỏa sáng của hình tượng Huấn Cao. Chính tài hoa và khí phách anh hùng <br />
của Huấn Cao đã đánh thức một tâm hồn lâu nay ngủ quên trong bóng tối để tâm hồn ấy <br />
tìm được trái tim đồng cảm, tri âm, tri kỉ. Phải chăng đó cũng là một ngôi sao sáng giữa <br />
màn đêm đen?<br />
Đoạn văn là sự kết hợp giữa cảnh và tình. Cảnh được khúc xạ qua tình và tình được bật <br />
lên từ cảnh. Nghệ thuật phục bút của Nguyễn Tuân cùng việc sử dụng lớp từ cổ: nội cỏ, <br />
thành phú, tiếng kiểng, tiếng mõ canh đã tạo được không khí truyện, đưa người đọc trở <br />
về thời xa xưa. Đoạn văn mang đậm phong khí cổ điển với chất văn đỉnh đạt và bút lực <br />
tài hoa. Chỉ một đoạn văn ngắn, Nguyễn Tuân đã tạc thêm một ít hồn xưa vào lòng người.<br />
<br />