cách làm chủ số phận bạn: phần 2

Chương 9 - BẢ ĐỘC CHẾT NGƯỜI VÀ TRÒ CHƠI<br /> CHUYỂN ĐỔI<br /> <br /> <br /> Khi tôi còn là một bé trai, cha tôi là thần tượng của tôi.<br /> <br /> Cha là một trong những doanh nhân thành đạt nhất của thế hệ ông. Là một anh hùng<br /> trong Thế Chiến II, cha tôi trở về nhà để bắt đầu sự nghiệp doanh nhân và sống một cuộc<br /> đời cực kỳ năng động.<br /> Không bao lâu sau, cha tôi đã trở thành Chủ tịch Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc<br /> điều hành của một số các công ty công nghiệp miền Trung Tây. Cha đã trở thành cánh tay<br /> mặt đắc lực trong kinh doanh của Warren Avis, thuộc Avis Rent A Car.<br /> Tôi còn nhớ, lúc nhỏ, đã từng bay với cha trong chiếc máy bay be bé của ông đến công<br /> ty này hay công ty kia của cha ở Pennsylvania và New York và nghĩ rằng ông là vị anh<br /> hùng tối cao của nước Mỹ.<br /> Khi cha tôi không bay vòng quanh đất nước lo toan sự nghiệp kinh doanh, ông thường<br /> băng qua đường để cùng tôi và các bạn chơi bóng rổ mini mà hầu như lúc nào ông cũng<br /> đều thắng. Ông chơi tựa như đã làm chủ được trò chơi.<br /> Cha tôi thường bảo tôi: “Ham muốn. Ham muốn là tất cả. Nếu con có đầy đủ lòng ham<br /> muốn thì con có thể làm được bất cứ điều gì con muốn. Cha có thể bảo đảm với con. Là<br /> bất cứ điều gì”.<br /> Cha tôi thường hay dắt tôi đến xem đội Detroit Lions (Sư tử thành phố Detroit) chơi<br /> môn football (bóng đá kiểu Mỹ), ở đó ông có thể chỉ ra thế nào là sức mạnh của lòng ham<br /> muốn trên sân football. Đấu thủ football mà ông ưa thích nhất là Doak Walker. Walker là<br /> một cầu thủ tuyến sau, nhưng khi đội Lions lâm vào tình hình khó khăn, phải bảo vệ khẩn<br /> cấp, đội cần ngăn chặn bằng mọi giá đối thủ thì Doak Walker được đưa vào sân. Anh ta<br /> tuy nhỏ con nhưng niềm đam mê bảo vệ đã giúp anh tự thích nghi được. Walker là một<br /> chuyên gia đốn ngã (tackler) gan dạ, lúc nào cũng tỏ ra nhạy bén với nhịp độ trận đấu.<br /> Cha thích chỉ cho tôi xem Doak Walker, và tôi biết tôi đang xem một đấu thủ chơi theo<br /> cách cha tôi đang sống. Anh ta chơi với tất cả sự ham muốn.<br /> Rồi một điều gì đó đã xảy đến với cuộc đời của cha tôi.<br /> Nào ai biết được những việc đó xảy ra như thế nào? Có thể nào chúng lại có liên quan<br /> với 2.000 mẫu quảng cáo mà người dân Mỹ nghe thấy mỗi ngày về sự ham muốn tiện<br /> nghi? Có thể nào nó đã hằn sâu trong nền văn hóa của chúng ta đến mức ta chắc chắn<br /> “xứng đáng để tận hưởng một ngày nghỉ ngơi?”<br /> Bây giờ thì tôi đã tin là giọng nói thì thầm “Hãy sống một cuộc sống tiện nghi” là tiếng<br /> nói của ma quỷ. Tôi có thể nhớ đến giọng hát quyến rũ của Madonna Brando khi ca thầm<br /> lời sau đây “Ta hãy mê muội, con ơi”. Thật chua xót khi phải công nhận những người làm<br /> chủ tinh thần đôi lúc cũng bị lôi cuốn. Người làm chủ có thể mất hẳn lý trí. Hãy trông vào<br /> Elvis. Hãy nhìn vào Marlon Brando. Làm chủ trọn vẹn ở giai đoạn đầu của cuộc đời họ, và<br /> <br /> sau đó là nạn nhân của tính ham ăn nhậu và mê tiện nghi, được thổi phồng lên qui mô các<br /> đoàn diễu hành trong ngày lễ Tạ ơn, trái ngược một cách kệch cỡm với những gì về họ<br /> trước đây. Từ làm chủ sang vị thế nạn nhân không phải là con đường bằng phẳng.<br /> Cha tôi về hưu sớm. Ông đã là một triệu phú ở tuổi tứ tuần khi quyết định rút lui, ông<br /> trở nên dễ dãi hơn, và thích hưởng thụ. Sau đó uống rượu cho đến chết.<br /> Điều duy nhất ông thích trong 20 năm cuối của cuộc sống ‘tiện nghi’ là nhớ về quá<br /> khứ. Những mẩu chuyện ông kể là lược lại những tháng ngày vinh quang trong lao động<br /> và phiêu lưu. Những chuyện cha tôi kể cho tôi nghe về cuộc đời mình thường liên quan<br /> đến những điều thử thách ông gặp nhiều nhất trong quá khứ.<br /> Tôi rất yêu mến cha tôi, và tôi vẫn một lòng yêu mến mỗi khi nghĩ về ông. Nhìn ông<br /> chết vì tiện nghi cũng tựa như nhìn một thần tượng khác của tôi trong thời niên thiếu,<br /> Elvis Presley, làm điều tương tự. Tôi không trách gì họ hết. Tôn vinh họ, và tôi tự hứa sẽ<br /> không bao giờ nối gót theo họ. (Hiện tại, tôi đã cố gắng theo gương họ, và tôi suýt chết vì<br /> nó). Bằng cách riêng của họ, họ đã chỉ cho ta thấy con đường dẫn đến khu vực đó, và ta có<br /> thể xem cuộc đời họ là những bài học lớn. Hoặc là không.<br /> Những lần tôi thử lao thật sớm vào cuộc sống tiện nghi, đã dạy cho tôi một số điều, tôi<br /> may mắn được sống lâu để học hỏi: rượu và ma túy cho cảm giác có thêm được sức sống một đường dẫn đến lý trí mà không cần cố gắng. Thoạt đầu, chúng như phát triển một ý<br /> thức tối tăm tôi hành một thứ gì đó, hoang dã và tự do hơn. Nhưng ngay từ đầu, đó là một<br /> tình trạng giả tạo bằng hóa chất. Đó là một sự dối trá trắng trợn.<br /> Sự nghiện ngập là một thứ bả độc chết người và một trò chơi chuyển đổi vì, chẳng bao<br /> lâu sau người nghiện buộc phải dùng chất đó, cốt để có cái cảm giá của hắn đã có trước<br /> khi bước vào con đường nghiện ngập. Giờ thì hắn cần thứ hóa chất đó để có cảm giác như<br /> bình thường. Chỉ để có cảm giác đang trải qua một ngày xấu trung bình của một người<br /> không nghiện, người nghiện phải tự đề cao mình và tăng liều mạnh hơn để chỉ có cảm giác<br /> là trung bình! Và trông nó như một lối đi tắt vĩ đại dẫn tới tinh thần.<br /> Tất cả điều trên để chứng minh hóa chất tạo ra một thứ tinh thần giả tạo. Đó không phải<br /> là tinh thần đích thực. Và vì là giả tạo, nó sẽ quay lại chống chúng ta. Nó tương tự một thứ<br /> gì đó mà chúng ta đã cố gắng đạt được thật nhanh mà không cần cố gắng.<br /> Làm giàu nhanh. Chiếm địa vị cao. Có được may mắn.<br /> Một nguyên lý cơ bản mang tính toàn cầu luôn muốn chúng ta hiểu rằng bản thân nỗ<br /> lực là quan trọng… thậm chí là tốt đẹp. Nỗ lực đó, tự nó đã có thể tạo ra cơ nghiệp lớn. Và<br /> tự dùng hóa chất để tìm cách tránh né nó sẽ là hành động bắn sau lưng một cách tàn bạo<br /> nhất.<br /> Hãy tự ghi nhận người ta thường nói gì với nhau khi mắt họ sáng lên niềm vui sướng.<br /> Gần như luôn luôn là nói về sự đối kháng hoặc việc vượt qua một thử thách nào đó, việc ai<br /> đó chạy marathon lần đầu tiên, ai đó phải phát biểu lần đầu trong một buổi họp của Công<br /> ty, ai đó chơi một trận cầu tuyệt vời, một ca sinh khó. Đó luôn luôn là một việc đòi hỏi sự<br /> cố gắng và can đảm. Thật lý thú khi được theo dõi nguyên nhân tạo phấn khích nơi con<br /> người.<br /> Bạn cũng nên ghi nhận thêm không ai nói nhiều về tiện nghi, nhàn hạ. Nếu phải viết<br /> một cuốn sách mang tựa đề Great Moments in Human Comfort (Những thời khắc vĩ đại<br /> <br /> trong sự nhàn hạ của con người), tôi không nghĩ ai sẽ mua nó trừ phi ông hay bà nào đó<br /> nghĩ nó là sách khôi hài, mà theo tôi, chắc nó sẽ khôi hài thật.<br /> Lúc lâm chung, chắc chắn bạn sẽ không cầu nguyện bạn được sống với nhiều tiện nghi<br /> hơn, hoặc bạn tìm được một khu hưởng thu an nhàn, thoải mái hơn để mà ẩn mình. Bạn sẽ<br /> cầu nguyện mình được sống phiêu lưu hơn. Rằng bạn sẽ tự khẳng định mình hơn. Bạn sẽ<br /> thử làm một điều gì đó. Bạn tự cải tạo mình thêm một lần nữa.<br /> <br /> Chương 10 - ĐI THEO CON ĐƯỜNG TỪ SỢ HÃY ĐẾN<br /> HÀNH ĐỘNG<br /> <br /> <br /> Những nạn nhân thường thích phát biểu rằng thời nay không có anh hùng. Nhưng nếu<br /> họ chịu bước lùi lại, họ sẽ thấy một bức tranh vĩ đại hơn nhiều: một cách đầy tiềm năng,<br /> chúng ta chỉ có những anh hùng.<br /> Mỗi người đều được cấp một hành trình anh hùng để thực hiện và trong lịch sử nhân<br /> loại, hiện nay người ta đã ý thức được hơn trước kia rất nhiều về hành trình cá nhân của<br /> mình. Cũng nhiều hơn trước kia, người ta nhận lấy trách nhiệm về sự khôn ngoan và tính<br /> phiêu lưu của mình. Ta hãy nhận định về sự nổi tiếng lâu dài hết sức đặc biệt của bộ phim<br /> The Wizard of Oz (Nhà phù thủy của Oz).<br /> Các sách Oz của Frank L. Baum, mà tôi xem ngấu nghiến lúc còn bé, tiếp tục lôi cuốn<br /> độc giả, bởi vì chúng là một phép ẩn dụ về hành trình mà tất cả chúng ta đều cố gắng thực<br /> hiện. Hành trình đi từ sự lệ thuộc hoàn toàn vào người khác (bắt đầu từ lúc mới sinh) để<br /> tiến tới độc lập hẳn một cách ly kỳ, đặc trưng bởi một liên kết không ngừng phát triển với<br /> tinh thần nội tại.<br /> Tại sao nhiều gia đình vẫn thuê cuộn băng video Nhà phù thủy của Oz khi hiện nay đã<br /> có rất nhiều phim khác hấp dẫn hơn?<br /> <br /> Chúng ta nghỉ làm để xem nhà phù thủy<br /> <br /> <br /> Hành trình đi xuôi con đường Yellow Brick tiêu biểu cho hành trình trong đời của mọi<br /> người. Đa số chúng ta đã mất rất nhiều năm để tìm những nhà phù thủy ban cho ta sự khôn<br /> ngoan, lòng quả cảm cần thiết, cũng như tấm lòng ta cần có để tiến lên. Trong phim, nhà<br /> phù thủy báo cho Dorothy và các bạn biết ông ta sẽ theo chân họ. Ông ta ở bên trong con<br /> người họ. Nhà phù thủy không ban cho Người thiếc bất cứ thứ gì mà Người thiếc chưa có.<br /> Hành trình cá nhân của chúng ta bắt đầu từ trong bào thai, nơi mà chúng ta hoàn toàn<br /> phụ thuộc. Bước tiến đầu tiên để được độc lập xảy ra khi chúng ta tách rời khỏi thân thể<br /> người mẹ và trở nên, theo chữ nghĩa và thể chất mà nói, độc lập khỏi người mẹ.<br /> Bước tiến thứ hai trong cuộc hành trình của chúng ta đến là khi ta rời gia đình để đi ra<br /> ngoài tự mưu sinh. Đối với nhiều người, giai đoạn này của hành trình mưu cầu độc lập<br /> khủng khiếp đến mức họ muốn tháo lui. Đối với một số họ, ‘tháo lui’ nằm dưới dạng tìm<br /> một người bạn thân để rồi lệ thuộc hoàn toàn về cảm xúc vào người ấy, một người đóng<br /> vai trò thay thế cha mẹ. Việc này thật ra không bao giờ thực hiện được, bởi vì không một<br /> ai có thể cung ứng loại dịch vụ này.<br /> Nhưng nếu chúng ta có thể nhận rõ sự thật chúng ta không cần đến thứ lệ thuộc đó, và<br /> mỗi ngày sẽ càng có nhiều giai đoạn và bước tiến lên ở phía trước trên con đường tìm đến<br /> độc lập, chúng ta sẽ lại tiếp tục. Chúng ta sẽ tiếp nối cuộc hành trình, tự cải tạo chúng ta vì<br /> niềm vui phát triển thuần túy của cả hành trình.<br /> Kiến thức về bơi lội hoặc đạp xe không thể được truyền đạt hoặc giảng dạy trong một<br /> buổi hội thảo - nó phải do mỗi một con người tự khám phá theo một cách hết sức cá nhân.<br /> Điều này cũng đúng với sự khôn ngoan khi tiếp tục theo đuổi cuộc hành trình.<br /> <br />