Cảm nhận về bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Đề bài: Cảm nhận về bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc<br /> <br /> BÀI LÀM:<br /> <br /> Bài Mẫu Số 1:<br /> <br /> Nguyễn Đình Chiểu ­ một con người được mệnh danh là ngôi sao sáng trên bầu trời dân  <br /> tộc. Ông không chỉ là một người thầy giáo mẫu mực, một người thầy lang y đức mà còn <br /> là một nhà thơ, nhà văn tài năng. Ông luôn dùng văn chương để chiến đấu vì chính nghĩa.  <br /> Ta có thể thấy rõ sự chính nghĩa ấy thông qua tác phẩm nổi tiếng và vang mãi sau này của <br /> ông " Văn tế  nghĩa sĩ Cần Giuộc". Ông đã dựng lên bức tượng đài bất tử  về  nông dân <br /> nghĩa sĩ Cần Giuộc. Tác phẩm là tiếng khóc bi tráng trong thời kỳ  lịch sử bi thương của  <br /> dân tộc.<br /> <br /> Mở đầu tác phẩm nhà văn đã kết hợp một câu cảm thán với nghệ thuật đối lập:<br /> <br /> "Hỡi ôi!<br /> <br /> Súng giặc đất rền; lòng dân trời tỏ<br /> <br /> Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy  <br /> mà mất tiếng vang như mõ."<br /> <br /> Phần đầu lung khởi của bài tế đã luận chung về lẽ sống chết. Nguyễn Đình Chiểu đã sử <br /> dụng biện pháp nghệ thuật đối: "Súng giặc đất rền" với " lòng dân trời tỏ". Nghệ  thuật  <br /> ấy đã mở ra một hoàn cảnh tình thế bão táp của lịch sử. Đó là một sự đụng độ quyết liệt  <br /> giữa thế lực xâm lăng tàn bạo với ý chí, nghị lực, kiên cường bảo vệ Tổ quốc của dân tộc  <br /> ta. Tiếp đó tác giả lại sử dụng nghệ thuật đối về thời gian: "mười năm công vỡ ruộng" và  <br /> "một trận nghĩa đánh Tây", chính "mười" và "một" ấy đã khẳng định ý chí cao quý, những  <br /> hy sinh oanh liệt của chiến sĩ Cần Giuộc.<br /> <br /> Với những người nghĩa sĩ, nông dân mộc mạc ấy đã dâng hiến cả cuộc đời mình cho đất <br /> nước kể từ lúc chưa có chiến tranh hay điểm diễn ra chiến tranh xảy ra . Qua phần thích <br /> thực, tác giả đã ca ngợi công đức phẩm hạnh của người nông dân­ anh hùng dân tộc.<br /> <br /> "Nhớ linh xưa:<br />  Cui cút làm ăn; lo toan nghèo khó....."<br /> <br /> Nguồn gốc xuất thân của những nghĩa sĩ ấy là những người nông dân cui cút làm ăn, chịu  <br /> thương chịu khó, sống cuộc sống của mình với đồng ruộng xóm làng với công việc quen <br /> thuộc: cuốc, cày, bừa, cấy... đâu biết đến "cung ngựa, trường nhung", đâu biết tập khiên  <br /> súng gì. Nghe thấy "phong hạc", họ  ngóng trông triều đình đưa ra kế  sách để  chống lại <br /> quân giặc, thế mà triều đình nhu nhược, không lo toan được việc nước, làm lòng dân càng  <br /> thêm căm phẫn: " Bữa thấy bòng bong, che trắng lốp, muốn tới ăn gan; ngày xem  ống <br /> khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ."<br /> <br /> Trước khi cầm vũ khí đánh giặc, họ đều là những người nông dân xa lạ với chiến tranh, <br /> nhưng từ khi thực dân Pháp xâm lược đã làm nên một sự chuyển biến trong tâm hồn họ,  <br /> họ đã trở thành những người lính can trường, yêu nước căm thù giặc, tự nguyện đứng lên  <br /> chiến đấu, sẵn sàng hy sinh vì Tổ  quốc. Nguyễn Đình Chiểu đã miêu tả  một cách chân <br /> thực sinh động gần gũi với tiếng ăn tiếng nói của người nông dân lao động. Họ  ra trận  <br /> chiến đấu mà chỉ được trang bị những dụng cụ thô sơ, thiếu thốn (manh áo vải, ngọn tầm  <br /> vông, dao tu, nón gõ) và nó đối lập hoàn toàn với những vũ khí hiện đại tối tân của kẻ <br /> xâm lược (tàu thiếc, tàu đồng, đạn to, đạn nhỏ). Thử  hỏi hai thứ  vũ khí đối lập  ấy khi <br /> tham gia trận chiến bên nào sẽ thiệt thòi và chịu cái kết đau thương? Thiệt thòi là thế, ấy  <br /> vậy mà tinh thần của người nghĩa sĩ ấy sắt thép kiên cường, khí thế tấn công như vũ bão, <br /> coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Bằng loạt ngôn ngữ góc cạnh, động từ mạnh: đốt, chém,  <br /> đạp, xô, xông,.. Nguyễn Đình Chiểu đã cho thấy khí thế  xông lên trận chiến của người  <br /> dân với tinh thần bất khuất, xả thân vì nghĩa lớn của dân tộc. Cái chết­ sự thật phũ phàng­ <br /> nó là một tấn bi kịch đối với đất nước ta trong thời kỳ lịch sử đen tối ấy.<br /> <br /> Trong phần cuối của bài văn tế, đó là tiếng ai vãn, tiếc thương của dân tộc trước sự  hi  <br /> sinh của những người đã ngã xuống. Tác giả  đã bày tỏ  nỗi đau đớn của người dân của <br /> chính tác giả qua từng câu chữ thấm đượm tình của mình. Những nghĩa sĩ ấy đã dùng cái  <br /> chết của mình để làm sáng tỏ ra một chân lý "chết vinh còn hơn sống nhục", đấu tranh tới  <br /> cùng dù chết, còn hơn chung sống làm nô lệ  cho bọn ngoại xâm. Những dòng cuối là <br /> những tiếng khóc thể  hiện niềm tiếc thương  ấy, bi mà không lụy, nó tiếp tục ca ngợi  <br /> công lao của chiến binh , nó còn cổ  động, thúc giục, khích lệ  những người còn sống sẽ <br /> tiếp tục sự nghiệp chiến đấu của các chiến sĩ Cần Giuộc.<br /> <br /> Nguyễn Đình Chiểu đã rất thành công trong việc xây dựng nhân vật, những nghĩa sĩ giản <br /> dị, mộc mạc mà sắt thép, kết hợp với chất trữ tình, tính hiện thực, ngôn ngữ  trong sáng, <br /> đậm chất Nam Bộ  đã tạo ra một bài ca không tuổi, ca ngợi về  tinh thần oanh liệt của <br /> nghĩa sĩ Cần Giuộc.<br /> <br /> Bài văn tế đã kể lại công đức phẩm hạnh của những người đã mất đồng thời cũng bày tỏ <br /> lòng tiếc thương của người sống đối với họ với âm hưởng bi tráng. Những người chiến <br /> binh Cần Giuộc  ấy sẽ sống mãi trong câu chữ của Nguyễn Đình Chiểu, sẽ mãi là là bức  <br /> tượng đài bất tử của của dân tộc Việt Nam ta.<br /> <br /> Bài Mẫu Số 2:<br /> <br /> Thời gian cứ  thế  trôi qua nhưng những gì là giá trị, là vẻ  đẹp cao quý thì luôn còn mãi. <br /> Lịch sử dân tộc ta đã trải qua biết bao cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, oanh liệt  <br /> có những mất mát cũng quá nhiều. Trong cuộc nổi dậy chống Pháp, những người nghĩa sĩ <br /> Cần Giuộc tuy đã hi sinh nhưng vẻ  đẹp hào hùng, bi tráng của họ  mãi trường tồn cùng <br /> thời gian. Bởi vậy, “Văn tế  nghĩa sĩ Cần Giuộc” của Nguyễn Đình Chiểu là áng văn bất <br /> hủ ca ngợi vẻ đẹp của những người nghĩa sĩ nông dân.<br /> <br /> Năm 1858, thực dân Pháp xâm lược nước ta. Trong nước, nổi lên những cuộc khởi nghĩa <br /> chống giặc ngoại xâm. Đến năm 1861, những người nghĩa sĩ nông dân quả  cảm đã tập <br /> kích đồn giặc  ở Cần Giuộc, khiến một số quan quân của giặc và tên tri huyện tay sai bị <br /> tiêu diệt. Song thật không may, đã có khoảng hơn 20 nghĩa sĩ đã hi sinh. Xúc động trước <br /> tình cảnh đó, Nguyễn Đình Chiểu đã làm bài văn tế để đọc tại buổi truy điệu các nghĩa sĩ  <br /> hy sinh trong trận này.<br /> <br /> Mở  đầu tác phẩm, trong phần Lung khởi, tác giả  tái hiện tình cảnh đau thương của dân <br /> tộc với tiếng súng xâm lược của thực dân Pháp: “Súng giặc đất rền, lòng dân trời tỏ”. Tác <br /> giả  đã ca ngợi tấm lòng của nhân dân tỏa sáng dù vũ khí quân đội vắng mặt. Đồng thời, <br /> nhà thơ cũng khái quát về hai quãng đời của người nông dân nghĩa sĩ: “Mười năm công vỡ <br /> ruộng, chưa  ắt còn danh nổi như  phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang  <br /> như mõ”. Tuy quãng thời gian làm nông dân rất dài, sống một cuộc sống bình yên, song họ <br /> sẵn sàng làm nghĩa sĩ chống giặc trong thời gian ngắn, để  rồi danh thơm còn mãi với <br /> muôn đời. Họ  là những người trượng nghĩa, mang tinh thần xả  thân sẵn sàng đứng lên <br /> chống lại quân giặc.<br /> <br /> Trong phần Thích thực từ  câu 3 đến câu 15, tác giả  ca ngợi vẻ  đẹp của người nghĩa sĩ <br /> nông dân trong cuộc sống đời thường và trong chiến tranh. Họ  vốn xuất thân là những <br /> người nông dân quanh năm ngày tháng chỉ biết “cui cút làm ăn, toan lo nghèo khó”, nhưng  <br /> khi giặc xâm lược, họ giờ đây không còn “trông tin quan như trời hạn trông mưa”. Vẻ đẹp <br /> bình dị  của những người nông dân chân lấm tay bùn giờ  đây trở  nên huy hoàng hơn bao  <br /> giờ hết bởi tinh thần căm thù giặc sâu sắc ngùn ngụt chất chồng. Họ bày tỏ cảm xúc của  <br /> mình một cách chân thật “ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ”. Họ nhận thức sâu sắc về <br /> trách nhiệm của mình trong công cuộc bảo vệ nền độc lập dân tộc – đó là tham gia chiến  <br /> đấu. Họ  vào trận với “manh áo vải làm đồng” và những dụng cụ  lao động thô sơ  như <br /> ngọn tầm vông, rơm con cúi, lưỡi dao phay,… Vậy mà, chỉ với tinh thần dũng cảm, họ có  <br /> thể tham gia trận công đồn: “Chi nhọc quan quản gióng trống kỳ, trống giục, đạp rào lướt  <br /> tới, coi giặc cũng như không; nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ đạn to, xô cửa xông vào, liều  <br /> mình như  chẳng có”. Họ  chiến đấu với hành động dứt khoát, mạnh mẽ: “đốt”, “chém”, <br /> “đạp rào”, “xô cửa xông vào”, “đâm ngang chém ngược”,… Bởi vậy, họ   khiến cho kẻ thù <br /> phải khiếp sợ: “mã tà ma ní hồn kinh, bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu sắt tàu đồng súng  <br /> nổ”.<br /> <br /> Phần Ai vãn từ  câu 16 đến câu 25 bày tỏ  lòng tiếc thương, sự cảm phục của tác giả  và  <br /> của nhân dân đối với người nông dân nghĩa sĩ. Đó là nỗi đau đớn khôn nguôi của thân <br /> nhân nghĩa sĩ: “Đau đớn bấy mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều; não <br /> nùng thay vợ  yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế  dật dờ  trước ngõ”. Đó còn là nỗi căm  <br /> giận tội ác kẻ thù hòa chung tiếng khóc nghẹn ngào trước tình cảnh đau thương của đất <br /> nước: “Tấc đất ngọn rau  ơn chúa, tài bồi cho nước nhà ta; bát cơm manh áo ở  đời, mắc <br /> mớ  chi ông cha nó”. Xót xa là thế nhưng Nguyễn Đình Chiểu vẫn khẳng định sự  hi sinh <br /> của những nghĩa sĩ Cần Giuộc là anh dũng, là cao cả: “Thà thác mà đặng câu địch khái, về <br /> theo tổ phụ cũng vinh; hơn còn mà chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ”.<br /> <br /> Năm câu thơ  kết đã ca ngợi công lao bất diệt của những người nghĩa sĩ. Họ  là những <br /> người “Sống  đánh giặc,  thác  cũng đánh giặc,  linh hồn theo giúp cơ  bình,  muôn kiếp  <br /> nguyện được trả  thù kia; sống thờ  vua, thác cũng thờ  vua, lời dụ  dạy đã rành rành, một <br /> chữ ấm đủ đền công đó”. Thái độ tôn kính mà đau xót của tác giả không chỉ thể hiện qua <br /> từ  ngữ  trang trọng mà còn  ở  giọng điệu trầm buồn. Sự  mặc niệm, nấc nghẹn đau đớn <br /> của Nguyễn Đình Chiểu  ở  cuối bài: “Hỡi ôi thương thay/ Có linh xin hưởng” cũng thể <br /> hiện tấm lòng ngợi ca công đức theo hướng vĩnh viễn, muôn đời.<br /> <br /> Qua việc sử dụng thủ pháp tương phản đối lập, bút pháp hiện thực cùng giọng điệu trữ <br /> tình thống thiết, “Văn tế  nghĩa sĩ Cần Giuộc” là tượng đài ca ngợi người nghĩa sĩ Cần  <br /> Giuộc, đồng thời cũng là tiếng khóc lớn của tác giả dành cho những người hi sinh và cho  <br /> cả tình cảnh đau thương của đất nước. Bởi vậy, tác phẩm luôn song hành cùng thời gian <br /> bởi giá trị vĩnh hằng mà nó đóng góp.<br /> <br />  <br />