Cảm xúc của doanh
nghiệp
Có nhiều nghiên cứu về khả năng của con người và đã kết luận: trong các lĩnh
vực cá nhân và xã hội của con người thì trí tuệ xúc cảm (EQ) là yếu tố quyết
định đến 75% sự thành công. Việc hiểu và đánh giá đúng EQ là vấn đề quan
trọng trong công tác nhân sự và lãnh đạo hiện nay.
Cảm xúc của doanh nghiệp
EQ: Xúc cảm thành năng lực
EQ là viết tắt của cụm từ “Emotional Quotient” - chỉ số cảm xúc. Có nhiều
cách nhiều khác nhau về EQ, và có thể nói nôm na EQ là năng lực quản lý
cảm xúc giúp chúng ta đưa ra những quyết định sáng suốt hơn, cải thiện các
mối quan hệ với mọi người xung quanh.
Các chuyên gia tâm lý học Mỹ đã nghiên cứu và đúc kết 5 yếu tố cấu thành
năng lực EQ: năng lực tự nhận biết bản thân, năng lực tự điều chỉnh, năng lực
tạo động lực; và những năng lực thông minh xúc cảm xã hội gồm: năng lực
thấu cảm với người khác và năng lực giao tiếp xã hội.
Trong thời đại mà chất lượng chăm sóc khách hàng và trách nhiệm xã hội trở
thành yếu tố cạnh tranh mạnh mẽ giữa các doanh nghiệp, EQ rất cần được
nhìn nhận và đánh giá với đúng nghĩa của nó.
Thêm một thực tế khiến khả năng trí tuệ xúc cảm trở nên quan trọng hơn là:
khi các tổ chức bị thu nhỏ lại bởi làn sóng giảm quy mô thì những người được
giữ lại phải có tinh thần trách nhiệm hơn, có những cải thiện trong công việc
hơn.
Càng ngày chúng ta càng tập trung vào chất lượng nhân sự hơn là số lượng.
Theo Daniel Goleman, kết quả so sánh giữa người điều hành thành công nhất
với người thất bại cho thấy: những giám đốc bị thất bại đều là những người có
chỉ số IQ và trình độ chuyên môn cao.
Trong hầu hết các trường hợp, điểm yếu không thể khắc phục được của họ
đều thuộc phạm trù trí tuệ xúc cảm. Kinh nghiệm không quan trọng bằng khả
năng thích ứng với con người và môi trường, việc phát triển trí tuệ cảm xúc là
một con đường đúng đắn cho ai muốn phát triển năng lực lãnh đạo.
Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta đánh giá sai năng lực trí tuệ cảm xúc của
bản thân, hoặc trong những trường hợp lựa chọn những nhân sự chủ chốt?
Nếu đánh giá sai thì chúng ta có thể có được kế hoạch phát triển bản thân
đúng đắn hay không?
Những lỗ hổng mong manh
Hiện nay, cách đo lường chỉ số EQ được áp dụng phổ biến hiện nay là qua các
bài trắc nghiệm và một số trải nghiệm thực tế. Với hình thức trắc nghiệm,
chưa bàn đến cơ sở của việc xây dựng hệ thống câu hỏi, về mặt logic ta thấy
rằng, kết quả đánh giá chỉ chuẩn xác khi thỏa mãn được 2 tiêu chí: Người
tham gia đánh giá trả lời đúng suy nghĩ thật của mình và người tham gia đánh
giá hiểu đúng về mình.
Tuy nhiên, người Việt Nam thường có xu hướng hay “tô hồng” năng lực của
mình lên một cách có ý thức hoặc vô thức. Xu hướng này xuất phát từ thói
quen “sống/nói sao cho vừa ý người khác” và “lựa chọn những phương án
mình cho là tốt nhất, hơn là lựa chọn phương án đúng với mình nhất”.
Chưa kể là có các ứng viên thông minh và muốn qua mặt người đánh giá, họ
có thể dễ dàng vượt qua các cái bẫy của bài trắc nghiệm. Và cho dù, người
đánh giá có phát hiện ra sự gian dối này thì cũng chỉ dừng lại ở việc biết
người đó gian dối, chứ khó mà biết chính xác năng lực của họ như thế nào.
Thêm vào đó, rất ít người có năng lực hiểu rõ về bản thân, nên mới có trường
hợp “có lúc không biết mình là ai? Sinh ra để làm gì? Sau này mình sẽ ra
sao?”
Ta thấy rằng, nếu chỉ dựa vào các bài trắc nghiệm EQ của các tổ chức nước
ngoài hiện nay để đánh giá chỉ số EQ cho người Việt Nam thì kết quả chắn
chắn sai, chỉ là sai ít hay sai nhiều mà thôi. Và với những vị trí chủ chốt, thì tỷ
lệ sai sót rất nhỏ cũng có thể là “lỗ nhỏ đắm thuyền” cho tổ chức.
Với việc bổ sung hình thức đánh giá bổ sung qua trải nghiệm thực tế thì đòi
hỏi tính chất của các thử thách phải phù hợp với bản chất của EQ và người
xây dựng bản đánh giá phải có năng lực thấu hiểu tâm lý con người. Biểu hiện
của việc thấu hiểu này là họ có cuộc sống an nhiên tự tại dựa trên sự thấu hiểu
bản thân và bản chất thế giới.
Và số người này đếm trên đầu ngón tay. Nếu bản thân người xây dựng bản
đánh giá vẫn còn những biểu hiện của việc mất tự chủ cảm xúc với người thân
hay chưa quản lý được những may rủi đến với cuộc đời mình thì chứng tỏ họ
chưa đạt đến đỉnh cao của EQ. Như vậy họ sẽ đánh giá sai EQ của người
khác.
Hậu quả đánh giá sai còn lớn hơn cả việc không đánh giá. vậy trước những
thách thức như trên, chúng ta có phải pháp nào để đánh giá đúng chỉ số trí tuệ
cảm xúc của một người?
