chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t− khoa häc c«ng nghÖ míi<br />
vμo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp<br />
<br />
PGS.TS. Lª TrÇn H¶o<br />
§¹i häc Th−¬ng m¹i<br />
<br />
Trong tê Th«ng tin khoa häc thèng kª phôc trë ng¹i nµy cÇn ph¶i dïng th«ng tin<br />
sè 1 n¨m 2003, t¸c gi¶ ®· ®Ò cËp mét sè chØ thay thÕ thÝch hîp ®èi víi DN. Ch¼ng h¹n<br />
tiªu cã thÓ dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t− nh− thay thÕ th«ng tin lîi nhuËn b»ng th«ng<br />
khoa häc c«ng nghÖ (KHCN) vµo s¶n xuÊt tin sè lao ®éng cã c«ng ¨n viÖc lµm. ë n−íc<br />
kinh doanh (SXKD) cña doanh nghiÖp (DN). ta hiÖn nay ®Çu t− KHCN míi lµm t¨ng<br />
C¸c chØ tiªu ®ã lµ: (gi¶m) sè lao ®éng cã c«ng ¨n viÖc lµm còng<br />
®−îc coi lµ hiÖu qu¶. NÕu vËy hiÖu qu¶ ®−îc<br />
- Gi¸ thµnh s¶n phÈm;<br />
®¸nh gi¸ b»ng c«ng thøc sau ®©y:<br />
- ChÊt l−îng hµng hãa;<br />
N x<br />
- Lîi nhuËn. H :<br />
N0 x0<br />
Bµi viÕt nµy t¸c gi¶ muèn trao ®æi mét H: HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN th−êng<br />
sè ý kiÕn nh»m lµm s¸ng tá h¬n khi vËn tÝnh b»ng %. Ph¶n ¸nh t¨ng (gi¶m) 1% ®Çu<br />
dông c¸c chØ tiªu Êy vµo thùc tiÔn. t− KHCN lµm t¨ng (gi¶m) bao nhiªu % sè<br />
ý kiÕn thø nhÊt: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu lao ®éng cã viÖc lµm.<br />
t− KHCN míi vµo SXKD b»ng c¸c chØ tiªu N: Sè lao ®éng cã viÖc lµm t¨ng (gi¶m)<br />
nªu trªn cã nhiÒu −u ®iÓm, ®ang ®−îc nhiÒu N = Nl - N0<br />
DN ¸p dông. Tuy nhiªn ®èi víi DN (ngµnh,<br />
lÜnh vùc) cã chu kú SXKD dµi h¹n tõ 5 ®Õn 7 Nl: Sè lao ®éng cã viÖc lµm sau khi ®Çu<br />
n¨m, tøc lµ kÓ tõ khi ®Çu t− KHCN míi ph¶i t− KHCN míi (kú b¸o c¸o)<br />
tr¶i qua 5-7 n¨m míi cã s¶n phÈm, hµng N0: Sè lao ®éng cã viÖc lµm tr−íc khi<br />
hãa, lîi nhuËn, nh−ng l¹i cã yªu cÇu biÕt ®Çu t− KHCN míi (kú gèc)<br />
hiÖu qu¶ ng¾n h¹n (VÝ dô sau mét n¨m ®Çu<br />
x : Møc ®Çu t− KHCN t¨ng (gi¶m)<br />
t− KHCN míi) nh»m ®iÒu chØnh SXKD vµ<br />
x = x1 - x0<br />
®Çu t− KHCN. ThËm chÝ cã tr−êng hîp cßn<br />
muèn biÕt hiÖu qu¶ tr−íc khi ®Çu t− KHCN xl: Møc ®Çu t− KHCN míi (kú b¸o c¸o)<br />
®Ó ®−a ra quyÕt ®Þnh cã ®Çu t− hay kh«ng, x0: Møc ®Çu t− KHCN cò (kú gèc)<br />
hay ®Çu t− nh− thÕ nµo. ë ®©y thÊy rÊt râ<br />
rµng lµ ch−a cã c¸c th«ng tin: Gi¸ thµnh, VÝ dô cã sè liÖu thèng kª vÒ ®Çu t−<br />
chÊt l−îng hµng hãa hay lîi nhuËn ®Ó ®¸nh KHCN vµ sè lao ®éng cã viÖc lµm cña DN<br />
gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t− KHCN míi. Muèn kh¾c nh− sau:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 5/2005 - Trang 15<br />
Kú b¸o T¨ng (gi¶m)<br />
Ký hiÖu Kú gèc<br />
c¸o TuyÖt ®èi %<br />
Møc ®Çu t− KHCN (tû ®) x 10 10,2 0,2 2<br />
Sè lao ®éng cã viÖc lµm (ng−êi) N 100 130 30 30<br />
H = 30% : 2% = 15<br />
<br />
KÕt qu¶ b»ng sè cho biÕt: t¨ng thªm ý kiÕn thø hai: Th«ng qua ®¸nh gi¸ hiÖu<br />
1% ®Çu t− KHCN lµm t¨ng 15% sè lao ®éng qu¶ ®Çu t− KHCN míi, cã thÓ biÕt ®−îc kh¶<br />
cã viÖc lµm ®· chøng tá ®Çu t− cã hiÖu qu¶. n¨ng c¹nh tranh vµ héi nhËp vµo thÞ tr−êng<br />
ë ®©y cÇn l−u ý nÕu ®Çu t− thªm KHCN lµm cña DN.<br />
gi¶m sè lao ®éng cã viÖc lµm th× ph¶i c¨n cø Trong kinh tÕ thÞ tr−êng DN ®−îc tù chñ<br />
vµo kÕ ho¹ch sö dông lao ®éng cña DN míi SXKD, tù chñ thu thËp xö lý th«ng tin thÞ<br />
cã thÓ kÕt luËn lµ hiÖu qu¶ hay kh«ng hiÖu tr−êng. VÝ dô nh− th«ng tin ®Çu t− KHCN míi<br />
qu¶. NÕu gi¶m sè lao ®éng cã viÖc lµm víi cña ®èi t¸c, DN tù thu thËp xö lý (hoÆc ph¶i bá<br />
nghÜa gi¶i phãng lao ®éng, chuyÓn bít mét tiÒn ®Ó mua) ®Ó biÕt kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ<br />
bé phËn lao ®éng vµo viÖc më réng quy m« héi nhËp cña m×nh vµo mét thÞ tr−êng nµo ®ã.<br />
s¶n xuÊt, ph¸t triÓn thªm ngµnh nghÒ,v.v… Gi¶ sö thu thËp ®−îc th«ng tin thÞ<br />
th× vÉn ®−îc coi lµ hiÖu qu¶. tr−êng nh− sau:<br />
<br />
<br />
Møc ®Çu t− KHCN (x) Lîi nhuËn (P)<br />
Tªn DN N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m<br />
2000 2001 2002 2000 2001 2002<br />
A 400 408,0 420,04 5 5,20 5,668<br />
B 600 618,0 636,54 6 6,72 7,728<br />
C 650 656,5 676,20 6 6,30 7,623<br />
D 700 728,0 149,84 10 12,40 15,500<br />
E 400 412,0 424,36 3 3,18 3,371<br />
<br />
<br />
Víi th«ng tin ë b¶ng trªn cã thÓ ®¸nh NÕu H i > H chøng tá DN cã kh¶ n¨ng<br />
gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t− KHCN míi b»ng chØ tiªu c¹nh tranh vµ héi nhËp ®−îc vµo thÞ tr−êng;<br />
hÖ sè co gi·n ®Çu t− KHCN míi.<br />
NÕu H i < H chøng tá DN Ýt cã kh¶ n¨ng<br />
Gäi: c¹nh tranh vµ héi nhËp ®−îc vµo thÞ tr−êng.<br />
H i : HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh H i<br />
qu©n n¨m cña DN; Hi <br />
n 1<br />
H : HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh<br />
H i : HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh<br />
qu©n n¨m cña thÞ tr−êng.<br />
qu©n cña DN<br />
So s¸nh H i víi H :<br />
<br />
Trang 16 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 5/2005<br />
Hi : HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN tõng xi: Møc ®Çu t− KHCN n¨m sau<br />
n¨m cña DN<br />
xi-1: Møc ®Çu t− KHCN n¨m tr−íc liÒn kÒ<br />
n: Sè n¨m nghiªn cøu<br />
<br />
H i Pi : xi H i<br />
Pi 1 x i 1 H <br />
m<br />
Hi: HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN tõng<br />
n¨m cña DN H : HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh<br />
Pi: Møc lîi nhuËn t¨ng (gi¶m) qua c¸c qu©n n¨m cña thÞ tr−êng<br />
n¨m Pi = Pi - Pi-1 H i : HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh<br />
Pi: Møc lîi nhuËn n¨m sau qu©n n¨m cña DN<br />
<br />
Pi-l: Møc lîi nhuËn n¨m tr−íc liÒn kÒ m: Sè DN ®−îc nghiªn cøu<br />
xi: Møc ®Çu t− KHCN t¨ng (gi¶m) liªn §Ó cã sè liÖu tÝnh H i vµ H , sè liÖu ban<br />
tiÕp qua c¸c n¨m xi = xi - xi-l ®Çu ë b¶ng trªn ®−îc xö lý nh− sau:<br />
<br />
<br />
Tªn DN A B C D E Chung<br />
2001/2000 0,20 0,72 0,30 2,40 0,18<br />
Pi (tû ®ång)<br />
2002/2001 0,468 1,008 1,323 3,100 0,191<br />
2001/2000 8 18 6,5 28 12<br />
xi (tû ®ång)<br />
2002/2001 12,04 18,54 19,695 21,84 12,36<br />
Pi 2001/2000 4,00 12,00 5,00 24,00 6,00<br />
(%)<br />
Pi 1 2002/2001 9,00 15,00 21,00 25,00 6,01<br />
xi 2001/2000 2,00 3,00 1,00 4,00 3,00<br />
(%)<br />
x i 1 2002/2001 2,95 3,00 3,00 3,00 3,00<br />
N¨m 2001 2,00 4,00 5,00 6,00 2,00<br />
Hi (%)<br />
N¨m 2002 3,05 5,00 7,00 8,33 2,00<br />
Hi 2,52 4,50 6,00 7,17 2,00 4,44<br />
<br />
Dßng H i (dßng cuèi cïng) cho biÕt - DN D cã hÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN<br />
nh÷ng th«ng tin: b»ng 7,17 lín nhÊt, nªn DN nµy cã søc c¹nh<br />
- HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh qu©n tranh m¹nh nhÊt so víi c¸c DN kh¸c.<br />
n¨m cña tõng DN Trong giai ®o¹n hiÖn nay ®¸nh gi¸ hiÖu<br />
- HÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN b×nh qu©n qu¶ ®Çu t− KHCN míi lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã<br />
n¨m cña thÞ tr−êng: 4,44% nhiÒu chØ tiªu dïng ®Ó ®¸nh gi¸, nh−ng chØ<br />
tiªu hÖ sè co d·n ®Çu t− KHCN lµ chØ tiªu cã<br />
- C¸c DN cã søc c¹nh tranh vµ héi nhËp<br />
ý nghÜa kinh tÕ thiÕt thùc nhÊt, v× nã ph¶n<br />
vµo thÞ tr−êng m¹nh lÇn l−ît lµ c¸c DN: D, C, B.<br />
¸nh DN ®· thùc sù thu ®−îc lîi nhuËn tøc lµ<br />
- C¸c DN cã søc c¹nh tranh vµ héi nhËp ®· thùc sù c¹nh tranh vµ héi nhËp ®−îc vµo<br />
vµo thÞ tr−êng yÕu lÇn l−ît lµ c¸c DN: E, A. thÞ tr−êng.<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 5/2005 - Trang 17<br />
ý kiÕn thø ba: Dï ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cao nh− thÕ nµo, xÕp lo¹i thø bao nhiªu trªn<br />
®Çu t− KHCN míi b»ng chØ tiªu g× (gi¸ thµnh, thÞ tr−êng th× kh«ng cã th«ng tin.<br />
chÊt l−îng hµng hãa, lîi nhuËn), ph¶i ®¸nh<br />
HiÖn nay nÕu chØ dùa vµo nguån th«ng<br />
gi¸ theo quan ®iÓm thÞ tr−êng. Cã nghÜa lµ<br />
tin theo chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª nhµ n−íc,<br />
hiÖu qu¶ cña m×nh (DN) so víi hiÖu qu¶ c¸c<br />
DN kh«ng cã ®ñ th«ng tin thÞ tr−êng phôc vô<br />
®èi t¸c trªn thÞ tr−êng nh− thÕ nµo?<br />
cho SXKD cña m×nh. DN ph¶i chñ ®éng lµm<br />
L©u nay DN n−íc ta chØ quen ®¸nh gi¸ th«ng tin thÞ tr−êng mét c¸ch bµi b¶n, coi<br />
hiÖu qu¶ theo kiÓu truyÒn thèng thÊy ®−îc th«ng tin thÞ tr−êng lµ mét bé m¸y cÊu thµnh<br />
hiÖu qu¶ cña m×nh n¨m sau so víi n¨m tæ chøc SXKD. §©y lµ viÖc míi vµ khã nh−ng<br />
tr−íc nh−ng kh«ng biÕt ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c. NÕu kh«ng lµm tÊt<br />
c¸c ®èi t¸c trªn thÞ tr−êng. Ch¼ng h¹n nh− th«ng tin thÞ tr−êng nãi chung, th«ng tin hiÖu<br />
ng−êi ta cho r»ng DN kh«ng c¹nh tranh vµ qu¶ ®Çu t− KHCN míi nãi riªng, DN vÉn cßn<br />
héi nhËp ®−îc vµo thÞ tr−êng v× chÊt l−îng nhiÒu khã kh¨n trong viÖc c¹nh tranh vµ héi<br />
hµng hãa thÊp, gi¸ thµnh cao. Nh−ng thÊp nhËp vµo thÞ tr−êng<br />
<br />
GDP XANH (tiÕp theo trang 34)<br />
<br />
ViÖc thùc hiÖn GDP xanh tr−íc tiªn cã gÆp c¸c c©y trong hå vµ sù thay ®æi khÝ hËu ë ®Þa<br />
mét sè khã kh¨n vÒ kü thuËt. Gi¸ trÞ c¸c s¶n bµn xung quanh. C¸c c¸ch −íc tÝnh nh− vËy<br />
phÈm vµ lao ®éng cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc khi ®−a cÇn hoµn thiÖn thªm trong thùc tÕ.<br />
ra thÞ tr−êng, gi¸ trÞ cña chóng ®−îc ph¶n ¶nh<br />
§−a ra viÖc tÝnh GDP xanh còng cã gÆp<br />
qua gi¸ thÞ tr−êng. Nh−ng cßn c¸c yÕu tè m«i<br />
trë ng¹i vÒ t− t−ëng. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ sù<br />
tr−êng th× ph¶n ¶nh gi¸ trÞ nh− thÕ nµo v× nã<br />
ph¸t triÓn cña mét vïng sÏ thay ®æi khi thùc<br />
kh«ng ®−a vµo thÞ tr−êng. Ch¼ng h¹n khi mét<br />
hiÖn tÝnh GDP xanh. ViÖc ®¸nh gi¸ thµnh tùu<br />
khu rõng bÞ tµn ph¸, nhiÒu lo¹i thó sèng trong<br />
vµ kÕt qu¶ c«ng t¸c cña c¸c ®Þa ph−¬ng<br />
®ã bÞ tiªu diÖt, mÊt m¸t nµy ®¸nh gi¸ thÕ nµo?.<br />
còng sÏ thay ®æi. Tr−íc ®©y sù t¨ng tr−ëng<br />
C¸c chuyªn gia ®· ®−a ra mét sè c¸ch thuÇn tuý vÒ kinh tÕ lµ tiªu chuÈn duy nhÊt<br />
−íc tÝnh. Tuy kh«ng tÝnh ®−îc mÊt m¸t khi ®¸nh gi¸ thµnh tùu kinh tÕ. Cßn GDP xanh<br />
mét con s«ng bÞ « nhiÔm, nh−ng chóng ta cã sÏ ®¸nh gi¸ toµn diÖn c¸c mÆt t¨ng tr−ëng<br />
thÓ tÝnh ®−îc sè tiÒn cÇn thiÕt ph¶i chi tiªu kinh tÕ, tiÕn bé x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng.<br />
®Ó xö lý nã. Chi phÝ m«i tr−êng cña mét dù Con sè GDP cña mét vïng ch¾c sÏ gi¶m khi<br />
¸n cô thÓ còng cã thÓ −íc tÝnh theo gi¸ thÞ ph¶i khÊu trõ chi phÝ m«i tr−êng, khã ®−îc<br />
tr−êng. Ch¼ng h¹n ë V©n Nam Trung Quèc, c¸c l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng chÊp nhËn.<br />
c¸c nhµ m¸y ho¸ chÊt vµ viÖc khai th¸c<br />
MÆc dï cã trë ng¹i vÒ kü thuËt vµ t−<br />
trang tr¹i ®· g©y « nhiÔm nghiªm träng cho<br />
t−ëng, hÖ thèng míi vÒ GDP xanh vÉn sÏ<br />
hå Dianchi. NÕu cè g¾ng lµm s¹ch hå, chi<br />
®−îc ®−a ra. SÏ b¾t ®Çu thö nghiÖm ë mét<br />
phÝ tèn gÊp 10 lÇn lîi nhuËn c¸c nhµ s¶n<br />
sè ®Þa bµn vµ mét sè dù ¸n<br />
xuÊt ho¸ chÊt vµ n«ng d©n t¹o ra. −íc tÝnh<br />
theo c¸ch nµy cã thÓ kÕt luËn r»ng c¸c ho¹t Hoµng TÝch Giang (giíi thiÖu)<br />
®éng kinh tÕ quanh hå ®· g©y ra nh÷ng læn Tæng hîp tõ China Daily vµ T©n Hoa X· c¸c sè<br />
thÊt lín, ch−a tÝnh ®Õn mÊt ®i c¸c lo¹i c¸ vµ ra ®Çu n¨m 2004<br />
<br />
<br />
Trang 18 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 5/2005<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
