Đề bài: Dàn ý tấm lòng và tầm nhìn của Phan Châu Trinh qua đoạn trích về luân lí <br />
xã hội ở nước ta<br />
Bài làm<br />
DÀN BÀI CHI TIẾT<br />
<br />
<br />
1/ Mở bài<br />
<br />
Về luân lí xã hội ở nước ta có thể xem là một bài viết tiêu biểu cho tư tưởng chính trị, <br />
cho cốt cách và văn phong của Phan Châu Trinh. Đây là đoạn trích trong bài Đạo đức và <br />
luân lí Đông Tây được Phan Châu Trinh diễn thuyết vào đêm 19111925 tại Sài Gòn (nay <br />
là Thành phố Hồ Chí Minh). Bài viết cho ta thấy tấm lòng yêu nước sục sôi, cháy bỏng và <br />
tầm nhìn cách mạng mới mẻ, tiến bộ của nhà chí sĩ cách mạng hồi đầu thế kỉ XX.<br />
<br />
<br />
2/ Thân bài<br />
<br />
<br />
2.1/ Một tấm lòng yêu nước sục sôi, cháy bỏng, tràn đầy dũng khí<br />
<br />
Tấm lòng yêu nước của Phan Châu Trinh toát lên trong bài viết là một tấm lòng thật đáng <br />
trân trọng: nó sục sôi, cháy bỏng, lại tràn đầy dũng khí của một con người yêu nước bất <br />
chấp mọi gian nguy, không hề biết sợ, không né tránh, dám tố cáo, đấu tranh vì vận <br />
mệnh, tiền đồ của đất nước được thể hiện ở các mặt sau đây:<br />
<br />
a) Đau xót trước hiện tình đất nước thua kém so với phương Tây<br />
<br />
Những người yêu nước chân tình và sâu sắc không thể không đau xót trước sự thua kém <br />
của xã hội ta so với phương Tây. Phan Châu Trinh là một con người như vậy. Ông đau xót <br />
trước cảnh "người bên ta thì điềm nhiên như kẻ ngủ không biết gì là gì", "người mình thì <br />
phải ai tai nấy, ai chết mặc ai!", lại "bén mùi làm quan" chạy theo danh lợi... trong khi "cái <br />
xã hội chủ nghĩa bên Âu châu đã rất thịnh hành".<br />
<br />
b) Dám vạch trần thực trạng đen tối của xã hội Việt Nam lúc bấy giờ<br />
<br />
Đây là một biểu hiện rất đáng ghi nhận của nhà chí sĩ bởi không phải ai cũng dám làm <br />
điều này và làm được điều này như Phan Châu Trinh trong bài viết của mình (lại là bài <br />
diễn thuyết trước đông đảo công chúng ở chính ngay trên thuộc địa Sài Gòn của thực dân <br />
Pháp). Phải có dũng khí "xung thiên" thì mới dám vạch trần, tố cáo như vậy. Lại nữa, ông <br />
xuất thân từ xã hội phong kiến, lại vạch trần thực trạng đen tối của chính cái trật tự <br />
phong kiến ấy là một điều hiếm có, một thái độ dũng cảm, bắt nguồn từ tấm lòng yêu <br />
nước sâu sắc, từ một bức xúc không thể không lên tiếng, ông đã vạch trần, tố cáo cái xã <br />
hội ấy như thế nào? Đó là:<br />
<br />
Bọn học trò thì ham quyền tước, ham bả vinh hoa mà sinh ra giả dối, nịnh hót, "chỉ biết <br />
có vua mà chẳng biết có dân".<br />
<br />
Triều đình thì trì trệ, hủ bại: "có kẻ mang đai đội mũ ngất ngưởng ngồi trên, có kẻ áo <br />
rộng khăn đen lúc nhúc lạy dưới, trăm nghìn năm như thế cũng xong!".<br />
<br />
Vua quan thì hưởng lạc, tham nhũng, vơ vét của dân không ai phẩm bình, không ai chê <br />
bai. Quan lại đời xưa đời nay "chỉ còn một tiếng chỉ đúng hơn là lũ ăn cướp có giấy phép <br />
vậy".<br />
<br />
c) Thiết tha kêu gọi mọi người hãy tỉnh ngộ, cùng nhau chấn hưng lại đất nước<br />
<br />
"Nay muốn một ngày kia nước Việt Nam được tự do, độc lập thì trước hết dân Việt Nam <br />
phải có đoàn thể đã. Mà muốn có đoàn thể thì có chi hay hơn là truyền bá xã hội chủ <br />
nghĩa trong dân Việt Nam này.". Trong bối cảnh xã hội lúc bấy giờ, mấy ai đã có lời kêu <br />
gọi cứu nước chí tình, thiết tha và dũng cảm như vậy? Tất cả đều bắt nguồn từ tấm lòng <br />
vì dân, vì nước của Phan Châu Trinh.<br />
<br />
<br />
2.2/ Một tầm nhìn cách mạng mới mẻ, tiến bộ<br />
<br />
Cùng với tấm lòng yêu nước cháy bỏng, bài viết còn cho ta thấy tầm nhìn cách mạng mới <br />
mẻ, tiến bộ của nhà chí sĩ. Tầm nhìn này đã vượt qua những hạn chế của một sĩ phu <br />
phong kiến để đến với những tư tưởng mới của thời đại. Phan Châu Trinh đã nhìn xa <br />
trông rộng ra cả thế giới, đặc biệt ở Âu châu, tiếp thu những luồng văn minh, những tư <br />
tưởng mới để duy tân cứu nước, làm cho dân giàu nước mạnh, trên cơ sở đó tạo nền độc <br />
lập quốc gia. Quan niệm sự nghiệp giải phóng dân tộc gắn liền với cuộc cách mạng về <br />
xã hội, ông đã đề cao việc mở mang dân trí, tuyên truyền tư tưởng dân chủ, coi đó là cội <br />
nguồn cho sức mạnh dân tộc để tự giải phóng khỏi sự thống trị của thực dân phong kiến. <br />
Trong bài viết này là việc đề cao tư tưởng đoàn thể vì sự tiến bộ, hướng về một ngày <br />
mai tươi sáng của đất nước. Tư tưởng đó được thể hiện sáng tỏ và nhiệt thành bằng một <br />
lập luận logic, chặt chẽ của tác giả:<br />
<br />
a) Khẳng định nước ta chưa hề có luân lí xã hội, tuyệt nhiên không ai biết đến điều này.<br />
<br />
b) Nhìn ra thế giới, so sánh với Âu châu, lại càng đau xót trước hiện tình đó của đất nước: <br />
"Thương hại thay! Người nước ta không hiểu cái nghĩa vụ loài người ăn ở với loài người <br />
đã đành, đến cái nghĩa vụ mỗi người trong nước cũng chưa hiểu gì cả".<br />
<br />
c) Chỉ ra nguyên nhân của tình trạng đó: do xã hội phong kiến bảo thủ, lạc hậu, trì trệ, <br />
chế độ phong kiến chỉ biết duy trì, bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị, "chỉ biết có <br />
vua mà chẳng biết có dân" nên đã "kiếm cách thiết pháp luật, phá tan tành đoàn thể của <br />
quốc dân". Chúng đã bỏ mặc người dân, không hề quan tâm đến cuộc sống của họ, nói <br />
chi đến việc mở mang, nâng cao dân trí cho họ: "Dân khôn mà chi! Dân ngu mà chi! Dân <br />
lợi mà chi! Dân hại mà chi! Dân càng nô lệ, ngôi vua càng lâu dài, bọn quan lại càng phú <br />
quý!".<br />
<br />
d) Tình trạng đó ngày càng thảm hại, ngày càng bức xúc, không thể làm ngơ, phải lên <br />
tiếng: "Thương ôi! Làng có một trăm dân mà người này đối với kẻ kia đều ngó theo sức <br />
mạnh, không có một chút gì gọi là đạo đức là luân lí cả. (...) ôi! Một dân tộc như thế thì <br />
tư tưởng cách mạng nảy nở trong óc chúng làm sao được! Xã hội chủ nghĩa trong nước <br />
Việt Nam ta không có là cũng vì thế".<br />
<br />
e) Lời kêu gọi khẩn thiết: Muốn nước được tự do độc lập thì trước hết dân Việt Nam <br />
phải có đoàn thể.<br />
<br />
<br />
3/ Kết bài<br />
<br />
Đoạn trích về luân lí xã hội ở nước ta là tấm lòng yêu nước sục sôi, cháy bỏng và tầm <br />
nhìn cách mạng mới mẻ, tiến bộ của nhà chí sĩ cách mạng Phan Châu Trinh. Tấm lòng <br />
yêu nước và tầm nhìn cách mạng ấy gắn bó máu thịt với nhau làm nên tính chiến đấu <br />
mạnh mẽ và sức thuyết phục to lớn của bài viết. Trong hoàn cảnh lịch sử hồi đầu thế kỉ <br />
XX, có thể xem đó là những lời tâm huyết của nhà chí sĩ đóng góp cho sự nghiệp cách <br />
mạng cũng như sự nghiệp văn học của nước nhà.<br />
<br />
<br />