Đánh giá đáp ứng và tái phát trên bệnh nhân ung thư tuyến giáp biệt hóa điều trị bằng I-131

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ ĐÁP ỨNG VÀ TÁI PHÁT TRÊN BỆNH NHÂN<br /> UNG THƯ TUYẾN GIÁP BIỆT HÓA ĐIỀU TRỊ BẰNG I-131<br /> Trần Viết Thắng*, Nguyễn Thy Khuê**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ đáp ứng, tái phát và các yếu tố nguy cơ tái phát của ung thư tuyến giáp biệt hóa<br /> với điều trị diệt giáp bằng I-131.<br /> Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu hồi cứu. Từ 11/2004 – 11/2005, 258 bệnh nhân ung<br /> thư tuyến giáp biệt hóa được điều trị bằng I-131 tại khoa Y học hạt nhân Bệnh viện Chợ Rẫy có thời gian theo dõi<br /> từ 2 – 5 năm được đưa vào nghiên cứu.<br /> Kết quả và kết luận: Tỉ lệ đáp ứng sau điều trị diệt giáp bằng I-131 là 51,9%, tỉ lệ đáp ứng với liều I-131<br /> ban đầu 30 mCi là 49,3%, với liều I-131 ban đầu 100 mCi là 71%. Ước tính tỉ lệ tái phát sau 5 năm là 26%.<br /> Nồng độ Tg máu > 30 ng/mL đo vào thời điểm trước điều trị I-131 là yếu tố nguy cơ cho bệnh tái phát hay bệnh<br /> tồn tại. Nhóm bệnh nhân có nồng độ Tg máu > 30 ng/mL có tỉ lệ tái phát là 48,6% so với chỉ 22,1% ở nhóm bệnh<br /> nhân có nồng độ Tg máu trước điều trị I-131 < 30 ng/mL (p 30 ng/mL was a risk factor for recurrence. Recurrence rate was 48.6% in<br /> patients with pre ablative serum Tg > 30 ng/mL compared with 21.1% in those with pre ablative serum Tg <<br /> 30 ng/mL (p 1,5 cm hay có di<br /> căn hạch và/hoặc có xâm lấn vỏ bao.<br /> <br /> Tiêu chí loại trừ<br /> - Phụ nữ đang mang thai.<br /> - Khối u kích thước nhỏ < 1,5 cm không có<br /> xâm lấn vỏ bao, không có di căn hạch và không<br /> di căn xa.<br /> - Có thời gian theo dõi < 2 năm.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu: hồi cứu mô tả<br /> Định nghĩa các biến số<br /> Đánh giá đáp ứng sau điều trị diệt giáp<br /> (đánh giá 6 – 12 tháng sau liều I-131 đầu tiên để<br /> diệt mô giáp còn lại sau mổ)<br /> <br /> Đánh giá tái phát<br /> Không tái phát: khi đã điều trị I-131, đã<br /> được xác định là hết bệnh trong các lần theo dõi<br /> (hết mô giáp, xạ hình toàn thân âm tính và Tg<br /> máu 4 cm 23,4%<br /> 22,5%<br /> 36,8%<br /> Di căn hạch<br /> 42,9 %<br /> 64,1%<br /> 66,7%<br /> Điểm MACIS<br /> 5,4 (1,1) 5,7 (1,6) 5,9 (2,0)<br /> Đáp ứng với điều trị 59,0%<br /> 56,4%<br /> diệt giáp<br /> 66,7%<br /> 64,7%<br /> Nồng độ Tg trước 38,7%<br /> điều trị I-131 ><br /> 30ng/mL*<br /> Thời gian theo dõi 38,5 (10,5) 43,9 (5,8) 36,5 (11)<br /> (tháng)<br /> <br /> OR Độ tin cậy 95%<br /> Tuổi > 45<br /> 0,9<br /> 0,5 – 1,6<br /> Giới nam<br /> 1,8<br /> 0,9 – 3,7<br /> Kích thước nhân giáp > 4cm 1,3<br /> 0,6 – 2,8<br /> Bướu giáp đa nhân<br /> 1,0<br /> 0,5 – 2,3<br /> Di căn hạch<br /> 2,5<br /> 1,4– 4,4<br /> TNM giai đoạn III, IV<br /> 1,3<br /> 0,7 – 2,3<br /> MACIS nhóm 3,4<br /> 4,7<br /> 1,6 – 13,6<br /> Nồng độ Tg trước điều trị I- 3,1<br /> 1,5 – 6,4<br /> 131 trên 30 ng/mL<br /> <br /> p<br /> <br /> 0,679<br /> 0,653<br /> 0,058<br /> 0,274<br /> 0,426<br /> 0,063<br /> 0,137<br /> 0,76<br /> 0,009<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> Số liệu được trình bày dưới dạng % hay trung bình, độ<br /> lệch chuẩn. Phép kiểm Chi bình phương và ANOVA được<br /> dùng để so sánh tỉ lệ và trung bình giữa các nhóm.<br /> * không bao gồm bệnh nhân có nồng độ anti Tg > 60<br /> ng/mL<br /> <br /> p<br /> 0,811<br /> 0,08<br /> 0,539<br /> 0,986<br /> 0,002<br /> 0,448<br /> 0,004<br /> 0,003<br /> <br /> Các yếu tố nguy cơ bệnh tái phát trong phân<br /> tích đơn biến là di căn hạch, nồng độ<br /> thyroglobuline (Tg) trước điều trị I-131 và phân<br /> loại giai đoạn bệnh theo MACIS nhóm 3, 4.<br /> Bảng 5: Phân tích đa biến các yếu tố nguy cơ bệnh tái<br /> phát,tồn tại<br /> Nồng độ Tg trước<br /> điều trị I-131<br /> MACIS nhóm 3,4<br /> Di căn hạch<br /> <br /> OR<br /> 2,9<br /> <br /> Độ tin cậy 95%<br /> 1,1 – 7,7<br /> <br /> p<br /> 0,03<br /> <br /> 3,4<br /> 1,4<br /> <br /> 0,6 – 18,5<br /> 0,5 – 3,6<br /> <br /> 0,162<br /> 0,527<br /> <br /> Yếu tố nguy cơ bệnh tái phát hay tồn tại<br /> trong phân tích đa biến là nồng độ<br /> thyroglobuline máu trước điều trị I-131 > 30<br /> ng/mL.<br /> <br /> Tỉ lệ tái phát và bệnh tồn tại trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi (27,1%) thấp hơn nghiên cứu<br /> của Trần Trọng Kiểm trên 122 bệnh nhân được<br /> điều trị I-131 cho thấy tỉ lệ tái phát sau 5 năm là<br /> 36,3%(9). Ngược lại, nghiên cứu của Trịnh Thị<br /> Minh Châu(10) cho thấy tỉ lệ tái phát sau 5 năm<br /> chỉ là 3,8%. Tuy nhiên tỉ lệ bệnh nhân theo dõi<br /> được của nghiên cứu này tương đối thấp, chỉ<br /> 106 trong số 1005 bệnh nhân nghiên cứu được<br /> theo dõi trong 5 năm.<br /> <br /> Phân tích đơn biến cho các yếu tố nguy cơ<br /> bệnh tái phát hay tồn tại, chúng tôi nhận thấy<br /> các yếu tố nguy cơ là di căn hạch, phân loại<br /> giai đoạn bệnh theo MACIS là nhóm 3, 4 và<br /> nồng độ thyroglobulin trước điều trị I-131 > 30<br /> ng/mL (p 30<br /> ng/mL là yếu tố tiên đoán cho bệnh tái phát hay<br /> tồn tại.<br /> <br /> Nghiên cứu của Palme và cộng sự(7) cho thấy<br /> giới nam, phân loại TNM giai đoạn III, IV và<br /> điều trị cắt tuyến giáp trọn là các yếu tố tiên<br /> <br /> 253<br /> <br />