Đánh giá hiệu quả sàng lọc bệnh võng mạc đái tháo đường bằng chụp hình màu võng mạc không nhỏ dãn

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SÀNG LỌC BỆNH VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG<br /> BẰNG CHỤP HÌNH MÀU VÕNG MẠC KHÔNG NHỎ DÃN<br /> Lê Thị Nguyệt*, Trần Anh Tuấn**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả của chụp hình võng mạc 3 vùng không nhỏ dãn trong sàng lọc bệnh võng mạc<br /> đái tháo đường.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang trên 184 bệnh nhân (359 mắt, gồm 180 mắt phải và 179<br /> mắt trái). Chụp hình màu võng mạc với máy chụp hình kỹ thuật số Visucam NM/FA 500, lần lượt bằng phương<br /> pháp 3 vùng 45o không nhỏ dãn, 1 vùng 45o nhỏ dãn và 7 vùng 30o nhỏ dãn. Khám đáy mắt gián tiếp sau nhỏ<br /> dãn bởi bác sĩ nhãn khoa được làm tiêu chuẩn so sánh. Các hình ảnh chụp được đánh mã số làm mù và đọc kết<br /> quả bởi hai bác sĩ chuyên khoa đáy mắt.<br /> Kết quả: Tỷ lệ hình ảnh không phân loại được của chụp hình 3 vùng không nhỏ dãn, 1 vùng nhỏ dãn, 7<br /> vùng nhỏ dãn lần lượt là 6,41% (95%CI: 3,86 – 8,95); 2,51% (95%CI: 0,88 – 4,13); 2,23% (95%CI: 0,69 –<br /> 3,76). Độ nhạy, độ đặc hiệu của chụp hình màu võng mạc trong phát hiện bệnh võng mạc đái tháo đường bất kì<br /> mức độ nào là: 88,29% và 96% với chụp 3 vùng không nhỏ dãn; 89,08% và 96,1% với chụp 1 vùng nhỏ dãn;<br /> 97,48% và 90,95% với chụp 7 vùng nhỏ dãn. Độ phù hợp giữa ba kỹ thuật chụp hình màu võng mạc và khám<br /> đáy mắt gián tiếp trong chẩn đoán bệnh võng mạc đái tháo đường lần lượt là 0,79; 0,76; 0,84.<br /> Kết luận: Nhỏ dãn làm giảm tỷ lệ hình ảnh không phân loại được. Chụp hình võng mạc 3 vùng không nhỏ<br /> dãn có hiệu quả trong sàng lọc bệnh võng mạc đái tháo đường, đặc biệt trong trường hợp bệnh nhân chống chỉ<br /> định thuốc dãn đồng tử, bệnh nhân mong muốn tự lái xe về nhà sau chụp hình võng mạc,...<br /> Từ khóa: bệnh võng mạc đái tháo đường, sàng lọc, chụp hình màu đáy mắt, soi đáy mắt.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> SCREENING THE DIABETIC RETINOPATHY BY USING NON-MYDRIATIC DIGITAL FUNDUS<br /> PHOTOGRAPHY<br /> Le Thi Nguyet, Tran Anh Tuan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 6 - 12<br /> Objectives: To assess the effect of three-field nonmydriatic digital fundus photography on screening for<br /> diabetic retinopathy.<br /> Method: A group of 184 patients (359 eyes, 180 right eyes and 179 left eyes) were included in this crosssectional study. Color fundus photographs were taken with a Visucam NM/FA 500 digital camera using three<br /> different techniques: 45o three- field nonmydriatic, 45o single- field mydriatic, and 30o seven-field mydriatic,<br /> respectively. The reference standard was based on dilated indirect ophthalmoscopy performed by an<br /> ophthalmologist. All digital images were masked and read by two retinal specialists.<br /> Results: The proportion of ungradable photographs when using 45o three-field nonmydriatic, 45o single-field<br /> mydriatic, and 30o seven-field mydriatic were, respectively: 6.41% (95%CI: 3.86 – 8.95); 2.51% (95%CI: 0.88 –<br /> 4.13); 2.23% (95%CI: 0.69 – 3.76). The sensitivity and specificity of three digital photography techniques with<br /> ophthalmoscopy for detection of diabetic retinopathy were: 88.29% and 96% using 45o three-field nonmydriatic,<br /> <br /> <br /> Bệnh viện Mắt Đà Nẵng; ** Bộ môn Mắt, Đại học Y Dược, Tp.HCM.<br /> <br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Thị Nguyệt, ĐT: 0984775523<br /> <br /> 6<br /> <br /> Email: nguyetdr105@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 89.08% and 96.1% using 45o single-field mydriatic, 97.48% and 90.95% using 30o seven-field mydriatic. The<br /> degrees of agreement for diagnosis diabetic retinopathy with ophthalmoscopy of three techniques were 0.79, 0.76,<br /> 0.84, respectively.<br /> Conclusion: Mydriasis reduces the proportion of ungradable photographs. The three- field nonmydriatic<br /> digital fundus photography is effective on screening for diabetic retinopathy, especially in cases: contraindication<br /> to mydriatic agents, drive after photography,...<br /> Keywords: diabetic retinopathy, screening, digital fundus photography, ophthalmoscopy<br /> kỹ thuật số không nhỏ dãn được cho là ưu điểm<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> về sự dễ chịu, không gây lóa, giảm nguy cơ do<br /> Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) luôn là vấn đề<br /> thuốc dãn đồng tử như khởi phát glôcôm,... mà<br /> sức khỏe đáng lưu ý trên toàn cầu. Tổ chức Y tế<br /> vẫn cho kết quả tốt(1,6).<br /> Thế giới ước tính hiện nay trên toàn cầu có<br /> Việt Nam là nước đang phát triển, tỷ lệ bệnh<br /> khoảng 150 triệu người mắc bệnh ĐTĐ và con<br /> ĐTĐ có xu hướng ngày càng gia tăng đòi hỏi có<br /> số này sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025(4). Tỷ lệ<br /> những biện pháp chăm sóc tốt, toàn diện cho<br /> mắc bệnh ĐTĐ ở nước ta đang có xu hướng<br /> bệnh nhân, trong đó khám sàng lọc và theo dõi<br /> tăng nhanh từ 0,96% (năm 1992) đến 4,6% (năm<br /> biến chứng BVMĐTĐ là một vấn đề quan trọng.<br /> 2001), riêng ở Thành phố Hồ Chí Minh tăng từ<br /> Nhằm góp phần trong việc nghiên cứu lựa chọn<br /> 2,5% (năm 1992) lên 4,75% (năm 2003)(8).<br /> phương pháp chụp hình màu võng mạc trong<br /> Bệnh võng mạc đái tháo đường (BVMĐTĐ)<br /> phát hiện và phân loại BLVMĐTĐ, chúng tôi<br /> là một biến chứng ở võng mạc của bệnh ĐTĐ,<br /> tiến hành nghiên cứu này.<br /> một trong những nguyên nhân chính gây mù<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN<br /> lòa ở các nước phát triển cũng như các nước<br /> CỨU<br /> đang phát triển, dù đã có những điều trị ngăn<br /> chặn tới mức tối thiểu sự mất thị lực. Nguyên<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> nhân chủ yếu do BVMĐTĐ được chẩn đoán và<br /> Cỡ mẫu tối thiểu n=298 mắt.<br /> điều trị quá muộn, khi mà tình trạng đe dọa thị<br /> Nghiên cứu thực hiện trên 184 bệnh nhân<br /> lực đã phát triển. Việc tầm soát, điều trị sớm có<br /> đái tháo đường (359 mắt) trong thời gian từ<br /> thể làm chậm diễn tiến của bệnh, ngăn chặn biến<br /> tháng 10 năm 2010 đến tháng 4 năm 2011 tại<br /> chứng mù lòa.<br /> Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.<br /> Phương pháp phát hiện và phân loại<br /> Bệnh nhân trên 18 tuổi đã được chẩn đoán<br /> BVMĐTĐ rất đa dạng như: đánh giá thị lực, soi<br /> mắc bệnh ĐTĐ bởi bác sĩ nội khoa hay bác sĩ nội<br /> đáy mắt, khám sắc giác, chụp đáy mắt hình màu<br /> tiết và có thể hợp tác được: bệnh nhân có thể<br /> nổi, chụp mạch huỳnh quang, chụp đáy mắt<br /> ngồi ghế ở tư thế tốt cho chụp hình, bệnh nhân<br /> hình màu kỹ thuật số. Trong đó, chụp hình màu<br /> có thể định thị theo vật tiêu trong máy hoặc bên<br /> võng mạc kỹ thuật số có ưu điểm kỹ thuật chụp<br /> ngoài máy theo hướng dẫn của người chụp<br /> đơn giản, hình ảnh dễ lưu trữ trên các hệ thống<br /> hình. Loại trừ những bệnh nhân có các bệnh lý<br /> đa phương tiện, có thể được số hóa và truyền đi<br /> khác ảnh hưởng đường đi của tia sáng vào mắt<br /> trên các mạng. Việc thiết đặt máy chụp hình<br /> như mộng thịt độ 3-4, sẹo giác mạc, đục thể thủy<br /> võng mạc kỹ thuật số và huấn luyện người chụp<br /> tinh độ 3- 4, đục dịch kính, xuất huyết dịch<br /> hình đơn giản có thể áp dụng được ở nhiều nơi,<br /> kính,... Loại trừ những bệnh nhân đã điều trị<br /> có thể nối mạng với các máy vi tính ở các trung<br /> laser quang đông hay đã phẫu thuật cắt dịch<br /> tâm võng mạc. Một trong những vấn đề quan<br /> kính.<br /> tâm là lựa chọn kỹ thuật chụp hình võng mạc để<br /> tầm soát. Sự cải tiến chụp hình màu võng mạc<br /> <br /> Mắt<br /> <br /> 7<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> - Mỗi bệnh nhân được ghi nhận các số liệu<br /> dân số học và bệnh lý cần thiết.<br /> - Dùng sinh hiển vi khám loại trừ các bệnh<br /> lý làm không thể chụp hình đáy mắt.<br /> - Chụp hình màu võng mạc 3 vùng 45o<br /> không nhỏ dãn: Tiến hành chụp ở 3 vùng nằm<br /> ngang thẳng hàng có tâm như sau: (1) tâm ở gai<br /> thị, (2) tâm ở trung tâm hoàng điểm, (3) tâm ở<br /> rìa thái dương của hình thứ 2. Bệnh nhân ngồi<br /> trong phòng tối 5 phút. Giải thích bệnh nhân<br /> hợp tác, định thị vào vật tiêu đã có sẵn trong<br /> máy, bệnh nhân mở mắt to và chụp hình. Cho<br /> bệnh nhân ngồi trong phòng tối mỗi 5 phút giữa<br /> 2 lần chụp để đồng tử dãn trở lại.<br /> - Nhỏ dãn đồng tử bằng Néosynéphrine 10%<br /> + Mydriacyl 1% (mỗi loại 1 giọt), mỗi giọt cách<br /> nhau 5 phút. Bệnh nhân chờ trong 10 – 15 phút.<br /> - Chụp hình màu võng mạc 1 vùng 45 nhỏ<br /> dãn (vùng trung tâm hoàng điểm).<br /> o<br /> <br /> - Chụp hình màu võng mạc 7 vùng 30o nhỏ<br /> dãn: (1) tâm ở gai thị, (2) tâm ở trung tâm hoàng<br /> điểm, (3) tâm ở rìa thái dương của hình thứ 2, (4)<br /> và (5) tâm ở trên mạch thái dương trên xa và<br /> gần, tiếp tuyến đường thẳng ngang qua gai thị,<br /> hoàng điểm, (6) và (7) tâm ở trên mạch thái<br /> dương dưới xa và gần, tiếp tuyến đường thẳng<br /> ngang qua gai thị, hoàng điểm.<br /> <br /> + Trên hình chụp không xác định được các<br /> mạch máu nhỏ.<br /> + Dưới 3/4 diện tích hình chụp được nhìn<br /> thấy.<br /> + Không quan sát được vùng hoàng điểm.<br /> - Phân loại của Nghiên cứu điều trị sớm<br /> bệnh võng mạc đái tháo đường (Early Treatment<br /> Diabetic Retinopathy Study - ETDRS) dùng<br /> trong nghiên cứu này.<br /> - Các số liệu được nhập bằng Epidata 3.1 và<br /> xử lý bằng Stata 10.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ - BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> Nghiên cứu trên 184 bệnh nhân đái tháo<br /> đường.<br /> Bảng 1: Các đặc điểm dân số học<br /> Đặc điểm<br /> Tuổi (năm):<br /> Trung bình ± đlc<br /> Giới nữ: n (%)<br /> Típ ĐTĐ típ 2: n (%)<br /> Thời gian mắc bệnh ĐTĐ (năm)<br /> Trung bình ± đlc<br /> Trung vị<br /> (khoảng tứ phân vị)<br /> Điều trị liên tục: n (%)<br /> Tăng huyết áp kèm theo: n (%)<br /> <br /> Số thống kê<br /> 51,76 ± 9,65<br /> 112 (60,87)<br /> 182 (98,91)<br /> 4,67 ± 4,72<br /> 3 (1,5- 6)<br /> 139 (75,54)<br /> 82 (44,57)<br /> <br /> - Giới: Nữ chiếm nhiều hơn nam.<br /> <br /> - Ba phương pháp chụp hình võng mạc này<br /> đã được thiết lập sẵn trên máy chụp hình.<br /> <br /> - Típ ĐTĐ: Đa số bệnh nhân mắc bệnh ĐTĐ<br /> típ 2.<br /> <br /> - Các hình được đánh mã số và lưu vào CD<br /> riêng biệt cho chụp hình 3 vùng, 1 vùng, 7 vùng.<br /> - Các kết quả này sẽ được phân tích ngẫu nhiên<br /> bởi 2 bác sĩ chuyên khoa đáy mắt trên màn hình<br /> và đưa ra chẩn đoán, ghi nhận vào phiếu chụp<br /> hình.<br /> <br /> - Tỷ lệ bệnh nhân có tăng huyết áp kèm theo<br /> xấp xỉ 1/2 dân số nghiên cứu.<br /> <br /> - Khám đáy mắt bằng sinh hiển vi với kính<br /> Volk 90D ghi nhận sự hiện diện hay không tổn<br /> thương mỗi mắt, đưa ra chẩn đoán, ghi nhận<br /> vào phiếu điều tra khám mắt lâm sàng.<br /> - Xử lý số liệu thống kê.<br /> - Hình chụp không phân loại được nếu có ít<br /> nhất một trong các tiêu chuẩn sau:<br /> <br /> 8<br /> <br /> - Kết quả của chúng tôi tương tự các nghiên<br /> cứu trong nước và khu vực về đái tháo đường,<br /> về bệnh võng mạc đái tháo đường(8,5,7). Bệnh<br /> ĐTĐ típ 2 ngày càng gia tăng với lối sống thời<br /> kì công nghiệp hóa, đô thị hóa. Theo đó, tăng<br /> huyết áp thường đi kèm với ĐTĐ típ 2.<br /> Bảng 2: Các đặc điểm bệnh lý<br /> Đặc điểm<br /> Bệnh VMĐTĐ<br /> Không bệnh<br /> Có bệnh:<br /> -Không tăng sinh nhẹ<br /> <br /> Tần suất<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> 237<br /> 122<br /> 88<br /> <br /> 66,02<br /> 33,98<br /> 24,51<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> -Không tăng sinh trung bình<br /> - Không tăng sinh nặng<br /> - Không tăng sinh rất nặng<br /> - Tăng sinh sớm<br /> <br /> 13<br /> 12<br /> 5<br /> 1<br /> <br /> 3,62<br /> 3,34<br /> 1,39<br /> 0,28<br /> <br /> - Tăng sinh nguy cơ cao<br /> Bệnh hoàng điểm ĐTĐ<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0,84<br /> <br /> Không bệnh<br /> <br /> 274<br /> <br /> 76,32<br /> <br /> Có bệnh:<br /> <br /> 85<br /> <br /> 23,68<br /> <br /> - Có xuất tiết HĐ, không PHĐ có ý<br /> nghĩa LS<br /> <br /> 56<br /> <br /> 15,60<br /> <br /> - PHĐ có ý nghĩa LS<br /> <br /> 29<br /> <br /> 8,08<br /> <br /> - Tỷ lệ mắc bất kì mức độ BVMĐTĐ nào<br /> trong nghiên cứu là 33,98% (95%CI: 29,06 –<br /> 38,90). Có sự khác biệt nhỏ tỷ lệ BVMĐTĐ bất kì<br /> mức độ nào giữa nghiên cứu của chúng tôi và<br /> các tác giả gần đây: Nguyễn Thị Thu Thủy, năm<br /> 2009, (28,7%); Lim và cs, năm 2008 (38,1%).<br /> Nguyên nhân có thể do sự khác biệt độ tuổi<br /> bệnh nhân, khác biệt thời gian mắc bệnh ĐTĐ<br /> và phương pháp sàng lọc BVMĐTĐ được báo<br /> cáo(5,7).<br /> - Tỷ lệ mắc bất kì dạng nào BHĐĐTĐ trong<br /> nghiên cứu là 23,68%. Tỷ lệ PHĐ có ý nghĩa LS<br /> là 8,08% (95%CI: 5,24 – 10,91). Tỷ lệ PHĐ có ý<br /> nghĩa LS của chúng tôi có khác với Nguyễn Thị<br /> Thu Thủy (3,3%), Lim và cs (6,9%). Sự khác biệt<br /> này do sự khác nhau về kỹ thuật khám phát<br /> hiện, sự khác biệt nhỏ về độ tuổi bệnh nhân và<br /> thời gian mắc bệnh ĐTĐ. Lim và cs dùng chụp<br /> hình võng mạc đánh giá phù hoàng điểm sẽ<br /> không chính xác bằng khám đáy mắt gián tiếp<br /> nên tỷ lệ PHĐ có ý nghĩa lâm sàng thấp hơn kết<br /> quả của chúng tôi(5). Phù hoàng điểm càng tăng<br /> khi BVMĐTĐ ở mức độ càng nặng. Tỷ lệ<br /> BVMĐTĐ từ không tăng sinh nặng đến tăng<br /> sinh trong nghiên cứu chúng tôi là 5,85% (Bảng<br /> 2), trong khi nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị<br /> Thu Thủy là 3,1%(7).<br /> - Hình ảnh không phân loại được của chụp<br /> hình 3 vùng không nhỏ dãn và các yếu tố liên<br /> quan.<br /> Bảng 3: Phân phối tần số hình ảnh không phân loại<br /> được<br /> Phương pháp<br /> chụp hình VM<br /> <br /> Mắt<br /> <br /> Hình ảnh không phân loại được<br /> Tần số<br /> Tỷ lệ%<br /> Giá trị p<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> (n=359)<br /> <br /> 3 vùng không dãn<br /> <br /> 23<br /> <br /> 1 vùng dãn<br /> <br /> 9<br /> <br /> 7 vùng dãn<br /> <br /> 8<br /> <br /> (KTC 95%)<br /> 6,41 (3,868,95)<br /> 2,51 (0,884,13)<br /> 2,23 (0,693,76)<br /> <br /> < 0,001<br /> < 0,001<br /> < 0,001<br /> <br /> Chụp hình VM 3 vùng không nhỏ dãn cho<br /> tỷ lệ hình ảnh không phân loại được cao nhất.<br /> Tỷ lệ hình ảnh không phân loại được của chụp<br /> hình VM 3 vùng không nhỏ dãn khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê với tỷ lệ hình ảnh không phân<br /> loại của chụp hình 1 vùng và 7 vùng nhỏ dãn (p<br /> < 0,001- Fisher´s exact). Như vậy, nhỏ dãn đồng<br /> tử làm giảm tỷ lệ hình ảnh không phân loại<br /> được. Kết quả này tương tự nghiên cứu của<br /> Aptel và Murgatroyd(1,6).<br /> Bảng 4: Liên quan giữa hình ảnh không phân loại và<br /> tuổi bệnh nhân<br /> Hình ảnh chụp 3 vùng<br /> <br /> Tần số<br /> <br /> Không phân loại được<br /> Phân loại được<br /> <br /> 23<br /> 336<br /> <br /> Tuổi<br /> trung<br /> bình<br /> 59,65<br /> 50,91<br /> <br /> Độ lệch<br /> chuẩn<br /> 9,91<br /> 9,36<br /> <br /> (T= 4,31; p< 0,001 - T test - So sánh hai trung bình có cùng<br /> phương sai).<br /> <br /> Tuổi của bệnh nhân ở nhóm hình ảnh không<br /> phân loại được cao hơn của bệnh nhân có hình<br /> ảnh phân loại được. Kết quả của chúng tôi<br /> tương tự với nghiên cứu của Murgatroyd và<br /> Scanlon(6,8). Các nghiên cứu này đưa ra đề nghị<br /> là để làm giảm tỷ lệ hình ảnh không phân loại<br /> được nên dùng phương pháp chụp hình võng<br /> mạc không nhỏ dãn ở những bệnh nhân dưới 50<br /> tuổi.<br /> Bảng 5: Liên quan giữa hình ảnh không phân loại<br /> được và thời gian mắc bệnh ĐTĐ (tuổi bệnh)<br /> Hình ảnh chụp 3 vùng Tần số Tuổi bệnh<br /> trung bình<br /> Không phân loại được<br /> 23<br /> 6,02<br /> Phân loại được<br /> 336<br /> 4,55<br /> <br /> Độ lệch<br /> chuẩn<br /> 4,90<br /> 4,74<br /> <br /> (T= 1,44; p = 0,15 > 0,05 - T test - So sánh hai trung bình<br /> có cùng phương sai).<br /> <br /> Không có sự khác biệt thời gian mắc bệnh<br /> ĐTĐ giữa bệnh nhân có hình ảnh phân loại<br /> được và bệnh nhân có hình ảnh không phân loại<br /> <br /> 9<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> được. Thời gian mắc bệnh ĐTĐ càng lâu thường<br /> kèm theo những biểu hiện đục môi trường trong<br /> suốt càng nhiều, đặc biệt là đục thể thủy tinh.<br /> Đồng thời, thời gian mắc bệnh ĐTĐ tăng theo<br /> tuổi bệnh nhân. Kết quả là tỷ lệ hình chụp<br /> không phân loại càng tăng. Mẫu nghiên cứu của<br /> chúng tôi đa số bệnh nhân mắc bệnh ĐTĐ thời<br /> gian ngắn, tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ < 5 năm chiếm tỷ<br /> lệ cao nên chưa thấy được mối liên quan này.<br /> <br /> Bảng 8: So sánh độ nhạy, độ đặc hiệu của chụp hình<br /> 3 vùng không nhỏ dãn<br /> <br /> Bảng 6: Liên quan giữa hình ảnh không phân loại<br /> được và đục thể thủy tinh hình thái trung tâm<br /> <br /> So sánh kết quả của chúng tôi với những<br /> nghiên cứu tương tự lấy khám đáy mắt gián tiếp<br /> làm tiêu chuẩn so sánh có vài khác biệt nhỏ.<br /> Aptel và cs nghiên cứu báo cáo độ nhạy, độ đặc<br /> hiệu của chụp hình 3 vùng không nhỏ dãn cao<br /> hơn trong nghiên cứu của chúng tôi. Sự khác<br /> biệt này có thể do tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ có bất kì<br /> mức độ BVMĐTĐ thấp (25,3%), độ tuổi bệnh<br /> nhân và thời gian mắc bệnh ĐTĐ gần như nhau<br /> nhưng tỷ lệ ĐTĐ típ 1/ ĐTĐ típ 2 xấp xỉ ½(1). Tác<br /> giả Nguyễn Thị Uyên Duyên nghiên cứu sàng<br /> lọc BVMĐTĐ tại Bệnh viện Mắt thành phố Hồ<br /> Chí Minh cho độ nhạy lớn hơn nghiên cứu của<br /> chúng tôi, vì khi bệnh nhân đến khám chuyên<br /> khoa thường đã có biểu hiện của bệnh thì khả<br /> năng phát hiện bệnh của phương pháp sàng lọc<br /> cao hơn(2).<br /> <br /> Đục T3<br /> trung<br /> tâm rõ<br /> Có<br /> Không<br /> Tổng<br /> <br /> Hình ảnh chụp 3 vùng<br /> Không phân Phân loại<br /> Tổng<br /> loại được<br /> được<br /> Tần số (Tỷ lệ%)<br /> 11 (3,06)<br /> 10 (2,79)<br /> 21 (5,85)<br /> 12 (3,34)<br /> 326 (90,81) 338 (94,15)<br /> 23 (6,40)<br /> 336 (93,60) 359 (100)<br /> <br /> Chi 2 (1) = 78,62; p < 0,001.<br /> <br /> Có sự liên quan giữa đục thể thủy tinh hình<br /> thái trung tâm rõ và hình ảnh không phân loại<br /> được (p < 0,001). Kết quả của chúng tôi tương tự<br /> với nghiên cứu của Scanlon(8). Vì vậy, nên lựa<br /> chọn bệnh nhân không bị đục thể thủy tinh hình<br /> thái trung tâm trong áp dụng chụp hình võng<br /> mạc không nhỏ dãn.<br /> Giá trị chẩn đoán của chụp hình 3 vùng<br /> không nhỏ dãn.<br /> Bảng 7: Độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán<br /> dương tính, giá trị tiên đoán âm tính của chụp hình<br /> võng mạc 3 vùng không nhỏ dãn<br /> Chụp hình<br /> 3 vùng<br /> không dãn<br /> Có bệnh<br /> Không<br /> bệnh<br /> Tổng<br /> <br /> Khám đáy mắt<br /> Có bệnh<br /> Không<br /> bệnh<br /> 98<br /> 9<br /> 13<br /> 216<br /> 111<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 107<br /> 229<br /> <br /> 225<br /> <br /> 336<br /> ─<br /> <br /> Se= 88,29%; Sp= 96,00%; PV+ = 91,59%; PV = 94,32%.<br /> <br /> Với khám đáy mắt làm tiêu chuẩn so sánh,<br /> chụp hình VM 3 vùng không nhỏ dãn cho độ<br /> nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương tính,<br /> giá trị tiên đoán âm tốt trong chẩn đoán<br /> BVMĐTĐ.<br /> <br /> 10<br /> <br /> Tác giả<br /> NT Uyên Duyên(2)<br /> 2006 (n= 162 mắt)<br /> (1)<br /> Aptel, F<br /> 2008 (n=158 mắt)<br /> LT Nguyệt<br /> 2011 (n=359 mắt)<br /> <br /> Độ nhạy Độ đặc<br /> (%)<br /> hiệu (%)<br /> 97<br /> 83<br /> 92<br /> <br /> 97<br /> <br /> 88,29<br /> <br /> 96<br /> <br /> Những tiêu chuẩn được đề nghị cho một<br /> phương pháp sàng lọc bệnh võng mạc đái tháo<br /> đường của Hội đồng sàng lọc quốc gia Anh và<br /> được nhiều nước áp dụng là độ nhạy trên 80%,<br /> độ đặc hiệu trên 95% và sai sót kỹ thuật dưới<br /> 5%(2). Tỷ lệ hình ảnh không phân loại được của<br /> chụp hình VM 3 vùng không nhỏ dãn là 6,41%,<br /> nhưng có thể khắc phục được bằng lựa chọn<br /> bệnh nhân tuổi dưới 50, không bị đục thể thủy<br /> tinh hình thái trung tâm…Như vậy, chụp hình<br /> VM 3 vùng không nhỏ dãn đáp ứng đủ tiêu<br /> chuẩn của một phương pháp sàng lọc bệnh<br /> võng mạc đái tháo đường.<br /> Bảng 9: So sánh chụp hình VM 3 vùng không nhỏ<br /> dãn với 1 vùng nhỏ dãn và 7 vùng nhỏ dã<br /> Phương pháp chụp hình 3 vùng<br /> 1 vùng 7 vùng<br /> VM<br /> dãn<br /> không dãn dãn<br /> Chẩn đoán Độ nhạy<br /> 88,29<br /> 89,08<br /> 97,48<br /> BVMĐTĐ<br /> (%)<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br />