Đề án tốt nghiệp: Xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau" nhằm nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao ở xã; phân tích làm rõ và đánh giá về thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao của xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ HOÀI THƯ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TRÊN ĐỊA BÀN XÃ THỚI BÌNH, HUYỆN THỚI BÌNH, TỈNH CÀ MAU ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ HOÀI THƯ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TRÊN ĐỊA BÀN XÃ THỚI BÌNH, HUYỆN THỚI BÌNH, TỈNH CÀ MAU ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. VŨ THẾ DUY Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đề án là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng bản thân dưới sự hướng dẫn của Tiến sĩ Vũ Thế Duy. Các kết quả nghiên cứu trong đề án do bản thân tự tiến hành tìm hiểu một cách trung thực, khách quan, rõ ràng và phù hợp với thực tiễn của địa phương. Những kết luận khoa học chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác./. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 11 tháng 11 năm 2024 Học viên Lê Hoài Thư
LỜI CẢM ƠN Đề án là kết quả khoa học sau những ngày nghiên cứu miệt mài và nghiêm túc của bản thân trong thời gian học tập tại Học viện Hành chính Quốc gia. Để hoàn thành đề án thạc sĩ, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến: - Ban Giám đốc Học viện, lãnh đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc Học viện, lãnh đạo Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh cùng quý thầy (cô) viên chức, người lao động đã tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ, hướng dẫn cho tác giả trong suốt thời gian qua; - Các anh (chị) công tác tại cơ quan Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã Thới Bình đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp tài liệu và những nội dung cần thiết để tác giả có thể hoàn thành đề án; - Quý thầy (cô), anh (chị), bạn bè, đồng nghiệp và người thân đã quan tâm, giúp đỡ tận tình, khích lệ, động viên, chia sẻ thông tin và cung cấp cho tôi những nguồn tư liệu, tài liệu hữu ích để tác giả hoàn thiện đề án; - Đặc biệt là lời cảm ơn chân thành đến TS. Vũ Thế Duy đã tận tình hướng dẫn, góp ý và tạo điều kiện cho tác giả hoàn thành đề án. Trong quá trình thực hiện đề án, mặc dù bản thân đã cố gắng hoàn thành đề án một cách nghiêm túc, đầy đủ. Nhưng do còn hạn chế về nhận thức và thời gian nghiên cứu nên chắn chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý từ quý thầy (cô) để đề án được hoàn chỉnh, góp phần đảm bảo mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. Xin trân trọng cảm ơn./. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 11 tháng 11 năm 2024 Học viên Lê Hoài Thư
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Cụm từ đầy đủ 1 UBND Ủy ban nhân dân 2 NTM Nông thôn mới
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Nội dung Trang 01 Bảng 2.1. Bảng thống kê dân số xã tính đến cuối năm 2022 26 Bảng 2.2. Bảng tổng hợp nguồn vốn thực hiện một số tiêu chí 02 41 xây dựng nông thôn mới nâng cao xã Thới Bình trong năm 2024 Bảng 2.3. Bảng tổng hợp kết quả khảo sát mức độ đánh giá thực 03 trạng tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao của 43 xã Thới Bình
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ STT Nội dung Trang Biểu đồ 2.1. Diện tích và dân số các ấp thuộc xã Thới Bình năm 01 27 2022 Biểu đồ 2.2. Cơ cấu trình độ chuyên môn đội ngũ cán bộ, công 02 34 chức xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau Biểu đồ 2.3. Cơ cấu lao động theo lĩnh vực của xã Thới Bình, 03 40 huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau Biểu đồ 2.4. Cơ cấu lao động theo trình độ của xã Thới Bình, 04 40 huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau 05 Hình 2.1. Bản đồ xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau 24 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã Thới 06 32 Bình
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ, đồ thị Mục lục MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề án ................................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề án ............................................................ 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................ 5 3.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 5 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án......................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu của đề án....................................................................... 6 6. Hiệu quả của đề án ................................................................................................ 7 7. Kết cấu của đề án................................................................................................... 8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO .......................................................................................................................... 9 1.1. Nông thôn mới nâng cao và xây dựng nông thôn mới nâng cao ................... 9 1.1.1. Khái niệm nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao .............................. 9 1.1.2. Tiêu chuẩn, tiêu chí đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao .................. 10 1.1.3. Nguyên tắc xây dựng nông thôn mới nâng cao ................................... 11 1.1.4. Sự khác nhau giữa nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao............ 12 1.2. Nội dung và chủ thể xây dựng nông thôn mới nâng cao ở địa bàn cấp xã .. 12 1.2.1 Những nội dung tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa bàn xã................................................................................................................. 12
1.2.2. Chủ thể có trách nhiệm xây dựng nông thôn mới nâng cao tại địa bàn xã ................................................................................................................................. 16 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao .... 20 1.3.1. Yếu tố điều kiện kinh tế ........................................................................ 20 1.3.2. Yếu tố điều kiện tự nhiên ...................................................................... 20 1.3.3. Yếu tố văn hóa – xã hội......................................................................... 21 1.3.4. Yếu tố chính trị...................................................................................... 21 1.3.5. Yếu tố Khoa học – Kỹ thuật.................................................................. 21 1.3.6. Yếu tố xu thế toàn cầu hóa .................................................................... 22 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1...................................................................................... 23 Chương 2. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TRÊN ĐỊA BÀN XÃ THỚI BÌNH, HUYỆN THỚI BÌNH, TỈNH CÀ MAU . 24 2.1. Tổng quan về xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau ...................... 24 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 24 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ...................................................................... 25 2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao tại xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau ...................................................................... 29 2.2.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch và ban hành những văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện ..................................................................................................... 29 2.2.2. Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật xây dựng nông thôn mới nâng cao ........................................................................................................... 31 2.2.3. Tổ chức bộ máy thực hiện về xây dựng nông thôn mới nâng cao ........ 32 2.2.4. Thực trạng phân công, phối hợp và tổ chức thực hiện các tiêu chuẩn nông thôn mới nâng cao .......................................................................................... 34 2.2.5. Thực trạng huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới nâng cao .... 40 2.2.6. Thực trạng về kiểm tra, giám sát về xây dựng nông thôn mới nâng cao ................................................................................................................................. 41 2.3. Đánh giá về những kết quả đạt được trong việc xây dựng nông thôn mới nâng cao tại xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau .................................... 45 2.3.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 45
2.3.2. Những hạn chế ...................................................................................... 46 2.3.3. Nguyên nhân của thành công và hạn chế .............................................. 48 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2...................................................................................... 50 Chương 3. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO TRÊN ĐỊA BÀN XÃ THỚI BÌNH, HUYỆN THỚI BÌNH, TỈNH CÀ MAU ................................................................................................................. 51 3.1. Giải pháp xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau................................................................................ 51 3.1.1. Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch, ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo xây dựng nông thôn mới nâng cao ............................................................. 51 3.1.2. Đổi mới nội dung, hình thức vận động, tuyên truyền ........................... 52 3.1.3. Củng cố Ban Chỉ đạo và tăng cường năng lực cho thành viên ............. 53 3.1.4. Tăng cường huy động nguồn lực xây dựng cơ sở hạ tầng NTM nâng cao............................................................................................................................ 53 3.1.5. Tăng cường công tác phối hợp, kết hợp giữa các cơ quan, ban, ngành có liên quan trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ................................................. 54 3.1.6. Nâng cao chất lượng hoạt động theo dõi, kiểm tra, giám sát, xây dựng nông thôn mới nâng cao .......................................................................................... 54 3.2. Lộ trình thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau ...................................................................... 55 3.2.1. Giai đoạn 2025 - 2030 ........................................................................... 55 3.2.1. Giai đoạn 2030 – 2050 .......................................................................... 55 3.3. Tổ chức thực hiện ......................................................................................... 55 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3...................................................................................... 58 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 59 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề án Hội nghị lần thứ năm của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã chỉ rõ: “Sau gần 15 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, với sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ, tổ chức đảng, sự chung sức, đồng lòng của toàn dân, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đã đạt được nhiều thành tựu rất to lớn. Nông nghiệp tiếp tục phát triển cả về quy mô và trình độ sản xuất, duy trì tăng trưởng ở mức khá cao, khẳng định vị thế quan trọng, là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia. Sản xuất kinh doanh nông nghiệp phát triển mạnh theo hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng khoa học - công nghệ, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng, phát huy lợi thế vùng, miền, địa phương, thích ứng với biến đổi khí hậu.” [4]. Đồng thời, nhằm thực hiện các nhiệm vụ mà Nghị quyết 19-NQ/TW đề ra, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 26/NQ-CP ngày 27 tháng 02 năm 2023 về Ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 19- NQ/TW ngày 16 tháng 6 năm 2022 của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 08 tháng 3 năm 2022 ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025. Sau 02 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 và tiến tới xây dựng nông thôn mới nâng cao, diện mạo nông thôn trên địa bàn xã Thới Bình đã có những điểm nổi bật. Bước đầu nhận thấy được những thay đổi về lối sống, nhận thức của người dân. Đồng thời, bộ mặt làng, xã cũng được đổi mới, cảnh quan sinh thái và môi trường được bảo vệ… Từ đó, đã đem lại những cơ hội phát triển và giúp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trên địa bàn xã.
2 Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình vẫn có những hạn chế như: Đây là một lĩnh vực mới, trong khi kinh nghiệm của cán bộ phụ trách lĩnh vực chưa cao, trong quá trình triển khai còn chú trọng xây dựng hạ tầng, chưa quan tâm nhiều đến các mô hình sản xuất mới, sự trông chờ ỷ lại của một số bộ phận cán bộ cơ sở, dân cư khá lớn, vẫn tồn tại quan niệm “xin - cho”, thu nhập từ nhiều nguồn trong đó nguồn chủ lực là nông nghiệp thì cũng không đồng nhất, không ổn định do tính chất thời vụ, giá cả thị trường nên việc thống kê, đánh giá để đạt chuẩn khó có thể giữ vững, tiềm lực đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn của doanh nghiệp là còn rất thấp so với nhu cầu thực tế, tính liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp không bền vững, tình trạng ô nhiễm môi trường nông thôn có xu hướng gia tăng, ứng phó rủi ro, biến đổi khí hậu còn hạn chế. Quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa cùng với việc quy hoạch và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương còn nhiều vướng mắc, hạn chế. Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài “Xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau” để thực hiện đề án thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề án Trong thời gian qua đã có nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu quan tâm và tập trung khai thác, nghiên cứu nội dung xây dựng NTM nâng cao nhưng mỗi công trình, đề tài, bài viết lại có những cách tiếp cận, mục đích và phạm vi nghiên cứu khác nhau để đưa ra những đánh giá, nhận xét, kiến nghị những giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả nội dung xây dựng NTM nâng cao. Một số công trình khoa học, tác phẩm, bài viết tiêu biểu đã được công bố làm nguồn tư liệu để tác giả thực hiện nghiên cứu liên quan đến đề án như: - Sách và tài liệu chuyên khảo: Bộ Nội vụ (2020), “Tài liệu của Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020”, Hà Nội. Tài liệu đã nêu rõ về nội dung nhận diện vấn đề bao gồm những kết quả đạt được,
3 những tồn tại, nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất những định hướng cho xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam. Trường Đại học Kinh tế (2022), Giáo trình Nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Nhà xuất bản Đại học quốc gia, Hà Nội. Giáo trình đã cung cấp những thông tin về cách tiếp cận truyền thống và hiện đại với vấn đề phát triển nông nghiệp, nông thôn từ khái niệm, đặc điểm, vai trò…cho đến nội dung và những điều kiện phát triển nông nghiệp, nông thôn gắn với bối cảnh phát triển mới của đất nước và thế giới. Tại phần phát triển nông thôn tác giả đã tập trung phân tích làm rõ các nội dung về khái niệm phát triển nông thôn, vai trò của nhà nước, cơ quan chuyên môn, doanh nghiệp và nhân dân trong quá trình phát triển nông thôn và một số quan điểm xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (2022), “Tài liệu Hội nghị toàn quốc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025”, Hà Nội. Trong phần báo cáo tóm tắt đã triển khai cụ thể các nội dung như: khung cơ chế, chính sách; các nhiệm vụ và những giải pháp cần phải thực hiện để hoàn thành Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. - Đề tài nghiên cứu khoa học và bài báo khoa học: PGS.TS. Lê Hải Bình (2011), “Xây dựng nông thôn mới - những vấn đề lí luận và thực tiễn”, Tạp chí Cộng sản. Bài viết đã nêu về những kết quả bước đầu đã đạt được trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Qua đó, cũng đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế và những vướng mắc, khó khăn trong việc thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn tới. PGS.TS. Nguyễn Linh Khiếu (2017), “Vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng nông thôn mới”, Tạp chí Cộng sản. Bài viết đã nêu lên những luận cứ, căn cứ chứng minh nông dân có vai trò chủ thể trong xây dựng nông thôn mới. Anh Quyền (2022), “Giai đoạn 2021-2025, xã nông thôn mới nâng cao phải đạt những tiêu chí gì?”, Tạp chí Kinh tế và dự báo. Bài viết đã nêu lên những quy định cụ thể xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025.
4 Thanh Trà (2024), “Nâng cao kiến thức về xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu”, Báo Nhân dân. Bài viết đã thống kê và phản ánh thực tế xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao trong cả nước, những định hướng xây dựng nông thôn mới nâng cao và những hạn chế cần phải khắc phục trong quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao. - Luận án tiến sĩ và luận văn thạc sĩ: Huỳnh Thanh Hiếu (2016), “Phát huy vai trò của nông dân trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay”, Luận án Tiến sĩ Triết học, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội. Luận án đã xác định tầm quan trọng cũng như vai trò của người nông dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới; chỉ ra và phân tích thực trạng về vai trò của nông dân trong xây dựng nông thôn mới ở Đồng bằng sông Cửu Long. Đưa ra các quan điểm, nhận định và đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm tăng cường, nâng cao vai trò của nông dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới ở Đồng bằng sông Cửu Long. Đào Hoàng Phương (2016), “Một số giải pháp xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Thái Nguyên”. Luận văn Thạc sĩ Kinh tế Nông nghiệp, Đại học Thái Nguyên, Thái Nguyên. Luận văn là công trình nghiên cứu khoa học về xây dựng nông thôn mới. Luận văn đã phân tích một cách đầy đủ và sâu sắc về thực trạng xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời, chỉ ra những kết quả, tồn tại và hạn chế trong tiến trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Từ đó, đề xuất, kiến nghị những giải pháp góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Thái Nguyên. Phạm Văn Lâm (2019), “Xây dựng nông thôn mới ở huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên”. Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành Chính quốc gia, Hà Nội. Luận văn đã nêu rõ một số khái niệm về nông thôn, nông thôn mới, quản lý nông thôn mới. Trình bày thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Qua đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Cùng một số đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công và các
5 chuyên ngành khác có liên quan đã công bố. Tuy nhiên, vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào tiếp cận trực tiếp công tác xây dựng nông thôn mới thuộc thẩm quyền UBND cấp xã, cụ thể là xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. Do đó, học viên thực hiện đề án với đề tài “Xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau” là một nội dung có phạm vi tiếp cận cụ thể, đảm bảo tính mới, không trùng lắp với các nội dung nghiên cứu trước đó, bổ sung lý luận khoa học quản lý và có tính ứng dụng thực tiễn cao. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao ở xã; phân tích làm rõ và đánh giá về thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao của xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. Qua đó, chỉ ra những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và kiến nghị, đề xuất các giải pháp có tính khả thi và lộ trình nhằm đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao tại đại phương. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là, hệ thống hóa cơ sở lý luận về nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao. Hai là, phân tích và đánh giá thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao của xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. Ba là, đề xuất giải pháp xây dựng nông thôn mới nâng cao tại xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án - Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý nhà nước của UBND xã Thới Bình trong việc xây dựng nông thôn mới nâng cao. Trong đó chủ thể quản lý là cơ quan quản lý Nhà nước của chính quyền cấp xã, đối tượng quản lý là tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao và biện pháp quản lý nhà nước thể hiện thông qua các công cụ quản lý đó là cơ chế chính sách, pháp luật, các kế hoạch, quy hoạch có liên quan đến xây dựng nông thôn mới nâng cao và trực tiếp tổ chức thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình.
6 - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: Tác giả tập trung nghiên cứu việc thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. Phạm vi thời gian: Các thông tin mà học viên thu thập để phân tích thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao tại xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau từ năm 2021-2024; các giải pháp và lộ trình mà học viên đưa ra để thực hiện xây dựng NTM nâng cao tại địa phương cho giai đoạn 2025 - 2030, 2030 - 2050. Phạm vi nội dung: Trong phạm vi đề án, tác giả tập trung nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao tại xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. 5. Phương pháp nghiên cứu của đề án Để phục vụ nghiên cứu đề án một cách có hiệu quả, tác giả đã sử dụng kết hợp đồng thời nhiều phương pháp nghiên cứu để bảo đảm nội dung nghiên cứu của đề án vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có ý nghĩa thực tiễn và khoa học như: - Phương pháp thu thập thông tin, dữ liệu, nghiên cứu tài liệu: Tác giả sử dụng phương pháp này nhằm thu thập, tổng hợp thông tin để có số liệu cụ thể, chính xác về các vấn đề liên quan, tìm hiểu một số loại tài liệu như: các văn bản pháp luật về nông nghiệp, giáo trình, các số liệu thống kê, các văn bản quản lý nhà nước về Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trường của UBND xã Thới Bình cũng như kế thừa những thành quả nghiên cứu của các tác giả đi trước... Qua đó, tác giả tiến hành thao tác phân tích số liệu, so sánh, đối chiếu nhằm làm sáng tỏ và giải quyết các vấn đề mà đề án đặt ra. - Phương pháp phân tích và tổng hợp: Tiến hành phân tích làm sáng tỏ, tìm hiểu sâu sắc về vấn đề đặt ra kết hợp với thao tác tổng hợp dữ liệu, thông tin và các tài liệu liên quan thành một hệ thống nhằm đưa ra những quan điểm, nhận định tổng quát nhất về vấn đề nghiên cứu. Đây là phương pháp chủ yếu và căn bản nhất được tác giả sử dụng xuyên suốt trong quá trình nghiên cứu đề tài. - Phương pháp thống kê: Phương pháp này được sử dụng nhằm chọn lọc,
7 tổng hợp và xử lý các dữ liệu cần thiết, phù hợp với nội dung nghiên cứu. Qua đó, cung cấp các số liệu, thông tin và tài liệu nhằm giúp cho kết quả nghiên cứu đề tài đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy cao. - Phương pháp so sánh: Để so sánh các nguồn dữ liệu, thông tin liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Từ đó, đưa ra cái nhìn bao quát, khách quan, các nhận định tổng thể, đầy đủ và có sự đối chiếu, xác thực về nội dung nghiên cứu, thực hiện tìm hiểu và so sánh việc xây dựng nông thôn mới nâng cao giữa các năm của UBND xã Thới Bình. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phương pháp này được sử dụng để thu thập các dữ liệu, số liệu và thông tin mang tính định lượng. Phương pháp này thực hiện thông qua các điều tra bằng hình thức dùng phiếu khảo sát để thu thập ý kiến đánh giá của đối tượng. Mục đích của các khảo sát nhằm xem xét đánh giá của đối tượng được khảo sát đối với đánh giá thực trạng công tác tuyên truyền, phổ biến, chính sách, pháp luật về xây dựng nông thôn mới nâng cao của xã Thới Bình. 6. Hiệu quả của đề án - Trong hoạt động học tập, nghiên cứu khoa học: - Đề án nhằm khẳng định sâu sắc hơn mối quan hệ biện chứng giữa nông nghiệp – nông dân – nông thôn trong công cuộc xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao. Đồng thời, làm rõ vai trò của của nông dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao ở xã Thới Bình. - Đề án nhằm làm sáng tỏ nguyên tắc gắn lý luận với thực tiễn trong việc xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã. Đồng thời, xuất phát từ tình hình thực tiễn tại địa phương để điều chỉnh, thay đổi và hoàn thiện lý luận qua việc hình thành hệ thống các nguyên tắc để làm căn cứ xây dựng các giải pháp có tính khả thi cao nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình hiện nay. - Trong hoạt động thực tiễn: Đề án là công trình khoa học có giá trị tham khảo phục vụ cho học tập, giảng dạy và nghiên cứu về khoa học quản lý, quản trị địa phương và góp phần xây dựng
8 lộ trình thực hiện các tiêu chí về xây dựng nông thôn mới nâng cao trong giai đoạn mới tại địa phương. Trong điều kiện thực tiễn, xã Thới Bình đang xây dựng kế hoạch, chính sách tăng cường và hoàn thiện tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao theo Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; đề tài sẽ cung cấp những căn cứ khoa học, pháp lý cũng những luận chứng khoa học từ thực tiễn trong thời gian qua để các cơ quan liên quan có cơ sở bổ sung các nội dung về thực trạng và giải pháp xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. 7. Kết cấu của đề án Ngoài lời cảm ơn, lời cam đoan, danh mục các từ viết tắt, danh mục các bảng, danh mục các hình vẽ và đồ thị, mục lục, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, đề án được kết cấu thành 03 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới nâng cao Chương 2: Thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình Chương 3: Giải pháp và lộ trình thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao trên địa bàn xã Thới Bình
9 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO 1.1. Nông thôn mới nâng cao và xây dựng nông thôn mới nâng cao 1.1.1. Khái niệm nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao Có nhiều khái niệm về “nông thôn” được nhiều tác giả nghiên cứu quan niệm, trong đó tác giả khái quát lại một số quan điểm, khái niệm cơ bản sau đây: Trong quyển Hệ thống chính trị ở cơ sở nông thôn nước ta hiện nay, GS, TS Hoàng Chí Bảo khẳng định: “Nông thôn là khái niệm đã trải qua nhiều hình thức tên gọi khác nhau như “làng”, “xã”, “thôn” trong suốt thời gian kéo dài gần 1.000 năm Bắc thuộc, và như vậy, trong mỗi giai đoạn khác nhau ấy, nội hàm cũng như ngoại diên của khái niệm “nông thôn” cũng có sự biến đổi” [10]. Song, những yếu tố bản chất cốt lõi của nông thôn vẫn cơ bản giữ vững ổn định. GS, TS Hoàng Chí Bảo kết luận: “Đó không chỉ là một không gian sinh tồn, một môi trường kinh tế - sản xuất với nghề trồng lúa nước cổ truyền mà còn là một không gian xã hội và cảnh quan văn hóa đã xây đắp nên nền tảng văn hóa, bản sắc văn hóa, tạo thành lối sống, tâm hồn, cốt cách và bản lĩnh của người Việt, của dân tộc Việt Nam sau này” [10]. Theo “Điều 1.” Thông tư số 54/TT-BNNPTNT ngày 21/8/2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định: “Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Uỷ ban nhân dân xã" [2]. Nông thôn mới (NTM) là khái niệm có phạm vi rất rộng, bao gồm nhiều lĩnh vực như: chính trị-kinh tế-xã hội do các bộ phận dân cư tạo thành. NTM vừa chứa đựng yếu tố của cái cũ vừa có bước phát triển trên mọi mặt đời sống kinh tế- văn hóa - xã hội ở nông thôn. Như vậy, phạm vi lãnh thổ NTM tương đương với lãnh thổ nông thôn bằng đơn vị hành chính “xã” (khác với “cấp xã”: bao gồm cả xã, phường, thị trấn). Đặc trưng kinh tế - xã hội của NTM là địa bàn sinh sống của dân cư nông thôn và là nơi tổ chức các hoạt động sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp. Nông thôn mới là “xã” có sự đổi mới về chất của cả ba nhân tố tạo thành: môi
10 trường nông thôn mới, sản xuất kinh doanh nông nghiệp mới và con người nông dân mới. Theo PGS, TS Vũ Văn Phúc, “NTM vừa bao hàm chức năng lịch sử vốn có của nông thôn là vùng nông dân quần tụ trong đơn vị làng xã và chủ yếu làm nông nghiệp, vừa có những thuộc tính khác với nông thôn truyền thống, đó là: làng xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện đại; sản xuất phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hóa; đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn ngày càng được nâng cao; giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, phát triển; xã hội nông thôn an ninh tốt, quản lý dân chủ” [20]. NTM còn thực hiện chức năng rất quan trọng - chức năng sinh thái do vậy, xây dựng NTM cần hạn chế việc xây dựng bê – tông hóa các làng quê truyền thống. Tóm lại, NTM phải là một nông thôn truyền thống và hiện đại. Những đặc trưng của nông thôn xưa cần được kế thừa và phát huy, đồng thời cũng phải tiếp nhận các yếu tố hiện đại, điều này được thể hiện thông qua đời sống, sinh hoạt,… của người dân. Xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025 được quy định cụ thể tại Quyết định số 318/QĐ-TTg, ngày 08 tháng 3 năm 2022 của Thủ tướng chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025. 1.1.2. Tiêu chuẩn, tiêu chí đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao Xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 cần đạt một số tiêu chí sau: Một là, xã đạt chuẩn nông thôn mới (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025); Hai là, xã đạt 19 tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 – 2025, nội dung các tiêu chí được xác định theo Mục 2 Phụ lục II ban hành kèm theo Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 08 tháng 3 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ, gồm: Quy hoạch; Giao thông; Thủy lợi và phòng, chống thiên tai; Điện; Giáo dục; Văn hóa; Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn; Thông tin và Truyền thông; Nhà ở dân cư; Thu nhập; Nghèo đa chiều; Lao động; Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn; Y tế; Hành chính công; Tiếp cận pháp luật; Môi trường; Chất lượng môi