Đề tài: Chuyên đề cây cao su

Chia sẻ: Le Huu Tuyen | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

493
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tầng mộc thiêm: còn gọi là lớp da me, là lớp ngoài cùng của vỏ gồm các tế bào chết nên thường cứng, xù xì. Đây là lớp bảo vệ cho các lớp bên trong. Lớp trung bì: còn gọi là da cát, có thể phân biệt thành 2 lớp: lớp ngoài là da cát thô, có nhiều tế bào đá. Lớp trong là da cát nhuyễn, số tế bào đá ít và nhỏ hơn lớp ngoài, có chứa một ít ống mủ, tuy nhiên các ống mủ này ít hoạt động nên lớp vỏ này chứa rất ít mủ....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Chuyên đề cây cao su

BÁO CÁO THỰC TẬP Đề tài Chuyên đề cây cao su
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU .................................................................................................................6 Tham gia biên soạn: ............................................................................................................8 MỤC LỤC ............................................................................................................................8 Trang ...................................................................................................................................9 Bài 2: Thu hái hạt giống…………………………………………… .......................................9 Bài 4: Làm đất……………………………………………………… ......................................9 Bài 7: Lập vườn nhân……………………………………………… .......................................9 Bài 3: Trồng cây………………………………………………… ...........................................9 Mô đun 3: Khai thác và bảo quản mủ cao su……………………………… ............................9 Bài 2: Thiết kế miệng cạo………………………………… ....................................................9 Bài 4: Cạo mủ cao su………………………………………………… ....................................9 MÔ ĐUN 1 ...........................................................................................................................9 Mục tiêu mô đun: ............................................................................................................ 10 Các bài dạy trong mô đun: ........................................................................................... 10 BÀI 1 .................................................................................................................................. 11 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 11 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 11 1. Nguồn gốc và công dụng của cây cao su .......................................................................... 11 Hình 1-01: Các sản phẩm mủ cao su ................................................................................... 12 Hình 1-02: Các sản phẩm gỗ cao su .................................................................................... 14 2. Mô tả thực vật, sinh lý cây cao su: Cây cao su có chu kỳ sống đ ược giới hạn từ 30-40 năm, trong đó chia ra làm 2 thời kỳ: ............................................................................................. 16 Hình1-03: Hệ thống rễ cây cao su ....................................................................................... 17 Hình 1-04: Lá cao su ........................................................................................................... 18 Hình 1-05: Hoa cao su ........................................................................................................ 19 Hình 1-06: hạt cao su .......................................................................................................... 20 Hình 1-07: Quả cao su ........................................................................................................ 21 Hình 1-08: Cấu tạo vỏ cao su .............................................................................................. 23 3. Điều kiện sinh thái ........................................................................................................... 23 2. Các bước và cách thức thực hiện công việc: ...................................................... 24 Hình 1-09: Lô cao su kiến thiết cơ bản ................................................................................ 25 Hình 1-10: Lô cao su kinh doanh......................................................................................... 26 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 26 4. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập ..................................................................... 27 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 27 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 27 BÀI 2 .................................................................................................................................. 27 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 27 Học xong bài này học viên có khả năng ............................................................................... 27 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 27 Hình 1-13: Hạt giống RRIM 600 ......................................................................................... 29 2. Các bước và cách thức thực hiện công việc: ...................................................... 30 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học học viên: ............................................. 30 4. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập ..................................................................... 31
5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 31 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 31 BÀI 3 .................................................................................................................................. 32 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 32 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 32 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 32 2.1. Các bước thực hiện ....................................................................................................... 32 Hình 1-14: Đập hạt ............................................................................................................. 33 Hình 1-15: Ngâm hạt........................................................................................................... 34 2.2. Tiêu chuẩn thực hiện .................................................................................................... 34 2.3. Cách thức thực hiện: ..................................................................................................... 34 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 35 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:35 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 36 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 36 BÀI 4 .................................................................................................................................. 36 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 36 1. Làm vườn ươm ................................................................................................................ 36 Hình 1-16: Các loại bầu ...................................................................................................... 38 Hình 1-17: Đào rãnh tạo cây stum trần ............................................................................... 39 Hình 1-18: Vườn ươm stum ................................................................................................. 40 Hình 1-19: Cắm stum tạo cây bầu ....................................................................................... 40 Hình 1-20: Vườn ương bầu.................................................................................................. 41 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 41 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 42 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:42 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 43 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 43 BÀI 5 .................................................................................................................................. 43 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 43 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 43 Hình 1-21: Các dạng hạt nảy mầm ...................................................................................... 44 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 46 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 46 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:47 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 48 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 48 BÀI 6 .................................................................................................................................. 48 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 48 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 48 Hình 1-23: Mắt vảy cá......................................................................................................... 49 Hình 1-24: Xác định vị trí mở cửa sổ ................................................................................... 51
Hình 1-25: Mở cửa sổ gốc ghép .......................................................................................... 52 Hình 1-26: Cắt mắt ghép ..................................................................................................... 53 Hình 1-27: Bóc mắt ghép..................................................................................................... 53 Hình 1-28: Đặt mặt ghép vào cửa sổ ................................................................................... 54 Hình 1-29: Quấn dây băng .................................................................................................. 55 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 55 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 56 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:57 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 57 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 57 BÀI 7 .................................................................................................................................. 58 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 58 Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc:............................................................. 58 Hình 1-30: Vườn nhân......................................................................................................... 58 1. Chuẩn bị đất: Đất được khai hoang và rà rễ cẩn thận, sau đó cày bừa và san bằng. ........... 59 2. Trồng cây ........................................................................................................................ 59 3. Chăm sóc......................................................................................................................... 59 Hình 1-31: Tưới nước bằng vòi phun tự động ..................................................................... 60 4. Sản xuất gỗ ghép ............................................................................................................. 60 Đáp án câu hỏi trắc nghiệm MĐ1: ............................................................................... 63 MÔ ĐUN 2 ......................................................................................................................... 64 Mục tiêu: ........................................................................................................................... 64 Các bài dạy trong mô đun: ........................................................................................... 64 BÀI 1 .................................................................................................................................. 65 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 65 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 65 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 67 2.1. Các bước thực hiện: ...................................................................................................... 67 2.2. Tiêu chuẩn thực hiện: ................................................................................................... 67 2.3. Cách thức thực hiện: ..................................................................................................... 67 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:68 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 69 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 69 BÀI 2 .................................................................................................................................. 69 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 69 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 69 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 70 2.1. Các bước thực hiện: ...................................................................................................... 70 Hình 2-01: Cuốc hố ............................................................................................................. 72 Hình 2-02: Đánh dấu điểm trồng ......................................................................................... 73 2.2. Tiêu chuẩn thực hiện: ................................................................................................... 73 2.3. Cách thức thực hiện: ..................................................................................................... 74 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 74 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:74
5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 75 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 75 BÀI 3 .................................................................................................................................. 76 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 76 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 76 Hình 2-03: Trồng cây stum trần và bảo vệ mắt ghép............................................................ 78 Hình 2-04: Trồng cây bầu ................................................................................................... 79 2. Các bước và cách thức thực hiện: ................................................................................. 80 Không ém chặt đất, rễ cây stum trần bị cong........................................................................ 81 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: .................................................... 81 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:82 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 83 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 83 BÀI 4 .................................................................................................................................. 83 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 83 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 83 1.1. Giai đoạn kiến thiết cơ bản ........................................................................................... 83 Hình 2-05: Bón phân cây cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản ............................................... 85 1.2. Giai đoạn kinh doanh .................................................................................................... 86 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 86 2.1. Các bước thực hiện ....................................................................................................... 86 2.2. Tiêu chuẩn thực hiện .................................................................................................... 87 2.3. Cách thức thực hiện: ..................................................................................................... 87 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 87 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:88 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 88 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 88 BÀI 5 .................................................................................................................................. 89 Mục tiêu bài: .................................................................................................................... 89 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 89 1.1.1. Bệnh phấn trắng (hình 2-06) ...................................................................................... 89 1.1.2. Bệnh héo đen đầu lá (hình 2-07) ................................................................................ 90 1.1.3. Bệnh nấm hồng (hình 2-08) ....................................................................................... 90 1.1.3. Bệnh loét sọc mặt cạo (hình 2-09) .............................................................................. 90 1.1.4. Bệnh khô mặt cạo (hình 2-10) .................................................................................... 91 Hình 2-10: Bệnh khô mặt cạo .............................................................................................. 91 Hình 2-11: Phun thuốc ........................................................................................................ 92 2. Các bước và cách thức thực hiện:......................................................................... 93 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ..................................................... 93 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc:94 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................... 95 6. Những điểm cần ghi nhớ: ........................................................................................ 95
Đáp án câu hỏi trắc nghiệm MĐ2: ............................................................................... 95 MÔ ĐUN 3 ......................................................................................................................... 96 Mục tiêu: ........................................................................................................................... 96 Các bài dạy trong mô đun: ........................................................................................... 96 BÀI 1 .................................................................................................................................. 97 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ........................................................ 97 1. Các yêu cầu kỹ thuật trong việc khai thác mủ .................................................................. 97 Hình 3-01: Độ sâu cạo mủ................................................................................................... 99 Hình 3-02: Các loại dụng cụ cạo mủ ................................................................................. 101 2. Máng chắn nước mưa đường cạo ................................................................................... 101 3. Kiểm tra kỹ thuật cạo mủ ............................................................................................... 102 4. Qui ước đánh dấu vi phạm kỹ thuật: Lỗi kỹ thuật ghi trên thân cây ngay chỗ phạm lỗi bằng phấn màu trên cây kiểm tra: ............................................................................................... 102 2. Các bước và cách thức thực hiện công việc: .................................................... 103 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ................................................... 103 4. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập: .................................................................. 103 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................. 103 6. Những điểm cần ghi nhớ: ...................................................................................... 103 BÀI 2 ................................................................................................................................ 104 Mục tiêu bài: .................................................................................................................. 104 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ...................................................... 104 2. Các bước và cách thức thực hiện:....................................................................... 105 Hình 3-03: Vệ sinh thân cây .............................................................................................. 106 Hình 3-04: Đo đường kính thân cây .................................................................................. 107 Hình 3-05: Đánh dấu các vị trí trên ranh tiền .................................................................... 108 Hình 3-06: Chia đôi thân cây ............................................................................................ 109 Hình 3-07: Xoi mương tiền ................................................................................................ 110 Hình 3-08: Đánh dấu hao dăm .......................................................................................... 111 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ................................................... 112 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc: .......................................................................................................................................... 112 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................. 113 6. Những điểm cần ghi nhớ: ...................................................................................... 113 BÀI 3 ................................................................................................................................ 114 Mục tiêu bài: .................................................................................................................. 114 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ...................................................... 114 Hình 3-08: Thiết kế mở miệng cạo ..................................................................................... 115 2. Các bước và cách thức thực hiện:....................................................................... 115 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ................................................... 116 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc: .......................................................................................................................................... 116 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................. 117 6. Những điểm cần ghi nhớ: ...................................................................................... 117
BÀI 4 ................................................................................................................................ 118 Mục tiêu bài: .................................................................................................................. 118 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ...................................................... 118 Hình 3-09: Mủ sau khi cạo ................................................................................................ 119 Hình 3-10: Độ dày hao dăm .............................................................................................. 120 Hình 3-11: Cạo trung bình ................................................................................................ 121 Hình 3-12: Cạo thấp.......................................................................................................... 122 2. Các bước và cách thức thực hiện:....................................................................... 122 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ................................................... 123 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc: .......................................................................................................................................... 124 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................. 124 6. Những điểm cần ghi nhớ: ...................................................................................... 125 BÀI 5 ................................................................................................................................ 125 Mục tiêu bài: .................................................................................................................. 125 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: ...................................................... 125 2. Các bước và cách thức thực hiện:....................................................................... 126 Kiểm tra không kỹ phương tiện vận chuyển trước khi sử dụng .......................................... 126 3. Bài tập và sản phẩm thực hành của học viên: ................................................... 126 4. Đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu và tiêu chuẩn thực hiện công việc: .......................................................................................................................................... 127 5. Tài liệu học tập, tài liệu tham khảo và địa chỉ các trang web liên quan tới bài dạy: .................................................................................................................................. 128 6. Những điểm cần ghi nhớ: ...................................................................................... 128 Đáp án câu hỏi trắc nghiệm MĐ3: ............................................................................. 128 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 129 LỜI GIỚI THIỆU
Những năm gần đây được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước với các chương trình xoá đói giảm nghèo nhanh và bền vững, phát triển kinh tế xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Ở các tỉnh miền núi và biên giới nhất là các tỉnh Tây Nguyên phong trào phát triển cây cao su nhanh về số lượng nhưng chưa đảm bảo về chất lượng vì thiếu tài liệu để nghiên cứu, giảng dạy, học tập và áp dụng. Trước yêu cầu này, được sự hỗ trợ của dự án Voctech, Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn, Trường Cao đẳng nghề Cơ điện - Xây dựng và Nông lâm Trung bộ đã xây dựng được một chương trình khung cho đào tạo nghề Trồng cao su theo mô đun nhằm đáp ứng nguyện vọng của đông đảo bà con nông dân. Tuy nhiên với chương trình này nếu triển khai ngay vào giảng dạy thì học sinh và giáo viên sẽ gặp nhiều khó khăn về tài liệu học tập và giảng dạy và có thể có sự thiếu thống nhất khi cụ thể hoá các nội dung kiến thức, kỹ năng giảng dạy và học tập. Để khắc phục khó khăn này và hoàn thiện chương trình đào tạo nghề Trồng cao su, trường chúng tôi tiếp tục được sự hỗ trợ của dự án biên soạn chương trình khung trình độ sơ cấp nghề Trồng cao su và tài liệu dùng cho giáo viên, tài liệu dùng cho học sinh do: - Đỗ Thị Thuỷ - Chủ biên - Mai Thị Kim Dung - Thành viên - Đậu Văn Ất - Thành viên Trong quá trình biên soạn chúng tôi dựa vào các hướng dẫn về phát triển chương trình đào tạo nghề theo mô đun, nghiên cứu một số tài liệu của Tiến sỹ Nguyễn Thị Huệ và của Tập đoàn Cao su Việt Nam đồng thời khảo sát và xin ý kiến tham gia của các bên liên quan là các Nông trường trong khu vực Gia Lai, Kon Tum; các Trường trong Bộ có cùng nghề đào tạo, nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm cho học viên sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên lần đầu tiên biên soạn loại tài liệu này với kinh nghiệm và trình độ có hạn, thời gian tập trung để biên soạn hạn chế nên không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp của các đồng nghiệp và các bên liên quan khác để bộ tài liệu được hoàn thiện hơn. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn các đơn vị và cá nhân: Dự án Voctech, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Nông trường Đoàn Kết thuộc Công ty cao su ChưPrông, Nông trường ĐăkT’re công ty cao su Kon Tum ...và các bạn đồng nghiệp đã đóng góp ý kiến để chúng tôi hoàn thành được bộ tài liệu này.
Tham gia biên soạn: 1. Đỗ Thị Thuỷ (chủ biên) 2. Mai Thị Kim Dung 3. Đậu Văn Ất MỤC LỤC
Trang Lời giới thiệu……………………………………………………………... Mô đun 1: Tạo cây giống cao su ...………………………………………. Bài 1: Giới thiệu chung về cây cao su……………………………. Bài 2: Thu hái hạt giống…………………………………………… Bài 3: Xử lý hạt giống……………………………………………… Bài 4: Làm đất……………………………………………………… Bài 5: Gieo hạt…………………………………………………… Bài 6: Ghép mắt………………………………………………….. Bài 7: Lập vườn nhân……………………………………………… ơ Mô đun 2: Trồng và chăm sóc cao su…………………………………… Bài 1: Phát dọn thực bì………………………………………….. Bài 2: Cuốc, lấp hố…………………………………………….. Bài 3: Trồng cây………………………………………………… Bài 4: Làm cỏ, tủ gốc, bón phân, tỉa chồi .......................................... Bài 5: Pha-phun thuốc phòng trị bệnh…………………………. Mô đun 3: Khai thác và bảo quản mủ cao su……………………………… Bài 1: Những qui định chung về kỹ thuật khai thác và bảo quản mủ cao su……………………………………………… ………………………… Bài 2: Thiết kế miệng cạo………………………………… Bài 3: Mở miệng cạo mủ………………………………………….. Bài 4: Cạo mủ cao su………………………………………………… Bài 5: Nhập mủ và vệ sinh dụng cụ…………………………………….. Tài liệu tham khảo……………………………………………………….. MÔ ĐUN 1 TẠO CÂY GIỐNG CAO SU
(Mã mô đun: MĐ1) Mục tiêu mô đun: Kết thúc mô đun này học viên có khả năng:  Về kiến thức: + Trình bày được công dụng của cây cao su + Trình bày được đặc điểm hình thái và đặc tính sinh thái của cây cao su + Trình bày được trình tự các biện pháp kỹ thuật để tạo được sản phẩm giống cao su stum trần, cây bầu và bầu tầng lá + Trình bày được kỹ thuật làm vườn nhân để cung cấp nguyên liệu cho việc ghép mắt tạo cây giống  Về kỹ năng: + Thực hiện được phương pháp làm đất tại vườn ươm để gieo trồng tạo cây giống + Lựa chọn đúng hạt giống để gieo trồng tạo gốc ghép + Chuẩn bị đủ mắt ghép đảm bảo cung cấp cho việc nhân giống + Thực hiện được qui trình ghép mắt để tạo ra cây giống: stum trần, cây bầu và bầu tầng lá + Chăm sóc cây giống trong vườn đảm bảo tiêu chuẩn xuất vườn  Về thái độ: + Có ý thức bảo vệ môi trường, an toàn lao động + Có trách nhiệm với quá trình sản xuất và sản phẩm do mình làm ra, đảm bảo sản phẩm có nguồn gốc mang lại hiệu quả kinh tế cao. Các bài dạy trong mô đun: Tên bài Thời lượng (giờ học) Địa điểm Mã Loại bài bài Tổng Lý Thực Kiểm dạy số thuyết hành tra Hội trường M1-01 18 10 7 01 Giới thiệu Lý chung về cây thuyết cao su M1-02 07 07 Thu hái hạt Vườn cao su Tích giống hơp và vườn của hộ gia đình M1-03 14 14 Xử lý hạt Vườn cao su Tích
giống hơp và vườn của hộ gia đình Làm đất M1-04 16 16 Vườn của hộ Tích hợp gia đình Gieo hạt M1-05 07 07 Vườn của hộ Tích hợp gia đình Ghép mắt M1-06 22 21 01 Vườn ươm Tích hợp của NT và vườn của hộ gia đình Hội trường M1-07 06 06 Lập vườn Lý thuyết nhân Tổng số 90 23 65 02 BÀI 1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÂY CAO SU (Mã bài: M1-01) Mục tiêu bài: Học xong bài này học viên có khả năng:  Trình bày được công dụng cây cao su  Mô tả được đặc điểm hình thái và đặc điểm sinh lý của cây cao su  Viết được bản thu hoạch sau khi tham quan vườn cao su 1. Kiến thức cần thiết để thực hiện công việc: 1. Nguồn gốc và công dụng của cây cao su 1.1. Nguồn gốc: Cây cao su có nguồn gốc ở lưu vực sông Amazoon (Nam mỹ). Tại đây nó mọc hoang dại trên khu vực rộng lớn 5-6 km2 bao gồm nhiều quốc gia như Bra zil, Bolivia, Columbia, Peru, Venezuela, Ecuador…Trước năm 1912 tất cả các cây cao su trên thế giới là cây cao su lấy từ cây mọc hoang dại trong rừng, và Brazin là nước độc quyền xuất khẩu cây cao su
Ở Việt nam năm 1897, Raoul là một dược sỹ hải quân người Pháp lấy được một số hạt giống cao su Giava về gieo ở trạm thí nghiệm ở vườn ông Yêm (Bến cát-Sông bé) và một số hạt gửi cho bác sỹ Yersin ở Nha Trang, ông lấy số hạt này và xin thêm một số hạt ở Colombo trồng tại suối dầu Nha trang thành vườn cây cao su đầu tiên ở Việt nam. Lịch sử cây cao su ở Việt nam bắt đầu từ đây và phát triển 1.2. Công dụng Hình 1-01: Các sản phẩm mủ cao su 1.2.1. Các sản phẩm kinh tế (hình 1-01): Sản phẩm chủ yếu của cây cao su là mủ. Mủ cao su là nguyên liệu không thể thiếu được trong đời sống hàng ngày của con người. Các sản phẩm cao su có thể chia ra thành các loại chính như sau:
Làm vỏ, ruột xe: Vỏ xe đạp, xe gắn máy đến các loại xe du lịch, xe tải và cả đến vỏ ruột máy bay. Ngành kỹ nghệ này sản xuất khoảng 70% lượng cao su thiên nhiên sản xuất trên thế giới Các vật dụng thông dụng: ống dẫn nước, dày dép, vải không thấm thấm nước, dụng cụ gia đình, y tế, thể dục thể thao, đồ chơi trẻ em… Các gối đệm chống xóc như gối đệm cầu, gối đệm nhà chống động đất Các sản phẩm cao su xốp: nệm, găng tay, bong bóng, thuyền cao su 1.2.1.1. Gỗ cao su: Cao su khi thanh lý còn 200 cây với sản lượng gỗ bình quân là 0,25-0,30m3 gỗ/ cây thì mỗi ha cao su có được 50-60m3 gỗ và một khối lượng củi ước lượng từ 30-40% lượng gỗ. Hiện nay với sự phát triển của công nghệ gỗ dán, gỗ ghép, gỗ ép yêu cầu sử dụng gỗ với đường kính nhỏ hơn thì trữ lượng gỗ cao su trên mỗi ha có thể sử dụng được nâng cao hơn rất nhiều. Hiện nay, với kỹ thuật ngâm tẩm thích hợp, gỗ cao su được nâng cấp và đa dạng hóa trong sử dụng để sản xuất ván sàn, gỗ bao bì, vật dụng gia đình (bàn, ghế, tủ , giường…) và đồ chơi trẻ em, ngoài ra còn làm bột giấy (hình 1-02). Giá gỗ cao su trên thế giới trong các năm 1990-1994 dao động từ 600-900USD/m3. Hiện nay tại Thái lan, Mã lai, Indonesia, mỗi nước sản xuất được 1 triệu m3 cao su mỗi năm, các nước khác như Ấn độ, Trung quốc, Srilanka, các nước Châu Phi, các nước Nam Mỹ… sản xuất chung đ ược khoảng 0,5 triệu m3 gỗ cao su mỗi năm. Như vậy mỗi năm các diện tích cao su sẵn có trên thế giới đã cung cấp khoảng 3,5 triệu m3 gỗ cao su.
Hình 1-02: Các sản phẩm gỗ cao su 1.2.1.2. Dầu, hạt cao su: Mỗi ha cao su trong suốt chu kỳ sống có thể cho 700 -1000 kg dầu hạt. Ngay sau khi rơi rụng, hạt cao su thường chứa tỷ lệ dầu 15-20%, khi tồn trữ tỷ lệ dầu giảm còn 10-12%. Nhân hạt cao su ngoài thành phần dầu còn chứa một
tỷ lệ đáng kể Protein nên bánh dầu của hạt sau khi ép được dùng làm thức ăn gia súc bằng cách pha trộn với cám theo một tỉ lệ thích hợp Sử dụng dầu hạt cao su làm sơn và véc ni Làm xà phòng : dầu cao su có thể sản xuất xà phòng mềm, nếu pha với các loại dầu khác có thể sản xuất xà phòng cứng Là một trong các chất độn để pha chế mủ cao su Ngoài ra, dầu hạt cao su khi được xử lý thích hợp có thể sử dụng như các loại dầu thực vật khác 1.2.1.3. Các sản phẩm khác: Ngoài các sản phẩm kể trên, trong vườn cây cao su còn có thể thu được các sản phẩm do các cây trồng giữa hàng cao su trong thời gian kiến thiết cơ bản như: Cây thảm phủ: Ngoài tác dụng bảo vệ đất chống xói mòn, cung cấp một phần dinh dưỡng cho đất, mỗi ha cao su có trồng cây thảm phủ có thể sản xuất được 40-50 kg hạt giống Cây trồng xen: Các cây lương thực là nguồn thu hoạch đáng kể cho nông dân ở dạng tiểu điền và công nhân ở các đại điền từ năm thứ 1 đến năm thứ 4 sau khi trồng. Có thể thu được 500-1000 kg thóc/ha/năm Chăn nuôi: Ở những nơi thuận tiện, việc chăn nuôi gia súc thu được nhiều lợi nhuận. Vườn cao su tiểu điền có thể chăn nuôi gia cầm vì trong vườn thông thoáng vật nuôi ít bị bệnh, nhiều thức ăn (như mối, các loại côn trùng khác) 1.2.2. Tác dụng đối với môi trường và xã hội 1.2.2.1. Bảo vệ môi trường sinh thái: Cây cao su trồng được trên đất trống đồi núi trọc, chống xói mòn bảo vệ đất rất tốt nhờ vào tán lá của cây cao su rậm che phủ toàn bộ mặt đất. Ngoài ra cây cao su có thể sử dụng như một dạng cây rừng mà sản phẩm chủ yếu là gỗ cao su có giá trị kinh tế cao 1.2.2.2. Ổn định xã hội và tạo công ăn việc làm: Việc trồng, chăm sóc và khai thác cây cao su đòi hỏi một lực lượng lao động khá lớn (bình quân 2,3-3,5 ha) và ổn định lâu dài suốt 30 - 40 năm, cho nên trên các di ện tích trồng cao su với quy mô trung bình đến lớn, một số lượng công nhân ổn định trong thời gian dài. Việc trồng cao su còn có tác dụng tham gia phân bố dân cư hợp lý giữa vùng thành thị và nông thôn, thu hút lao động cho các vùng trung du, miền núi, vùng định cư của các vùng dân tộc ít người 1.2.2.3. Ổn định an ninh quốc phòng: Nhờ vào việc tổ chức xã hội ổn định nên cây cao su còn được trồng ở các vùng biên giới nhằm tạo sự ổn định an ninh quốc phòng.
Vừa làm kinh tế vừa làm nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ các vùng biên giới bằng cách xây dựng các diện tích cao su thường được giao các đơn vị quốc phòng 2. Mô tả thực vật, sinh lý cây cao su: Cây cao su có chu kỳ sống được giới hạn từ 30- 40 năm, trong đó chia ra làm 2 thời kỳ: Thời kỳ kiến thiết cơ bản (KTCB): là khoảng thời gian từ lúc trồng đến khi đưa vào khai thác (cạo mủ), thường từ 5- 7 năm tùy theo điều kiện sinh thái và chăm sóc Thời kỳ kinh doanh (KD): là thời gian khai thác mủ cây, từ 25-30 năm từ lúc bắt đầu cạo mủ đến lúc hạ cây. Ngoài ra còn đặc điểm cần lưu ý là khác với cây cao su hoang dại ở dạng cây thực sinh (cây phát triển từ hạt). Cây cao su nhân trồng dưới dạng ghép thân hình trụ có một mối ghép (chân voi), phình to ra ở vị trí ngay phía trên mặt đất 2.1. Rễ: rễ cao su như các cây gỗ khác, có 2 loại rễ là rễ cọc và rễ bàng (hình 1-03) 2.1.1. Rễ cọc (rễ cái, rễ trụ): Rễ cọc đảm bảo cho cây cắm sâu vào đất, giúp cây chống đổ ngã và đồng thời hút nước và muối khoáng từ các tầng đất sâu. Rễ cọc cây cao su phát triển rất sâu, nhất là khi gặp đất có cấu trúc tốt rễ sâu trên 10m 2.1.2. Rễ bàng (rễ hấp thụ): Hệ thống rễ bàng phát triển rất rộng, phần lớn rễ bàng nằm ở lớp đất mặt cụ thể là 50% ở lớp đất sâu 0-7,5cm, đặc biệt ở các lớp đất nghèo kém tơi 70% rễ tập trung ở chiều sâu này
Hình1-03: Hệ thống rễ cây cao su 2.2. Lá (hình 1-04): Lá cao su là lá kép gồm 3 lá chét với phiến lá nguyên mọc cách. Khi trưởng thành màu xanh đậm ở mặt trên lá màu nhạt hơn mặt dưới. Lá gắn với cuống lá thành một góc 180o cuống lá dài 100cm, lá chét có hình bầu dục hơi dài hoặc hơi tròn, lá cao su tập trung thành từng tầng
Hình 1-04: Lá cao su
2.3. Hoa (hình 1-05): Cây cao su từ 5-6 tuổi trở lên bắt đầu trổ hoa và thường mỗi năm trổ một lần vào lúc cây ra lá non tương đối ổn định, vào tháng 2-3 dương lịch. Hoa cao su là hoa đơn tính đồng chu, hoa đực và hoa cái riêng nhưng mọc trên cùng một cây. Phát hoa hình chùm, mọc ở đầu cành. Trên mỗi chùm hoa đều có hoa đực và hoa cái với tỷ lệ thường là một hoa cái cho 60 hoa đực, một chùm hoa lớn có thể có đến 2500-3000 hoa đực. Hoa cao su hình chuông nhỏ, dài từ 3,4-8,0mm, màu vàng nhạt, hương thoang thoảng. Hoa đực nhỏ hơn hoa cái, dài bình quân 5mm, hình chuông, nhọn hơn hoa cái. Hoa đực chỉ có 5 cánh đài, không có cánh tràng, có 10 nh ị đực nhỏ không cuống, xếp thành 2 hàng mỗi hàng có 5 nhị đực. Mỗi hoa đực có thể sản xuất được 1000 hạt phấn. Hoa cái mọc riêng lẻ từng cái ở đầu cành, hoa cái to hơn hoa đực, có kích thước bình quân là 8mm dài, hoa cái không có cánh tràng ch ỉ có 5 cánh đài, hoa cái cấu tạo gồm có một bầu noãn có 3 tâm bì Hình 1-05: Hoa cao su