intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: "Công tác biên tập bản đồ địa hình trong công nghệ đo ảnh số"

Chia sẻ: Lê Trung Hiếu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST
Báo xấu
203
lượt xem 59
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự ra đời của máy tính điện tử cùng với những thỡnh tựu của các ngỡnh khoa học mũi nhọn đã mở ra những triển vọng hết sức to lớn, thúc đẩy sự phát triển đối với các lĩnh vực khác nhau trong xã hội. Việc áp dụng thỡnh công những thỡnh tựu khoa học cũng nhsự hỗ trợ đặc biệt của điện tử tin học vỡo công nghệ thỡnh lập bản đồ đã giúp cho ngỡnh đo đạc bản đồ có nhiều bớc tiến quan trọng. Đó lỡ trong kho tỡng của bản đồ xuất hiện thêm một sản phẩm mới lỡ bản đồ số....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: "Công tác biên tập bản đồ địa hình trong công nghệ đo ảnh số"

  1. LUẬN VĂN Đề tài: "Công tác biên tập bản đồ địa hình trong công nghệ đo ảnh số"
  2. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt më ®Çu Sù ra ®êi cña m¸y tÝnh ®iÖn tö cïng víi nh÷ng thµnh tùu cña c¸c ngµnh khoa häc mòi nhän ®· më ra nh÷ng triÓn väng hÕt søc to lín, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ®èi víi c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau trong x· héi. ViÖc ¸p dông thµnh c«ng nh÷ng thµnh tùu khoa häc còng nh­ sù hç trî ®Æc biÖt cña ®iÖn tö tin häc vµo c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®· gióp cho ngµnh ®o ®¹c b¶n ®å cã nhiÒu b­íc tiÕn quan träng. §ã lµ trong kho tµng cña b¶n ®å xuÊt hiÖn thªm mét s¶n phÈm míi lµ b¶n ®å sè. B¶n ®å sè ra ®êi ®· thÓ hiÖn ®­îc sù ­u viÖt h¬n nhiÒu so víi c¸c lo¹i b¶n ®å truyÒn thèng kh¸c nh­ ®· rót ng¾n ®­îc thêi gian lµm b¶n ®å ë trong mét sè c«ng ®o¹n, cho phÐp tù ®éng ho¸ qui tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å tõ khi nhËp sè liÖu ®Õn khi in ra b¶n ®å. H¬n thÕ n÷a b¶n ®å sè cßn cã kh¶ n¨ng cËp nhËt, söa ®æi th«ng tin hay thªm th«ng tin mét c¸ch dÔ dµng vµ nhanh chãng vµ cho ta kh¶ n¨ng x©y dùng d÷ liÖu trong hÖ th«ng tin ®Þa lý. Trong c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å b»ng c«ng nghÖ sè th× mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt mang tÝnh quyÕt ®Þnh cho thÈm mü còng nh­ ®é chÝnh x¸c cña tê b¶n ®å ®ã lµ kh©u sè ho¸ vµ biªn tËp. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng vµ ®Ó cã thÓ bæ sung ®­îc mét sè kiÕn thøc vÒ øng dông c«ng nghÖ ®o ¶nh sè trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, em ®· thùc hiÖn ®å ¸n tèt nghiÖp víi tiªu ®Ò "C«ng t¸c biªn tËp b¶n ®å ®Þa h×nh trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè". §å ¸n tèt nghiÖp ®­îc hoµn thµnh trªn 67 trang A4 vµ cã bè côc nh­ sau: Më ®Çu Ch­¬ng 1. B¶n ®å ®Þa h×nh Ch­¬ng 2. Giíi thiÖu vÒ Microstation vµ c«ng t¸c øng dông trong b¶n ®å ®Þa h×nh Ch­¬ng 3. C«ng t¸c biªn tËp b¶n ®å KÕt luËn Môc lôc NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 1
  3. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt Ch­¬ng 1 b¶n ®å ®Þa h×nh 1.1. Kh¸i niÖm vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh 1.1.1. §Þnh nghÜa vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh 1. B¶n ®å ®i¹ h×nh B¶n ®å ®Þa h×nh thuéc lo¹i b¶n ®å ®Þa lý chung, nã thÓ hiÖn mét khu vùc trªn bÒ mÆt Tr¸i ®Êt. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm c¸c yÕu tè sau: Thuû hÖ, d©n c­, ®­êng giao th«ng, d¸ng ®Êt, líp phñ thùc vËt, thæ nh­ìng. B¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc x¸c ®Þnh vÒ mÆt to¸n häc cã tÝnh kh¸i qu¸t ho¸ vµ b»ng hÖ thèng kÝ hiÖu nh»m ph¶n ¸nh sù ph©n bè, tr¹ng th¸i vµ c¸c mèi quan hÖ t­¬ng quan nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña ®Þa lý tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi víi ®é chÝnh x¸c vµ møc ®é tØ mØ t­¬ng ®èi nh­ nhau, c¸c yÕu tè nµy phÇn lín gi÷ ®­îc h×nh d¹ng, kÝch th­íc theo tû lÖ b¶n ®å, ®ång thêi gi÷ ®­îc tÝnh chÝnh x¸c h×nh häc cña kÝ hiÖu vµ tÝnh t­¬ng øng ®Þa lý cña yÕu tè néi dung. Tuy nhiªn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh kh«ng ®­a lªn tÊt c¶ mäi ®èi t­îng cã trªn mÆt ®Êt, mµ chØ bao gåm mét l­îng th«ng tin nhÊt ®Þnh phô thuéc bëi kh«ng gian, thêi gian vµ môc ®Ých sö dông. TÝnh kh«ng gian x¸c ®Þnh giíi h¹n khu vùc ®­îc tiÕn hµnh ®o vÏ vµ thµnh lËp b¶n ®å. TÝnh thêi gian qui ®Þnh ghi nhËn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh hiÖn tr¹ng cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt thêi ®iÓm tiÕn hµnh ®o vÏ. Môc ®Ých sö dông chi phèi néi dung vµ ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å, yÕu tè kh«ng gian vµ môc ®Ých sö dông cã ¶nh h­ëng víi viÖc chän tû lÖ cho b¶n ®å. 2. B¶n ®å ®Þa h×nh d¹ng sè Theo Pstetanovic: B¶n ®å sè lµ mét tËp hîp cã tæ chøc c¸c d÷ liÖu b¶n ®å trªn nh÷ng thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng ®äc b»ng m¸y tÝnh vµ ®­îc thÓ hiÖn d­íi d¹ng h×nh ¶nh b¶n ®å. Nh­ vËy th× b¶n ®å sè sÏ bao gåm nh÷ng thµnh phÇn chÝnh sau ®©y: D÷ liÖu b¶n ®å, thiÕt bÞ ghi d÷ liÖu cã kh¶ n¨ng ®äc b»ng m¸y tÝnh, m¸y tÝnh ®iÖn tö, c«ng cô thÓ hiÖn d÷ liÖu d­íi d¹ng h×nh ¶nh b¶n ®å. NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 2
  4. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt §Æc ®iÓm cña b¶n ®å sè: - B¶n ®å sè chøa ®ùng th«ng tin kh«ng gian ®­îc qui chiÕu vÒ mÆt ph¼ng vµ ®­îc thiÕt kÕ theo nh÷ng tiªu chuÈn cña b¶n ®å häc. + Møc ®é ®Çy ®ñ vÒ néi dung theo tû lÖ vµ môc ®Ých vµ yªu cÇu cña viÖc thµnh lËp b¶n ®å + §é chÝnh x¸c to¸n häc + Sö dông c¸c kÝ hiÖu - D÷ liÖu b¶n ®å ®­îc thÓ hiÖn d­íi d¹ng sè. Trong ®ã cã hai kiÓu cÊu tróc d÷ liÖu kh«ng gian lµ: CÊu tróc Raster vµ cÊu tróc Vestor. - B¶n ®å sè th«ng th­êng ®­îc l­u trong ®Üa cøng vµ m¸y tÝnh ®iÖn tö ®Ó lµm viÖc trùc tiÕp, l­u trong ®Üa CD Rom ®Ó b¶o qu¶n hay l­u trong ®Üa mÒm vµ ®Üa CD Rom ®Ó chuyÓn giao ®i n¬i kh¸c. - B¶n ®å sè cã thÓ hiÓn thÞ d­íi d¹ng b¶n ®å t­¬ng ®ång hiÖn trªn mµn h×nh hoÆc in ra giÊy hay c¸c vËt liÖu ph¼ng nh­: Phim trong, mµng kh¾c, phim ©m b¶n... - TÝnh l­ìng ho¹t cña b¶n ®å rÊt cao nh­: + Th«ng tin th­êng xuyªn ®­îc cËp nhËt + Cã thÓ söa ®æi c¸c ký hiÖu vÒ mµu s¾c, lùc nÐt, kiÓu d¸ng hoÆc ®iÒu chØnh kÝch th­íc m¶nh b¶n ®å so víi thiÕt kÕ ban ®Çu. + Cã thÓ hiÖn chØnh líp th«ng tin nh­ t¸ch líp hay chèng xÕp c¸c líp th«ng tin. + Cã thÓ in ra c¸c b¶n ®å cã tû lÖ kh¸c nhau. - Cho phÐp tù ®éng ho¸ qui tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å tõ khi nhËp sè liÖu ®Õn khi in ra b¶n ®å. - Cã qui t¾c b¶o vÖ d÷ liÖu ®Ó tr¸nh bÞ mÊt d÷ liÖu do sù cè kü thuËt. - Kh©u nhËp sè liÖu vµ biªn vÏ ban ®Çu cã nhiÒu khã kh¨n vµ phøc t¹p nh­ng kh©u sö dông vÒ sau l¹i thuËn lîi, mang l¹i hiÖu qu¶ cao vÒ thêi gian vµ chi phÝ. - §Ó thµnh lËp b¶n ®å sè th× cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t­ trang thiÕt bÞ m¸y mãc vµ ng­êi sö dông... NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 3
  5. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt 1.1.2. Ph©n lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh 1. Ph©n lo¹i theo tû lÖ - Nhãm b¶n ®å tû lÖ lín (gåm 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000): nhãm b¶n ®å nµy ®­îc thµnh lËp chñ yÕu theo nh÷ng yªu cÇu cô thÓ cña mçi ngµnh khi cÇn cho thiÕt kÕ nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng cô thÓ (®­êng x¸, cÇu cèng, hÇm má, qui ho¹ch ®« thÞ...). - Nhãm b¶n ®å tû lÖ trung b×nh (gåm 1:10000, 1:25000, 1:50000, 1:100000): nhãm b¶n ®å nµy ®­îc sö dông réng r·i trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n ®Æc biÖt ë c¸c c¬ quan thiÕt kÕ vµ qui ho¹ch. - Nhãm b¶n ®å tû lÖ nhá (gåm 1:200000, 1:500000, 1:1000000): nhãm b¶n ®å nµy ®­îc thµnh lËp chñ yÕu cã ý nghÜa trong viÖc nghiªn cøu l·nh thæ vïng vµ l·nh thæ toµn quèc ®Ó t×m hiÓu c¸c ®Æc tr­ng vÒ ®Þa lý tæng hîp vµ c¸c qui luËt ®Þa lý lín hoÆc nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh chiÕn l­îc. 2. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông Cã thÓ ph©n theo thµnh 3 lo¹i: - B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n. - B¶n ®å ®i¹ h×nh chuyªn dông. - B¶n ®å nÒn ®Þa h×nh. *B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n: lµ lo¹i b¶n ®å ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt trªn bÒ mÆt l·nh thæ ë thêi ®iÓm ®o vÏ víi ®é chÝnh x¸c, ®é tin cËy cao, víi møc ®é chi tiÕt vµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu vµ c¬ b¶n nhÊt. C¸c b¶n ®å thuéc lo¹i nµy cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng môc ®Ých sö dông c¬ b¶n cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n, quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc vµ nhiÒu mÆt ho¹t ®éng thùc tiÔn kh¸c. Víi ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt nµy, c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n chiÕm vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu so víi c¸c thÓ lo¹i b¶n ®å kh¸c cña mét nhµ n­íc. ViÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n cã thÓ do tõng ngµnh hoÆc ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn trªn mét khu vùc nµo ®ã, xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch, nhiÖm vô cña riªng hä, nh­ng ®Òu ph¶i tu©n theo mét tiªu chuÈn chung vÒ kü thuËt (qui tr×nh, qui ph¹m vµ hÖ thèng c¸c ký hiÖu). ë c¸c n­íc t­ b¶n c«ng viÖc ®o vÏ vµ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 4
  6. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt h×nh c¬ b¶n do c¸c c«ng ty ®o ®¹c thùc hiÖn theo hîp ®ång víi t­ nh©n, tËp thÓ hoÆc nhµ n­íc, hoÆc do qu©n ®éi ®¶m nhiÖm. ë n­íc ta c«ng viÖc nµy do Nhµ n­íc chØ ®¹o thùc hiÖn th«ng qua c¬ quan §o §¹c vµ B¶n §å Nhµ N­íc, do ®ã b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n cßn cã thÓ gäi lµ b¶n ®å ®Þa h×nh Nhµ N­íc. HÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh Nhµ N­íc cã ®Æc ®iÓm chÝnh sau ®©y: - Toµn bé hÖ thèng b¶n ®å bao gåm mét d·y tû lÖ phñ kÝn hoÆc gÇn kÝn l·nh thæ cña mét quèc gia, nh­ng vÏ trªn tõng m¶nh ®éc lËp, tu©n theo mét bè côc thèng nhÊt. - Tu©n theo mét qui c¸ch vµ tiªu chuÈn thèng nhÊt vÒ ®é chÝnh x¸c, møc ®é ph¶n ¸nh néi dung, ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy vµ qui tr×nh c«ng nghÖ. - Phôc vô nh÷ng môc tiªu chung cña mét thêi kú ph¸t triÓn ®Êt n­íc vµ ®¸p øng nh÷ng h×nh thøc sö dông gÇn gièng nhau c¶ nhiÒu ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau. - Ph¶n ¸nh nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Þa lý c¬ b¶n nhÊt cña mét khu vùc vµ thÓ hiÖn nã qua c¸c yÕu tè ®Þa lý: c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, d©n c­, c¸c ®èi t­îng kinh tÕ- v¨n ho¸- x· héi, hÖ thèng c¸c ®­êng giao th«ng vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan, thuû hÖ vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan, d¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt, thùc vËt, ranh giíi t­êng rµo, ghi chó. - B¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n cßn ®­îc dïng lµm c¬ së ®Ó thµnh lËp nhiÒu thÓ lo¹i b¶n ®å kh¸c nh­: c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh kü thuËt, c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò hoÆc nh»m môc ®Ých ®o ®¹c h×nh th¸i, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu thèng kª. *B¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn dông: ®­îc thµnh lËp ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ cña mét ngµnh hoÆc mét sè ngµnh liªn quan hoÆc dïng cho môc ®Ých cô thÓ nµo ®ã. B¶n ®å nµy thÓ hiÖn c¸c phÇn tö ®Þa h×nh, ®Þa vËt cña c¸c khu vùc ®o vÏ kh«ng ®ång ®Òu nh­ b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n mµ chó träng ph¶n ¸nh ë møc ®é chi tiÕt h¬n hoÆc chÝnh x¸c h¬n nh÷ng phÇn tö cÇn cho nh÷ng môc ®Ých chuyªn dông hoÆc chuyªn ngµnh, mÆt kh¸c ph¶n ¸nh ë møc ®é s¬ sµi h¬n nh÷ng phÇn tö Ýt cã t¸c dông sö dông. ë n­íc ta, c¸c c¬ quan lµm b¶n ®å ®Þa h×nh phôc vô môc ®Ých riªng cña c¸c chuyªn ngµnh ®Òu cã nh÷ng gi¶i ph¸p kü thuËt gièng nhau ë chç: sö dông qui ph¹m Nhµ n­íc lµ chñ yÕu (do Tæng Côc §Þa ChÝnh ban hµnh) cã kÌm theo mét v¨n b¶n kü thuËt cña chuyªn ngµnh nh»m bæ sung hoÆc söa ®æi mét sè ®iÓm NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 5
  7. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt cÇn thiÕt. Xu h­íng nµy hoµn toµn ®óng ®¾n lµm cho viÖc sö dông b¶n ®å ®Þa h×nh ngµy cµng cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc. ThÓ lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh chuyªn ngµnh cña n­íc ta hiÖn hµnh cã thÓ kÓ ®Õn nh­: - B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 vµ 1:25000 phôc vô ®iÒu tra qui ho¹ch rõng - B¶n ®å ®Þa h×nh ®ång ruéng tû lÖ 1:2000, 1:5000, phôc vô thiÕt kÕ qui ho¹ch ®ång ruéng. - B¶n ®å xÝ nghiÖp n«ng, l©m nghiÖp tû lÖ 1:5000, 1:10000, 1:25000 Ngoµi ra ch­a kÓ ®Õn mét sè lo¹i ®ang dÇn dÇn h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸c ngµnh chuyªn s©u. *B¶n ®å nÒn ®Þa h×nh: §­îc biªn chÕ hoÆc t¸i b¶n tõ b¶n ®å gèc lµ b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, nh­ng cã l­îc bít ®i mét sè ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña c¸c phÇn tö ®Þa h×nh, ®Þa vËt ®Ó gi¶m nhÑ mËt ®é th«ng tin (dung l­îng th«ng tin). VÒ b¶n chÊt cã thÓ coi nã lµ b¶n ®å ®Þa h×nh ®· ®­îc ®¬n gi¶n ho¸. VÒ h×nh thøc tr×nh bµy b¶n ®å nÒn ®Þa h×nh vÉn gi÷ nguyªn hÖ thèng ký hiÖu cña b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n, nh­ng mµu s¾c th× chØ in mét hoÆc hai mµu, còng cã khi ba mµu. B¶n ®å nµy th­êng ®­îc dïng lµm c¬ së ®Þa h×nh ®Ó vÏ trùc tiÕp lªn ®ã khi tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc thiÕt kÕ hoÆc thµnh lËp c¸c b¶n ®å chuyªn m«n, chuyªn ®Ò. 1.1.3. Vai trß cña b¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å ®Þa h×nh nãi chung cã ý nghÜa lµ mét m« h×nh ®å ho¹ vÒ mÆt ®Êt, cho ta kh¶ n¨ng nhËn thøc bÒ mÆt ®ã b»ng c¸i nh×n bao qu¸t, tæng qu¸t, ®äc chi tiÕt hoÆc ®o ®Õm chÝnh x¸c. Dùa vµo b¶n ®å ®Þa h×nh cã thÓ nhanh chãng x¸c ®Þnh to¹ ®é, ®é cao cña bÊt kú ®iÓm nµo trªn mÆt ®Êt, kho¶ng c¸ch vµ ph­¬ng h­íng gi÷a hai ®iÓm, chu vi, diÖn tÝch vµ khèi l­îng cña mét vïng, cïng hµng lo¹t c¸c th«ng sè kh¸c. B¶n ®å ®Þa h×nh cßn cho ta x¸c ®Þnh c¸c mÆt ®Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng, ®Þnh h×nh, tr¹ng th¸i cña c¸c phÇn tö ®Þa lý vµ ®Þa danh. Khi nãi vÒ vai trß cña b¶n ®å cã nghÜa lµ nãi ®Õn ®Æc ®iÓm sö dông chóng. B¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc thµnh lËp cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n, v¨n ho¸, quèc phßng vµ mçi ngµnh l¹i ®­a ra nh÷ng yªu cÇu ®èi víi néi dung cña chóng. Do vËy cã thÓ nãi r»ng b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i tho¶ m·n vÒ nhu cÇu còng nh­ yªu NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 6
  8. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt cÇu cña rÊt nhiÒu ngµnh, ®ã còng lµ sù kh¸c biÖt ®èi víi c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò. Ch¼ng h¹n ®Ó x©y dùng tr¹m thuû ®iÖn, kªnh ®µo, hÖ thèng t­íi tiªu vµ khoanh vïng ®Êt ®ai cÇn ph¶i cã sè liÖu chÝnh x¸c vµ tØ mØ vÒ hÖ thuû v¨n, ®Þa h×nh, thùc vËt vµ vÒ c¸c ®èi t­îng kh¸c nhau cña mÆt ®Êt, c¸c yÕu tè nµy cña néi dung b¶n ®å còng cÇn thiÕt cho c¸c ngµnh kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nh­ trªn ®· nªu, theo tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh ph©n ra lµm 3 nhãm cô thÓ, mçi lo¹i l¹i cã nh÷ng môc ®Ých sö dông kh¸c nhau: *§èi víi b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín h¬n hoÆc b»ng 1:25000 Dïng ®Ó qui ho¹ch tû mØ vµ thiÕt kÕ chÝnh x¸c cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng nh­ thµnh phè, cÇu ®­êng, ®Ëp n­íc, nhµ m¸y, hÇm má... Th¨m dß khai th¸c kho¸ng s¶n. §iÒu tra vµ kh¶o s¸t ®­êng giao th«ng. Thèng kª ruéng ®Êt, lËp kÕ ho¹ch canh t¸c, qu¶n lý khu liªn hîp c«ng nghiÖp. LËp kÕ ho¹ch trång rõng, b¶o vÖ vµ qu¶n lý rõng. Chän vÞ trÝ ®Ó lËp c«ng sù chiÕn ®Êu. LËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá h¬n vµ lµm c¬ së ®Þa lý cho b¶n ®å chuyªn ®Ò. *§èi víi b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh Dù tÝnh vµ thiÕt kÕ s¬ bé c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. X¸c ®Þnh c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng. Nghiªn cøu ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt thuû v¨n. Th¨m dß kho¸ng s¶n. §iÒu tra vµ qu¶n lý rõng. ChuÈn bÞ môc tiªu cho c¸c binh chñng hîp ®ång t¸c chiÕn. LËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá h¬n vµ lµm c¬ së ®Þa lý cho b¶n ®å chuyªn ®Ò. *§èi víi b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá Nghiªn cøu ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi cña khu vùc. LËp b¶n ®å chiÕn l­îc chiÕn thuËt cho c¸c ban tham m­u cÊp cao. LËp b¶n ®å kh¸i qu¸t tØ lÖ nhá h¬n vµ c¬ së ®Þa lý cho b¶n ®å chuyªn ®Ò. NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 7
  9. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt 1.2. C¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh C¬ së to¸n häc nh»m ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®¸p øng yªu cÇu sö dông, ®ång thêi cã thÓ ghÐp nhiÒu m¶nh b¶n ®å l¹i víi nhau mµ vÉn gi÷ ®­îc tÝnh nhÊt qu¸n cao. 1.2.1. PhÐp chiÕu b¶n ®å Lµ phÐp biÓu diÔn bÒ mÆt cong cña tr¸i ®Êt lªn mÆt ph¼ng cña b¶n ®å. Nãi chung c¸c lo¹i b¶n ®å ®Òu yªu cÇu ®Õn phÐp chiÕu nh­ sau: - H×nh d¹ng kinh vÜ tuyÕn ®¬n gi¶n ®Ó dÔ x¸c ®Þnh to¹ ®é cña c¸c ®iÓm trªn b¶n ®å. - Phï hîp víi phÐp chiÕu cña b¶n ®å tµi liÖu ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc chuyÓn vÏ c¸c yÕu tè néi dung. Riªng b¶n ®å ®Þa h×nh cßn cã thªm c¸c yªu cÇu vÒ phÐp chiÕu nh­ sau: Kh«ng cã ®é biÕn d¹ng gãc. DÔ chia m¶nh vµ ®¸nh sè m¶nh b¶n ®å. DÔ tÝnh to¸n. Sè mói trong phÐp chiÕu cµng Ýt cµng tèt, mçi mói cã tÝnh chÊt gièng nhau ®Ó gi¶m bít c«ng tÝnh to¸n. MÆt kh¸c c¨n cø vµo vÞ trÝ ®Þa lý h×nh d¹ng, kÝch th­íc cña l·nh thæ th× b¶n ®å ®Þa h×nh n­íc ta cã thÓ dïng c¸c phÐp chiÕu sau: 1. PhÐp chiÕu Gauss-Kruiger Elipxoid ®­îc chia thµnh 60 mói, mçi mói 60 (®Ó h¹n chÕ sai sè, còng cã thÓ chia elipxoid thµnh 120 mói, mçi mói 30) vµ ®­îc ®¸nh tõ 1 ®Õn 60, tõ kinh tuyÕn gèc Greenwich vÒ phÝa §«ng. L·nh thæ ViÖt Nam n»m gi÷a kinh tuyÕn 1020 ®Õn 1100 nªn thuéc hai mói 18 vµ 19. Mçi mói ®­îc chiÕu lªn bÒ mÆt h×nh trô ngang sao cho bÒ mÆt cña h×nh trô tiÕp xóc víi kinh tuyÕn gi÷a cña mói (kinh tuyÕn trôc). Kinh tuyÕn 1050 lµ kinh tuyÕn trôc cña mói 18. *§Æc ®iÓm cña phÐp chiÕu: - PhÐp chiÕu Gauss-Kruiger lµ phÐp chiÕu ®ång gãc. - Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®­êng th¼ng hay trôc ®èi xøng. - Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®­êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng ®é dµi, tû lÖ ®é dµi NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 8
  10. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt kinh tuyÕn gi÷a m0=1 trªn ®­êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng cµng xa ®­êng chuÈn biÕn d¹ng cµng t¨ng. BiÕn d¹ng lín nhÊt lµ giao ®iÓm xÝch ®¹o víi kinh tuyÕn biªn. 2. PhÐp chiÕu UTM PhÐp chiÕu UTM t­¬ng tù nh­ phÐp chiÕu Gauss-Kruiger, chØ kh¸c lµ mÆt chiÕu h×nh kh«ng tiÕp xóc víi kinh tuyÕn trôc mµ c¾t Elipxoid ë hai kinh tuyÕn c¾t ®Òu kinh tuyÕn trôc 180km vÒ hai phÝa §«ng vµ T©y. Cho nªn tû lÖ ®é dµi trªn kinh tuyÕn gi÷a m0=0.9996, trªn kinh tuyÕn gi÷a vµ kinh tuyÕn ngoµi cïng ®Òu cã biÕn d¹ng, sù ph©n bè biÕn d¹ng ®Òu h¬n. *§Æc ®iÓm cña phÐp chiÕu UTM: - Cã biÕn d¹ng ®é dµi kinh tuyÕn gi÷a k0=0.9996 víi mói 60 vµ k0=0.9999 víi mói 30. - PhÐp chiÕu UTM lµ phÐp chiÕu ®ång gãc. - Kinh tuyÕn gi÷a lµ trôc ®èi xøng. - PhÐp chiÕu UTM cã hai ®­êng chuÈn n»m vÒ hai ®­êng kinh tuyÕn trôc. Trªn ®­êng chuÈn kh«ng cã biÕn d¹ng ®é dµi, cµng xa ®­êng chuÈn th× cã biÕn d¹ng ®é dµi vµ cã gi¸ trÞ lín nhÊt lµ giao ®iÓm cña xÝch ®¹o víi kinh tuyÕn biªn. *Tõ n¨m 2001, chóng ta b¾t ®Çu sö dông hÖ qui chiÕu vµ hÖ täa ®é quèc gia VN-2000 cã c¸c tham sè nh­ sau: - Elipxoid qui chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS-84 toµn cÇu: Cã b¸n trôc lín: a= 6378137(m) : = 1:298257223563 Cã ®é dÑt Cã tèc ®é quay:   72921  10 11 rad s Cã h»ng sè träng tr­êng tr¸i ®Êt : GM  3986005  10 8  m 3  s - VÞ trÝ Elipxoid qui chiÕu quèc gia WGS-84 toµn cÇu ®­îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam, trªn c¬ së sö dông ®iÓm GPS c¹nh dµi cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn toµn bé l·nh thæ. - §iÓm gèc to¹ ®é quèc gia (®iÓm NC) ®Æt t¹i ViÖn Nghiªn Cøu §Þa ChÝnh ®­êng Hoµng Quèc ViÖt Hµ Néi. NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 9
  11. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt 1.2.2. Tû lÖ b¶n ®å Tû lÖ b¶n ®å lµ x¸c ®Þnh møc ®é thu nhá cña bÒ mÆt Tr¸i §Êt khi biÓu thÞ lªn b¶n ®å, cô thÓ tû lÖ b¶n ®å lµ tû sè gi÷a chiÒu dµi mét ®o¹n th¼ng trªn b¶n ®å vµ chiÒu dµi thùc cña nã ngoµi thùc ®Þa. 1. Tû lÖ sè Tû lÖ sè thÓ hiÖn b»ng mét ph©n sè mµ tö sè b»ng 1 cßn mÉu sè lµ sè cho thÊy møc ®é thu nhá cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt. Tû lÖ nµy ®­îc viÕt d­íi d¹ng: vÝ dô nh­ tû lÖ b¶n ®å 1:25000 hoÆc lµ1/25000. 2. Tû lÖ ch÷ Nªu râ mét ®¬n vÞ chiÒu dµi trªn b¶n ®å t­¬ng øng víi kho¶ng c¸ch lµ bao nhiªu ë ngoµi thùc ®Þa. Tû lÖ nµy ®­îc ghi lµ "1cm trªn b¶n ®å t­¬ng øng 250m ngoµi thùc ®Þa". 3. Th­íc tû lÖ Th­íc tû lÖ lµ h×nh vÏ cã thÓ dïng ®Ó ®o trªn b¶n ®å. Th­íc tû lÖ cã thÓ th¼ng hay xiªn, nh­ng víi th­íc xiªn cho phÐp ®o víi ®é chÝnh x¸c cao h¬n. 1.2.3. Chia m¶nh vµ ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh §Ó thuËn lîi cho viÖc sö dông b¶n ®å, mçi n­íc cã qui ­íc vÒ c¸ch chia m¶nh vµ ®¸nh sè c¸c b¶n ®å. Theo qui ph¹m ®o ®¹c nhµ n­íc c¸c m¶nh b¶n ®å bao phñ trªn l·nh thæ ViÖt Nam ®­îc chia m¶nh vµ ®¸nh sè t­¬ng øng víi mét lo¹i tû lÖ. Ng­êi ta chia tr¸i ®Êt thµnh 60 mói, mçi mói lµ 60, nh­ng mói sè 1 cã kinh tuyÕn biªn phÝa T©y lµ kinh tuyÕn gèc ®­îc ®¸nh sè 31 vµ vßng sang phÝa §«ng cã sè hiÖu mói t¨ng dÇn: 32, 33, 34,...60. Nh­ vËy mói sè 1 nhËn kinh tuyÕn 1800 lµm kinh tuyÕn biªn phÝa T©y. TÝnh ®óng vÒ hai cùc ng­êi ta chia qu¶ ®Êt thµnh tõng ®íi 40 ®¸nh sè ®íi theo thø tù vÇn ch÷ c¸i: A, B, C...C¸c ®ai vµ c¸c mói giao nhau t¹o thµnh khung cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000000. VÝ dô nh­ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000000 cã chøc n¨ng Hµ Néi mang sè hiÖu F-48 (®ai F, mói 48). C¸ch ®¸nh sè c¸c m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000000 lµ c¬ së ®Ó ®¸nh c¸c m¶nh b¶n ®å tû lÖ kh¸c. C¸ch chia m¶nh vµ ®¸nh sè c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh: NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 10
  12. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt + M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000000 kÝch th­íc 40 60 lµ giao nhau cña mói 60 chia theo ®­êng kinh tuyÕn vµ ®ai 40 chia theo ®­êng vü tuyÕn. KÝ hiÖu ®­îc ®¸nh sè ARËp 1, 2, 3... + M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000000 ra lµm 4 m¶nh cã kÝch th­íc 20 30. phiªn hiÖu m¶nh ®Æt b»ng ch÷ c¸i A, B, C, D theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi vµ cã phiªn hiÖu F-48-D(NF-48-C). + M¶nh b¶n ®å 1:250000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å 1:500000 ra lµm 4 m¶nh cã kÝch th­íc 10 1030' kÝ hiÖu b»ng sè ARËp 1, 2, 3, 4 theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi vµ cã phiªn hiÖu F-48-D-1(NF-48-11). + M¶nh b¶n ®å 1:100000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000000 thµnh 96 m¶nh cã kÝch th­íc 30' 30' ký hiÖu b»ng sè ARËp tõ 1 ®Õn 96, cã phiªn hiÖu F-48-96(6151). + M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100000 thµnh 4 m¶nh cã kÝch th­íc 15' 15' kÝ hiÖu b»ng A, B, C, D theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi cã phiªn hiÖu F-48-96-D(615111). + M¶nh b¶n ®å 1:25000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:50000 thµnh 4 m¶nh cã kÝch th­íc 7'30" 7'30" kÝ hiÖu b»ng a, b, c, d theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi cã phiªn hiÖu F-48-96-D-d. + M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25000 ra lµm 4 m¶nh cã kÝch th­íc 3'45" 3'45" kÝ hiÖu b»ng 1, 2, 3, 4 theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi cã phiªn hiÖu F-48-96-D-d-4. + M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 100000 ra lµm 256 m¶nh cã kÝch th­íc 1'52.5" 1'52.5" kÝ hiÖu b»ng ch÷ sè tõ 1-256 vµ thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi cã phiªn hiÖu F-48-96-(256). + M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å 1:5000 ra lµm 9 m¶nh cã kÝch th­íc 37.5" 37.5" kÝ hiÖu b»ng ch÷ Latinh a, b, c, d ,e, g, h, k thø tù tõ tr¸i sang ph¶i tõ trªn xuèng d­íi cã phiªn hiÖu F-48-96-(256-k). NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 11
  13. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt 1.2.4. L­íi to¹ ®é 1. L­íi to¹ ®é ®Þa lý (l­íi kinh vÜ tuyÕn) L­íi nµy ®Ó x¸c ®Þnh to¹ ®é ®Þa lý cña c¸c ®iÓm trªn b¶n ®å (,).H×nh d¸ng cña nã phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm l­íi chiÕu . 2. L­íi to¹ ®é vu«ng gãc Cßn gäi lµ l­íi « vu«ng hay l­íi kilomet dïng x¸c ®Þnh täa ®é cña c¸c ®iÓm. §Ó tr¸nh gi¸ trÞ ©m ng­êi ta lïi trôc x vÒ phÝa tr¸i 500 km cho nªn khi tÝnh ph¶i céng thªm 500km (y+500) km. 1.2.5. §iÓm khèng chÕ §iÓm khèng chÕ ®é cao : dïng ®Ó x¸c ®Þnh ®é cao cña c¸c ®iÓm trªn b¶n ®å so víi mÆt thuû chuÈn gèc . §iÓm khèng chÕ mÆt b»ng : x¸c ®Þnh vÞ trÝ mÆt b»ng c¸c ®iÓm trªn mÆt ®Êt so víi ®iÓm gèc täa ®é . 1.2.6. §Þnh h­íng b¶n ®å Th­êng khung kinh vÜ tuyÕn cã d¹ng h×nh thang . H­íng B¾c thùc lµ h­íng B¾c cña kinh tuyÕn thùc trªn mÆt ®Êt .Do kÕt qu¶ ®o cña thiªn v¨n trªn b¶n ®å chän h­íng B¾c cña kinh tuyÕn gi÷a hoÆc kinh tuyÕn kh¸c lµm h­íng B¾c thùc. H­íng B¾c tõ lµ h­íng B¾c cña kim ®Þa bµn chØ ,nh­ng do ¶nh h­ëng cña tõ tr­êng , nªn ë trªn mÆt ®Êt t¹i mçi vÞ trÝ kh¸c nhau h­íng B¾c thùc kh«ng trïng víi h­íng B¾c tõ. H­íng B¾c to¹ ®é lµ h­íng B¾c cña trôc täa ®é x. 1.2.7. Bè Côc b¶n ®å Khung b¶n ®å theo phÐp chiÕu Gauss hoÆc phÐp chiÕu UTM gåm: khung trong, khung gi÷a vµ khung ngoµi . Sù s¾p xÕp c¸c yÕu tè chÝnh phô: Trong khung b¶n ®å ®­îc biÓu thÞ c¸c yÕu tè chÝnh, c¬ së to¸n häc vµ néi dung cña b¶n ®å. Trªn khung b¶n ®å ghi chó kinh vÜ ®é, ®­êng km ,sè hiÖu m¶nh NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 12
  14. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt b¶n ®å bªn c¹nh...Ngoµi khung b¶n ®å biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung ghi chó cña b¶n ®å. 1.3. Néi dung vµ ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1.3.1. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1. yÕu tè néi dung lµ yÕu tè biÓu ®¹t môc ®Ých sö dông b¶n ®å ViÖc x©y dùng néi dung cho b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm: §èi t­îng cÇn ®­a lªn b¶n ®å ph¶i lµ c¸c phÇn tö ®Þa h×nh, ®Þa vËt, chóng ®­îc ph¶n ¸nh theo ®óng c¸c ®Æc ®iÓm ph©n bè ®Þa lý, cã bæ xung nh÷ng thuéc tÝnh vµ ®­îc qui ®Þnh ë møc ®é phï hîp víi tû lÖ cña b¶n ®å. 2. C¬ së khoa häc cña sù ph©n lo¹i néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh ViÖc ph©n lo¹i cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. TÝnh khoa häc vµ tÝnh thèng nhÊt trong ph©n lo¹i cµng cao th× cµng ®¹t ®­îc møc ®é ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn vÒ néi dung. Néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh sÏ ®­îc ph©n lo¹i vµ x©y dùng theo quan ®iÓm hÖ thèng vµ theo c¸c nguyªn t¾c sau: Theo vËt thÓ: LÊy c¸c phÇn tö ®Þa h×nh, ®Þa vËt lµm ®èi t­îng biÓu thÞ, ph©n lo¹i chóng theo tiªu chuÈn ®Þa lý, vÝ dô ë møc ®é tæng qu¸t lµ ph©n chia chóng thµnh c¸c nh¸nh: thuû hÖ, d¸ng ®Êt, thùc phñ, chÊt ®Êt vµ giao th«ng, d©n c­, ®Þa vËt kinh tÕ x· héi, l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa, ranh giíi t­êng rµo, ë møc ®é ph©n chia chóng thµnh c¸c kiÓu lo¹i... ë nh÷ng cÊp nhá h¬n. Theo thuéc tÝnh: Mçi chñ thÓ cã nhiÒu thuéc tÝnh. Nh­ng tuú thuéc vµo môc ®Ých, ý nghÜa sö dông vµ kh¶ n¨ng cho phÐp cña tû lÖ b¶n ®å. Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh biÓu thÞ c¸c thuéc tÝnh chñ yÕu sau: c¸c gi¸ trÞ ®Þnh l­îng, c¸c mÆt ®Þnh tÝnh, vÞ trÝ vµ tr¹ng th¸i trong kh«ng gian, ®Æc ®iÓm ph©n bè trªn l·nh thæ, mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi vµ ®Þa danh. Theo qui m«: C¸c phÇn tö ®Þa h×nh ®Þa vËt cïng thuéc tÝnh cña chóng sÏ ®­îc s¾p xÕp theo ng«i thø tõ lín ®Õn nhá chÝnh ®Õn phô, chung ®Õn riªng, tæng thÓ ®Õn côc bé... Víi ba nguyªn t¾c trªn, mét hÖ thèng néi dung vµ kÝ hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 13
  15. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt t­ëng chõng phøc t¹p vµ lén xén sÏ ®­îc s¾p xÕp ®óng vÞ trÝ cña nã, ®¶m b¶o qui ®Þnh néi dung trong tõng lo¹i tû lÖ b¶n ®å cã hÖ thèng, ®Çy ®ñ vµ chÆt chÏ, do ®ã còng sÏ dÔ dµng h¬n trong c¸c c«ng viÖc biªn vÏ vµ tæng qu¸t ho¸ b¶n ®å. Ph©n lo¹i néi dung theo b¶n ®å ®Þa h×nh theo ph­¬ng ph¸p cÊu tróc c©y, sù ph©n nh¸nh ®i tõ cÊp cao ®Õn cÊp thÊp, gèc ®­îc coi lµ toµn bé mÆt ®Êt, líp ph©n nh¸nh thø nhÊt lµ yÕu tè tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi, tõ c¸c ph©n nh¸nh nµy ph©n ra c¸c yÕu tè. Ch¼ng h¹n nh­: - YÕu tè ®Þa lý tù nhiªn: Lµ yÕu tè c¬ b¶n cña c¶nh quan ®Þa lý, nã gåm hÖ thuû v¨n vµ c¸c c«ng tr×nh phô thuéc bao gåm: biÓn, s«ng, hå, hå nh©n t¹o, ®Çm, ao, suèi, kªnh r¹ch, m­¬ng m¸ng, giÕng n­íc, m¹ch n­íc...kÌm theo nh÷ng tÝnh chÊt cña chóng. Nh÷ng ®èi t­îng nµy kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm ®Þnh vÞ trªn mÆt ®Êt vµ còng kh¸c nhau vÒ nguån gèc ph¸t sinh dÉn ®Õn nh÷ng kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm bªn ngoµi. H×nh th¸i ®Þa h×nh ®­îc biÓu thÞ trªn b¶n ®å chñ yÕu b»ng c¸c ®­êng b×nh ®é vµ c¸c ®iÓm ®é cao.TËp hîp cña c¸c ®­êng b×nh ®é sÏ cho ta thÊy h×nh ¶nh cña c¸c kiÓu ®Þa h×nh kh¸c nhau vµ cho phÐp ph©n biÖt ®­îc chóng. Bªn c¹nh nh÷ng ®­êng b×nh ®é vµ c¸c ®iÓm ®é cao cßn cã nhiÒu ký hiÖu kh¸c m« t¶ ®Æc ®iÓm c¸c phÇn tö vµ d¹ng vi ®Þa h×nh nh­ ®Ìo, gß, v¸ch sôt, v¸ch ®¸, b·i ®¸... ViÖc x¸c ®Þnh néi dung biÓu thÞ d¸ng ®Êt dùa vµo ®Æc ®iÓm ph©n bè kh«ng gian vµ theo h×nh th¸i ®Þa h×nh. Theo nguyªn t¾c nµy néi dung thÓ hiÖn h×nh d¸ng ®Þa h×nh trªn b¶n ®å ®Þa h×nh gåm: §é cao (®­êng b×nh ®é, ®iÓm ®é cao), vi ®Þa h×nh (®Þa h×nh ®Çm lÇy, ®Þa h×nh c¸t, bÒ mÆt lâm, bÒ mÆt låi, hang ®éng khe, s­ên, ®Ønh). Thùc vËt: rõng rËm, bôi c©y, v­ên ¨n qu¶, c«ng viªn b·i cá... cïng chñng lo¹i vµ tÝnh chÊt cña chóng. Thùc vËt ®­îc ph©n lo¹i theo 2 nguyªn t¾c - ngo¹i m¹o tøc theo th©n c©y (th©n gç, th©n cá, th©n tre nøa, th©n bôi ...) vµ theo l¸ (l¸ kim, l¸ réng, l¸ kh«, l¸ ­ít). Ph©n theo môc ®Ých sö dông cã c©y tù nhiªn vµ c©y trång (c©y n«ng nghiÖp, c©y c«ng nghiÖp, d­îc liÖu, ¨n qu¶). - YÕu tè kinh tÕ x· héi: Lµ nh÷ng yÕu tè thuéc thµnh qu¶ lao ®éng cña con ng­êi D©n c­: D©n c­ ®­îc biÓu thÞ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh chñ yÕu ph¶n ¸nh c¸c NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 14
  16. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt ®Æc ®iÓm d©n c­ vµ c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸, lÞch sö, d©n dông, liªn quan chÆt chÏ tíi d©n c­. C¸c ®iÓm d©n c­ ®­îc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ 4 ®Æc tr­ng quan träng lµ: Ph©n bè kh«ng gian vµ tæ chøc mÆt b»ng, vai trß hµnh chÝnh cña mét sè ®iÓm d©n c­, cÊp ®« thÞ cña mét sè ®iÓm d©n c­ vµ sè d©n cña c¸c ®iÓm d©n c­. Trªn b¶n ®å ph¶i ph©n biÖt c¸c kiÓu ®iÓm d©n c­ thµnh thÞ vµ ®iÓm d©n c­ n«ng th«n qua viÖc thÓ hiÖn sù ph©n bè kh«ng gian vµ tæ chøc mÆt b»ng cña ®iÓm d©n c­. C¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸, lÞch sö, d©n dông liªn quan chÆt chÏ víi ®iÓm d©n c­, phÇn nµo ph¶n ¸nh ®­îc qui m« vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ cña ®iÓm d©n c­. Bao gåm: c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸- lÞch sö, tr­êng häc, th­ viÖn, nhµ v¨n ho¸, c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c¬ quan d©n dông, c¬ quan c«ng céng, c«ng së, uû ban nh©n d©n c¸c cÊp, ®¬n vÞ kinh tÕ, bÖnh viÖn, kh¸ch s¹n, nhµ nghØ, cöa hµng, nghÜa trang, nghÜa ®Þa... HÖ thèng giao th«ng: toµn bé m¹ng l­íi giao th«ng mÆt ®Êt - ®­êng s¾t, ®­êng bé vµ c¸c ph­¬ng tiÖn v­ît s«ng trªn tuyÕn ®­êng. §­êng s¾t ®­îc thÓ hiÖn theo c¸c tuyÕn ®­êng, c¸c ga, thiÕt bÞ trong ga, c¸c lo¹i tÝn hiÖu ®¶m b¶o giao th«ng. §­êng bé ®­îc thÓ hiÖn c¸c lo¹i ®­êng « t«, ®­êng ®Êt, bÕn « t«, c¸c tÝn hiÖu ®¶m b¶o an toµn giao th«ng ®­êng bé, c¸c ph­¬ng tiÖn v­ît s«ng nh­ cÇu phµ, cèng ®ß, ®­êng ngÇm, bÕn léi... §­êng kh«ng trªn b¶n ®å ®Þa h×nh kh«ng biÓu thÞ h­íng bay mµ chØ biÓu thÞ s©n bay d©n sù, cßn s©n bay qu©n sù kh«ng biÓu thÞ. §Þa giíi: ranh giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp nh­ ranh giíi quèc gia, tØnh, thµnh phè, quËn, huyÖn, thÞ x·, ph­êng, x·, thÞ trÊn... §Þa vËt kinh tÕ x· héi, t­êng rµo ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®i¹, c¸c lo¹i ®­êng èng, m¹ng l­íi c¸c ®­êng d©y ®iÖn, th«ng tin ... ranh giíi c¸c lo¹i ®Þa vËt cïng mét sè ranh giíi tù nhiªn, nh÷ng khu canh t¸c, khu vùc cÊm, ranh giíi sö dông ®Êt, thµnh luü, t­êng, hµng rµo...C¸c ®iÓm khèng chÕ nh­ l­íi khèng chÕ c¬ b¶n nhµ n­íc, l­íi khèng chÕ c¬ së, l­íi khèng chÕ ®o vÏ. §iÓm ®Þnh h­íng vµ ®iÓm c¬ së to¸n häc còng ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh. Tõng yÕu tè trªn l¹i tiÕp tôc ph©n nh¸nh, trong ®ã sÏ ¸p dông cô thÓ c¸c NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 15
  17. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt nguyªn t¾c ph©n lo¹i kh¸c nhau. Néi dung trªn tuú thuéc vµo tû lÖ mµ qui ®Þnh ®o vÏ, biªn chÕ víi ®é chÝnh x¸c vµ møc ®é chi tiÕt kh¸c nhau, ®­îc ghi râ trong c¸c chi tiÕt kh¸c nhau, ®­îc ghi râ trong c¸c qui t¾c ®o vÏ vµ biªn chÕ b¶n ®å ®Þa h×nh. Ngoµi ra ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc sö dông trªn b¶n ®å ®Þa h×nh cßn biÓu thÞ yÕu tè bæ sung. C¸c yÕu tè nµy ®­îc bè trÝ ë ngoµi khung b¶n ®å vµ bao gåm: c¸c ghi chó tªn, tØ lÖ b¶n ®å. C¸c ghi chó thêi gian vµ n¬i xuÊt b¶n. C¸c ghi chó møc ®é bÝ mËt cña b¶n ®å. Chó dÉn kÝ hiÖu. S¬ ®å gãc lÖch. Th­íc ®o ®é dèc. 1.3.2. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh Trong qui ph¹m hiÖn hµnh cña Tæng Côc §Þa ChÝnh qui ®Þnh nh­ sau: - Sai sè trung b×nh cña vÞ trÝ ®Þa vËt biÓu thÞ trªn b¶n ®å gèc so víi vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ (hoÆc ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp) gÇn nhÊt (®iÓm khèng chÕ mÆt ph¼ng) kh«ng v­ît qu¸ qui ®Þnh: 0.5mm ë vïng ®ång b»ng, vïng ®åi nói vµ 0.7mm ë vïng nói cao, vïng Èn khuÊt. - Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao cña ®­êng b×nh ®é, ®é cao cña ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh, ®é cao ®iÓm mùc n­íc (mÐp n­íc), ®é cao ®iÓm ghi chó ®é cao biÓu thÞ trªn b¶n ®å gèc so víi ®é cao ®iÓm khèng chÕ ®é cao ngo¹i nghiÖp gÇn nhÊt kh«ng qua 1/3 kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n ë vïng ®ång b»ng vµ kh«ng qu¸ 1/2 kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n ë vïng ®åi nói, nói cao, vïng Èn khuÊt. - Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ mÆt ph¼ng cña ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ mÆt ph¼ng sau b×nh sai so víi ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa nhµ n­íc gÇn nhÊt kh«ng qu¸ 0.10mm, ë vïng Èn khuÊt kh«ng qu¸ 0.15mm theo tû lÖ b¶n ®å. - Sai sè trung ph­¬ng vÒ ®é cao cña ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ ®é cao sau b×nh sai so víi ®iÓm ®é cao nhµ n­íc gÇn nhÊt kh«ng qu¸ 1/10 kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n (®iÓm khèng chÕ ®o vÏ t­¬ng ®­¬ng ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp). NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 16
  18. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt 1.4. C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å Ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh §o trùc tiÕp ngoµi Biªn tËp tõ b¶n ®å thùc ®Þa tû lÖ lín h¬n §o ¶nh ®¬n §o ¶nh lËp thÓ Ph­¬ng ph¸p Ph­¬ng ph¸p bµn ®¹c toµn ®¹c §o ¶nh §o ¶nh §o ¶nh quang c¬ gi¶i tÝch sè §Ó cã thÓ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh ta cã thÓ thµnh lËp theo c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ s¬ ®å trªn. *Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ngoµi thùc ®Þa: Ph­¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao ®èi víi tõng ®iÓm ®o, v× vËy thuËn tiÖn cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å lín vµ cøc lín. §Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c th× mËt ®é ®o trùc tiÕp ph¶i lín kÐo theo thêi gian lµm viÖc ngoµi trêi l©u. Trong ph­¬ng ph¸p nµy th× thêi tiÕt vµ sù h¹n chÕ tÇm nh×n do ®Þa vËt g©y ra ¶nh h­ëng lín tíi c«ng viÖc, ngoµi ra ®Þa h×nh phøc t¹p còng g©y c¶n trë tíi n¨ng suÊt c«ng viÖc. Do vËy ph­¬ng ph¸p nµy cho hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao vµ cã mét sè h¹n chÕ kh¶ n¨ng øng dông cña c¸c thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy mµ ph­¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa th­êng ®­îc ¸p dông vµo ®Þa bµn kh«ng lín, chñ yÕu thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ lín ë c¸c vïng d©n c­, ®Æc biÖt khu vùc ®« thÞ cã mËt ®é d©n c­ ®«ng, nhµ cöa, c«ng tr×nh nhiÒu. *Ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh: ®­îc ¸p dông ë nh÷ng khu vùc réng lín. Trong ph­¬ng ph¸p nµy ph©n ra lµm hai ph­¬ng ph¸p nhá lµ ®o ¶nh ®¬n vµ ®o ¶nh lËp thÓ. - Ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh ®¬n ¸p dông ë vïng b»ng ph¼ng lµ chñ yÕu, nã ®­îc NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 17
  19. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt ¸p dông ®Ó ®o vÏ ®Þa h×nh khi mµ ®é chÝnh x¸c ®o ®é cao cña ph­¬ng ph¸p lËp thÓ khã tho¶ m·n. - §o ¶nh lËp thÓ cã kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t ®Þa h×nh tèt nhÊt so víi tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. Ngµy nay nhê c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh­ ®o vÏ ¶nh toµn n¨ng gi¶i tÝch vµ tr¹m ®o ¶nh sè mµ ph­¬ng ph¸p lËp thÓ tho¶ m·n tÊt c¶ c¸c lo¹i b¶n ®å cã tû lÖ 1:1000 trë xuèng. Do ®o vÏ trªn m« h×nh nªn ph­¬ng ph¸p lËp thÓ hÇu nh­ h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt vµ ®Þa h×nh. Cã thÓ nãi ph­¬ng ph¸p nµy lu«n ®­îc ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc míi vµo s¶n xuÊt ®Ó gi¶i phãng con ng­êi khái lao ®éng vÊt v¶, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 18
  20. §å ¸n tèt nghiÖp Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt Ch­¬ng 2 Giíi thiÖu VÒ microstation vµ c«ng t¸c øng dông trong b¶n ®å ®Þa h×nh 2.1. Giíi thiÖu vÒ Microstation vµ mét sè phÇn mÒm Chuyªn dông biªn tËp b¶n ®å MicroStation là một phần mềm phát triển từ CAD với mục đích trợ giúp việc thành lập các bản đồ hoặc bản vẽ kỹ thuật. Ưu điểm cơ bản của MicroStation so với CAD là cho phép lưu các bản đồ và bản vẽ thiết kế theo nhiều hệ thống tọa độ khác nhau. Ngoài ra MicroStation có giao diện đồ họa bao gồm nhiều cửa sổ, menu, bảng công cụ và nhiều chức năng khác rất tiện lợi cho người sử dụng. Mapping Office lµ mét hÖ phÇm mÒm míi nhÊt cña tËp ®oµn Intergraph bao gåm c¸c phÇn mÒm c«ng cô phôc vô cho viÖc x©y dùng vµ duy tr× toµn bé c¸c ®èi t­îng ®Þa lý d­íi d¹ng ®å ho¹ bao gåm: IrasC, IrasB, MSFC, Geovec. C¸c file d÷ liÖu d¹ng nµy ®­îc sö dông lµm ®Çu vµo cho c¸c hÖ th«ng tin ®Þa lý hoÆc c¸c hÖ qu¶n trÞ d÷ liÖu b¶n ®å. C¸c phÇm mÒm øng dông cña Mapping Ofice ®­îc tÝch hîp trong m«i tr­êng ®å ho¹ thèng nhÊt Microstation ®Ó t¹o nªn mét bé c¸c thanh c«ng cô m¹nh vµ linh ho¹t phôc vô cho viÖc thu thËp vµ xö lý c¸c ®èi t­îng ®å ho¹. §Æc biÖt trong lÜnh vùc biªn tËp vµ tr×nh bµy b¶n ®å, dùa vµo rÊt nhiÒu c¸c tÝnh n¨ng më cña Microstation cho phÐp ng­êi sö dông tù thiÕt kÕ c¸c ký hiÖu d¹ng ®iÓm, d¹ng ®­êng, d¹ng pattern mµ rÊt nhiÒu c¸c ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy b¶n ®å ®­îc coi lµ rÊt khã sö dông ®èi víi mét sè phÇm mÒm kh¸c (Mapinfo, Autocad, Coreldraw, Freehand...) l¹i ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch dÔ dµng trong Microstation. Ngoµi ra c¸c file d÷ liÖu cña c¸c b¶n ®å cïng lo¹i ®­îc t¹o dùa trªn nÒn mét file chuÈn (seed file) ®­îc ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ c¸c th«ng sè to¸n häc b¶n ®å, hÖ ®¬n vÞ ®o ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ thËt ngoµi thùc ®Þa lµm t¨ng gi¸ trÞ chÝnh x¸c vµ thèng nhÊt gi÷a c¸c file b¶n ®å. Trong viÖc sè ho¸ vµ biªn tËp c¸c ®èi t­îng b¶n ®å dùa trªn c¬ së c¸c b¶n ®å ®· ®­îc thµnh lËp tr­íc ®©y (trªn giÊy, diamat...), c¸c phÇm mÒm ®­îc sö NguyÔn ThÞ Tróc Quúnh Líp Tr¾c ®Þa B - K48 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1253 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2