intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Lý luận tiền luơng của C.MÁC trong chũ nghĩa tư bản

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST
Báo xấu
117
lượt xem 34
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: lý luận tiền luơng của c.mác trong chũ nghĩa tư bản', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Lý luận tiền luơng của C.MÁC trong chũ nghĩa tư bản

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài Lý luận tiền luơng của C.MÁC trong chũ nghĩa tư bản
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu Lý luËn vÒ tiÒn l­¬ng ®· ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ nghiªn cøu tõ rÊt l©u b¾t ®Çu lµ W.Petty. ChÝnh William Petty lµ ng­êi ®Çu tiªn trong lÞch sö ®Æt nÒn mãng cho lý thuyÕt "quy luËt s¾t vÒ tiÒn l­¬ng". Lý thuyÕt møc l­¬ng tèi thiÓu ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn ban ®Çu cña CNTB. Lóc nµy, s¶n xuÊt ch­a ph¸t triÓn, ®Ó buéc c«ng nh©n lµm viÖc, giai cÊp t­ s¶n ph¶i dùa vµo Nhµ n­íc ®Ó duy tr× møc l­¬ng thÊp. Tuy nhiªn tõ lý luËn nµy ta thÊy ®­îc lµ, c«ng nh©n chØ nhËn ®­îc tõ s¶n phÈm lao ®éng cña m×nh nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t tèi thiÓu do hä t¹o ra. PhÇn cßn l¹i ®· bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t. §ã lµ mÇm mèng ph©n tÝch sù bãc lét. Lý luËn vÒ tiÒn l­¬ng cña M¸c lµ sù tiÕp tôc ph¸t triÓn lý luËn vÒ tiÒn l­¬ng cña c¸c nhµ kinh tÕ cæ ®iÓn tr­íc ®ã. Lý luËn tiÒn l­¬ng cña M¸c ®· v¹ch râ b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng d­íi CNTB ®· bÞ che ®Ëy – tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ cña lao ®éng, b¸c bá quan niÖm cña c¸c nhµ kinh tÕ t­ b¶n tr­íc ®ã (Ricardo). Nh÷ng luËn ®iÓm cña M¸c vÒ tiÒn l­¬ng vÉn cßn gi¸ trÞ ®Õn ngµy nay. MÆc dï ë n­íc ta chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®· ®­îc c¶i c¸ch. Tuy nhiªn, nhiÒu vÊn ®Ò cèt lâi vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch tho¶ ®¸ng. Cho ®Õn nay, thu nhËp cña ng­êi ®­îc h­ëng l­¬ng t¨ng, møc sèng, tiªu dïng t¨ng, vÒ c¬ b¶n kh«ng do chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®em l¹i mµ do t¨ng thu nhËp ngoµi l­¬ng, nhê kinh tÕ t¨ng tr­ëng (tiÒn l­¬ng Nhµ n­íc tr¶ chØ chiÕm mét phÇn ba, thu nhËp kh¸c chiÕm tíi hai phÇn ba). ViÖc hiÓu vµ vËn dông ®óng nh÷ng nguyªn lý vÒ tiÒn l­¬ng cña M¸c trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay cã ý nghÜa rÊt lín.C¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng sÏ ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng, vµ nªn tiÕn hµnh c¶i c¸ch nh­ thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých ng­êi lao ®éng, ®Õn lîi Ých cña toµn quèc gia…? §©y lµ vÊn ®Ò ®· thu 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hót ®­îc sù quan t©m cña ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia nghiªn cøu. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn nªu trªn mµ ng­êi viÕt lùa chän ®Ò tµi nµy nh»m hiÓu râ h¬n vÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ë ViÖt Nam, nh»m ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. I. Lý luËn tiÒn l­¬ng cña C.M¸c trong chñ nghÜa t­ b¶n cña M¸c 1. B¶n chÊt tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n C«ng nh©n lµm viÖc cho nhµ t­ b¶n mét thêi gian nµo ®ã th× nhËn ®­îc sè tiÒn tr¶ c«ng nhÊt ®Þnh. TiÒn tr¶ c«ng ®ã gäi lµ tiÒn l­¬ng. Sè l­îng tiÒn l­¬ng nhiÒu hay Ýt ®­îc x¸c ®Þnh theo thêi gian lao ®éng hoÆc l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. HiÖn t­îng ®ã lµm cho ng­êi ta lÇm t­ëng r»ng, tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ lao ®éng. Sù thËt th× tiÒn l­¬ng kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ cña lao ®éng. V× lao ®éng kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ vµ kh«ng thÓ lµ ®èi t­îng mua b¸n. Së dÜ nh­ vËy lµ v×: Thø nhÊt: nÕu lao ®éng lµ hµng ho¸ th× nã ph¶i cã tr­íc, ph¶i ®­îc vËt ho¸ trong mét h×nh thøc cô thÓ nµo ®ã. TiÒn ®Ó cho lao ®éng cã thÓ “vËt ho¸” ®­îc lµ ph¶i cã t­ liÖu s¶n xuÊt. Nh­ng nÕu ng­êi lao ®éng cã t­ liÖu s¶n xuÊt th× hä sÏ b¸n hµng ho¸ do m×nh s¶n xuÊt, chø kh«ng b¸n “lao ®éng”. Ng­êi c«ng nh©n kh«ng thÓ b¸n c¸i m×nh kh«ng cã. Thø hai: viÖc thõa nhËn lao ®éng lµ hµng ho¸ dÉn tíi mét trong hai m©u thuÉn vÒ lý luÊn sau ®©y: NÕu lao ®éng lµ hµng ho¸ vµ ®­îc trao ®æi ngang gi¸, th× nhµ t­ b¶n kh«ng thu ®­îc gi¸ trÞ thÆng d­- ®iÒu nµy phñ nhËn sù tån t¹i thùc tÕ cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ trong chñ nghÜa t­ b¶n. Cßn 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nÕu hµng ho¸ ®­îc trao ®æi kh«ng ngang gi¸ ®Ó cã gi¸ trÞ thÆng d­ cho nhµ t­ b¶n, th× sÏ phñ nhËn quy luËt gi¸ trÞ. Thø ba: nÕu lao ®éng lµ hµng ho¸ th× hµng ho¸ ®ã còng ph¶i cã gi¸ trÞ. Nh­ng th­íc ®o néi t¹i cña gi¸ trÞ lµ lao ®éng. Nh­ vËy, gi¸ trÞ cña lao ®éng ®o b»ng lao ®éng. §ã lµ mét ®iÒu luÈn quÈn v« nghÜa. V× thÕ, lao ®éng kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸, c¸i mµ c«ng nh©n b¸n vµ nhµ t­ b¶n mua kh«ng ph¶i lµ lao ®éng mµ chÝnh lµ søc lao ®éng. Do ®ã, tiÒn l­¬ng mµ nhµ t­ b¶n tr¶ cho c«ng nh©n lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng. VËy b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n lµ biÓu hiÖn ra bÒ ngoµi nh­ lµ gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ cña lao ®éng. Së dÜ biÓu hiÖn bÒ ngoµi cña tiÒn l­¬ng ®· che dÊu b¶n chÊt cña nã lµ do nh÷ng nguyªn nh©n sau: Mét lµ, viÖc mua b¸n søc lao ®éng lµ mua b¸n chÞu. H¬n n÷a, ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ - søc lao ®éng kh«ng bao giêi t¸ch khái ng­êi b¸n, nã chØ nhËn ®­îc gi¸ c¶ khi ®· cung cÊp gi¸ trÞ sö dông cho ng­êi mua, tøc lµ lao ®éng cho nhµ t­ b¶n, do ®ã nh×n bÒ ngoµi chØ thÊy nhµ t­ b¶n tr¶ gi¸ trÞ cho lao ®éng. Hai lµ, ®èi víi c«ng nh©n, toµn bé lao ®éng trong c¶ ngµy lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó cã tiÒn sinh sèng, do ®ã, b¶n th©n c«ng nh©n còng t­ëng r»ng m×nh b¸n lao ®éng. Cßn ®èi víi nhµ t­ b¶n viÖc bá tתn ra ®Ó cã lao ®éng, nªn còng nghÜ r»ng c¸i mµ hä mua lµ lao ®éng. Ba lµ, do c¸ch thøc tr¶ l­¬ng. Sè l­îng cña tiÒn l­¬ng phô thuéc vµo thêi gian lao ®éng hoÆc s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, ®iÒu ®ã khiÕn ng­êi ta lÇm t­ëng r»ng tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ lao ®éng. TiÒn l­¬ng che ®Ëy mäi dÊu vÕt cña sù ph©n chia ngµy lao ®éng thµnh thêi gian lao ®éng tÊt yÕu vµ thêi gian lao ®éng thÆng d­, thµnh lao ®éng 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®­îc tr¶ c«ng vµ lao ®éng kh«ng ®­îc tr¶ c«ng, do ®ã tiÒn l­¬ng che ®Ëy b¶n chÊt bãc lét cña chñ nghÜa t­ b¶n. 1. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña tiÒn l­¬ng: a. Chøc n¨ng thuíc ®o gi¸ trÞ: Nh­ trªn ®· nªu, tiÒn l­¬ng lµ sù thÓ hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®­îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi nh­ lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng. V× vËy tiÒn l­¬ng chÝnh lµ thuíc ®o gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®­îc biÓu hiÖn nh­ gi¸ trÞ lao ®éng cô thÓ cña viÖc lµm ®­îc tr¶ c«ng. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ trÞ cña viÖc lµm ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua tiÒn l­¬ng. NÕu viÖc lµm cã gi¸ trÞ cµng cao th× møc l­¬ng cµng lín. b. Duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng: Theo M¸c tiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®ã lµ gi¸ trÞ cña nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó duy tr× cuéc sèng cña ng­êi cã søc lao ®éng, theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi vµ tr×nh ®é v¨n minh cña mçi n­íc. Gi¸ trÞ søc lao ®éng bao hµm c¶ yÕu tè lÞch sö, vËt chÊt vµ tinh thÇn. Ngoµi ra, ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng th× ng­êi lao ®éng cßn ph¶i sinh con (nh­ søc lao ®éng tiÒm tµng), ph¶i nu«i d­ìng con, cho nªn nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra søc lao ®éng ph¶i gåm cã c¶ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cho con c¸i häc. Theo hä, chøc n¨ng c¬ b¶n cña tiÒn l­¬ng cßn lµ nh»m duy tr× vµ ph¸t triÓn ®­îc søc lao ®éng. Gi¸ trÞ søc lao ®éng lµ ®iÓm xuÊt ph¸t trong mäi bµi tÝnh cña s¶n xuÊt x· héi nãi chung vµ cña ng­êi sö dông lao ®éng nãi riªng. Gi¸ trÞ søc lao ®éng mang tÝnh kh¸ch quan, ®­îc quy ®Þnh vµ ®iÒu tiÕt kh«ng theo ý muèn cña mét c¸c nh©n nµo, dï lµ ng­êi lµm c«ng hay ng­êi sö dông lao ®éng. Nã lµ kÕt qu¶ cña sù mÆc c¶ trªn thÞ tr­êng lao ®éng gi÷a ng­êi cã søc lao ®éng “b¸n” vµ ng­êi sö dông søc lao ®éng “mua” c. KÝch thÝch lao ®éng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TiÒn l­¬ng lµ bé phËn thu nhËp chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng nh»m tho¶ m·n phÇn lín c¸c nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng. Do vËy, c¸c møc tiÒn l­¬ng lµ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ rÊt quan träng ®Ó ®Þnh h­íng sù quan t©m vµ ®éng c¬ trong lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. Khi ®é lín cña tiÒn l­¬ng phô thuéc vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng ty nãi chung vµ c¸ nh©n ng­êi lao ®éng nãi riªng th× hä sÏ quan t©m ®Õn viÖc kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng c«ng viÖc d. Thóc ®Èy sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn N©ng cao hiÖu qu¶ lao ®éng, n¨ng suÊt lao ®éng suy cho cïng lµ nguån gèc ®Ó t¨ng thu nhËp, t¨ng kh¶ n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng. Kh¸c víi thÞ tr­êng hµng ho¸ b×nh th­êng, cÇu vÒ lao ®éng kh«ng ph¶i lµ cÇu cho b¶n th©n nã, mµ lµ cÇu dÉn xuÊt, tøc lµ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng tiªu thô cña s¶n phÈm do lao ®éng t¹o ra vµ møc gi¸ c¶ cña hµng ho¸ nµy. Tæng møc tiÒn l­¬ng quyÕt ®Þnh tæng cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô cÇn thiÕt ph¶i s¶n xuÊt còng nh­ gi¸ c¶ cña nã. Do vËy, tiÒn l­¬ng ph¶i dùa trªn c¬ së t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. ViÖc t¨ng n­ang suÊt lao ®éng lu«n lu«n dÉn ®Õn sù t¸i ph©n bè lao ®éng. Theo qui luËt thÞ tr­êng, lao ®éng sÏ t¸i ph©n bè vµo c¸c khu vùc cã n¨ng suÊt cao h¬n ®Ó nhËn ®­îc c¸c møc l­¬ng cao h¬n. e. Chøc n¨ng x· héi cña tiÒn l­¬ng Cïng víi viÖc kÝch thÝch kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÒn l­¬ng cßn lµ yÕu tè kÝch thÝch viÖc hoµn thiÖn c¸c mèi quan hÖ lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy, viÖc duy tr× c¸c møc tiÒn l­¬ng cao vµ t¨ng kh«ng ngõng chØ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së hµi hoµ c¸c mèi quan hÖ lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. ViÖc g¾n tiÒn l­¬ng víi hiÖu qu¶ cña ng­êi lao ®éng vµ ®¬n vÞ kinh tÕ sÏ thóc ®Èy c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c, gióp ®ì lÇn nhau, n©ng cao hiÖu qu¶ c¹nh tranh cña c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn toµn 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. diÖn cña con ng­êi vµ thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn theo h­íng d©n chñ vµ v¨n minh. 2. C¸c h×nh thøc c¬ b¶n cña tiÒn l­¬ng TiÒn l­¬ng cã hai h×nh thøc c¬ b¶n lµ: tiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian vµ tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm. a. TiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian TiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng mµ sè l­îng cña nã phô thuéc vµo thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n (giêi, ngµy, tuÇn, th¸ng). CÇn ph©n biÖt l­¬ng giê, l­¬ng ngµy, l­¬ng th¸ng. Gi¸ c¶ cña mét giê lao ®éng lµ th­íc ®o chÝnh x¸c møc tiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian. TiÒn l­¬ng ngµy vµ l­¬ng tuÇn ch­a nãi râ ®­îc møc tiÒn c«ng ®ã thÊp hay cao, v× cßn tuú thuéc theo ngµy lao ®éng dµi hay ng¾n. Do ®ã, muèn ®¸nh gi¸ ®óng møc tiÒn l­¬ng kh«ng chØ c¨n cø vµo l­îng tiÒn, mµ cßn c¨n cø vµo ®é dµi cña ngµy lao ®éng vµ c­êng ®é lao ®éng. Thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng theo thêi gian, nhµ t­ b¶n cã thÓ kh«ng thay ®æi l­¬ng ngµy, l­¬ng tuÇn, mµ vÉn h¹ thÊp ®­îc gi¸ c¶ lao déng do kÐo dµi ngµy lao ®éng hoÆc t¨ng c­êng ®é lao ®éng. Tr¶ l­¬ng kÐo dµi thêi gian cßn cã lîi cho nhµ t­ b¶n khi t×nh h×nh thÞ tr­êng thuËn lîi, hµng ho¸ tiªu thô dÔ dµng, thùc hiÖn lèi lµm viÖc thªm giê, tøc lµ lµm viÖc ngoµi sè giêi quy ®Þnh cña ngµy lao ®éng. Cßn khi thÞ tr­êng kh«ng thuËn lîi buéc ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt, nhµ t­ b¶n sÏ rót ng¾n ngµy lao ®éng vµ thùc hiÖn lèi tr¶ c«ng theo giê, do ®ã h¹ thÊp tiÒn l­¬ng xuèng rÊt nhiÒu. Nh­ vËy, c«ng nh©n kh«ng nh÷ng bÞ thiÖt thßi khi ngµy lao ®én bÞ kÐo dµi qu¸ ®é, mµ cßn bÞ thiÖt c¶ khi ph¶i lµm viÖc bít giê. b. TiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng mµ sè l­îng cña nã phô thuéc vµo sè l­îng s¶n phÈm mµ c«ng nh©n ®· s¶n xuÊt ra hoÆc sè l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Mçi s¶n phÈm ®­îc tr¶ c«ng theo mét ®¬n gi¸ nhÊt ®Þnh gäi lµ ®¬n gi¸ tiÒn c«ng. §¬n gi¸ tiÒn c«ng lµ gi¸ tr¶ c«gn co mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra theo gi¸ biÓu nhÊt ®Þnh. Khi quy ®Þnh ®¬n gi¸, ng­êi ta lÊy tiÒn l­¬ng trung b×nh cña c«ng nh©n trong ngµy chia cho sè l­îng s¶n phÈm mµ c«ng nh©n s¶n xuÊt ra trong 1 ngµy b×nh th­êng. Do ®ã, vÒ thùc chÊt, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho mét thêi gian cÇn thiÕt nhÊt ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt mét s¶n phÈm. V× thÕ, tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm chØ lµ h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña tiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian. H×nh thøc tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm cµng che giÊu vµ xuyªn t¹c b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng h¬n so víi h×nh thøc tiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian. ViÖc thùc hiÖn h×nh thøc tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm mét mÆt lµm cho nhµ t­ b¶n dÔ dµng kiÓm so¸t c«ng nh©n; mét kh¸c ®Î ra sù c¹nh tranh gi÷a c«ng nh©n, kÝch thÝch c«ng nh©n ph¶i lao ®éng tÝch cùc n©ng cao c­êng ®é lao ®éng, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm ®Ó nhËn ®­îc tiÒn c«ng cao h¬n. V× vËy, chÕ ®é tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n th­êng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lao ®éng khÈn tr­¬ng qu¸ møc, lµm kiÖt søc ng­êi lao ®éng. VÒ mÆt lÞch sö, tiÒn l­¬ng t×nh theo thêi gian ®­îc ¸p dông réng r·i trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n, cßn ë giai ®o¹n sau th× tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm ®­îc ¸p dông réng r·i h¬n. HiÖn nay, h×nh thøc tiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian ngµy cµng ®­îc më réng. 3. TiÒn l­¬ng danh nghÜa vµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ. Xu h­íng vËn ®éng cña tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n. a. TiÒn l­¬ng danh nghÜa vµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TiÒn l­¬ng danh nghÜa lµ tæng sè tiÒn mµ ng­êi c«ng nh©n nhËn ®­îc do b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho nhµ t­ b¶n. Nã lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng. Nã t¨ng gi¶m theo sù biÕn ®éng trong quan hÖ cung – cÇu vÒ hµng ho¸ søc lao ®éng trªn thÞ tr­êng. §èi víi ng­êi c«ng nh©n, ®iÒu quan träng kh«ng chØ ë tæng sè tiÒn nhËn ®­îc d­íi h×nh thøc tiÒn l­¬ng mµ cßn ë chç cã thÓ mua ®­îc g× b»ng tiÒn l­¬ng ®ã, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo gi¸ c¶ vËt phÈm tiªu dïng vµ dÞch vô. TiÒn l­¬ng thùc tÕ lµ sè l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ c«ng nh©n cã thÓ thu ®­îc b»ng tiÒn l­¬ng danh nghÜa. Râ rµng, nÕu ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi, tiÒn l­¬ng thùc tÕ phô thuéc theo tû lÖ thuËn vµo ®¹i l­îng tiÒn l­¬ng danh nghÜa vµ phô thuéc theo tû lÖ nghÞch víi møc gi¸ c¶ vËt phÈm tiªu dïng vµ dÞch vô. b. Xu h­íng vËn ®éng cña tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n Nghiªn cøu sù vËn ®éng cña tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n, C.M¸c v¹ch ra r»ng, xu h­íng chung cã tÝnh quy luËt cña sù vËn ®éng cña tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n lµ: trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n, tiÒn c«ng danh nghÜa cã xu h­íng t¨ng lªn, nh­ng møc t¨ng cña nã nhiÒu khi kh«ng theo kÞp víi møc t¨ng gi¸ c¶ t­ liÖu tiªu dïng vµ dÞch vô. Khi ®ã, tiÒn c«ng thùc tÕ cã xu h­íng h¹ thÊp. Chõng nµo mµ tiÒn l­¬ng cßn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, th× sù vËn ®éng cña nã g¾n liÒn víi sù biÕn ®æi cña gi¸ trÞ søc lao ®éng. L­îng gi¸ trÞ cña nã do ¶nh h­ëng cña mét lo¹t nh©n tè quyÕt ®Þnh. Mét nh©n tè t¸c ®éng lµm t¨ng l­îng gi¸ trÞ søc lao ®éng, mét nh©n tè kh¸c t¸c ®éng lµm gi¶m gi¸ trÞ cña nã. Sù t¸c ®éng qua l¹i cña tÊt c¶ c¸c nh©n tè ®ã dÉn tíi qu¸ tr×nh phøc t¹p cña sù biÕn ®æi gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµm cho sù gi¶m sót cña nã cã tÝnh chÊt xu h­íng. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng lµm t¨ng gi¸ trÞ søc lao ®éng lµ sù n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng vµ sù t¨ng c­êng ®é lao ®éng. - Trong ®iÒu kiÖn cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, nÐt ®Æc tr­ng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ t¨ng tÝnh phøc t¹p cña lao ®éng, ®ßi hái ph¶i n©ng cao rÊt nhiÒu tr×nh ®é chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng, t¨ng c­êng ®é lao ®éng cña hä, lµm t¨ng mét c¸ch c¨n b¶n chi phÝ vÒ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, do ®ã lµm t¨ng gi¸ trÞ cña nã. Nh÷ng nhu cÇu cña c«ng nh©n vµ ph­¬ng thøc th¶o m·n chóng lu«n lu«n biÕn ®æi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, diÔn ra qu¸ tr×nh t¨ng møc ®é vÒ nhu cÇu. §Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, ®ßi hái l­îng cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸ lín h¬n. Kü thuËt phøc t¹p ®­îc vËn dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ®ßi hái ng­êi lao ®éng ph¶i cã vèn kiÕn thøc vµ tri thøc vÒ kü thuËt cao h¬n. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã dÉn ®Õn nhu cÇu cña c«ng nh©n vµ gia ®×nh häc vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng lªn lµm cho gi¸ trÞ søc lao ®éng t¨ng lªn. - Nh©n tè t¸c ®éng lµm gi¶m gi¸ trÞ søc lao ®éng lµ sù t¨ng lªn cña n¨ng suÊt lao ®éng. Cïng víi sù t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng th× gi¸ c¶ vÒ t­ liÖu sinh ho¹t cña ng­êi c«ng nh©n rÎ ®i nÒn tiÒn l­¬ng thùc tÕ cã kh¶ n¨ng t¨ng lªn. Nh­ng tiÒn l­¬ng thùc tÕ vÉn ch­a d¸p øng ®­îc nhu cÇu thùc sù cña c«ng nh©n, vµ sù chªnh lÖch gi÷a chóng kh«ng nh÷ng kh«ng ®­îc thu hÑp, mµ ng­îc l¹i cßn t¨ng lªn. Sù h¹ thÊp tiÒn l­¬ng d­íi gi¸ trÞ søc lao ®éng do t¸c ®éng cña mét lo¹t nh©n tè sau ®©y: + ThÞ tr­êng søc lao ®éng lu«n ë t×nh tr¹ng cung vÒ lao ®éng lµm thuª v­ît qu¸ cÇu vÒ lao ®éng, do ®ã c¹nh tranh gi÷a c«ng nh©n t¨ng lªn. §iÒu ®ã cho phÐp nhµ t­ b¶n thÊy r»ng, hµng ho¸ - søc lao ®éng buéc ph¶i b¸n trong mäi ®iÒu kiÖn, v× c«ng nh©n kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c ®Ó sinh sèng. Møc 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. l­¬ng trung b×nh bÞ gi¶m xuèng cßn do hµng triÖu ng­êi kh«ng cã viÖc lµm ®Çy ®ñ trong n¨m, nãi chung hä kh«ng nhËn ®­îc tiÒn l­¬ng. + L¹m ph¸t lµm gi¶m søc mua cña ®ång tiÒn còng lµ nh©n tè lµm gi¶m tiÒn l­¬ng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Møc l­¬ng cña c¸c n­íc cã sù kh¸c nhau. §iÒu ®ã ®­îc quyÕt ®Þnh bëi nh©n tè tù nhiªn, truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ nh÷ng nh©n tè kh¸c, trong ®ã nh©n tè ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n ®ãng vai trß quan träng. Trong c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn, møc l­¬ng th­êng cao h¬n ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Nh­ng ë ®ã cã sù bãc lét cao h¬n, v× kü thuËt vµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc lao ®éng hiÖn ®¹i ®­îc ¸p dông. Gi¸ c¶ hµng ho¸ - søc lao ®éng thÊp lµ nh©n tè quan träng nhÊt thu hót t­ b¶n ®éc quyÒn vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Trong ®iÒu kiÖn cña chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i, tiÒn l­¬ng theo thêi gian víi nh÷ng h×nh thøc ®a d¹ng chiÕm ­u thÕ. Trong viÖc t×m kiÕm nh÷ng ph­¬ng ph¸p míi nh»m bãc lét lao ®éng lµm thuª, giai cÊp t­ s¶n buéc ph¶i thõa nhËn vai trß con ng­êi tron qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vµ ®iÒu chØnh l¹i viÖc tæ chøc lao ®éng, còng nh­ kÝch thÝch ng­êi lao ®éng. Sù bãc lét lao ®éng lµm thuª ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn cßn cã nh÷ng h×nh thøc che giÊu tinh vi ¬n. Khi thiªn vÒ sù cñng cè “quan hÖ con ng­êi”, vÒ sù thèng trÞ cña c¸c nguyªn t¾c “c«ng ty lµ mét gia ®×nh”, giai cÊp t­ s¶n hiÖn ®¹i thùc hiÖn m­u toan thuyÕt phôc c«ng nh©n r»ng lîi Ých cña xÝ nghiÖp, lîi Ých cña t­ b¶n thèng nhÊt víi lîi Ých cña c«ng nh©n. Vai trß kÝch thÝch cña tiÒn l­¬ng ®­îc sö dông vµo môc ®Ých ®ã. Kh«ng ph¶i chØ cã th¸i ®é tËn t©m víi c«ng viÖc mµ sù phôc vô trung thµnh cho c«ng ty còng ®­îc kÝch thÝch bëi ®¹i l­îng vµ h×nh thøc cña tiÒn l­¬ng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ kh«ng chØ b»ng h×nh thøc tiÒn l­¬ng, mµ cßn b»ng tæ chøc tiÒn l­¬ng dùa trªn c¬ së t©m lý cña ho¹t ®éng lao ®éng, giai cÊp t­ s¶n rÊt muèn “thñ tiªu” hoÆc lµm dÞu m©u thuÉn gi÷a t­ b¶n vµ lao ®éng. §ã lµ ®Æc tr­ng cña nh÷ng liªn hiÖp ®éc quyÒn lín hiÖn ®¹i, ë ®ã c¸c nhµ t­ b¶n ®· kh«ng tiÕc tiÒn chi 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. vµo nh÷ng chi phÝ nh»m t¹o ra “bÇu kh«ng khÝ tin cËy” ®Ó h×nh thµnh ë ng­êi c«ng nh©n “ý thøc ng­êi chñ”. TÝnh mÒm dÎo trong sù vËn dông c¸c h×nh thøc kh¸c nhau cña tiÒn l­¬ng, viÖc tÝnh to¸n nh÷ng yªu cÇu kü thuËt, tæ chøc vµ t©m lý khi trang bÞ n¬i lµm viÖc ®­a ®Õn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, tÊt c¶ ®Òu nh»m môc ®Ých t¨ng gi¸ trÞ thÆng d­. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ t¨ng c­êng bãc lét ng­êi lao ®éng. II. T×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ë ViÖt Nam ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®ang ®­îc thùc hiÖn lµ kÕt qu¶ cña ®ît c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng n¨m 1993. §©y lµ mét cuéc c¶i c¸ch rÊt c¨n b¶n kh«ng nh÷ng vÒ l­¬ng mµ cßn lµ mét ®ît s¾p xÕp l¹i hÖ thèng ph©n phèi tiÒn l­¬ng tõ ng©n s¸ch nhõ n­íc (NSNN), nh»m môc tiªu xo¸ bá triÖt ®Ó t×nh tr¹ng bao cÊp, kh¾c phôc tÝnh b×nh qu©n trong ph©n phèi, s¾p xÕp l¹i hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng vµ t¹o b­íc ngoÆt vÒ nhËn thøc quan ®iÓm- coi tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng, trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ tõng b­íc x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng. Nh÷ng thay ®æi vÒ c¬ chÕ kinh tÕ tõ cuèi nh÷ng n¨m 80, ®Æc biÖt tõ sau c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng n¨m 1993, dÉn ®Õn viÖc t¸ch biÖt râ rµng h¬n sù h×nh thµnh quü l­¬ng gi÷a khu vùc hµnh chÝnh – sù nghiÖp vµ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kinh tÕ Nhµ n­íc. §èi víi khu vùc s¶n xuÊt, kinh doanh: quü tiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn gi¸ trÞ míi, lµ chi phÝ cho lao ®éng sèng. Quü l­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hoµn toµn t¸ch h¼n khái ng©n s¸ch Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp tù h×nh thµnh qòy l­¬ng trªn c¬ së kÕt qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh cña m×nh cã tÝnh ®Õn møc tiÒn c«ng lao ®éng trªn thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng. Nhµ n­íc chØ qu¶n lý viÖc thùc hiÖn møc l­¬ng tèi thiÓu vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. sau h¬n 10 n¨m ¸p dông chÝnh s¸ch l­¬ng míi, chóng ta thÊy cã nhiÒu ­u ®iÓm vµ tiÕn bé so víi hÖ thèng tiÒn l­¬ng trong thêi kú bao cÊp, nh­ NghÞ quyÕt phiªn häp th­êng kú (th¸ng 8-2001) cña ChÝnh phñ còng ®· ®¸nh 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. gi¸: “... thùc hiÖn ph©n phèi c«ng b»ng h¬n, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c”. Tuy vËy, cuéc sèng lu«n lu«n biÕn ®éng, trong khi tiÒn l­¬ng l¹i chñ yÕu n»m trong tr¹ng th¸i tÜnh, Ýt cã thay ®æi trong c¶ hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng, cho nªn nã ®· béc lé nhiÒu mÆt h¹n chÕ. Ch¼ng h¹n: TiÒn l­¬ng thùc tÕ vÉn ch­a lµm ®­îc chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Møc l­¬ng cña nhiÒu chøc danh thËm chÝ kh«ng thÓ chu cÊp ®ñ ®Ó ¨n, ch­a kÓ ®Õn c¸c kho¶n nh­ tiÒn nhµ, ch÷a bÖnh, tiÒn ®iÖn, n­íc ... ®· ®­îc tiÒn tÖ ho¸ vµo l­¬ng. Ng­êi lao ®éng thùc tÕ kh«ng thÓ tÝch luü tõ l­¬ng ®Ó thuª hay mua nhµ ë. Møc l­¬ng tèi thiÓu cßn qu¸ thÊp, mÆc ®· qua 3 lÇn ®iÒu chØnh (tõ 120 lªn 144, 180, 210 ngµn ®ång), nh­ng míi bï l¹i phÇn nµo gi¸ trÞ thùc tÕ cña tiÒn l­¬ng bÞ gi¶m ®i do l¹m ph¸t. Mçi lÇn ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng tèi thiÓu ®Òu ph¶i bµn c·i, ®Êu tranh, gi»ng co gi÷a ®ßi hái tÊt yÕu, bøc b¸ch tõ cuéc sèng víi h¹n chÕ cña tµi chÝnh ng©n s¸ch. Cã hai “chèt h·m” lµm cho mäi ý ®Þnh t¨ng møc l­¬ng tèi thiÓu ®Òu ph¶i chïn l¹i, ®ã lµ kh«ng cã nguån tµi chÝnh vµ nÕu víi nguån tµi chÝnh cã h¹n muèn t¨ng l­¬ng th× ph¶i gi¶m biªn chÕ, nh­ng v× nhiÒu lý do kh¸c nhau, biªn chÕ tiÕp tôc t¨ng thªm. Ngay trong ®ît s¾p xÕp l¹i biªn chÕ ®Ó thùc hiÖn gi¶m biªn ®ång lo¹t 15%, th× biªn chÕ còng ®· t¨ng lªn 2,5% HÖ thèng thang b¶ng l­¬ng n¨m 1993 ch­a thùc sù khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng phÊn ®Êu vÒ mùat chuyªn m«n, v« h×nh trung khuyÕn khÝch c¸n bé, c«ng chøc ch¹y ®ua theo chøc vô. Ch¼ng h¹n, c¸c kú lªn l­¬ng vÉn nÆng vÒ thêi gian, th©m niªn c«ng t¸c, “®Õn hÑn l¹i lªn”, kh«ng cã chÝnh s¸ch lªn l­¬ng v­ît cÊp, tr­íc niªn h¹n (trõ mét sè cÊp bËc cña c¸n bé cao cÊp do bÇu cö hoÆc ®Ò b¹t) cho dï thµnh tÝch ®¹t ®­îc vÒ mÆt chuyªn m«n ®Õn møc ®é nµo. Thi n©ng bËc cßn mang tÝnh h×nh thøc, kÕt qu¶ thi ch­a thùc sù g¾n víi chuyªn m«n c«ng t¸c cô thÓ, ®èi t­îng “qu¸ ®é” cßn nhiÒu, nªn dÔ bÞ ¸p dông tuú tiÖn. HËu qu¶ lµ chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ch­a thùc sù 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng, ch­a khuyÕn khÝch c¸c tµi n¨ng, ®Æc biÖt lµ tµi n¨ng trÎ. T×nh tr¹ng bÊt hîp lý vµ kh«ng c«ng b»ng vÉn cßn lµ vÊn ®Ò bøc b¸ch cña chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng hiÖn nay. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn trªn c¶ hai khÝa c¹nh: thø nhÊt, t×nh tr¹ng b×nh qu©n chñ nghÜa vÉn ch­a ®­îc kh¾c phôc. MÆc dÇu l­¬ng tèi thiÓu vµ tèi ®a ®· chªnh lÖch gÊp h¬n 10 lÇn, t¨ng lªn h¬n 2 lÇn so víi hÖ thèng tiÒn l­¬ng cña thêi kú bao cÊp, míi ®Çu t­ëng chõng nã cã thÓ gãp phÇn kh¾c phôc ®­îc tÝnh chÊt b×nh qu©n trong ph©n phèi, nh­ng do sù chi tiÕt ®Õn th¸i qu¸ l¹i còng lµm cho tiÒn l­¬ng r¬i vµo tr¹ng th¸i b×nh qu©n chñ nghÜa. Bëi v×, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bËc l­¬ng qu¸ ng¾n, thÊp nhÊt lµ 0,09 vµ cao nhÊt lµ 0,43; phÊn ®Êu 2 n¨m míi thªm ®­îc mçi th¸ng 18,9 ngµn ®ång, 3 n¨m míi ®­îc t¨ng thªm 25,2 ngµn ®ång (bËc c¸n sù). Thªm vµo ®ã, thêi gian phÊn ®Êu ®Ó ®¹t tíi bËc cao nhÊt qu¸ dµi, cã nh÷ng bËc l­¬ng ®­a ra mµ kh«ng ai v­¬n tíi, hoÆc do qu¸ cao, hoÆc do thêi gian phÊn ®Êu qu¸ dµi. VÝ dô: 16 bËc c¸n sù, thÊp nhÊt lµ 1,46, cao nhÊt lµ 3,33, kho¶ng c¸ch mçi bËc lµ 0,12 t­¬ng ®­¬ng 48 n¨m. Thø hai, t×nh tr¹ng bÊt hîp lý do vÉn tån t¹i nhiÒu ngµnh, nhiÒu c¬ quan vµ khu vùc cã sù chªnh lÖch qu¸ møc vÒ thu nhËp, h×nh thµnh nhiÒu kho¶n thu vµ chia ch¸c trong c¸c c¬ quan mµ Nhµ n­íc kh«ng qu¶n lý næi. Mäi ng­êi ®Òu biÕt r»ng møc l­¬ng hiÖn nay kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®­îc møc sèng b×nh th­êng. Ch¼ng h¹n, mét sinh viªn ®¹i häc hiÖn nay muèn sèng vµ häc tËp b×nh th­êng ph¶i ®­îc chu cÊp tèi thiÓu 500 vµ trung b×nh lµ 700 ngµn ®ång/th¸ng ë Hµ néi (ë thµnh phè Hå ChÝ Minh cßn cao h¬n, tõ 700 ngµn – 1 triÖu ®ång), t­¬ng ®­¬ng víi mét c¸n sù bËc 10, nghÜa lµ ph¶i lµm viÖc ®­îc 30 n¨m. §©y lµ mét nghÞch lý. BÊt hîp lý n÷a lµ thu nhËp ngoµi l­¬ng lín h¬n l­¬ng rÊt nhiÒu trong mét bé phËn c¸n bé, c«ng chøc; chªnh lÖch vÒ thu nhËp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ rÊt lín. HiÖn nay cã kho¶ng 40% sè c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh- sù nghiÖp c¶ n­íc lµ ho¹t ®éng sù 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghiÖp. TÝnh riªng n¨m 1999, theo Bé Tµi chÝnh, sè thu cña 56 tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng, trung häc chuyªn nghiÖp ®· cã 304,946 tØ ®ång (b»ng 68,43% kinh phÝ NSNN cÊp). Sè thu cña 21 ®¬n vÞ thuéc Bé Khoa häc – C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Trung t©m Khoa häc tù nhiªn vµ C«ng nghÖ quèc gia ®¹t 6,373 tØ ®ång (b»ng 16,4% kinh phÝ NSNN cÊp)... Kho¶n trÝch 30% viÖn phÝ ®Ó khen th­ëng trong ngµnh y tÕ lµ 80,566 tØ ®ång, b×nh qu©n mçi biªn chÕ trong ngµnh nhËn 6,387 triÖu ®ång/n¨m, trong ®ã cao nhÊt lµ BÖnh viÖn Chî RÉy 16,28 triÖu ®ång), thÊp nhÊt lµ BÖnh viÖn T©m thÇn trung ­¬ng (2,79 triÖu ®ång). §ã lµ ch­a kÓ sù chªnh lÖch qu¸ lín gi÷a lao ®éng trong biªn chÕ nhµ n­íc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Nh÷ng chªnh lÖch vµ nh÷ng nghÞch lý Êy ®ang lµ lý do c¶ vÒ vËt chÊt lÉn ý thøc lµm cho ng­êi lao ®éng coi tiÒn l­¬ng lµ mét kho¶n thu “thu nhËp phô”, kh«ng ai sèng chØ b»ng l­¬ng, Nhµ n­íc kh«ng qu¶n lý ®­îc thu nhËp... vµ chóng ®ang g©y ra nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc, nh­: h¹ch to¸n sai, b¸o c¸o kh«ng ®Çy ®ñ, giÊu nguån thu, trèn thuÕ thu nhËp, sö dông thu nhËp mËp mê, tuú tiÖn, c¶n trë kiÓm tra, kiÓm so¸t. §iÒu tÖ h¹i kh«ng ®o ®Õm ®­îc lµ t¹o ra t©m lý l¹m dông cña c«ng, n¹n tham nhòng tËp thÓ, dïng tiÒn c«ng ®Ó chi tiªu tho¶ søc ... DiÖn h­ëng l­¬ng tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc (NSNN) qu¸ réng, c¬ cÊu bÊt hîp lý vµ vÉn mang nÆng tÝnh chÊt bao cÊp. HiÖn nay, cã 8 ®èi t­îng h­ëng l­¬ng, phô cÊp, trî cÊp mang tÝnh chÊt l­¬ng tõ NSNN, gåm: c¸n bé c«ng chøc khèi hµnh chÝnh; c¸n bé c«ng chøc khèi sù nghiÖp; c¸n bé c«ng chøc khèi c¬ quan ®¶ng vµ ®oµn thÓ; c¸n bé c«ng chøc khèi c¬ quan d©n cö (Quèc héi, Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp); c¸n bé cÊp x·, ph­êng; c¸n bé, chiÕn sÜ khèi lùc l­îng vò trang, c«ng an, an ninh..; c¸c ®èi t­îng b¶o hiÓm x· héi, h­u trÝ, mÊt søc; nh÷ng ng­êi cã c«ng, th­¬ng binh, bÖnh binh, gia ®×nh liÖt sÜ. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12 n¨m 1999, tæng toµn bé c¸c ®èi t­îng trªn 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lªn tíi 6,2 triÖu ng­êi, chiÕm 8% d©n sè, trong ®ã 66,9% (t­¬ng ®­¬ng 4 triÖu ng­êi) thuéc 2 nhãm cuèi – h­u trÝ vµ c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Trªn thÕ giíi kh«ng cã quèc gia nµo cã tû lÖ nh­ vËy, v× n­íc ta ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ nÆng nÒ cña gÇn 30 n¨m chiÕn tranh khèc liÖt vµ mét thêi gian dµi duy tr× c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, ch­a ¸p dông chÝnh s¸ch nép b¶o hiÓm x· héi. Sè c¸n bé, c«ng chøc ®ang lµm viÖc thùc tÕ chØ chiÕm tû lÖ nhá: - Khèi qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc chiÕm 3,4% tæng sè. TÝnh ra cø 1.000 ng­êi d©n cã kho¶ng 2,7 c¸n bé c«ng chøc (0,27% d©n sè, vµ nÕu tÝnh gép c¶ khèi ®¶ng, ®oµn thÓ lµ 0,3% d©n sè). Tû lÖ nµy lµ thÊp so víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ngay nh­ Trun g Quèc, lµ n­íc ®«ng d©n nhÊt, còng cã tû lÖ 2,0%, Ph¸p 4%. - Khèi sù nghiÖp chiÕm 18,4% tæng sè, trong ®ã nhiÒu nhÊt lµ ngµnh gi¸o dôc - ®µo t¹o chiÕm 14,5%, y tÕ; 3,1% vµ c¸c ®æi t­îng sù nghiÖp kh¸c: 0,8%. - C¸n bé cÊp ph­êng, x· chiÕm kho¶ng 6,2% tæng sè. TÝnh b×nh qu©n mçi x· cã 37 c¸n bé h­ëng phô cÊp tõ NSNN. NÕu tÝnh thªm c¸c ®èi t­îng tõ tr­ëng th«n ®Õn bÝ th­ chi bé, th× con sè nµy sÏ lªn ®Õn 203 c¸n bé/1x·, nghÜa lµ 1.000 ng­êi d©n cã 27 c¸n bé x·, nhiÒu gÊp 10 lÇn tû lÖ c¸n bé, c«ng chøc khèi hµnh chÝnh nhµ n­íc. Ngay trong b¶n th©n hÖ thèng biªn chÕ nhµ n­íc ta hiÖn nay, c¸c ®èi t­îng phôc vô, nh­ nh©n viªn b¶o vÖ, l¸i xe, t¹p vô, v¨n th­... chiÕm tû lÖ qu¸ cao, kho¶ng 18,7% (1 ng­êi phôc vô 4 ng­êi, nÕu tÝnh sè nh©n viªn v¨n phßng lµ phôc vô th× nhiÒu c¬ quan tû lÖ nµy 1:1) . Mét sè kiÕn nghÞ. tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn ®©y kiÕn nghÞ: + §èi víi Nhµ n­íc. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Tæ chøc nghiªn cøu tæng thÓ vµ luËn chøng ®Çy ®ñ vÒ c¸c mèi quan hÖ vÜ m« cña tiÒn l­¬ng, trªn c¬ së ®ã xem xÐt thÓ hiÖn c¸c néi dung hoµn thiÖn nãi trªn vµo ®Ò ¸n c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng Nhµ n­íc trong giai ®o¹n tíi, cô thÓ nh­ mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l­¬ng - viÖc lµm; mèi quan hÖ tiÒn l­¬ng - tiÒn c«ng - thu nhËp gi÷a c¸c nhãm d©n c­; tiÒn l­¬ng - ph¸t triÓn con ng­êi - ph¸t triÓn kinh tÕ. - Quy ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c chung nhÊt vÒ viÖc x©y dùng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng cho c¸c doanh nghiÖp vËn dông. Theo ®ã, doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng, phô cÊp l­¬ng phï hîp víi quy m«, tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng, tù lùa chän quyÕt ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu kh«ng thÊp h¬n møc l­¬ng tèi thiÓu do Nhµ n­íc quy ®Þnh; h×nh thµnh c¸c ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng vµ thu nhËp g¾n víi n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh. - H­íng dÉn ph­¬ng ph¸p x©y dùng hÖ thèng tiÒn l­¬ng, ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng, ph­¬ng ph¸p tÝnh n¨ng suÊt lao ®éng g¾n víi tiÒn l­¬ng. - §æi míi vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc lao ®éng vµ x· héi theo h­íng t¨ng c­êng ¸p dông c¸c c«ng cô, c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ, gi¶m c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh, trùc tiÕp; t¨ng c­êng vai trß ®iÒu tiÕt lao ®éng vµ hç trî cho thÞ tr­êng lao ®éng ph¸t triÓn nh­ cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng lao ®éng, c¸c ho¹t ®éng hç trî vÒ viÖc lµm vµ ®µo t¹o nghÒ, sím ban hµnh chÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp, c¸c chÝnh s¸ch trî gióp kh¸c. - T¨ng c­êng n¨ng lùc cho c¸c c¬ quan ho¹ch ®Þnh vµ nghiªn cøu chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó c¸c ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi tham gia viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng. + §èi víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Thùc hiÖn ngay viÖc cô thÓ ho¸ vµ h­íng dÉn c¸c quy ®Þnh míi cña Nhµ n­íc vÒ chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®èi víi khu vùc s¶n xuÊt, kinh doanh. - ChuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh ¸p ®Æt tiÒn l­¬ng trong khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay sang c¬ chÕ qu¶n lý mang tÝnh h­íng dÉn lµ chñ yÕu. §ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng trong khu vùc nµy ®óng víi quü ®¹o chung vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. - §ång bé ®æi míi c¸c c¬ chÕ qu¶n lý kh¸c trong doanh nghiÖp (c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh, c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp…) cho phï hîp víi qu¸ tr×nh ®æi míi, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng. - Tæ chøc bé phËn nghiªn cøu ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, bé phËn kiÓm tra, gi¸m s¸t thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý míi. KÞp thêi ph¸t hiÖn xö lý nh÷ng v­íng m¾c ph¸t sinh trong vÊn ®Ò tiÒn l­¬ng, thu nhËp còng nh­ ®Ò xuÊt víi Nhµ n­íc viÖc ®iÒu chØnh bæ sung, söa ®æi khi ph¸t sinh bÊt hîp lý. + §èi víi c¸c doanh nghiÖp. - Trªn c¬ së quyÒn chñ ®éng vÒ vÊn ®Ò tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong c¬ chÕ, chÝnh s¸ch míi, tæ chøc bé phËn nghiªn cøu qu¶n lý cho phï hîp nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ ®ßn bÈy tiÒn l­¬ng trong viÖc khuyÕn khÝch n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - T¨ng c­êng c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch lao ®éng, ®Þnh møc lao ®éng, quü l­¬ng kÕ ho¹ch còng nh­ viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trªn c¬ së b¶o ®¶m nguyªn t¾c tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n thÊp h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n, lîi nhuËn b×nh qu©n ®Çu ng­êi kh«ng thÊp h¬n n¨m tr­íc liÒn kÒ. Coi ®©y lµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tù th©n cña doanh nghiÖp, kh«ng ph¶i lµ sù ¸p ®Æt hµnh chÝnh cña Nhµ n­íc nh­ tr­íc. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n, kÕ to¸n, ph©n tÝch hiÖu qu¶ doanh nghiÖp, trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn quyÕt ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu vµ quy ®Þnh c¸c møc tiÒn l­¬ng thu nhËp ®ång thêi ®¶m b¶o vai trß cña tæ chøc C«ng ®oµn trong vÊn ®Ò nµy theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. KÕt luËn Nh÷ng ph©n tÝch trªn cho thÊy ®· ®Õn lóc ph¶i cã b­íc ®ét ph¸ thËt sù trong viÖc tiÕp tôc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, kh«ng chØ lµ ë vÊn ®Ò t¹o nguån tµi chÝnh ®Ó t¨ng l­¬ng tèi thiÓu ®¬n thuÇn mµ c¶ vÒ vÊn ®Ò nghiÖp vô tiÒn l­¬ng, nghÜa lµ c¶i c¸ch c¶ hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp cña nã xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña cuéc sèng. CÇn khÈn tr­¬ng ®­a quan ®iÓm cña §¶ng t¹i Héi nghÞ Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng lÇn thø 7 (kho¸ VIII) vµo cuéc sèng, r»ng: “tiÒn l­¬ng g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc, tr¶ l­¬ng ®óng cho ng­êi lao ®éng chÝnh lµ thùc hiÖn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn; gãp phÇn quan träng lµm lµnh m¹nh, trong s¹ch ®éi ngò c¸n bé, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu suÊt c«ng t¸c” §¹i héi lÇn thø IX còng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh: “C¶i c¸ch c¬ b¶n chÕ ®é tiÒn l­¬ng c¸n bé, c«ng chøc theo h­íng tiÒn tÖ ho¸ ®Çy ®ñ tiÒn l­¬ng; ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng t­¬ng øng víi nhÞp ®é t¨ng thu nhËp trong x· héi; hÖ thèng thang bËc l­¬ng b¶o ®¶m t­¬ng quan hîp lý, khuyÕn khÝch ng­êi cã tµi, ng­êi lµm viÖc giái” 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1470 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1