Thế giới côn trùng vô cùng phong phú và đa dạng, chúng là sản
phẩm kì diệu của thiên nhiên. Trong tự nhiên không lớp động vật
nào có thể so sánh với côn trùng về độ phong phú đến kỳ lạ của
thành phần loài. Các nhà khoa học đã ước tính Côn trùng có 7-8
triệu loài, với khoảng 1 triệu loài đã biết, côn trùng chiếm 78% số
loài của toàn bộ thế giới động vật được biết đến trên trái đất....
Nội dung Text: Đề tài" Nguồn gốc tiến hoá của côn trùng và vai trò"
Tiểu luận côn trùng đại cương
Đề tài: Nguồn gốc tiến hoá của côn trùng và vai trò
của
côn trùng đối với tự nhiên và đời sống con
người
Giáo viên hướng dẫn : PGS.Ts Trần Đình Chiến
Nhóm sinh viên thực hiện : Trí Thị Khuyên
Đinh Tiến Thái
Đặt vấn đề
Thế giới côn trùng vô cùng phong phú và đa dạng, chúng là sản
phẩm kì diệu của thiên nhiên. Trong tự nhiên không lớp động vật
nào có thể so sánh với côn trùng về độ phong phú đến kỳ lạ của
thành phần loài. Các nhà khoa học đã ước tính Côn trùng có 7-8
triệu loài, với khoảng 1 triệu loài đã biết, côn trùng chiếm 78% số
loài của toàn bộ thế giới động vật được biết đến trên trái đất.
Trên trái đất của chúng ta, ở đâu có sự sống, ở đó đều có thể bắt
gặp côn trùng. Các nhà khoa học cho rằng côn trùng có thể tồn tại
và phát triển như vậy chính là do đặc điểm di truyền ưu việt giúp
chúng có khẳ năng thích nghi kì diệu với tự nhiên và cơ thể nhỏ bé
cùng sự hiện diện của hai đôi cánh là yếu tố quan trọng giúp côn
trùng chiếm được ưu thế vượt trội trong quá trình cạnh tranh và
phát triển.
Vậy côn trùng có nguồn gốc tiến hóa như thế nào, và vai trò của
chúng với tự nhiên và con người ra sao?
I. Nguồn gốc tiến hoá của côn trùng
Côn trùng xuất hiện từ khi nào, và chúng tiến
hóa từ ngành động vật nào là một câu hỏi mà
hiện nay vẫn có rất nhiều sự tranh cãi. Bởi
các mối quan hệ của các nhóm côn trùng vẫn
chưa rõ ràng. Có rất nhiều các giả thuyết
được đưa ra dựa trên những hóa thạch của
côn trùng.
Hoá thạch côn trùng
Hóa thạch côn trùng cổ nhất với Hóa thạch một con bọ ngựa 87
400 triệu năm tuổi ở triệu tuổi mới được tìm thấy
Scotland(loài ong tí hon có tên trong mỏ hổ phách tại Nhật Bản
Rhyniognatha hirsti với kích
thước chỉ bằng hạt gạo.
Hoá thạch côn trùng
Vậy côn trùng có nguồn gốc từ đâu
Các giả thuyết về nguồn gốc côn trùng
Có một điểm chung mà tất cả các nhà
khoa học đều thống nhất là tổ tiên của
côn trùng thuộc ngành chân đốt
Arthopoda
Nhưng chính xác tổ tiên của côn trùng
thuộc ngành chân đốt nào vẫn còn là một
điều bí ẩn.
Các giả thuyết về nguồn gốc côn trùng
Có nhiều ý kiến cho rằng Trùng ba lá là tổ
tiên của côn trùng bởi vì côn trùng và trùng ba
lá có cấu tạo cơ thể khá giống nhau, chúng
đều có 1 đôi râu, một đôi mắt kép và 3 mắt
đơn. Tuy nhiên giả thuyết này đã không lý
giải được mối quan hệ giữa côn trùng không
cánh nguyên thuỷ và côn trùng có cánh.
Giả thuyết khác lại cho rằng côn trùng tiến
hóa từ lớp giáp xác Crustacea.
Các giả thuyết về nguồn gốc côn trùng
Một số giả thuyết khác cho rằng côn trùng và loài đa túc
( Myriapoda) có chung một ông tổ là Protaptera
Trong quá trình tiến hoá từ loài này đã phân ra thành 2
hướng:
1. Lỗ sinh dục ở phần trước cơ thể phát triển thành
đa túc.
2. Lỗ sinh dục nằm ở phần sau cơ thể phát triển
thành côn trùng
=> Học thuyết này được nhiều người chấp nhận nhất
Tiến hóa cánh côn trùng
Một trong những câu hỏi khó giải đáp nhất trong lĩnh vực tiến
hóa côn trùng là cánh côn trùng đã tiến hóa như thế nào.
Tiến hóa cánh côn trùng
Vìtất cả những tiêu bản hiện có đều là côn trùng có
cánh đã phát triển đầy đủ, cho phép côn trùng bay
lượn thoải mái nên các nhà sinh vật học cho rằng,
cánh côn trùng chắc chắn đã tiến hóa sớm hơn. Chỉ
có điều, không ai biết đích xác thời gian bao lâu.
Theo phỏng đoán của TS Engel, có thể những côn
trùng đầu tiên của Trái đất này lấy nguồn thức ăn
từ bào tử thực vật. Vào thời điểm kỷ Devon, cách
đây 396-407 triệu năm, khi cây cối phát triển mạnh,
côn trùng buộc phải tiến hóa cánh để lấy thức ăn và
đưa con của chúng từ ngọn cây xuống mặt đất. =>
cánh xuất hiện
II. Vai trò của côn trùng với tự nhiên và đời sống
của con người
Mặt hại
Trong nhận thức của con người côn trùng
luôn được xem là những sinh vật gây hại
luôn đeo bám dai dẳng cuộc sống của con
người và gây rất nhiều tác hại.
Mặt hại
Phá hại mùa màng
Châu chấu có thể gây nạn
đói
Thế kỷ 20 có rất nhiều đại
dịch châu chấu như các năm
1926-1934, 1940-1948, 1986-
1989... Chúng tràn vào một
diện tích đất rộng 30 triệu
km2 tại khoảng 60 nước
(20% diện tích đất trên hành
tinh), chén sạch mọi cánh
đồng ngô, sắn và các loại
cây lương thực khác trong
vùng.
Mặt hại
Rầy nâu
Hiện dịch rầy nâu,
bệnh vàng lùn và lùn
xoắn lá hại lúa đã lây
lan ra 21 tỉnh, thành,
gây thiệt hại cho trên
500.000ha và làm giảm
sản lượng 825.000 tấn
lúa, ước thiệt hại
khoảng 2.000 tỷ đồng.
Mặt hại
Mặt hại
Loài Mối nhà này gây ra nhiều
tổn thất đáng kể cho cây cối, nhà
cửa, cột điện thoại, đường điện
và điện thoại ngầm
Mối đất là một loại côn trùng
gây thiệt hại nhiều nhất cho các
cấu trúc nhà cửa trong khu vực.
Không chỉ do việc các vật liệu
có chứa Cellulo là thức ăn của
chúng, mà thiệt hại hơn nhiều là
việc chúng tạo ra các đường đi
ẩm ướt bên trong tường bê tông,
làm giảm tuổi thọ của các công
trình xây dựng và các nguyên vật
liệu, vật dụng, tiện nghi chứa
trong tòa nhà.
Mặt hại
Truyền bệnh cho con người
Loài muỗi vằn Châu Á được
du nhập vào Mỹ và nhiều
nước khác theo vỏ lốp xe cũ
nhập khẩu. Loài muỗi này liên
quan đến việc truyền bệnh
sốt xuất huyết, viêm não ngựa
phương đông, sán tim chó, và
có thể cả vi rút viêm não St.
Louis và LaCrosse.
Tên thường gọi: Muỗi sốt
xuất huyết
Mặt hại
Loài muỗi tương đối to
này là véc tơ truyền
bệnh chính của bệnh
sốt rét. Loài này chủ
yếu sinh sản ở các vực
nước ngọt tĩnh và đốt
người và vật nuôi vào
ban đêm.
Tên thường gọi: Muỗi
sốt rét
Mặt hại
Viêm da do côn trùng thường xuất hiện vào mùa
mưa, từ tháng 7 đến tháng 10 hằng năm. Bệnh
thường gặp nhiều ở thanh niên và người trung
niên. Hầu hết bệnh nhân đều có vết đỏ, nổi
mụn nước, rát, nóng bỏng và sưng nề ở vùng
đầu, cổ, mặt và nửa thân.
Nguyên nhân gây bệnh là do côn trùng cánh cứng, có
phấn và dịch gây nên. Có nhiều loài gây bệnh da
liễu như kiến khoang, hay còn gọi là kiến kim, kiến
lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong đít.
Mặt hại
Mọt Cứng Đốt -
Trogoderma granarium
Mọt cứng đốt là một trong
số địch hại nguy hiểm đối
với các kho chứa hàng trên
toàn thế giới và là đối
tượng kiểm dịch quốc tế.
Chúng có khả năng sống sót
trong các kho chứa với một
mật độ rất thấp và có thể
sống rất lâu trong trạng thái
tiếm sinh.