intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Thực trạng phát triển các công cụ của TTTC ở Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST
Báo xấu
92
lượt xem 10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: thực trạng phát triển các công cụ của tttc ở việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Thực trạng phát triển các công cụ của TTTC ở Việt Nam

  1. Đề tài: Thực trạng phát triển các công cụ của TTTC ở Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Tr¶i qua h¬n m­êi n¨m, kÓ tõ 1986, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· thùc hiÖn l¹i nh÷ng kÕt qu¶ quan träng b­íc ®Çu. Nh÷ng thay ®æi tÝch cùc vµ toµn diÖn ®­êng lèi ®æi míi nh»m chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. C«ng cuéc ®æi míi ®· kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc vÒ nÒn kinh tÕ ®· vµ ®ang t¹o nªn c¬ së quan träng ban ®Çu ®Ó tiÕn tíi h×nh thµnh thÞ tr­êng tµi chÝnh ( TTTC ) ë n­íc ta. ThÞ tr­êng tµi chÝnh ra ®êi, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy nay. Bµn vÒ qu¸ tr×nh ra ®êi, ho¹t ®éng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn cña TTTC nÕu nh­ ta kh«ng nh¾c ®Õn c¸c c«ng cô cña TTTC ch¼ng kh¸c g× nãi ®Õn c«ng viÖc cña “ ng­êi ®i cµy mµ quªn Tr©u ” v× thÕ chóng ta cÇn thiÕt nghiªn cøu c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc mua b¸n trong TTTC. ë ®ã chóng sÏ biÕt ®Çy ®ñ vÒ viÖc lµm c¸ch nµo TTTC thùc hiÖn ®­îc vai trß quan träng “ dÉn vèn ” cña m×nh. §èi víi mét nÒn kinh tÕ nh­ ë n­íc ta hiÖn nay t¨ng c­êng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ång nghÜa víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. V× thÕ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nhu cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng thøc vÒ l­u chuyÓn vèn mµ ®iÓn h×nh lµ c¸c c«ng cô cña TTTC. Nghiªn cøu vÒ c¸c c«ng cô nµy gióp cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin, t×nh h×nh sè liÖu cô thÓ, mÆt tÝch cùc, mÆt h¹n chÕ cña tõng c«ng cô tõ ®ã mµ ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p, ph­¬ng h­íng, kiÕn nghÞ cÇn thiÕt ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c c«ng cô ®ã, n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶, vai trß chñ yÕu “ dÉn vèn ” cña TTTC, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ... §Ò tµi ®i vµo nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c c«ng cô cña TTTC ë ViÖt Nam, dùa trªn kú h¹n cña c¸c c«ng cô TTTC mµ xÐt chóng ë hai thÞ tr­êng : thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ. C«ng cô cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ gåm : tÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc ( KBNN ), c¸c chøng chØ tiÒn göi, c¸c th­¬ng phiÕu, c¸c kú phiÕu ng©n hµng, hîp ®ång mua l¹i, vµ mét sè c«ng cô 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kh¸c... C«ng cô cña thÞ tr­êng vèn gåm cæ phiÕu c«ng ty cæ phÇn, tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu c«ng ty. B»ng c¸c ph­¬ng ph¸p : ph­¬ng ph¸p so s¸nh ( ph©n tÝch, tæng hîp ) kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p lÞch sö ( sè liÖu ), ph­¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng... ®­îc sö dông bµi viÕt. §Ò tµi gåm 3 phÇn : PhÇn I : Lêi nãi ®Çu PhÇn II : Néi dung nghiªn cøu ( gåm 2 ch­¬ng ) PhÇn III : KÕt luËn Víi sù hiÓu biÕt cßn cßn h¹n chÕ cña em lµm cho bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vÒ h×nh thøc lÉn néi dung. Em kÝnh mong ®­îc sù h­íng dÉn vµ chØ b¶o cho em ®­îc hoµn thµnh tèt ®Ò ¸n nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c«ng cô cña TTTC S¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Vµ bÊt cø nÒn s¶n xuÊt x· héi nµo còng ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò lín : Mét lµ, c©n nh¾c tÝnh to¸n vµ quyÕt ®Þnh cÇn ph¶i s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm g× ? dÞch vô g× ? víi sè l­îng bao nhiªu ? Hai lµ, s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng ph¸p nµo Ba lµ, nh÷ng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra ®­îc ph©n phèi b»ng c¸ch nµo? ph©n phèi cho ai? Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ v« h¹n nh­ng lu«n bÞ khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch rÊt l·ng phÝ. S¶n xuÊt nh÷ng thø cÇn thiÕt, tiÕt kiÖm, t¨ng c­êng kinh tÕ tíi møc tèi ®a lµ nhiÖm vô chñ yÕu cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. Muèn gi¶i quyÕt ®­îc 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n tuy khã hoµn thµnh hÕt trän vÑn nh­ng cÇn ph¶i lµm. Thêi nay ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng c÷ng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. PhÇn nµo ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn TTTC mµ ®Æc biÖt ph¸t triÓn, hoµn thiÖn c«ng cô TTTC gióp cho TTTC ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, vµ do ®ã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ ®­îc n©ng cao. TTTC ®­îc h×nh thµnh cïng víi c¸c c«ng cô cña nã lµ tÊt yÕu. ë ®ã, khi mµ nÒn kinh tÕ cã nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc thõa vèn, hä kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm vèn sinh lêi. Trong khi cã nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc kh¸c cã kh¶ n¨ng lµm vèn sinh lêi nh­ng l¹i thiÕu vèn. XuÊt hiÖn nhu cÇu lu©n chuyÓn vèn trùc tiÕp tõ ng­êi cã vèn ®ã sang ng­êi cÇn vèn. Vµ chØ cã TTTC míi ®¶m nhËn ®­îc vai trß ®ã mét c¸ch tèt nhÊt, b»ng c¸ch b¸n ra thÞ tr­êng nh÷ng c«ng cô tµi chÝnh vµ ng­êi cÇn vèn mua vµo c«ng cô ®ã, gióp vèn ®­îc lu©n chuyÓn. Dùa vµo kú h¹n cña c¸c c«ng cô mµ xem xÐt c«ng cô TTTC ë 2 khÝa c¹nh c«ng cô thÞ tr­êng vèn vµ c«ng cô thÞ tr­êng tiÒn tÖ. 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. I. C«ng cô thÞ tr­êng tiÒn tÖ ThÞ tr­êng tiÒn tÖ lµ mét bé ph cña TTTC, ë ®©y diÔn ra viÖc mua b¸n, trao ®æi c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n. 1. TÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc : Lµ c«ng cô vay nî ng¾n h¹n cña chÝnh phñ, nh»m bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch t¹m thêi. * TÝn phiÕu Kho b¹c Nhµ n­íc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau : - Lµ c«ng cô vay nî ng¾n h¹n cã tÝnh láng cao nhÊt, tÝnh láng dùa trªn thêi gian chuyÓn ®æi nhanh; chi phÝ cho viÖc chuyÓn ®æi phï hîp, ®­îc mua b¸n r¸o riÕt nhÊt; - §é an toµn cao : do kú h¹n thanh to¸n ng¾n nªn tÝn phiÕu KBNN chÞu møc giao ®éng gi¸ tèi thiÓu, vµ do ®ã Ýt rñi ro. Cïng víi viÖc chÝnh phñ ®¶m b¶o chi tr¶ : ChÝnh phñ t¨ng thuÕ hoÆc vay tiÕp hoÆc ph¸t hµnh tiÒn ®Ó tr¶ nî. - Bëi hai ®Æc ®iÓm trªn mµ tÝn phiÕu KBNN cã l·i suÊt lµ thÊp nhÊt trong hÖ thèng c¸c c«ng cô vay nî ng¾n h¹n. - §­îc ph¸t hµnh ra d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó lùa chän ng­êi mua cho phï hîp : loai tÝn phiÕu KBNN cã lîi tøc ®­îc tr¶ tr­íc, lo¹i tÝn phiÕu KB cã lîi tøc ®­îc tr¶ sau, lo¹i tÝn phiÕu KB kh«ng ghi phÇn l·i mµ lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n b»ng lîi tøc.... * Chñ thÓ n¾m gi÷ chñ yÕu lµ ng©n hµng th­¬ng m¹i ( NHTM ) víi hai môc ®Ých khi mua : thu lîi tøc tõ tÝn phiÕu KB vµ n¾m gi÷ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n. Bªn c¹nh NHTW mua tÝn phiÕu KB ®Ó ®iÒu chØnh l­îng tiÒn cung øng ( MS ) trong nÒn kinh tÕ lµ c«ng cô quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng thÞ tr­êng më. 2. Chøng chØ tiÒn göi : Lµ giÊy chøng nhËn cho viÖc göi tiÒn cña c¸c c¸ nh©n hay tæ chøc vµo NHTM hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Vµ chiÕm mét tû lÖ kh¸ lín trong sè c¸c lo¹i tiÒn göi ng©n hµng. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chøng chØ tiÒn göi ®­îc mua ®i b¸n l¹i ë thÞ tr­êng thø cÊp tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña ng©n hµng, ®iÒu kiÖn cña c¸c n­íc. §Õn khi t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ viÖc huy ®éng vèn c¸c ng©n hµng cho phÐp mua b¸n l¹i nã lµm t¨ng tÝnh láng. Chóng ®­îc mua ®i b¸n l¹i v× trong thÞ tr­êng cã nhu cÇu : kh¸ch hµng muèn b¸n l¹i mua vµo phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ( tiªu dïng, SXKD ), vµ cã ng­êi mua l¹i chøng chØ ®ã. Chøng chØ tiÒn göi ®­îc ph¸t sinh bëi c¸c NHTM, tæ chøc tµi chÝnh kh¸c vµ do c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ göi tiÒn vµo NHTM göi vµo c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c n¾m gi÷. 3. C¸c th­¬ng phiÕu : Bao gåm kú phiÕu th­¬ng m¹i vµ hèi phiÕu 3.1 Kú phiÕu th­¬ng m¹i : Thùc chÊt lµ mét giÊy ghi nhËn nî vµ nã ®­îc sö dông trong quan hÖ trao ®æi, mua b¸n chÞu lÉn nhau. Ng­êi ph¸t hµnh ra nã chÝnh lµ ng­êi mua chÞu. Ng­êi gi÷ lµ ng­êi b¸n chÞu víi môc ®Ých gi÷ kh¸c nhau : gi÷ nã khi thêi h¹n ®Õn sÏ nhËn l¹i tiÒn tõ ng­êi mua chÞu. Cã thÓ sö dông nã ®Ó lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, ph­¬ng tiÖn ®Ó tÊt to¸n nh÷ng kho¶n nî cña m×nh. Dïng nã ®Ó vay tiÒn ng©n hµng, hä vay tiÒn ng©n hµng d­íi h×nh thøc chiÕt khÊu vµ cho vay t¸i chiÕt khÊu. + ChiÕt khÊu : Ng­êi cã kú phiÕu th­¬ng m¹i b¸n kú phiÕu ®ã cho NHTM vµ NHTM mua l¹i c¸c kú phiÕu th­¬ng m¹i cña kh¸ch hµng b»ng chªnh lÖch gi÷a kú phiÕu th­¬ng m¹i víi lîi tøc chiÕt khÊu. Lîi tøc chiÕt khÊu = l·i suÊt chiÕt khÊu * gi¸ kú phiÕu th­¬ng m¹i X¸c ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu dùa trªn : chÊt l­îng cña kú phiÕu th­¬ng m¹i, l·i suÊt ®Çu ra. + Cho vay t¸i chiÕt khÊu : NHTW cho vay ®èi víi c¸c NHTM b»ng c¸ch mua l¹i c¸c kú phiÕu th­¬ng m¹i mµ NHTM ®· chiÕt khÊu lÇn ®Çu. NHTM b¸n kú phiÕu th­¬ng m¹i cho NHTW = gi¸ kú phiÕu th­¬ng m¹i - lîi tøc t¸i chiÕt khÊu. NHTW còng ph¶i tÝnh ®­îc l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu víi c¸c c¨n cø : chÊt l­îng cña kú phiÕu th­¬ng m¹i ( tû lÖ nghÞch víi l·i suÊt ), l·i suÊt chiÕt khÊu 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. mµ NHTM ®· chiÕt khÊu cña kh¸ch hµng, môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong thêi kú ®ã nh­ thÕ nµo ( chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ sÏ t¨ng l·i suÊt vµ ng­îc l¹i ) MÆt kh¸c kú phiÕu th­¬ng m¹i lµ vËt cÇm cè cña NHTM : kh¸ch hµng tíi vay vèn NHTM b»ng c¸ch mang kú phiÕu th­¬ng m¹i tíi lµm vËt cÇm cè. NÕu hä thanh to¸n ®óng h¹n, NHTM ph¶i tr¶ l¹i kú phiÕu th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng. Nh­ vËy kh¸c víi tr­êng hîp chiÕt khÊu, nÕu nh­ sau khi thùc hiÖn chiÕt khÊu th× KPTM thuéc së h÷u hoµn toµn cña NHTM nh­ng trong tr­êng hîp nµy KPTM vÉn thuéc së h÷u cña kh¸ch hµng vµ NHTM ph¶i tr¶ l¹i KPTM cho kh¸ch hµng khi hä ®· thanh to¸n khi ®Õn kú h¹n. 3.2 Hèi phiÕu : Theo ULB, hèi phiÕu lµ mét mÖnh lÖnh ®ßi tiÒn v« ®iÒu kiÖn do ng­êi s¶n xuÊt, ng­êi b¸n, ng­êi cung øng dÞch vô... ký ph¸t ®ßi tiÒn ng­êi nhËp khÈu, ng­êi mua, ng­êi nhËn cung øng, vµ yªu cÇu ng­êi nµy ph¶i tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh, t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh cho ng­êi h­ëng lîi quy ®Þnh trong hèi phiÕu, hoÆc theo lÖnh cña ng­êi nµy tr¶ cho ng­êi kh¸c. Hèi phiÕu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm : + TÝnh trùu t­îng cña hèi phiÕu : kh«ng cÇn ph¶i ghi néi dung quan hÖ kinh tÕ, mµ chØ cÇn ghi râ sè tiÒn ph¶i tr¶ lµ bao nhiªu vµ tr¶ cho ai, ng­êi nµo sÏ thanh to¸n, thêi gian thanh to¸n khi nµo... + TÝnh b¾t buéc tr¶ tiÒn cña hèi phiÕu : ng­êi tr¶ tiÒn cña hèi phiÕu ph¶i tr¶ tiÒn ®Çy ®ñ, ®óng theo yªu cÇu cña tê hèi phiÕu, kh«ng ®­îc viÖn lý do riªng cña b¶n th©n ®èi víi ng­êi ký ph¸t hèi phiÕu trõ tr­êng hîp hèi phiªó kh«ng cßn phï hîp víi ®¹o luËt chi phèi nã. + TÝnh l­u th«ng cña hèi phiÕu : cã ®­îc nhê hai ®Æc ®iÓm trªn. Nã cã thÓ chuyÓn nh­îng tõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c trong thêi h¹n cña nã, ng­êi tr¶ tiÒn sÏ thanh to¸n cho ng­êi cÇm hèi phiÕu cho dï hîp ®ång mua b¸n cã thÓ kh«ng thùc hiÖn hoµn chØnh. B¶n chÊt cña hèi phiÕu + Lµ mét lo¹i th­¬ng phiÕu, nã kh«ng nh÷ng lµ mét ph­¬ng tiÖn ®Ó thanh to¸n, mµ cßn lµ c«ng cô tÝn dông, nã cho phÐp ng­êi chñ nî huy ®éng 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®­îc kho¶n ®· vay ë mét ng©n hµng tr­íc khi ®Õn h¹n thanh to¸n hèi phiÕu. Ngµy nay hèi phiÕu chñ yÕu lµm c¨n cø cho nghiÖp vô tÝn dông ng©n hµng. Trong tr­êng hîp hèi phiÕu lµ c«ng cô thanh to¸n, nã ®­îc c¸c th­¬ng nh©n sö dông ®Ó thanh to¸n kho¶n tr¸i quyÒn cña hä, lóc ®ã hèi phiÕu ®ãng vai trß t­¬ng tù nh­ tiÒn tÖ. Nh­ng viÖc sö dông hèi phiÕu víi chøc n¨ng duy nhÊt nµy ngµy nay ®· chÊm døt, v× ng­êi ta hay dïng sÐc h¬n. + Hèi phiÕu lu«n lu«n lµ mét chøc tõ th­¬ng m¹i, ngay c¶ khi nh÷ng ng­êi ký trªn phiÕu kh«ng ph¶i lµ th­¬ng nh©n. ViÖc thanh to¸n hèi phiÕu : kú h¹n tr¶ tiÒn cña hèi phiÕu cã hai d¹ng tr¶ tiÒn ngay vµ tr¶ tiÒn sau. Ngµy nay cã xu h­íng míi trong viÖc chuyÓn dÞch c¸c th­¬ng phiÕu lµ viÖc t¨ng c­êng sö dông c¸c c«ng cô phi vËt chÊt ( nh­ hèi phiÕu trªn b¨ng tõ...) C¬ chÕ ho¹t ®éng cña hèi phiÕu cã thÓ kh¸i qu¸t trªn s¬ ®å : Hîp ®ång (1) Ng­êi b¸n Ng­êi mua Giao hµng Ng­êi b¸n (2) Ng­êi mua Tr¶ chËm 30 ngµy XuÊt tr×nh thÎ Ng©n hµng ChÊp nhËn ( nÕu cÇn ) (3) 1 th¸ng sau... ( khi ®Õn h¹n ) Hèi phiÕu Ng­êi mua Ng©n hµng Thanh to¸n Ng­êi ký ph¸t §­a cho XuÊt tr×nh Ng­êi tr¶ tiÒn Ng­êi thô h­ëng LÖnh thanh to¸n ngµy... 4. C¸c kú phiÕu ng©n hµng : Lµ c«ng cô vay nî ng¾n h¹n cña NHTM, 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. vèn phôc vô kinh doanh ng¾n h¹n cña m×nh, vay mang tÝnh chÊt chñ ®éng cña NHTM. Cã tr­êng hîp NHTW ph¸t hµnh kú phiÕu ®Ó phôc vô thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia ( thu håi l­îng tiÒn trùc tiÕp tõ NHTM vÒ ). Nh­ vËy, chñ thÓ ph¸t hµnh cã thÓ lµ NHTM hoÆc NHTW, tuy nhiªn môc ®Ých ph¸t hµnh vµ môc ®Ých n¾m gi÷ cña c¸c bªn lµ kh¸c nhau. 5. Mét sè c«ng cô kh¸c : a. Tho¶ thuËn mua l¹i : Lµ lo¹i giao dÞch mua b¸n trong ®ã kho¸n dÞch viªn huy ®éng tiÒn mÆt b»ng c¸ch t×m mét ng­êi mua t¹m thêi mét sè chøng kho¸n cña kho¸n dÞch viªn kh¸c vµ ký hîp ®ång víi bªn mua lµ anh ta sÏ mua l¹i sè chøng kho¸n ®ã vµo thêi ®iÓm sau nµy, hîp ®ång nµy gäi lµ tho¶ thuËn mua l¹i, lµ tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, ë ®©y ng­êi b¸n ®ång ý mua l¹i sè chøng kho¸n ( ®· b¸n cho ng­êi mua ) theo gi¸ ®· tho¶ thuËn vµ theo thêi ®iÓm ®· ®Þnh ( ®«i khi kh«ng Ên ®Þnh thêi ®iÓm gäi lµ tho¶ thuËn mua l¹i më nghÜa lµ cã thÓ cã lÖnh gäi bÊt cø lóc nµo ). Tho¶ thuËn mua l¹i ®­îc xem lµ rÊt gièng víi tiÒn vay ®­îc b¶o ®¶m hoµn toµn ( vËt thÕ chÊp lµ chøng kho¸n ). TiÒn l·i tøc lµ tiÒn chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ mua l¹i, tiÒn l·i nµy ®­îc hai bªn tho¶ thuËn trùc tiÕp vµ th­êng thÊp h¬n l·i suÊt tiÒn vay ph¶i thÕ chÊp cã cïng thêi h¹n cña ng©n hµng nhµ n­íc. Tho¶ thuËn mua l¹i ®­îc dïng cho hai c¸ch : huy ®éng vèn ng¾n h¹n vµ lµ c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc. Thµnh viªn tham gia vµo tho¶ thuËn mua l¹i lµ : Ng­êi mua b¸n tr¸i phiÕu nhµ n­íc, tr¸i phiÕu ®« thÞ, dïng chóng ®Ó tµi trî cho ng©n s¸ch, NHTM dïng chóng ®Ó huy ®éng ng©n hµng quü ng¾n h¹n, nhµ n­íc dïng chóng ®Ó t¸c ®éng lµm thay ®æi ng¾n h¹n sè dù tr÷ trong c¸c ng©n hµng thµnh viªn ( ®iÒu chØnh nguån cung tiÒn tÖ ) b. Tho¶ thuËn mua l¹i ng­îc chiÒu : Víi lo¹i tho¶ thuËn nµy, kho¸n dÞch viªn ®ång ý mua chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t­ vµ sau ®ã b¸n l¹i cho nhµ ®Çu t­ vµo thêi ®iÓm sau nµy víi gi¸ cao h¬n ( nghÜa lµ nhµ ®Çu t­ ®ång ý mua l¹i chøng kho¸n víi gi¸ cao h¬n ) c. GiÊy chÊp nhËn cña Ng©n hµng : Lµ mét lo¹i hèi phiÕu ®Þnh kú ng¾n h¹n ®­îc rót tiÒn ë mét ng©n hµng vµo mét thêi ®iÓm ®· Ên ®Þnh, nã ®­îc c¸c 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c«ng ty dïng nh­ ph­¬ng tiÖn tµi trî cho giao dÞch quèc tÕ ( giao dÞch xuÊt nhËp khÈu ). Nã cã thÓ ®­îc ®em b¸n ë thÞ tr­êng tiÒn tÖ ng¾n h¹n víi gi¸ cã khÊu trõ ( d­íi mÖnh gi¸ ), ng­êi së h÷u giÊy chÊp nhËn cña ng©n hµng khi ®Õn thêi ®iÓm ®¸o h¹n sÏ rót tiÒn theo mÖnh gi¸ cu¶ giÊy ®ã, hä cßn cã quyÒn gi÷ thÕ chÊp dùa trªn sè hµng trong tr­êng hîp ng©n hµng chÊp nhËn bÞ ph¸ s¶n. C¸c ng©n hµng th­êng dïng giÊy chÊp nhËn cña ng©n hµng ®Ó thÕ chÊp cho sè tiÒn vay cña NHTW. d. Chøng tõ nî th­¬ng m¹i : Lµ lo¹i giÊy nî ng¾n h¹n do ng©n hµng, c«ng ty hay ng­êi vay ph¸t hµnh vµ ng­êi mua lµ nhµ ®Çu t­ cã tiÒn nhµn rçi t¹m thêi. L·i suÊt th­êng thÊp h¬n l·i suÊt tiÒn vay ng©n hµng. Ngoµi ra chøng tõ nî th­¬ng m¹i kh«ng ph¶i ®¨ng ký theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc nªn Ýt tèn kÐm. Thêi gian ®¸o h¹n vµ l·i suÊt do hai bªn th­¬ng l­îng. Chóng ®­îc ph¸t hµnh d­íi d¹ng tuú thuéc ng­êi mang nã vµ theo gi¸ cã khÊu trõ tõ mÖnh gi¸. Gåm 3 lo¹i lµ chøng tõ nî trùc tiÕp, chøng tõ qua kho¸n dÞch viªn, chøng tõ th­¬ng m¹i ®­îc miÔn thuÕ. e. Chøng tõ ký th¸c : Lµ chøng chØ cã l·i suÊt cè ®Þnh do ng©n hµng ph¸t hµnh vµ b¶o ®¶m. Nã cã thÓ mua b¸n trong thÞ tr­êng thø cÊp, cã hai lo¹i chøng tõ ký th¸c. - Chøng tõ ký th¸c kh«ng tho¶ thuËn : lµ lo¹i chøng tõ ký th¸c cã ®Þnh kú do ng©n hµng vµ tæ chøc tiÕt kiÖm cho vay, cã thêi h¹n Ên ®Þnh vµ cã l·i suÊt cè ®Þnh. Ng©n hµng ph¸t hµnh tõng lo¹i cã thêi gian ®¸o h¹n ng¾n 30 ngµy ®Õn thêi h¹n tõ 10 n¨m trë lªn. - Chøng tõ ký th¸c tho¶ thuËn ®­îc : lµ lo¹i ký th¸c ng©n quü ®Þnh kú víi ng©n hµng theo l·i suÊt Ên ®Þnh trong mét thêi kho¶ng Ên ®Þnh. Nhµ ph¸t hµnh ph¶i thu håi chøng tõ lóc ®¸o h¹n theo mÖnh gi¸ céng víi tiÒn l·i ®¸o h¹n. Chøng tõ nµy ph¶i cã mÖnh gi¸ tèi thiÓu nhÊt ®Þnh ( th­êng lµ 1 triÖu USD trë lªn ). Nã lµ lo¹i giÊy cam kÕt tr¶ nî kh«ng ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp nh­ng ®­îc ng©n hµng ph¸t hµnh ®¶m b¶o, th­êng cã thêi h¹n 1 n¨m trë xuèng tr­íc khi ®¸o h¹n, nã cã thÓ dïng ®Ó tri tr¶, mua vµ b¸n ë thÞ tr­êng thø 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. cÊp víi møc gi¸ tuú thuéc vµo l·i suÊt thÞ tr­êng hiÖn hµnh vµ vµo thêi ®iÓm mua b¸n. II. C«ng cô thÞ tr­êng vèn ThÞ tr­êng vèn lµ mét bé phËn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, ë ®ã diÔn ra viÖc trao ®æi c¸c c«ng cô nî trung vµ dµi h¹n, c¸c cæ phiÕu. §¶m b¶o lu©n chuyÓn nguån vèn trung dµi h¹n trong nÒn kinh tÕ tõ ng­êi cã vèn sang ng­êi cÇn vèn th«ng qua viÖc mua b¸n c«ng cô nî. Nh×n chung c¸c c«ng cô nî trong thÞ tr­êng vèn cã tÝnh láng kÐm, tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy mang tÝnh rñi ro cao, sù thay ®æi gi¸ c¶ kh¸ phøc t¹p. 1. Cæ phiÕu c«ng ty Lµ mét lo¹i chøng chØ do c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh hoÆc bót to¸n ghi sæ x¸c nhËn quyÒn së h÷u mét hoÆc mét sè cæ phÇn cña c«ng ty ®ã. Lµ mét chøng kho¸n cã gi¸, cã quyÒn nhËn l·i vµ hoa hång. Cæ phiÕu cã thÓ dïng mua b¸n vµ thÕ chÊp, trë thµnh mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn tÝn dông dµi h¹n chñ yÕu cña thÞ tr­êng tiÒn vèn. a. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¸t hµnh cæ phiÕu trong ®iÒu kiÖn XHCN Tr­íc hÕt, xem xÐt tõ nhu cÇu tiÒn vèn. Mét mÆt, h¹ng môc x©y dùng träng ®iÓm cña Nhµ n­íc kh«ng ngõng t¨ng lªn, møc sèng nh©n d©n t¨ng lªn nhanh chãng, cÇn nhiÒu tiÒn vèn. MÆt kh¸c, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc ngµy cµng gay g¾t, nhiÒu xÝ nghiÖp buéc ph¶i th­êng xuyªn c¶i t¹o vµ ®æi míi kü thuËt do ®ã cÇn nhiÒu tiÒn vèn. Hai lµ, xem xÐt viÖc cung cÊp tiÒn vèn tõ l©u ®· h×nh thµnh thãi quen cÊp ph¸t hoÆc ng©n hµng cho vay. Nh­ng nguån vèn theo cÊp ph¸t hay vay ng©n hµng kh«ng ®¶m b¶o ®¸p øng hÕt nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ vèn vµ còng ch­a ®¹t hiÖu qu¶ tèt nhÊt.... Ba lµ, thÓ hiÖn yªu cÇu quy luËt vËn ®éng cña tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, phÇn nµo gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn cung cÇu tiÒn vèn. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b. Nh÷ng h¹n môc ghi trªn mÆt cæ phiÕu : Cæ phiÕu, ph¸t hµnh c«ng khai cÇn cã yªu cÇu chÆt chÏ. Kh«ng nh÷ng chÊt l­îng cæ phiÕu tèt, in ®Ñp, quan träng h¬n lµ nh÷ng ®iÒu ghi trªn mÆt cæ phiÕu cÇn cã quy ®Þnh râ rµng. Nãi chung, trªn mÆt phiÕu ghi nh÷ng ®iÒu sau ®©y : 1/ tªn, trô së c«ng ty; 2/ Sè vµ ngµy cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh; 3/ Sè l­îng cæ phÇn vµ lo¹i cæ phÇn; 4/ mÖnh gi¸ mçi cæ phÇn vµ tæng mÖnh gi¸ sè cæ phÇn ghi trªn cæ phiÕu; 5/ tªn cæ ®«ng ®èi víi mçi cæ phiÕu ghi trªn; 6/ tãm t¾t vÒ thñ tôc chuyÓn nh­îng cæ phÇn; 7/ ch÷ ký mÉu cña ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt vµ dÊu cña c«ng ty; 8/ sè ®¨ng ký t¹i sæ ®¨ng ký cæ ®«ng cña c«ng ty vµ ngµy ph¸t hµnh cæ phiÕu; 9/ ®èi víi cæ phiÕu cña cæ phÇn ­u ®·i cßn cã mét sè néi dung kh¸c theo quy ®Þnh l¹i c¸c ®iÒu 55, 56, 57 luËt Doanh nghiÖp ViÖt Nam ban hµnh 12 - 06 - 1996. c. §Æc ®iÓm cña cæ phiÕu: 1. Cã tÝnh quyÕt s¸ch. Ng­êi cã cæ phiÕu phæ th«ng cã quyÒn tham gia ®¹i héi cæ ®«ng, bÇu cö ban qu¶n trÞ tham gia quyÕt s¸ch qu¶n lý kinh doanh xÝ nghiÖp, quyÒn lîi lín hay nhá tuú theo sè l­îng cæ phiÕu. 2. Cã thÓ ®æi tiÒn mÆt. Cæ phiÕu cã thÓ chuyÓn nh­îng bÊt kú lóc nµo giao dÞch ë thÞ tr­êng, biÕn thµnh tiÒn giÊy. 3. Gi¸ c¶ vµ gi¸ trÞ mÆt phiÕu kh«ng khíp nhau. Cæ phiÕu lµ ®èi t­îng giao dÞch, gièng nh­ hµng ho¸, cã lo¹i gi¸ c¶ nµy chÞu ¶nh h­ëng t×nh h×nh kinh doanh cña xÝ nghiÖp vµ chÞu ¶nh h­ëng nhiÒu nh©n tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, lu«n lu«n thay ®æi, t¨ng gi¶m lín, kh«ng khíp víi gi¸ trÞ mÆt cæ phiÕu. Sù kh«ng khíp Êy t¹o ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cho ng­êi ®Çu c¬. 4. Rñi ro. Cæ phiÕu ®· mua kh«ng thÓ tr¶ l¹i vèn cò. Ng­êi ®Çu c¬ cæ phiÕu cã thÓ nhËn ®­îc thï lao dù kiÕn hay kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo doanh lîi cña xÝ nghiÖp quyÕt ®Þnh, l·i nhiÒu chia nhiÒu, l·i Ýt chia Ýt, kh«ng l·i kh«ng chia, cïng chÞu thiÖt h¹i, bÞ ph¸ s¶n khã cã thÓ gi÷ nguyªn vèn. V× vËy, ng­êi ®Çu c¬ cæ phiÕu th­êng chÞu rñi ro nhÊt ®Þnh. d. QuyÒn lîi cña ng­êi cã cæ phiÕu nãi chung : Ng­êi cã cæ phiÕu nh×n chung cã nhiÒu quyÒn lîi nh­ng c¬ b¶n cã mét 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. sè quyÒn sau : 1/ BÇu cö ban qu¶n lý, quyÒn tham gia qu¶n lý kinh doanh xÝ nghiÖp; 2/ QuyÒn nhËn l·i cæ phiÕu vµ hoa hång; 3/ QuyÒn b¸n vµ thÕ chÊp cæ phiÕu; 4/ ¦u tiªn nhËn th­ëng; 5/ G¸nh chÞu rñi ro, chÞu tr¸ch nhiÖm kinh tÕ nhÊt ®Þnh; 6/ Cã c¸c quyÒn cæ phiÕu vÒ luËt h×nh sù kh¸c. CÇn lµm râ lµ, khi cæ phiÕu chuyÓn nh­îng cho ng­êi kh¸c, ng­êi cã cæ phiÕu míi cßn ph¶i lµm thñ tôc “sang tªn” ®Ó trë thµnh cæ ®«ng míi cã thÓ h­ëng quyÒn lîi cæ ®«ng : tr­íc khi trë thµnh cæ ®«ng, kh«ng cã quyÒn tham gia qu¶n lý kinh doanh xÝ nghiÖp vµ ph©n phèi lîi Ých. e. Ph©n lo¹i cæ phiÕu : * XÐt theo kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng thø cÊp, cæ phiÕu gåm hai lo¹i : cæ phiÕu ký danh vµ cæ phiÕu v« danh. Cæ phiÕu kÝ danh lµ lo¹i cæ phiÕu ghi râ tªn tuæi, ®Þa chØ. Chóng kh«ng ®­îc phÐp tù do chuyÓn nh­îng vµ mua b¸n trªn thÞ tr­êng thø cÊp. Khi muèn chuyÓn nh­îng ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng. Víi nh÷ng cæ ®«ng sang lËp ra c«ng ty cæ phÇn th× n¾m gi÷ cæ phiÕu ®ã. Cæ phiÕu v« danh : lµ cæ phiÕu kh«ng ghi râ tªn tuæi, ®Þa chØ cña ng­êi n¾m gi÷ cæ phiÕu. Nã cã kh¶ n¨ng ®­îc chuyÓn nh­îng dÔ dµng trªn thÞ tr­êng thø cÊp. * XÐt theo ®Þa vÞ ph¸p lý cña cæ ®«ng trong c«ng ty cã cæ phiÕu ­u ®·i, cæ phiÕu th­êng. Cæ phiÕu ­u ®·i lµ cæ phiÕu mµ møc lîi tøc cæ phÇn dµnh cho cæ ®«ng n¾m gi÷ nã ®­îc c«ng bè tr­íc hµng n¨m hoÆc æn ®Þnh trong mét sè n¨m, lîi nhuËn kinh doanh cuèi cïng cña c«ng ty kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn lîi tøc c«ng bè tr­íc. Hä kh«ng ®­îc phÐp tham gia vµo viÖc th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng trong c«ng ty ( kh«ng ®­îc lµ thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ,.. ) Cæ phiÕu th­êng lµ lo¹i cæ phiÕu mµ ng­êi n¾m gi÷ nã ®­îc h­ëng lîi tøc cæ phÇn phô thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cuèi cïng cña c«ng ty cæ phÇn, lµ ng­êi h­ëng lîi sau cïng khi c«ng ty tr¶ hÕt nî nÇn, thanh lý tµi s¶n, tr¶ lîi tøc cho cæ ®«ng ­u ®·i,... Ng­îc l¹i hä cã quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quan träng trong c«ng ty nh­ chia lîi tøc cæ phÇn, sö dông lîi nhuËn rßng cña c«ng ty. 2. Tr¸i phiÕu : Lµ mét lo¹i chøng kho¸n cã gi¸ lµ mét giÊy chøng nhËn nî cña ng­êi vay vèn muèn thu gãp vèn vµ ®¶m b¶o tr¶ l·i víi l·i suÊt, thêi h¹n nhÊt ®Þnh, vµ tr¶ vèn gèc trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Tr¸i phiÕu th­êng chØ lo¹i tr¸i phiÕu cã thêi h¹n trung dµi h¹n trªn mét n¨m. * Nh×n chung tr¸i phiÕu cã ®Æc ®iÓm sau ®©y : 1/ Cã thÓ trong cïng mét ®iÒu kiÖn, mét thêi gian thu gãp sè vèn lín cña nhiÒu ng­êi ®Çu t­; 2/ Sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh tr¶ l¹i vèn vµ l·i theo ®Þnh kú; 3/ Chñ nî xem xÐt t×nh h×nh thùc tÕ thÞ tr­êng tù do chuyÓn nh­îng tr¸i phiÕu cña hä. * QuyÒn lîi cña ng­êi cã tr¸i phiÕu : ng­êi cã tr¸i phiÕu nãi chung cã 4 quyÒn lîi sau : 1/ §­îc nhËn thï lao l·i suÊt tr¸i phiÕu vµ c¸ch tr¶ l·i lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tr¸i phiÕu, v× vËy ng­êi m¾c nî cÇn gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh, ng­êi cã tr¸i phiÕu dùa theo quy ®Þnh ®· cã, nhËn thï lao theo ®iÒu kiÖn thêi h¹n; 2/ Thu håi vèn, kim ng¹ch mÆt phiÕu, c¸ch tr¶ vµ thêi h¹n cña tr¸i phiÕu lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña tr¸i phiÕu, ng­êi m¾c nî cÇn ph¶i tr¶ ®óng thêi h¹n tr¸i phiÕu, kh«ng ®­îc tuú tiÖn kÐo dµi; Ng­êi cã tr¸i phiÕu cã quyÒn thu håi vèn theo thêi h¹n. Cã lóc tr¶ vèn tr¸i phiÕu b»ng c¸ch chuéc tr­íc thêi h¹n hoÆc tr¶ tõng ®ît theo kiÓu rót th¨m; 3/ Nh­îng l¹i. PhÇn lín tr¸i phiÕu thuéc lo¹i nh­îng l¹i, v× vËy ng­êi cã tr¸i phiÕu cã quyÒn chi phèi, tuú theo nhu cµu cã thÓ chuyÓn nh­îng hoÆc b¸n; 4/ Rót vèn. Khi ng­êi m¾c nî kÐo dµi tr¶ nî vµ sÏ b¸n hÕt tµi s¶n, ng­êi cã “tr¸i phiÕu thÕ chÊp” ®­îc ­u tiªn nhÊt, “tr¸i phiÕu cã thÕ chÊp” xÕp thø hai, ng­êi cã “tr¸i phiÕu phô thuéc” xÕp thø ba. * C¸c lo¹i tr¸i phiÕu : - Khi c¨n cø vµo môc ®Ých ph¸t hµnh vµ ng­êi ph¸t hµnh ta cã tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu c«ng ty. a. Tr¸i phiÕu chÝnh phñ : lµ mét c«ng cô vay nî trung vµ dµi h¹n cña chÝnh phñ, ng­êi ®øng ra vay nî lµ chÝnh phñ víi mét môc ®Ých huy ®éng vèn 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ ®Ó bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch triÒn miªn ®ång thêi gióp chÝnh phñ cã nguån vèn ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng... lo¹i tr¸i phiÕu nµy cã tÝn nhiÖm cao, ng­êi cã tr¸i phiÕu sau mét thêi gian thu l¹i vèn theo kim ng¹ch ghi trªn mÆt phiÕu vµ nhËn ®­îc tiÒn thï lao nhÊt ®Þnh. Víi nh÷ng tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn trung ­¬ng th× cã møc ®é an toµn h¬n lµ tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng nh­ng l¹i cã l·i suÊt cao h¬n v× kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ thu nhËp, nh×n chung l·i suÊt cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ lµ thÊp. Víi nhiÒu kú h¹n kh¸c nhau, tr¸i phiÕu chÝnh phñ cã thÓ cã kú h¹n lµ 3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng, 12 th¸ng, 1 n¨m ®Õn 2, 3 n¨m... bªn c¹nh ®é rñi ro lµ kh«ng cao. b. Tr¸i phiÕu c«ng ty : lµ c«ng cô vay nî trung, dµi h¹n cña c«ng ty, huy ®éng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. C«ng ty b¶o ®¶m sÏ tr¶ vèn (gi¸ trÞ trªn mÆt phiÕu) tr¸i phiÕu trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh vµ tr¶ l·i suÊt tr¸i phiÕu theo thêi h¹n ­íc ®Þnh (thêi h¹n tr¶ l·i) vµ l·i suÊt quy ®Þnh. Cã lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc ph¸t hµnh thÊp h¬n gi¸ trÞ mÆt phiÕu, cßn cã thÓ tr¶ vèn gèc tr­íc thêi h¹n. Néi dung ph¸t hµnh cÇn ph¶i lµm theo luËt ph¸p, h¹n ng¹ch trªn mÆt phiÕu lµ ®Þnh ng¹ch vµ cã thÓ tù do chuyÓn nh­îng. NÕu cã tr¸i phiÕu c«ng ty cã ®¶m b¶o cÇn ghi râ hai ch÷ “®¶m b¶o” ®­îc c¬ quan chñ qu¶n cho phÐp vµ phÐp kiÓm chøng. So víi vèn vay tõ ng©n hµng, chøng tõ th­¬ng nghiÖp ph¸t hµnh, ph¸t hµnh cæ phiÕu míi vµ nh÷ng nguån vèn kh¸c, tr¸i phiÕu c«ng ty cã nh÷ng ­u ®iÓm tréi h¼n nhÊt ®Þnh, cô thÓ lµ : 1/ Cã nguån vèn réng, thêi h¹n kh¸ l©u, bæ sung cho ng©n hµng thiÕu vèn vµ thêi gian cho vay ng¾n h¹n; 2/ l·i suÊt ng©n hµng vay cã lóc thay ®æi, l·i suÊt tr¸i phiÕu cè ®Þnh vµ nãi chung cao h¬n l·i suÊt c«ng tr¸i chÝnh phñ; 3/ Trªn thÞ tr­êng ph¸t hµnh chøng tõ th­¬ng nghiÖp, xÝ nghiÖp nhá dïng l·i suÊt cao c¹nh tranh víi xÝ nghiÖp lín v× vËy kh«ng kinh tÕ b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. XÝ nghiÖp lín cã kim ng¹ch lín vµ l·i suÊt thÊp; 4/ so víi ph¸t hµnh cæ phiÕu th× ph¸t hµnh tr¸i phiÕu thñ tôc gi¶n ®¬n vµ co gi·n lín; 5/ trong t×nh h×nh tiÒn lÖ l¹m ph¸t, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chØ cÇn ®Õn thêi h¹n tr¶ l¹i vèn theo mÆt phiÕu, v× vËy ®· trót rñi ro l¹m ph¸t cho ng­êi mua tr¸i phiÕu. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Gi÷a tr¸i phiÕu c«ng ty vµ cæ phiÕu c«ng ty cã sù gièng kh¸c râ rÖt. Gièng nhau, cô thÓ lµ : 1/ Tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu ®Òu lµ mét hoÆc chøng kho¸n cã gi¸; 2/ nh×n tõ phÝa con nî ®Òu lµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn thu gãp vèn cho nhu cÇu tiÒn vèn; 3/ nh×n tõ phÝa chñ nî ®Òu lµ ph­¬ng tiÖn ®Çu t­ ®Ó cã ®­îc thï lao nhÊt ®Þnh. Sù kh¸c nhau, môc ®Ých ph¸t hµnh kh¸c nhau. Ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ nhu cÇu cña c«ng ty cæ phÇn thu gãp t­ b¶n tù cã; ph¸t hµnh tr¸i phiÕu phÇn lín lµ nhu cÇu t¨ng thªm t­ b¶n; 2/ t­ c¸ch ng­êi cã phiÕu kh«ng gièng nhau. Ng­êi cã cæ phiÕu lµ cæ ®«ng cña c«ng ty cæ phÇn, tr¸i phiÕu chØ lµ b»ng chøng vay tiÒn, chøng nhËn lµ mét lo¹i chñ nî kh«ng liªn quan ®Õn nh÷ng quyÒn së h÷u kh¸c; 3/ quan hÖ gi÷a ng­êi cã phiÕu vµ xÝ nghiÖp kh¸c nhau. Ng­êi cã cæ phiÕu víi doanh nghiÖp lµ quan hÖ ®Çu t­, cã quyÒn tham gia qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chÞu rñi ro ®Çu t­; ng­êi cã tr¸i phiÕu víi doanh nghiÖp lµ quan hÖ vay, cho vay, kh«ng cã quyÒn tham gia qu¶n lý nãi chung kh«ng chÞu rñi ro ®Çu t­. 4/ C¸ch thu håi vèn cã kh¸c nhau cæ phiÕu nãi chung kh«ng thÓ rót lui chØ cã thÓ chuyÓn nh­îng, tr¸i phiÕu ®Õn thêi h¹n ®ßi vèn ë ng­êi ph¸t hµnh; 5/ Sù æn ®Þnh vÒ lîi Ých kh«ng gièng nhau. Lîi Ých cña ng­êi cã cæ phiÕu tuú theo sù ph¸t triÓn lîi Ých cña c«ng ty; ng­êi cã tr¸i phiÕu ®­îc nhËn thï lao ®Çu t­ cè ®Þnh, cã ­u ®iÓm vÒ thêi gian h¬n cæ phiÕu. Khi doanh nghiÖp ph¸ s¶n, tr¸i phiÕu cÇn ®­îc båi th­êng tr­íc tiªn nªn cµng cã ­u tiªn h¬n. Khi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty cã nh÷ng lîi Ých h¬n so ph¸t hµnh cæ phiÕu c«ng ty, cô thÓ lµ : 1/ Kh«ng thay ®æi quan hÖ së h÷u tµi s¶n gi÷a ng­êi n¾m gi÷ phiÕu vµ doanh nghiÖp; 2/ thñ tôc tiÖn lîi, gi¶n ®¬n; 3/ tÝnh co gi·n lín : tr¸i phiÕu c«ng ty lµ nî cña c«ng ty víi bªn ngoµi, ®Õn h¹n ph¶i tr¶ vèn, nÕu cÇn cã thÓ ph¸t hµnh thªm tr¸i, cæ phiÕu lµ mét phÇn tµi s¶n cña c«ng ty, mçi khi c«ng ty kh«ng cÇn tiÒn vèn nµy còng kh«ng thÓ tr¶ l¹i, kh«ng ®­îc co gi·n; 4/ Cã thÓ trót rñi ro ( khi tiÒn tÖ l¹m ph¸t ) cho ng­êi kh¸c; 5/ Cã thÓ tr¶ nî tr­íc thêi h¹n. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty còng cã nh­îc ®iÓm so víi viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu c«ng ty. §ã lµ : 1/ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn rµng buéc. LuËt ph¸p cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh ®èi víi c«ng ty ph¸t 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hµnh nh­ h¹n ng¹ch cao nhÊt tr¸i phiÕu ph¸t hµnh, tµi s¶n ®¶m b¶o trªn tr¸i phiÕu ph¸t hµnh, bè trÝ quü tr¶ nî, h¹n chÕ tiÕp tôc vay c¸c kho¶n vay dµi h¹n kh¸c.... C«ng ty vay nî cÇn lµm ®óng theo ph¸p luËt; 2/ g¸nh nÆng vÒ tµi chÝnh. L·i suÊt tr¸i phiÕu c«ng ty cè ®Þnh, nÕu doanh nghiÖp kinh doanh kh«ng giái, t×nh h×nh thÞ tr­êng trë nªn xÊu, l·i cña c«ng ty gi¶m, chi phÝ cho l·i suÊt cè ®Þnh Êy sÏ trë thµnh g¸nh nÆng tµi chÝnh cho doanh nghiÖp.. - Khi c¨n cø vµo ph­¬ng thøc thanh to¸n c¸c kho¶n vay vèn gèc vµ l·i cho tr¸i phiÕu ta cã : tr¸i phiÕu vay ®¬n; tr¸i phiÕu vay tr¶ cè ®Þnh; tr¸i phiÕu coupon; tr¸i phiÕu triÕt khÊu; tr¸i phiÕu vÜnh cöu a. Tr¸i phiÕu vay ®¬n : tr¸i phiÕu mµ toµn bé tiÒn vèn gèc vµ l·i sÏ ®­îc thanh to¸n mét lÇn ®Õn thêi kú ®¸o h¹n. b. Tr¸i phiÕu vay tr¶ cè ®Þnh : lo¹i tr¸i phiÕu mµ ng­êi mua tr¸i phiÕu sÏ ®­îc thanh to¸n mét kho¶n cè ®Þnh ®Òu nhau trong suèt kú h¹n cña tr¸i phiÕu ®ã. VÝ dô, mua tr¸i phiÕu mÖnh gi¸ 1000 $, thêi h¹n 20 n¨m, mçi n¨m nhËn mét kho¶n cè ®Þnh 100$/ n¨m vµ ®Õn hÕt 20 n¨m sÏ tr¶ hÕt lµ 2000$ mµ kh«ng cã tr¶ gèc n÷a. c. Tr¸i phiÕu Coupon : tiÒn l·i cña tr¸i phiÕu ®­îc tr¶ hµng n¨m, tiÒn vèn gèc ®­îc tr¶ vµo ngµy ®¸o h¹n. VÝ dô, mua tr¸i phiÕu mÖnh gi¸ 1000$ trong 10 n¨m, ®¸o h¹n nhËn l¹i 1000$ lµ tiÒn coupon, l·i suÊt nhËn ®­îc lµ l·i suÊt coupon. d. Tr¸i phiÕu triÕt khÊu : lµ tr¸i phiÕu mµ ë ®ã ng­êi mua tr¸i phiÕu sÏ tr¶ cho ng­êi b¸n víi gi¸ mua thÊp h¬n mÖnh gi¸ nh­ng ®Õn ngµy ®¸o h¹n ng­êi mua ®­îc thanh to¸n tr¶ l¹i theo mÖnh gi¸. Kho¶n chªnh lÖch ®ã chÝnh lµ l·i suÊt. Nh­ vËy, ®©y lµ h×nh thøc tr¶ l·i tr­íc ngay t¹i thêi ®iÓm mua. e. Tr¸i phiÕu vÜnh cöu : lµ lo¹i tr¸i phiÕu mµ ë ®ã ng­êi mua nã kh«ng bao giê ®­îc thanh to¸n tiÒn gèc. Nã gièng tr¸i phiÕu cè ®Þnh ë ®iÓm : ng­êi mua nhËn kho¶n cè ®Þnh hµng n¨m vµ kh«ng nhËn ®­îc kho¶n gèc cho ®Õn khi ng­êi së h÷u tr¸i phiÕu vÜnh cöu chÕt ®i mµ kh«ng sang tªn hay thõa kÕ. V× thÕ nã cã tªn lµ tr¸i phiÕu vÜnh cöu. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng II thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña c¸c c«ng cô trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh ë viÖt nam I. C¸c c«ng cô cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ 1. TÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc *. Thùc tr¹ng : - Ngµy 1 - 4 - 1990 ë ViÖt Nam míi h×nh thµnh KBNN. Khi ®ã chÝnh phñ giao cho kho b¹c nhiÖm vô ph¸t hµnh tÝn phiÕu víi thêi gian 3 th¸ng. Nh­ng ng©n s¸ch vÉn mÊt c©n ®èi ChÝnh phñ ®· ph¶i ph¸t hµnh tiÕp cã ®ît sè thuÕ míi phôc vô cho tr¶ nî cò chiÕm tíi 60 - 75%. HiÖn t¹i TP KBNN ViÖt Nam vÉn lµ mét c«ng cô vay nî ng¾n h¹n víi chÝnh phñ ®Ó bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch t¹m thêi. Víi t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh ë ViÖt Nam cïng víi c¸c biÖn ph¸p tr¶ nî cña chÝnh phñ th× TPKBNN ®¶m b¶o ®é an toµn cao, møc l·i suÊt phï hîp, thÕ nh­ng n¨m 1990, l·i suÊt KBNN l¹i lín h¬n l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm ng©n hµng. V× trong thêi gian ®Çu khi KBNN ph¸t hµnh TPKB, d©n chóng ch­a biÕt nhiÒu, hä vÉn quen göi tiÕt kiÖm v× vËy ®Ó hÊp dÉn d©n chóng th× l·i suÊt TPKB t¨ng lªn. MÆt kh¸c lóc ®ã nhu cÇu vay cña chÝnh phñ lín ®Ó bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch. HiÖn nay th× TPKB cã l·i suÊt nhá h¬n l·i suÊt tiÒn göi ng©n hµng. Nh×n chung nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÞ tr­êng ®Êu thÇu TPKB cã nhiÒu míi mÎ, ®Æc biÖt 1998 KBNN phèi hîp víi NHNN tæ chøc ®­îc 46 phiªn ®Êu thÇu lo¹i kú h¹n 1 n¨m t¨ng 9 lÇn so 1997. N¨m 1998 lµ n¨m kh¸ s«i ®éng, thµnh c«ng cña thÞ tr­êng ®Êu thÇu TPKB. Cho ®Õn n¨m 2000 thÞ tr­êng ®Êu thÇu TPKBNN ®· ho¹t ®éng th­êng xuyªn, gãp phÇn hoµn thiÖn thÞ tr­êng tµi chÝnh ë n­íc ta. §Õn th¸ng 10/2000 ®· cã 47 thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, c¸c “ phiªn chî ” ®Êu thÇu TPKB vÉn cßn kÐm s«i ®éng. NhËn diÖn c¸c thµnh phÇn tham dù thÇu hÇu hÕt chØ cã NHTM quèc doanh vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, rÊt Ýt NHTM cæ phÇn tham dù vµ kh«ng cã NH liªn doanh hay chi nh¸nh NH n­íc ngoµi tham gia. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. VÒ l·i suÊt tróng thÇu ®· gi¶m tõ 6 %/ n¨m trong phiªn thø nhÊt xuèng 5,95%; 5,88%; 5,7% trong c¸c phiªn tiÕp theo. Vµ tõ ngµy 12/6 n¨m 2000 ®Õn nay, l·i suÊt tróng thÇu chØ giao ®éng quanh møc 4,95% - 5,10%/ n¨m. Qua ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy, cïng víi thÞ tr­êng më mua b¸n TPKB vµ TTCK, n¬i ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ..... sÏ lµm t¨ng tÝnh linh ho¹t chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ, gãp phÇn cho NHNN hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt c¬ b¶n. * Nh÷ng tÝch cùc trong viÖc ph¸t hµnh TPKBNN vµ trong ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ®Êu thÇu TPKBNN : Víi møc l·i suÊt thÊp nh­ng TPKBNN cã ®é an toµn gÇn nh­ tuyÖt ®èi, møc rñi ro rÊt thÊp. Cã tÝnh láng cao nhÊt trong sè c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n. Do ®ã dÔ thu hót ®Çu t­ cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµo TPKB. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÞ tr­êng TPKB ho¹t ®éng s«i ®éng cã hiÖu qu¶ gióp nhµ n­íc ®· tiÕt kiÖm ®­îc hµng tû ®ång tõ kho¶n chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a ph¸t hµnh trùc tiÕp vµ qua ®Êu thÇu, thÞ tr­êng nµy ®· dÇn dÇn ®i vµo æn ®Þnh, nÒ nÕp, tæ chøc ®Êu thÇu ®· ®ù¬c duy tr× kh¸ tèt, tæ chøc mét phiªn ®Êu thÇu trªn 1 tuÇn. * Nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ trong thÞ tr­êng ®Êu thÇu TPKB : C¸c thµnh viªn tham gia lµ cßn h¹n chÕ, KBNN, NHNN vÉn ch­a t×m ®­îc ph­¬ng thøc h÷u hiÖu nhÊt thu hót vèn thÝch hîp ®Ó cã thÓ t¨ng khèi l­îng thµnh viªn tham gia vµ tróng thÇu lªn cao h¬n trªn c¬ së ®ã t¨ng khèi l­îng KBNN ®­a ra ®Êu thÇu. ThÞ tr­êng thø cÊp n¬i diÔn ra viÖc mua ®i b¸n l¹i TPKB ®· ph¸t hµnh lÇn ®Çu qua ®Êu thÇu lµ ch­a ho¹t ®éng.ViÖc thanh to¸n l·i suÊt TPKB cßn cøng nh¾c ch­a linh ho¹t. 2. C¸c chøng chØ tiÒn göi ë ViÖt Nam hiÖn nay ch­a cã mét thÞ tr­êng thø cÊp ph¸t triÓn nªn mÆc dï chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng ®· cã nh­ng ch­a ph¸t triÓn. V× vËy biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng ph¸t triÓn ®­îc th× mét ®ßi hái kh«ng thÓ thiÕu lµ ph¶i cã mét thÞ tr­êng thø cÊp ph¸t triÓn. 3. c¸c th­¬ng phiÕu *. Thùc tr¹ng : - ë ViÖt Nam ®· ra ®êi kú phiÕu th­¬ng m¹i, ph¸t triÓn theo luËt lÖ nhµ 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n­íc nh­ng ch­a ë møc ®é phæ biÕn réng r·i. §Ó t¹o m«i tr­êng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña th­¬ng phiÕu trong ®iÖn ho¹t ng©n hµng cßn s¬ khai vèn tù cã cña nÒn s¶n xuÊt thÊp, tõ n¨m 1995 viÖc so¹n th¶o ph¸p lÖnh th­¬ng phiÕu ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn nh­ng ph¶i ®Õn th¸ng 6/1999 dù th¶o ph¸p lÖnh th­¬ng phiÕu míi ®­îc tr×nh lªn ®Ó UBTVQH th«ng qua. §­îc kiÕn nghÞ ®Þnh h­íng dÉn chi tiÕt PLTP ®­îc b¾t ®Çu so¹n th¶o tõ th¸ng 1/ 2000 víi sù phèi hîp cña Bé tµi chÝnh, Bé T­ ph¸p, Bé Th­¬ng m¹i, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, V¨n phßng ChÝnh phñ. Bªn c¹nh kú phiÕu th­¬ng m¹i cßn cã hèi phiÕu, ngµy nay vÉn ®ang tån t¹i vµ th­êng ®­îc sö dông trong quan hÖ XNK. - Nh÷ng tån t¹i tÝch cùc trong khi l­u hµnh th­¬ng phiÕu lµ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, th­¬ng phiÕu cã t¸c dông kh«ng thÓ phñ nhËn lµ thóc ®Èy kinh doanh, më réng s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ khan hiÕm tiÒn tÖ H¹n chÕ sù lÖch pha gi÷a nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh kho¶n còng nh­ gióp gi¶m sù h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån tÝn dông ng©n hµng cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ. §i cïng víi sù ra ®êi, ph¸t triÓn cña th­¬ng phiÕu còng lµ sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng thø cÊp, thÞ tr­êng chiÕt khÊu cña NHTM vµ thÞ tr­êng t¸i chiÕt khÊu cña NHNN víi c¸c th­¬ng phiÕu. Th­¬ng phiÕu gióp chñ së h÷u nã vµ c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ thùc hiÖn ®­îc môc tiªu lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Hä ®Õn víi nhau vµ cïng tho¶ m·n nhu cÇu b»ng c¸ch giao dÞch ( mua - b¸n ) th­¬ng phiÕu trªn thÞ tr­êng cÊp 2. Th­¬ng phiÕu cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng, h¹n chÕ bµnh tr­íng tÝn dông ng©n hµng, b¶o ®¶m khan hiÕm tiÒn tÖ trong toµn bé nÒn kinh tÕ, gãp phÇn thùc hiÖn c©n ®èi tiÒn hµng trªn thÞ tr­êng th­¬ng phiÕu. Ng©n hµng sÏ cã thªm mét lo¹i h×nh tµi s¶n ®Ó ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh ho¹t ®éng sö dông vèn vµ t¨ng c­êng ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông. Gióp NHNN thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt trong ®iÒu kiÖn khan hiÕm tiÒn tÖ... - Sù cÇn thiÕt vµ ®iÒu kiÖn cho viÖc l­u hµnh th­¬ng phiÕu : 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
837 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2