Đề tài triết học " Tài năng gắn với đạo đức – những phẩm chất cần có của doanh nhân Việt Nam "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

63
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

NGHIÊN CỨU VÀ HỌC TẬP 10. ĐINH CÔNG SƠN – Tài năng gắn với đạo đức – những phẩm chất cần có của doanh nhân Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài triết học " Tài năng gắn với đạo đức – những phẩm chất cần có của doanh nhân Việt Nam "

TRIÏËT HOÅC, SÖË 8 (219), THAÁNG 8 - 2009 TAI NÙNG GÙN VÚI ÀAO ÀÛC - Â Æ Á Å Á NHÛÄNG PHÊÍM CHÊËT CÊÌN COÁ CUÃA DOANH NHÊN VIÏÅT NAM ÀINH CÖNG SÚN(*) Trïn cú súã trònh baây tû tûúãng cú baãn cuãa Höì Chñ Minh vïì àûác vaâ taâi cuäng nhû möëi quan hïå chùåt cheä giûäa chuáng, trong baâi viïët naây, taác giaã àaä luêån chûáng nhùçm laâm roä rùçng, taâi nùng gùæn vúái àaåo àûác laâ nhûäng phêím chêët cêìn thiïët cuãa doanh nhên Viïåt Nam trong àiïìu kiïån kinh tïë thõ trûúâng. Nïìn kinh tïë thõ trûúâng àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa úã nûúác ta àoâi hoãi caác doanh nhên phaãi vûâa coá taâi nùng, vûâa coá àaåo àûác. Àoá laâ àiïìu kiïån cú baãn àïí caác doanh nghiïåp töìn taåi vaâ phaát triïín. huã tõch Höì Chñ Minh tûâng khùèng ngûúâi…”(2). Cêìn phaãi thêëy rùçng, úã Höì Chñ àõnh: “Muöën xêy dûång chuã nghôa xaä Minh, àûác vaâ taâi coá möëi quan hïå biïån höåi, trûúác hïët cêìn nhûäng con ngûúâi chûáng, taác àöång qua laåi lêîn nhau. Àaåo àûác xaä höåi chuã nghôa”(1). Con ngûúâi xaä höåi chuã laâ cú súã àïí phaát triïín taâi nùng; ngûúåc laåi, nghôa, theo quan àiïím cuãa Ngûúâi, phaãi laâ taâi nùng chó thûåc sûå àûúåc phaát huy, trúã con ngûúâi coá nùng lûåc laâm chuã; coá àaåo àûác thaânh caái coá yá nghôa àöëi vúái cuöåc söëng khi cêìn kiïåm, liïm chñnh, chñ cöng, vö tû; coá con ngûúâi coá àaåo àûác maâ thöi. Trong quan kiïën thûác khoa hoåc – kyä thuêåt, nhaåy beán hïå giûäa àûác vaâ taâi, Höì Chñ Minh khùèng vúái caái múái; coá tinh thên saáng taåo, daám ì àõnh àaåo àûác laâ göëc, laâ nïìn taãng: “Ngûúâi nghô, daám laâm… Nhûäng con ngûúâi vúái àêìy caách maång phaãi coá àaåo àûác caách maång laâm àuã caác phêím chêët àoá laâ nguöìn lûåc quan nïìn taãng, múái hoaân thaânh àûúåc nhiïåm vuå troång nhêët àïí xêy dûång thaânh cöng chuã caách maång veã vang”(3). nghôa xaä höåi. Ngaây nay, àaåo àûác caách maång àang Con ngûúâi xaä höåi chuã nghôa phaãi laâ con tiïëp thïm sûác maånh giuáp con ngûúâi Viïåt ngûúâi veån toaân caã àûác lêîn taâi. Theo quan Nam thûåc hiïån thaânh cöng cöng cuöåc cöng niïåm truyïìn thöëng, àûác – taâi laâ thïí thöëng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá vúái muåc tiïu àûa nhêt khöng thïí taách rúâi, àoá chñnh laâ ë nûúác ta thaânh möåt nûúác xaä höåi chuã nghôa nhûäng phêím chêët cêìn vaâ àuã cuãa con ngûúâi. phöìn vinh, ngûúâi dên coá cuöåc söëng êëm no, Trong àoá, àûác àûúåc hiïíu laâ phêím giaá laâm tûå do, haånh phuác; xaä höåi cöng bùçng, dên ngûúâi, laâ nhûäng tònh caãm maâ con ngûúâi chuã, vùn minh; quöëc phoâng an ninh àaãm phaãi àöëi xûã vúái nhau trong cuöåc söëng; taâi baão; bïìn vûäng vïì möi trûúâng sinh thaái… àûúåc coi laâ trñ tuïå, hoåc vêën, trñ thöng minh, Khi aáp duång nhûäng phêím chêët àaåo nùng lûåc quaãn lyá àiïìu haânh… Höì Chñ àûác trïn vaâo caác hònh thûác àaåo àûác chuyïn Minh daåy: “Coá taâi maâ khöng coá àûác giöëng biïåt, nhû àao àûác lao àöång, àaåo àûác nghïì å nhû möåt anh laâm kinh tïë taâi chñnh rêët gioãi nghiïåp, àaåo àûác caán böå, àaåo àûác sinh nhûng laåi ài àïën thuåt keát thò chùèng nhûäng khöng laâm àûúåc gò cho xaä höåi, maâ coân coá (*) Thaåc sô, Hoåc viïån Taâi chñnh. haåi cho xaä höåi nûäa. Nïëu coá àûác maâ khöng (1) Höì Chñ Minh. Toaân têåp, t.10. Nxb Chñnh trõ Quöëc gia, Haâ Nöåi, 2000, tr.310. coá taâi vñ nhû öng Buåt khöng laâm haåi gò, (2) Höì Chñ Minh. Sàd., t.9, tr.172. nhûng cuäng khöng coá lúåi gò cho loaâi (3) Höì Chñ Minh. Sàd., t.9, tr.283. 62
TAÂI NÙNG GÙÆN VÚÁI ÀAÅO ÀÛÁC - NHÛÄNG PHÊÍM CHÊËT... hoaåt… laåi hònh thaânh nïn phêím chêët àaåo xuêët vaâ quaãn lyá, biïën quaá trònh saãn xuêët àûác mang tñnh àùåc thuâ. Trong lônh vûåc thaânh quaá trònh saáng taåo, tùng nùng suêët saãn xuêët kinh doanh, caác doanh nhên Viïåt lao àöång, nêng cao hiïåu quaã kinh tïë vaâ àaãm Nam laâ nhûäng chuã thïí kinh tïë coá àoáng goáp baão chêët lûúång saãn phêím, àaáp ûáng nhu khöng nhoã vaâo sûå phuåc hûng, phaát triïín cêìu, thõ hiïëu cuãa ngûúâi tiïu duâng, giûä chûä nïìn kinh tïë, cuäng nhû goáp phêìn thûåc hiïån “tñn” vúái khaách haâng. Noái caách khaác, quaá thaânh cöng cöng cuöåc cöng nghiïåp hoáa, trònh kinh doanh cuãa hoå laâ quaá trònh gùæn hiïån àaåi hoaá àêët nûúác. Taâi nùng kinh liïìn vúái lao àöång trñ tuïå, nhúâ lao àöång trñ doanh gùæn chùt vúái àaåo àûác laâ nhûäng å tuïå maâ hoaåt àöång kinh doanh mang laåi phêím chêët cú baãn cêìn thiïët cuãa doanh hiïåu quaã hún. Thõ trûúâng caâng phaát triïín, nhên. Taâi nùng trong lônh vûåc saãn xuêët hoaåt àöång kinh doanh caâng söi àöång thò vai kinh doanh àûúåc thïí hiïån qua khaã nùng troâ cuãa lao àöång trñ tuïå cuäng caâng lúán. Àiïìu nùæm bùæt thöng tin vaâ vêån duång nhanh àoá goáp phêìn thuác àêíy sûå hònh thaânh trong nhaåy caác thaânh tûåu khoa hoåc - kyä thuêåt, xaä höåi möåt lúáp ngûúâi coá khaã nùng laâm chuã caãi tiïën kyä thuêåt, cöng nghïå; tiïët kiïåm tûå nhiïn, laâm chuã xaä höåi vaâ laâm chuã quaá nguyïn liïåu vaâ nhiïn liïåu; qua sûå quan trònh kinh doanh, àöìng thúâi coá phêím chêët têm àïën àúâi söëng vêåt chêët vaâ tinh thêìn àaåo àûác. Roä raâng, cuâng vúái àaåo àûác, taâi cuãa ngûúâi lao àöång, biïët böìi dûúäng vaâ phaát nùng cuãa nhûäng doanh nhên laâ àiïìu kiïån huy tiïìm nùng saáng taåo cuãa hoå nhùçm taåo quan troång nhêët giuáp cho doanh nghiïåp ra nhûäng “thûúng hiïåu” haâng hoáa coá chêët tön taåi vaâ phaát triïín trong àiïìu kiïån kinh ì lûúång töët, hònh thûác àeåp, giaá caã húåp lyá àaáp tïë thõ trûúâng. ûáng nhu cêìu cuãa thõ trûúâng, giûä àûúåc chûä Cú chïë quaãn lyá kinh tïë têåp trung quan “tñn” àöëi vúái ngûúâi tiïu duâng. Taâi nùng liïu bao cêëp àûúåc duy trò khaá lêu úã nûúác ta kinh doanh coân thïí hiïån úã khaã nùng tòm trûúác àêy vö hònh trung àaä laâm cho caác hiïíu, àaánh giaá àuáng nhu cêìu cuãa thõ doanh nghiïåp yã laåi, tröng chúâ vaâo Nhaâ trûúâng, dûå baáo àûúåc chiïìu hûúáng thay àöíi nûúác: saãn xuêët theo kïë hoaåch cuãa Nhaâ cuãa cung cêìu, tûâ àoá vaåch ra kïë hoaåch haânh nûúác; saãn phêím laâm ra àaä coá Nhaâ nûúác tiïu àöång cuãa doanh nghiïåp; thïí hiïån úã viïåc thuå, haâng hoáa àûúåc saãn xuêët theo quy quaãn lyá taâi chñnh vaâ sûã duång nguöìn vöën trònh, mêîu maä khöng thay àöíi,… khiïën sûå nhùçm mang laåi hiïåu quaã cao, khöng thêët chuã àöång, saáng taåo cuãa doanh nghiïåp noái thoaát, laäng phñ. chung vaâ cuãa ngûúâi laänh àaåo noái riïng bõ Taâi nùng kinh doanh àöëi vúái möîi thui chöåt… Coá thïí noái, möîi caá nhên trong doanh nhên laâ vö cuâng quan troång, nhûng cú chïë naây bõ hoâa tan vaâo têåp thïí. Nhûäng taâi nùng àoá phaãi gùæn liïìn vúái àaåo àûác vaâ ngûúâi coá tñnh nùng àöång, saáng taåo nhiïìu chó coá nhû vêåy múái laâm cho taâi nùng àûúåc khi laåi khiïën têåp thïí khoá chõu, hoùåc hoå bõ phaát huy vaâ giuáp hoå trúã thaânh nhûäng kòm haäm, truâ uám. Coá thïí khùèng àõnh rùçng, ngûúâi coá ñch cho xaä höåi. Cú chïë thõ trûúâng trong cú chïë bao cêëp, hoaåt àöång kinh doanh hiïån nay àang àoâi hoãi têìng lúáp doanh bõ haån chïë, trò trïå vaâ ngûúâi kinh doanh nhên Viïåt Nam phaãi yá thûác roä àiïìu naây. khöng coá àöång lûåc thuác àêíy sûå saáng taåo. Phên lúán caác doanh nhên úã nûúác ta àaä ì Viïåc chuyïín nïìn kinh tïë tûâ cú chïë têåp nöî lûåc vûún lïn, àêìu tû chêët xaám, aáp duång trung quan liïu bao cêëp sang cú chïë thõ caác thaânh tûåu khoa hoåc - kyä thuêåt vaâo saãn trûúâng àaä múã ra möåt khöng gian múái cho 63
ÀINH CÖNG SÚN viïåc phaát huy tñnh tñch cûåc, chuã àöång cuãa choáng chuyïín sang saãn xuêët mùåt haâng nhên töë con ngûúâi – chuã thïí saáng taåo cuãa khaác àïí phuâ húåp vúái thõ trûúâng hún. Giúái vùn minh vêåt chêët vaâ tinh thêìn, àùåc biïåt doanh nhên ngaây nay àaä chuã àöång vaâ tñch laâ nhûäng ngûúâi laänh àaåo, quaãn lyá thûåc sûå cûåc hún trong viïåc tòm kiïëm, tiïëp cêån coá taâi nùng vaâ trñ tuïå. Taâi nùng vaâ trñ tuïå thöng tin tûâ thõ trûúâng, baám saát vaâ kõp laåi laâ àöång lûåc thuác àêíy sûå hoaân thiïån cú thúâi xûã lyá nhaåy beán “tñn hiïåu” tûâ thõ trûúâng chïë thõ trûúâng, thuác àêíy nïn kinh tïë phaát ì àïí àiïìu chónh saãn xuêët, àiïìu tiïët möåt caách triïín cao. Chñnh vò vêåy, Àaãng ta luön cên àöëi giûäa cung vaâ cêìu. Tûâ têët caã nhûäng àaánh giaá cao vai troâ cuãa taâi nùng, trñ tuïå chuyïín biïën àoá, chuáng ta thêëy rùçng, ngûúâi con ngûúâi, dô nhiïn taâi nùng vaâ trñ tuïå êëy tiïu duâng àaä vaâ seä rêët àûúåc tön troång. Caái phaãi ài liïìn vúái àaåo àûác. Taåi Àaåi höåi àaåi lúåi khöng chó thuöåc vïì ngûúâi kinh doanh, biïíu toaân quöëc lêìn thûá VII, Àaãng Cöång maâ coân thuöåc vïì ngûúâi tiïu duâng noái riïng saãn Viïåt Nam khùèng àõnh: “Con ngûúâi vaâ toaân xaä höåi noái chung. phaát triïín cao vïì trñ tuïå, cûúâng traáng vïì Giúâ àêy, chuáng ta dïî nhêån thêëy rùçng, thïí chêët, phong phuá vïì tinh thêìn, trong trong hoaåt àöång kinh doanh, caác doanh saáng vïì àaåo àûác laâ àöång lûåc cuãa sûå nghiïåp nhên Viïåt Nam ngaây caâng trúã nïn nùng xêy dûång xaä höåi múái, àöìng thúâi laâ muåc tiïu àöång hún, saáng taåo hún, coá tñnh caách cuãa chuã nghôa xaä höåi”(4). maånh meä, tûå tin hún… Nhûäng phêím chêët Nïìn kinh tïë thõ trûúâng àoâi hoãi möîi àoá àaä chûáng toã úã hoå coá möåt nhên cach àöåc á ngûúâi kinh doanh phaãi lêåp tûác tûâ boã thoái lêåp, tûå quyïët àõnh lêëy söë phêån cuãa mònh, quen tröng chúâ, yã laåi vaâo Nhaâ nûúác, súám tûå chõu traách nhiïåm vïì nhûäng haânh vi vaâ chuêín bõ cho mònh tñnh cú àöång cao vïì nhûäng quan hïå cuãa mònh àöëi vúái ngûúâi nghïì nghiïåp, tûác laâ phaãi baám saát thõ khaác vaâ àöëi vúái xaä höåi. Sûå tûå khùèng àõnh trûúâng, nhaåy beán vúái thõ trûúâng, àaáp ûáng möåt nhên caách àöåc lêåp, coá traách nhiïåm vúái töët nhêët, nhanh nhêët nhûäng nhu cêìu cuãa xaä höåi, vúái ngûúâi khaác cuäng chñnh laâ sûå thõ trûúâng, gùæn chùåt saãn xuêët vúái tiïu khùèng àõnh nhûng phêím chêët àaåo àûác caá ä duâng. Thûåc tïë cho thêëy, trong cöng cuöåc nhên. Theo nghôa àoá, cú chïë thõ trûúâng àöíi múái, phêìn lúán caác doanh nhên Viïåt trong khi taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho sûå Nam trûúác khi hoaåt àöång kinh doanh àïìu phaát triïín kinh tïë cuäng àöìng thúâi taåo àiïìu nghiïn cûáu kyä lûúäng thõ trûúâng, phên tñch, kiïån cho sûå phaát triïín nhên caách àaåo àûác. àaánh giaá àïí tòm cêu traã lúâi àuáng nhêët cho Nïëu nhû cú chïë quaãn lyá kinh tïë têåp nhûäng cêu hoãi: saãn xuêët caái gò, saãn xuêët trung quan liïu bao cêëp trûúác àêy taåo ra bao nhiïu, saãn xuêët bùçng cöng nghïå naâo?... nhûäng doanh nghiïåp vaâ nhûäng nhaâ quaãn Nhaâ kinh doanh àaä biïët kïët húåp giûäa khaã lyá thuå àöång, ngaåi àöíi múái thò cú chïë thõ nùng vúái súã thñch, giûäa nguyïån voång cuãa caá trûúâng laåi taåo ra nhûäng nhaâ kinh doanh nhên vúái sûå am hiïíu nhu cêìu thõ trûúâng vïì daám nghô, daám laâm, chêëp nhêån caånh tranh chêët lûúång, söë lûúång vaâ caã hònh thûác, mêîu àïí coá àûúåc thaânh cöng trong hoaåt àöång cuãa maä. Rêët nhiïìu nhaâ kinh doanh khi nhêån mònh. Àoá chñnh laâ sûå caånh tranh laânh thêëy mùåt haâng cuãa mònh àang saãn xuêët maånh, goáp phêìn thuác àêíy sûå phaát triïín cuãa khöng àûúåc thõ trûúâng chêëp nhêån àaä sùén (4) Dêîn theo: Ban Tû tûúãng - vùn hoáa Trung ûúng. saâng àêìu tû trang thiïët bõ múái, hiïån àaåi àïí Taâi liïåu nghiïn cûáu vùn kiïån Àaåi höåi VII cuãa Àaãng. nêng cao chêët lûúång saãn phêím hoùåc nhanh Nxb Chñnh trõ Quöëc gia Haâ Nöåi, 1996. 64
TAÂI NÙNG GÙÆN VÚÁI ÀAÅO ÀÛÁC - NHÛÄNG PHÊÍM CHÊËT... nïìn kinh tïë vaâ laâm àeåp giaá trõ àaåo àûác cuãa haâng àêìu, thïí hiïån thöng qua mêîu maä xaä höåi. Noá àoâi hoãi nhaâ kinh doanh phaãi haâng hoáa phong phuá, àa daång àaáp ûáng caånh tranh trïn cú súã khùèng àõnh taâi nùng àûúåc nhu cêìu thõ hiïëu cuãa khaách haâng, vaâ cöëng hiïën cho sûå nghiïåp caách maång. ÚÃ nêng cao chêët lûúång saãn phêím, chêët lûúång giai àoaån hiïån nay, cuöåc caånh tranh naây phuåc vuå trûúác vaâ sau khi baán haâng, coá chïë khöng phaãi laâ sûå thi àua coá tñnh chêët àöå chùm soác khaách haâng thûúâng xuyïn… chung, nùång vïì hònh thûác, thiïëu àöång lûåc Têët caã nhûäng thay àöíi àoá àaä taåo nïn möåt nhû trûúác àêy, maâ laâ sûå caånh tranh bùçng nïìn kinh tïë thõ trûúâng coá vùn hoáa. trñ tuïå, sûác lûåc vaâ phêím giaá con ngûúâi. Thûåc tïë cho thêëy, nhûäng doanh Caånh tranh laâm cho thoái trò trïå, tñnh nghiïåp thaânh cöng laâ nhûäng doanh nghiïåp trung bònh chuã nghôa bõ àêíy luâi. Löëi söëng maâ caã trong tû duy lêîn haânh àöång àïìu coi nùng àöång, saáng taåo thay thïë cho löëi söëng khaách haâng laâ “thûúång àïë”. tröng chúâ, ngaåi vêët vaã gian khöí. Cuäng nhû Trong hún 20 nùm thûåc hiïån àöíi múái úã moåi lônh vûåc khaác, doanh nhên phaãi chêëp nûúác ta, nïìn kinh tïë thõ trûúâng àõnh nhêån caã sûå maåo hiïím. Àêy laâ xu hûúáng hûúáng xaä höåi chuã nghôa àaä toã roä ûu thïë nhên caách múái cuãa nhûäng doanh nhên àöång lûåc thuác àêíy sûå tùng trûúãng kinh tïë, trong giai àoaån hiïån nay, àùåc biïåt laâ nhûäng vùn hoáa, khoa hoåc vaâ cöng nghïå. Khöng doanh nhên treã. Trûúác thûåc tïë àoá cuãa caånh nhûäng vêåy, noá coân coá khaã nùng taác àöång tranh, cêìn thêëy “àêy laâ möåt dêëu hiïåu àaáng lïn nhiïìu mùåt cuãa sûå phaát triïín xaä höåi. phêën khúãi, chûáng toã caånh tranh laâ möåt xu Trong nïìn kinh tïë àoá, lúi ñch caá nhên àûúåc å thïë húåp quy luêåt trong sûå phaát triïín cuãa khuyïën khñch vaâ baão àaãm bùçng luêåt phaáp, saãn xuêët vaâ tiïu thuå haâng hoáa. Caånh tranh àöìng thúâi noá cuäng taåo ra nhûäng àiïìu kiïån trong saãn xuêët vaâ buön baán vúái muåc àñch thuêån lúåi àïí moåi chuã thïí tham gia vaâo caác cuöëi cuâng laâ àaåt àûúåc lúåi nhuêån töëi àa, hoaåt àöång kinh doanh àa daång, phong nhûng àöìng thúâi buöåc nhaâ kinh doanh phuá. Qua àoá, con ngûúâi trúã nïn nùng àöång phaãi hoaân thiïån vïì nùng lûåc, phêím chêët, hún, saáng taåo vaâ nhaåy beán hún. Búãi vò, nïìn taåo cú höåi àaåt àûúåc lúåi ñch chên chñnh, goáp kinh tïë thõ trûúâng luön kñch thñch tinh phêìn chêën hûng nïìn kinh tïë cuãa àêët nûúác. thêìn tûå chuã, tûå giaác cuãa con ngûúâi, àùåt con Vúái yá nghôa àoá, caånh tranh laâ cöng cuå giuáp ngûúâi trûúác nhûäng thûã thaách gay gùæt, àoâi nhaâ kinh doanh giaãi phoáng con ngûúâi thoaát hoãi con ngûúâi phaãi tòm ra biïån phaáp töët khoãi chuã nghôa khöí haånh, chuá yá àïën hiïåu nhêët àïí àaåt hiïåu quaã kinh doanh cao nhêët quaã lúåi ñch kïí caã lúåi ñch caá nhên”(5). nhùçm traánh thua löî, thêët baåi hoùåc phaá Trong àiïìu kiïån nïìn kinh tïë thõ saãn. Mùåt khaác, nïìn kinh tïë thõ trûúâng trûúâng, nhiïìu doanh nhên luön cho rùçng, cuäng luön àoâi hoãi caác nhaâ kinh doanh phaãi phaãi lêëy khaách haâng laâm àöëi tûúång chiïëm coi troång chûä “tñn” vaâ do àoá, noá cung laâ möåt ä lônh. Búãi vò, nhúâ coá khaách haâng maâ cöng nhên töë phaát huy caái thiïån, trûâ boã caái ac.á viïåc kinh doanh múái töìn taåi vaâ phaát triïín. Mùåt traái cuãa kinh tïë thõ trûúâng laâ kñch Hoå rêët trên troång khaách haâng, coi “khaách thñch lúåi ñch caá nhên, lúåi ñch cuåc böå möåt hang laâ thûúång àïë” vaâ luön quan niïåm â caách thaái quaá. Àiïìu àoá dêîn àïën sûå xem kinh doanh laâ möåt “nghïå thuêåt”. Trong (5) Lï Àûác Phuác. Baân vïì sûå hònh thaânh àõnh hûúáng “nghïå thuêåt” àoá, “chinh phuåc” khaách haâng giaá trõ khi nûúác ta chuyïín sang nïìn kinh tïë thõ laâ möåt trong nhûäng yïëu töë quan troång trûúâng. Taåp chñ Cöång saãn, söë 1/1995, tr.3. 65
ÀINH CÖNG SÚN thûúâng lúåi ñch xaä höåi, coi troång lúåi ñch trûúác baãn trúã nïn can àaãm. Àûúåc àaãm baão 10 phêìn trùm lúåi nhuêån thò ngûúâi ta coá thïí mùæt, nhêët laâ lúåi ñch kinh tïë; tön suâng löëi duâng tû baãn vaâo àêu cuäng àûúåc, àûúåc 20 söëng chaåy theo àöìng tiïìn, bêët chêëp àaåo àûác phêìn trùm thò noá hoaåt baát hùèn lïn, àûúåc 50 vaâ phaáp luêåt; xem nheå caác yïëu töë cuãa àúâi phêìn trùm thò noá trúã nïn thêåt sûå taáo baåo, söëng tinh thêìn. Noái caách khaác, mùåt traái àûúåc 100 phêìn trùm thò noá chaâ àaåp lïn moåi cuãa kinh tïë thõ trûúâng khiïën khöng ñt luêåt lïå cuãa loaâi ngûúâi, àûúåc 300 phêìn trùm ngûúâi coá tû tûúãng laâm giaâu bùng moåi giaá, ç thò khöng coân töåi aác naâo laâ noá khöng daám coi àöìng tiïìn laâ trïn hïët. Thêåm chñ, hoå coá phaåm, duâ coá nguy cú bõ treo cöí”(6). khuynh hûúáng biïën moåi giaá trõ trong toaân Àêy chñnh laâ nguy cú laâm xoái moân yá böå hoaåt àöång söëng cuãa con ngûúâi thaânh thûác àaåo àûác cuâng nhiïìu giaá trõ tinh thêìn haâng hoaá, nghôa laâ moåi caái àïìu coá thïí àùåt khaác. Noá chó mang laåi nhûäng hêåu quaã tiïu giaá vaâ mua baán àûúåc. Möåt têm thïë thûåc cûåc vaâ kòm haäm sûå phaát triïín kinh tïë - xaä duång nhû vêåy àaä lan vaâo trong suy nghô vaâ höåi. Taåi Àaåi höåi VII, Àaãng ta nhêån àõnh, haânh àöång cuãa khöng ñt ngûúâi. Theo hoå, khöng ñt trûúâng húåp vò àöìng tiïìn vaâ danh trong thúâi àaåi vùn minh tin hoåc (hay thúâi võ maâ chaâ àaåp lïn tònh nghôa gia àònh, àaåi khoa hoåc vaâ cöng nghïå cao) cêìn àùåc quan hïå thêìy troâ, àöng chñ, àöìng nghiïåp. ì biïåt nhêën maånh yïëu töë taâi, vò chó coá taâi múái Noái vïì kiïíu kiïëm tiïìn naây, Höì Chñ Minh tiïëp cêån àûúåc nïìn vùn minh àoá, nïëu cûá tûâng caãnh baáo: “Tiïìn laâ cêìn thêåt nhûng raâng buöåc búãi nhûäng giaá trõ àaåo àûác truyïìn khöng phaãi vò cêìn tiïìn maâ cûá àeâ àêìu boáp cöí thöëng thò thêåt cöí huã, laåc hêåu. Hoå cho rùçng hay duâng nhûäng thuã àoaån khöng chñnh khöng thïí “maâi” àûác maâ ùn. Quan àiïím àaáng àïí vú veát lêëy tiïìn”(7). Trûúác àoá, khi nay thûåc sûå cûåc àoan vaâ nguy hiïím. â nghiïn cûáu vïì chuã nghôa tû baãn, C.Maác Phaãi thêëy rùçng tiïìn baåc, vêåt chêët laâ caái cuäng tûâng cho rùçng, àöìng tiïìn àaä “xuêët àaáng quyá, búãi noá laâ phûúng tiïån phuåc vuå hiïån vúái tñnh caách laâ lûåc lûúång coá khaã nùng àúâi söëng cuãa con ngûúâi. Tuy nhiïn, tûâ chöî xuyïn taåc àöëi vúái baãn chêët con ngûúâi, cuäng xem tiïìn baåc laâ têët caã, coi giaá trõ àöìng tiïìn nhû àöëi vúái nhûäng liïn hïå xaä höåi khaác”(8). laâ duy nhêët, möåt söë nhaâ kinh doanh coá taâi Chñnh triïët lyá söëng “tön thúâ àöìng tiïìn” nhûng keám àûác àaä tòm moåi caách àïí kiïëm laâ möåt trong nhûäng nguyïn nhên dêîn túái tiïìn, nhû boác löåt quaá mûác sûác lao àöång cuãa caác hiïån tûúång tiïu cûåc trong cuöåc söëng. ngûúâi laâm thuï; buön lêåu, tröën thuïë, laâm Nhûäng hiïån tûúång tiïu cûåc àoá àûúåc thïí haâng giaã, búát xeán nguyïn liïåu; khai thaác hiïån khöng chó úã sûå thoaái hoaá, suy giaãm vïì bûâa baäi taâi nguyïn, gêy ö nhiïîm möi àaåo àûác, maâ coân úã haânh vi thêëp heân, thûåc trûúâng, phaá vúä cên bùçng sinh thaái… Àïí duång trong kinh doanh. Àïí biïån minh cho àaåt àûúåc lúåi nhuêån töëi àa, hoå coá thïí sûã nhûäng haânh vi phaãn àaåo àûác naây, nhiïìu duång moåi biïån phaáp, kïí caã nhûäng thuã keã àaä duâng nhûäng luêån àiïåu nguyå biïån, ra àoaån, maánh khoeá xêëu xa, taân aác, thêåm chñ veã coá “lyá luêån”, dûúái caác chiïu baâi “nùng àe doaå àïën tñnh maång cuãa ngûúâi khaác. Trong Tû baãn, C.Maác àaä dêîn laåi luêån àiïím (6) C.Maác vaâ Ph.Ùnghen. Toaân têåp, t.23. Nxb Chñnh cuãa J.J.Dunning cho rùçng, “Tû baãn súå tònh trõ Quöëc gia, Haâ Nöåi, 1994, tr.1056. (7) Höì Chñ Minh. Toaân têåp, t.4, Nxb Chñnh trõ Quöëc traång khöng coá lúåi nhuêån hoùåc lúåi nhuêån gia, Haâ Nöåi, 2000, tr.161. quaá ñt, cuäng nhû giúái tûå nhiïn súå chên (8) C.Maác. Baãn thaão kinh tïë - triïët hoåc 1844. Nxb Sûå thêåt, Haâ Nöåi, 1962, tr.182. khöng. Vúái möåt lúåi nhuêån thñch àaáng thò tû 66
TAÂI NÙNG GÙÆN VÚÁI ÀAÅO ÀÛÁC - NHÛÄNG PHÊÍM CHÊËT... àöång”, “thaáo vaát”, “nhaåy beán” trong kinh Nïëu chuã thïí tham gia thõ trûúâng luön doanh, thñch ûáng vúái cú chïë “thoaáng” cuãa coá yá thûác tön troång mònh vaâ tön troång nïìn kinh tïë thõ trûúâng. Thêåt àaáng lo ngaåi ngûúâi khaác, luön giûä chûä “tñn” vúái khaách khi caác luêån àiïåu êëy àaä “thuyïët phuåc” haâng thò hoå seä àûúåc chêëp nhêån vaâ töìn taåi àûúåc nhûäng keã cuâng höåi cuâng thuyïìn vaâ caã lêu daâi. Búãi vêåy, trong hoaåt àöång kinh nhûäng ngûúâi nheå daå caã tin. doanh, caác doanh nhên cêìn luön àïì cao yá Löëi söëng chaåy theo àöìng tiïìn, vûát boã thûác àaåo àûác “lúåi mònh, lúåi ngûúâi vaâ lúåi cho caác giaá trõ tinh thêìn, tònh caãm - kïí caã toaân xaä höåi”, goáp phêìn thûåc hiïån caác muåc nhûäng tònh caãm thiïng liïng, nhû tònh tiïu phaát triïín kinh tïë - xaä höåi chung. Dûúái mêîu tûã, tònh anh em, tònh baån, tònh àöìng aáp lûåc cuãa caånh tranh, con ngûúâi trong cú nghiïåp, àöìng baâo… laâ àaáng lïn aán. Àoá laâ chïë thõ trûúâng phaãi tûå thïí hiïån, tûå khùèng sûå àaão löån vïì caác chuêín mûåc àaåo àûác, löëi àõnh vaâ vûúåt lïn chñnh mònh. Àöìng thúâi, söëng cuãa möåt böå phêån ngûúâi, trong àoá coá trong quaá trònh àoá, con ngûúâi phaãi luön möåt söë doanh nhên do mùåt traái cuãa nïìn hûúáng thiïån, vûâa thoaã maän lúåi ñch cuãa cöång kinh tïë thõ trûúâng taác àöång trong khi sûå àöìng, vûâa laâm tùng thïm sûå kñnh troång lêîn giaáo duåc, quaãn lyá chûa thûåc sûå àêìy àuã vaâ nhau trong cuöåc söëng. Noái caách khaác, trong tñnh tûå giaác cuãa hoå chûa töët, chûa àaáp ûáng quaá trònh kinh doanh, caác chuã thïí khöng vúái yïu cêìu cuãa xaä höåi. nhûäng cêìn àïì cao nhên töë taâi nùng, maâ coân Cêìn nhêån thûác rùçng, taâi nùng phaãi gùæn cêìn hïët sûác coi troång nhên töë àaåo àûác, tûác vúái sûå vêån àöång húåp quy luêåt cuãa caác giaá laâ cêìn coi troång “caái têm”. Caånh tranh trõ àaåo àûác. Viïåc xem nheå àaåo àûác hay phuã nhêån caác giaá trõ àaåo àûác laâ quan niïåm sai trong cú chïë thõ trûúâng laâ têët yïëu, nhûng lêìm cuãa möåt böå phêån nhên dên vaâ möåt böå nhúâ coá “caái têm” maâ nhaâ kinh doanh yá thûác phêån doanh nhên hiïån nay. Nguyïn nhên àûúåc rùçng phaãi caånh tranh laânh maånh àïí dêîn àïën quan niïåm lïåch laåc naây laâ do nhêån cuâng töìn taåi, cuâng phaát triïín. thûác sai lêìm cuãa caác chuã thïí vaâ do sûå taác Qua phên tñch trïn, chuáng ta thêëy àöång trûåc tiïëp cuãa cú chïë thõ trûúâng, cuå thïí rùçng, quan niïåm cuãa Höì Chñ Minh vïì möëi laâ quy luêåt caånh tranh. Mùåt traái cuãa caånh quan hïå giûäa àûác vaâ taâi laâ möåt quan niïåm tranh àaä laâm tha hoaá con ngûúâi vïì àaåo àûác: àuáng àùæn maâ têët caã chuáng ta cêìn tiïëp thu lûâa àaão, chuåp giêåt, tranh giaânh, “loaåi trûâ” vaâ vêån duång möåt caách linh hoaåt trong àiïìu lêîn nhau… Àoá laâ nhûäng haânh vi vö nhên kiïån nïìn kinh tïë thõ trûúâng; tûâ àoá, goáp tñnh. Trong cú chïë thõ trûúâng, caånh tranh phêìn xêy dûång möåt thõ trûúâng laânh maånh, tuy khöëc liïåt vaâ mang tñnh söëng coân, möåt nïìn kinh tïë phaát triïín vaâ hoaåt àöång nhûng khöng phaãi àïí loaåi trûâ nhau bùçng kinh doanh coá sûå thaânh cöng bïìn vûäng. moåi thuã àoaån, maâ laâ àïí vûúåt lïn bùçng taâi Sinh thúâi, Chuã tõch Höì Chñ Minh tûng â nùng, hiïåu quaã vaâ àoáng goáp vaâo sûå phaát khùèng àõnh vaâ mong muöën: “Nïìn kinh tïë triïín kinh tïë, xaä höåi. Do àoá, nïëu chuã thïí quöëc dên thõnh vûúång nghôa laâ sûå kinh tham gia thõ trûúâng maâ coá haânh vi lûâa àaão, doanh cuãa caác cöng nghiïåp, thûúng nghiïåp chó chaåy theo lúåi ñch riïng cuãa mònh, kinh thõnh vûúång”(9). doanh theo kiïíu “ùn xöíi, úã thò”, “söëng chïët mùåc bay”, laâm mêët chûä “tñn” thò chùæc chùæn (9) Höì Chñ Minh. Toaân têåp, t.4, Nxb Chñnh trõ Quöëc gia, Haâ Nöåi, 2000, tr.49. seä khöng thïí töìn taåi lêu daâi. 67