Đề tài : Việc làm, kỹ năng xin việc của sinh viên khi mới ra trường

Chia sẻ: TRAN THI HUONG | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

536
lượt xem 123
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quá trình hội nhập của Việt Nam đứng trước muôn vàn thời cơ và thách thức, mở ra nhiều cơ hội để phát triển, phục vụ nhu cầu về việc làm cho con người. Do đó vấn đề về việc làm được đặt vào vị trí hàng đầu trong các chính sách phát triển kinh tế xã hội. Chính sách đó được thể hiện trong việc hoạch định các chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước, đặt con người và việc làm là vị trí trung tâm....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài : Việc làm, kỹ năng xin việc của sinh viên khi mới ra trường

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC ... KHOA ...   Đề tài Việc làm, kỹ năng xin việc của sinh viên khi mới ra trường ..........., tháng ... năm ........ 1
MỤC LỤC PHẦN 1: TÍNH CẤP THIẾT ĐỂ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 2 PHẦN 2: THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 3 3 I – Khái niệm tìm việc làm 4 II – Các bước tạo việc làm 6 III – Những kỹ năng cần có của sinh viên khi đi xin việc làm. 8 IV – Định hướng làm việc của sinh viên sau khi ra trường 12 V - Những thay đổi khi bước vào môi trường mới 15 VI – Việc làm của sinh viên sau khi ra trường: vừa thừa vừa thiếu! PHẦN 3: ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 18 18 I - Những lời khuyên cho những sinh viên khi ra trường 20 II – Những lỗi thường mắc phải khi đi xin việc. PHẦN 4: QUAN ĐIỂM CỦA CÁ NHÂN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 24 2
PHẦN 1: TÍNH CẤP THIẾT ĐỂ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Quá trình hội nhập của Việt Nam đứng trước muôn vàn thời cơ và thách thức, mở ra nhiều cơ hội để phát triển, phục vụ nhu cầu về việc làm cho con người. Do đó vấn đề về việc làm được đặt vào vị trí hàng đầu trong các chính sách phát triển kinh tế xã hội. Chính sách đó được thể hiện trong việc hoạch định các chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước, đặt con người và việc làm là vị trí trung tâm. Việc làm là một trong những vấn đề xã hội có tính chất toàn cầu, là mối quan tâm lớn của nhiều quốc gia. Hiện nay quốc gia đang cần những nhân tài trẻ để phục vụ cho đất nước. Vậy các nhân tài đó là ai??? Đơn giản là những thanh niên hiện nay, những sinh viên được học tập và rèn luyện tại các trường Đại học, cao đẳng,…Đây chính là những tài năng tương lai, giúp cho đất nước phát triển, giải quyết về nhu cầu việc làm của người lao động. Mặc khác để tìm được một công việc phù hợp cho mỗi người không hề dễ chút nào, và điều này là rất khó khi lại là các sinh viên vừa tốt nghiệp ra trường. Đi xin việc ở đâu, Làm thế nào để xin được việc, công việc có phù hợp hay không,..? đó là những câu hỏi chung mà họ sẽ cùng nghỉ tới. Việc làm nói chung và việc làm của sinh viên sau khi ra trường nói riêng đang là vấn đề “ nóng”, bức xúc, thu hút sự chú ý của mọi người cũng như các cơ quan chức năng có liên quan. Vì vậy em chọn đề tài “ Việc làm, kỹ năng xin việc của sinh viên khi mới ra trường.” Trong quá trình nghiên cứu đề tài này không tránh khỏi những thiếu sót, em kính mong được sự góp ý của thầy để đề tài này được hoàn thiện hơn. 3
PHẦN 2: THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU I - Khái niệm về việc làm 1. Định nghĩa việc làm Theo bộ luật lao động_Điều 13” Mọi hoạt động tạo ra thu nhập, không bị pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm.” Trên thực tế việc làm thể hiện dưới 3 hình thức: - Làm công việc để nhận tiền lương, tiền công hoặc hiện vật cho công việc. - Làm công việc để thu lợi cho bản thân mà bản thân lại có quyền sử dụng hoặc quyền sở hữu ( một phần hay toàn bộ) tư liệu sản xuất để tiến hành công việc đó. - Làm các công việc cho hộ gia đình mình nhưng không được trả thù lao dưới hình thức tiền lương, tiền công cho công việc đó. Bao gồm sản xuất nông nghiệp, hoạt động kinh tế phi nông nghiệp do chủ hộ hoặc một thành viên khác trong gia đình có quyền sử dụng, sở hữu hoặc quản lý. 2. Các đặc trưng của việc làm Nghiên cứu các đặc trưng của việc làm chính là việc tìm hiểu cơ cấu hoặc cấu trúc dân số có việc làm theo các tiêu chí khác nhau nhằm là m rõ các khía cạnh khác nhau của vấn đề việc làm. Bao gồm: - Cấu trúc dân số có việc làm theo giới và tuổi. Cho biết trong số những người có việc làm thì tỉ lệ nam,nữ là bao nhiêu, độ tuổi nào là lực lượng lao động chính ( chiếm phần đông trong lực lượng lao động). - Sự thay đổi quy mô việc làm theo vùng ( nông thôn – thành thị). Cho biết khả năng tạo việc làm ở 2 khu vực này cũng như tiềm năng tạo thêm việc làm mới trong tương lai. - Cơ cấu làm việc theo ngành kinh tế. Cho biết ngành kinh tế nào trong nền kinh tế quốc dân có khả năng thu hút được nhiều lao động nhất ở hiện tại và tương lai, sự dịch chuyển lao động giữa các ngành này. 4
- Cơ cấu việc làm theo nghề. Cho biết nghề nào hiện tại đang tạo ra được nhiều việc làm nhất và xu hướng lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai của người lao động. - Cấu trúc việc làm theo thành phần kinh tế. Cho biết hiện tại lực lượng lao động đang tập trung nhiều nhất trong thành phần kinh tế nào và xu hướng dịch chuyển lao động giữa các thành phần kinh tế trong tương lai. Thành phần kinh tế được chia dựa trên quan hệ sở hữu về tự liệu sản xuất. - Trình độ văn hóa và đào tạo của dân số theo nhóm tuổi và giới tính, theo vùng. II - Các bước tìm việc làm Bạn là sinh viên mới ra trường và thiếu kinh nghiệm tìm việc làm? Sau đây là các bước tìm việc làm sẽ giúp bạn tự tin hơn khi tìm việc cho bản thân. 1. Hiểu rõ quá trình tìm việc Dưới đây là một số những quan niệm về quá trình tìm việc, chúng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quá trình tìm việc và tự tin hơn khi đi xin việc: - Tìm việc là quá trình “tiếp thị” bản thân và tài năng của bạn. - Biết rõ được khả năng và thế mạnh sẽ mang lại nhiều lợi ích cho nhà tuyển dụng. - Tìm kiếm việc làm sẽ mất nhiều thời gian của bạn. - Theo sát một kế hoạch đã vạch rõ, nhưng phải luôn linh hoạt. - Đừng từ bỏ công cuộc tìm việc trừ khi bạn thành công. 2. Đánh giá bản thân Xác định và liệt kê những sở thích của bạn, kỹ năng, mong muốn và thói quen làm việc của bạn. Khi bạn biết rõ được tính cách của bạn, bạn có thể dễ dàng xác định công việc và công ty phù hợp với bạn. 5
3. Xác định những mục tiêu của bạn Bạn muốn làm công việc gì? Bạn thích các hoạt động công việc nào? Kiểu sếp nào phù hợp với bạn? Bạn muốn làm việc ở đâu? Biết rõ những điều bạn muốn và mong chờ sẽ giúp bạn dễ dàng vạch ra những chiến thuật trong công cuộc tìm việc hơn. 4. Tạo hồ sơ xin việc Chuẩn bị và thu thập những tài liệu cần thiết sau: - Thư ngỏ, thư cảm ơn, thư nhận lời hoặc từ chối công việc. - Resume - Thư giới thiệu - Bản sao học bạ, bảng điểm, bằng cấp, chứng chỉ… - Các giải thưởng và khen thưởng - Business cards. 5. Tạo mạng lưới hỗ trợ Hãy gọi điện cho bạn bè, người thân… để nhờ sự giúp đỡ của họ trong quá trình tìm việc. Họ sẽ là nguồn giúp đỡ tiềm năng, có thể sẽ mang lại việc làm tốt cho bạn. 6. Tìm kiếm nhà tuyển dụng và công ty tiềm năng có nhu cầu tuyển nhân viên Tìm kiếm những nhà tuyển dụng và công ty tiềm năng đang có nhu cầu tuyển nhân viên. Xác định xem công ty nào thực sự phù hợp với bạn, công ty nào thực sự có nhiều cơ hội để bạn phát triển tài năng. Tiếp đến, tìm kiếm tên của những người đang làm công việc mà bạn muốn ứng tuyển. 7. Nộp hồ sơ xin việc Chuẩn bị tất cả thư ngỏ, resume và những tài liệu liên quan để nộp cho nhà tuyển dụng. Hãy đảm bảo rằng tất cả những tài liệu bạn chuẩn bị đều trông thật chuyên nghiệp. Tiếp đó, bạn có thể gửi hồ sơ xin việc qua đường bưu điện, fax hoặc email tới công ty bạn muốn ứng tuyển. 6
8. Tham dự cuộc phỏng vấn Tìm kiếm thông tin của công ty trước buổi phỏng vấn. Tìm hiểu xem công ty hoạt động trên lĩnh vực nào và bạn có thể đóng góp gì cho sự phát triển, mục tiêu của công ty. Ăn mặc chỉnh tề và gọn gàng. Biết rõ là bạn muốn mức lương và thưởng là bao nhiêu, sẵn sàng thoả thuận khi có thể. Bạn nên gửi một lá thư cảm ơn sau khi cuộc phỏng vấn kết thúc, nhấn mạnh rằng bạn có thể mang lại những lợi ích gì cho công ty. 9. Nhận lời hoặc từ chối công việc Gửi thư cho công ty mà bạn ứng tuyển để trả lời là bạn chấp nhận lời mời của công ty hay không. Nếu bạn nhận lời làm việc cho công ty, hãy bày tỏ những đánh giá của bạn, lặp lại những điều khoản trong thư mời của công ty gửi cho bạn và hỏi xem khi nào bạn có thể bắt đầu công việc mới của mình. Ngoài ra, nếu bạn không nhận lời làm việc cho công ty, bạn cũng nên gửi một bức thư cho công ty giải thích lý do và thể hiện rằng bạn đánh giá rất cao về công ty. 10. Đánh giá quá trình Nếu bạn không xin được công việc đúng như mong muốn, hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi sau: - Tôi đã hoàn thành tốt mọi điều cần thiết hay chưa? - Mỗi bước trên, tôi đã làm tốt đến đâu? - Tôi cần phải cải thiện những điều gì? III – Những kĩ năng cần có của sinh viên khi đi xin việc làm 1. Kỹ năng truyền đạt thông tin: Những nhà tuyển dụng muốn nhân viên của họ có thể viết được những bản báo cáo với trình tự khoa học và không có bất cứ lỗi ngữ pháp hay chính tả nào trong câu. Theo ông Ruth Prochnow, nhà tư vấn về nghề nghiệp của trường 7
đại học Denver Career Centrer nói rằng: “Tôi nghĩ kỹ năng này cũng quan trọng như kỹ năng phát âm tốt và chuẩn vậy”. 2. Kỹ năng về máy móc công nghệ: Có những công việc đòi hỏi khả năng cao về công nghệ thông tin như khả năng hiểu biết về ngôn ngữ lập trình. Tuy nhiên, có những công việc bạn xin tuyển không yêu cầu về khả năng công nghệ thông tin thì kỹ năng sử dụng thành thạo máy vi tính cũng vẫn là yếu tố cần thiết và cơ bản. Bà Norm Meshriy, nhà tư vấn kiêm giám đốc của công ty Career Insights nói rằng: “Tiến bộ công nghệ được áp dụng vào công việc nhằm làm cho hiệu quả công việc cao hơn và giảm áp lực làm việc cho con người vì vậy để tận dụng được lợi thế đó các bạn phải biết sử dụng chúng”. 3. Khả năng lãnh đạo: Vài năm gần đây, nhiều công ty đã cắt giảm việc thuê những nhà quản lý ở cấp độ thấp mà họ đang tìm kiếm những người có khả năng lãnh đạo ở nhiều cấp độ kể cả ở những cấp độ cao trong công ty. 4. Khả năng làm việc nhóm: Những nhà tuyển dụng muốn tìm những nhân viên có khả năng làm việc hiệu quả, năng suất khi làm theo nhóm. Điều này đòi hỏi nhân viên đó cần có tính cách hòa đồng, tôn trọng thời hạn công việc, và sẵn sàng giúp đỡ những thành viên còn lại trong nhóm để kịp tiến độ dự án cho dù việc đó không thuộc nhiệm vụ của họ. Bạn có thể tìm kiếm kinh nghiệm làm việc nhóm với những công việc làm thêm hay hoạt động ngoại khóa. Bà Meshriy cũng cho biết: “Hãy thử làm hầu hết mọi công việc bạn có khả năng trong cuộc sống, khi làm việc cùng những người khác bạn sẽ học được điều bạn cần”. 8
5. Khả năng làm việc độc lập: Tuy trái ngược với khả năng trên nhưng đây cũng được coi là yếu tố rất quan trọng khi đi xin tuyển. Nhà tuyển dụng cũng mong chờ nhân viên của họ có thể làm việc một cách độc lập khi cần thiết. 6. Khả năng thích nghi nhanh: Có thể bạn biết cách để viết các biên bảo và thông báo theo đúng quy tắc nhưng sếp lại muốn bạn có cả khả năng ghi nhớ tốt và ghi chép nhanh trong công việc. Yêu cầu của sếp luôn đa dạng vì vậy bạn cần linh hoạt trong làm việc. Các đồng nghiệp cũng như sếp đến rồi đi. Điều quan trọng là bạn cần có khả năng thích nghi nhanh với những yêu cầu mới thậm chí trong cả những thời điểm khó khăn, bất ổn. IV – Định hướng việc làm của sinh viên sau khi ra trường. Chọn cho mình một ngành nghề phù hợp là đã tạo nền tảng cho thành công trong tương lai. Và trong cuộc sống có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình định hướng hay chọn nghề của bất kỳ một sinh viên nào. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp: 1. Bản thân Điều tệ nhất bạn có thể làm là chọn nghề nghiệp cho mình chỉ để làm hài lòng ai đó. Không ai hiểu rõ bản thân bạn hơn chính bạn, trước khi quyết định chọn một hướng đi cho riêng mình, bạn hãy dành ít phút nhìn lại bản thân xem chúng ta có những gì, những yếu tố đó có phù hợp với nghề mình chọn hay không. 2. Sức khỏe Đây là yếu tố ảnh hưởng đầu tiên khi bạn muốn chọn cho mình bất kể nghề gì. Nếu không biết tự lượng sức mình thì cho dù bạn có đi hết con đường học sau này cũng không giúp bạn bám trụ lâu với nghề. Có những ngành nghề đòi hỏi cao về sức khoẻ, đơn cử nếu bạn muốn làm phi công, thuyền trưởng thì 9
nhất thiết bạn không được mắc các bệnh về tim mạch… muốn đi vào nghề hội họa, lái xe, nhuộm vải thì tối kỵ bệnh mù màu (không phân biệt được các màu sắc). 3. Năng lực Các chỉ số IQ, EQ… giúp các bạn xác định được năng lực và khả năng của mình tới đâu. Nếu IQ của bạn dưới 100 thì hãy cân nhắc kỹ trước khi đăng ký ngành công nghệ thông tin. Trường hợp bạn không có điều kiện để thực hiện các bài test về chỉ số thông minh, cảm xúc thì hãy xem mình có thể hợp với công việc gì, khả năng của mình được thể hiện tốt nhất khi nào. 4.Tố chất Bạn muốn trở thành bác sĩ, điểm số trong lớp của bạn thuộc dạng "top" nhưng khi nghe mùi thuốc kháng s inh trong bệnh viện bạn không chịu được, hay khi nhìn thấy máu là bạn cảm thấy buồn nôn. Bạn muốn làm kiến trúc sư? Tại sao không? Bạn học giỏi các môn tự nhiên, vẽ đẹp, có nhiều ý tưởng táo bạo nhưng bạn không thể nào kiên nhẫn nổi với những con số chi chít trên một bản vẽ thì bạn nên xem lại mình trước khi quyết định thực hiện mong muốn. Có thể bạn dễ dàng vượt vũ môn nhưng không thể hóa rồng … Cá nhân phải biết mình là người có tính cách như: kiềm chế, trung thực, bảo mật, gan dạ, dũng cảm, cẩn thận … để hướng đến những nghề nghiệp phù hợp. 5. Thiên hướng Lúc nhỏ bạn từng lãnh đạo, cầm "cờ lau xông pha trận mạc" thì có thể bạn hợp với vai trò người lãnh đạo. Những nét vẽ "màu mè hoa lá hẹ” của bạn khi chưa thể cầm viết đúng cách có thể bạn sẽ là một Picaso tương lai. Những thiên hướng này là nền tảng cho quyết định của bạn. Đừng bỏ qua những chi tiết nhỏ này, có thể nó là bản chất năng khiếu của bạn mà bạn chưa khám phá hoặc bỏ quên. Nó ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào lĩnh vực nào của bạn sau này. 10
6. Ngoại hình Không phải chúng ta coi trọng vấn đề hình thức, nhưng có một số ngành nghề đòi hỏi ngoại hình cao như diễn viên, tiếp viên hàng không, người mẫu, MC… Khi bạn có ngoại hình không chuẩn thì nên xem lại ước muốn ngành nghề của mình. 7. Năng khiếu Năng khiếu của mỗi người là khác nhau và cùng bộc lộ một cách khác nhau. Đây có thể coi là yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến quá trình chọn trường, chọn nghề của bạn. Một số ngành nghề như: kiến trúc, hội họa, sân khấu… đòi hỏi khá cao về phần thể hiện năng khiếu của bạn ngay trong đề thi tuyển sinh. Bạn phải xác định được năng khiếu của mình trước khi đặt bút ghi tên vào hồ sơ. 8. Gia đình Điều đầu tiên ảnh hưởng đến quyết định của không ít học sinh đó là điều kiện kinh tế gia đình. Đây là vấn đề có thể nói là làm cho học sinh phân vân nhiều nhất khi chọn nghề, nhất là các em học sinh ở tỉnh lẻ, vùng nông thôn. Nhiều em có ước muốn thi vào ngành công nghệ thông tin nhưng nghĩ đến việc phải trang bị máy tính ngay năm học đầu tiên thì hơi e ngại. Nhiều ngành như du lịch, thiết kế thời trang, y… khá tốn kém cũng làm "chùn bước" không ít sĩ tử khi đăng ký dự thi Mặc khác, truyền thống gia đình luôn quan trọng với người dân Việt Nam nói riêng và người phương Đông nói chung. Chúng ta luôn bị ảnh hưởng của gia đình khi đưa ra bất kỳ một quyết định nào. Nhiều ông bố, bà mẹ ép con học theo những ngành nghề mà cha ông mình từ trước đến giờ theo đuổi. Nếu sinh ra trong một gia đình có bố, mẹ, anh, chị làm bác sĩ, giáo viên, công an… thì học sinh thường bị "gò” phải thi vào cái "khuôn" ấy của gia đình. 11
9. Bạn bè Lứa tuổi học trò là lứa tuổi thích chứng tỏ mình, khẳng định mình. Khi thấy bạn bè đăng ký thi vào những ngành nghề thời thượng thì nhiều em học sinh tự hỏi tại sao mình không thi vào đó trong khi khả năng của mình không thua kém bạn bè. Đây có thể là một trong những nguyên nhân làm cho nhiều bạn chọn sai hướng đi của mình. Theo thống kê cho thấy, nếu trong lớp học có nhiều em chọn thi vào một trường nào đó thì những học sinh còn phân vân lưỡng lự thường "a dua" thi theo bạn bè. Cũng có trường hợp vì "thằng bạn nối khố” thi vào ĐH Bách khoa nên cũng thi vô Bách khoa cho có bạn có bè, hai thằng cứ kè kè nhau quen rồi giờ bơ vơ mỗi đứa một nơi thấy "tủi tủi". Tôi có anh bạn cũng khá thân, học khá giỏi nhưng năm nào chàng ta cũng đăng ký thi ĐH mặc dù đang là sinh viên của một trường không phải tồi. Hỏi ra mới biết vì người yêu của chàng thích những anh chàng phong lưu, tài hoa theo phong cách kiến trúc, thế là anh chàng quyết định sẽ là một trong những anh chàng "phong lưu" ấy cho cô nàng cảm phục. Có thể nói bạn bè ảnh hưởng đến cuộc sống của ta không ít, nhưng tương lai thì phải do chính chúng ta quyết định. Nếu c ùng sở thích, chí hướng thì khi đi cùng con đường bạn sẽ có người chia sẻ, cùng nhau tiến bộ như thời xưa, nhưng khi thấy không thể đi cùng đường thì bạn hãy mạnh dạn nói lên suy nghĩ của mình, đừng gò ép theo bạn bè. Bạn cũng nên góp những ý kiến có thể quan trọng với một người bạn khi người này còn đang phân vân hay đang chọn hướng sai. Và nên nhớ chỉ khuyên thôi còn quyết định thì là của bạn mình. 10. Xã hội Sau khi rời ghế nhà trường THPT, cả một chân trời tương lai đang hiện ra trước mắt các bạn. Cơ hội để nâng cao tri thức, kỹ năng của thanh niên chúng ta chưa bao giờ nhiều như bây giờ. Học ngành gì đây, ngành nào đang "hot", ngành nào đang hái ra tiền và ngành nào bảo đảm ra trường không thất nghiệp. 12
Học đại học, cao đẳng hay học nghề… X ã hội đang phát triển, thay đổi từng ngày nên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quyết định của cá nhân học sinh khi đăng ký chọn trường. "Nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách Khoa…" là quan điểm chọn trường của những sĩ tử cách đây 10 năm. Nhưng trong xu hướng hiện nay, những ngành nghề mang tính kinh tế cao như: quản trị kinh doanh, du lịch, công nghệ thông tin… hay những nghề mới lên như PR, Event, chuyên viên quảng cáo… đang thu hút khá đông bạn trẻ đăng ký học. Và tương lai còn những ngành nghề nào mới, thời thượng hơn thì chưa thể đoán trước được. Xã hội đòi hỏi chúng ta phải phát triển cho kịp tốc độ, nếu không sẽ bị đào thải nhanh chóng và điều này cũng đang gây cho những học sinh thời công nghệ số không ít băn khoăn. Không ai hiểu bạn hơn chính bản thân bạn, người đã can đảm chọn đúng mục tiêu đời mình. Bạn sẽ không bao giờ thất vọng với việc học nếu các bạn đã xác định được mục tiêu của mình là học cái gì và học để làm gì. Trên đây là những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình định hướng nghề nghiệp của học sinh. Có thể có những yếu tố khách quan, chủ quan khác mang tính bất ngờ không lường trước được, điều quan trọng là bạn phải thật bình tĩnh, luôn là chính mình trong mọi quyết định thì chúng tôi tin bạn sẽ đi đúng hướng. V – Những thay đổi khi bước vào môi trường mới. Bạn vừa nhận tấm bằng đại học và đã trải qua một cuộc phỏng vấn cam go với kết quả là một công việc phù hợp. Là một nhân viên mới, trẻ và còn thiếu kinh nghiệm, bạn phải làm sao để “sống sót” được trong môi trường cạnh tranh và nhiều thử thách? Bạn cần thay đổi như thế nào? 1. Thay đổi về diện mạo: Thời trang sinh viên như quần jean, áo phông bụi bặm giờ đây không còn phù hợp với môi trường công sở nữa. Thay vào đó là những bộ trang phục như quần tây áo sơ mi, những thứ tạo nên hình ảnh chuyên nghiệp của người đi làm. 13
Hãy bắt đầu bằng một vài hãng thời trang chuyên về quần áo công sở và bạn có thể "bổ sung" dần dần cho tủ quần áo của mình theo thời gian. 2. Tạo ấn tượng đáng nhớ ngay từ lần đầu: Lần đầu tiên bước vào văn phòng, bạn sẽ bị rất nhiều người "theo dõi" và đánh giá. Với vẻ ngoài không chỉnh chu, vẻ mặt lo sợ sẽ khiến các đồng nghiệp mới có ấn tượng không tốt về bạn. Vì vậy, hãy ăn mặc cho phù hợp, chuẩn bị trước tinh thần, luôn thân thiện và cởi mở với mọi người bạn gặp. 3. Từ bỏ thói quen nhai kẹo cao su: Rất nhiều sinh viên có thói quen nhai kẹo cao su mọi lúc, mọi nơi nhưng với môi trường công sở thì đó là hành động thiếu chuyên nghiệp và không được hưởng ứng. Hơn nữa, khi gặp khách hàng, hành động như vậy sẽ dễ bị hiểu nhầm là để che giấu sự lo lắng vì vậy rất dễ "mất điểm" trước họ. 4. Biết đặt câu hỏi: Giấu dốt là hành động ngốc nghếch nhất của những sinh viên mới tốt nghiệp. Hầu hết các nhà tuyển dụng đều nói rằng khi ứng viên không biết đặt ra câu hỏi đó mới là ứng viên dốt. Bất cứ khi nào bạn gặp thắc mắc dù là vấn đề nhỏ nhất nhưng bạn không thể tự tìm ra câu trả lời thì nên tìm người có thể giúp bạn. 5. Sẵn sàng làm những việc vặt: Tất nhiên, công việc này chắc chắn không có trong danh sách công việc phải làm của bạn nhưng bạn cũng nên học và làm việc khi cần thiết. Ví dụ, khi bạn là người uống cốc trà cuối cùng trong ấm, bạn nên pha bình mới hay khi bạn in những tờ giấy cuối cùng trong máy in, bạn cũng nên để lại giấy vào. 6. Tôn trọng giờ giấc: Luôn đúng giờ là quy tắc rất quan trọng trong công việc. Nếu cuộc họp bắt đầu lúc 10 giờ, tốt nhất bạn nên đến trước 5 phút tối thiểu để sẵn sàng cho cuộc họp. Những lý do như tắc đường, thời tiết xấu cũng không thể bào chữa 14
cho việc đến muộn của bạn. Bạn cần lên kế hoạch cho mọi tình huống và đảm bảo đến sớm và về muộn hơn mọi người. 7. Không nên trì hoãn công việc: Nhìn chung, mọi người đều có xu hướng trì hoãn khi gặp phải những công việc khó. Nhưng nếu bạn chần chừ và trì hoãn công việc nghĩa là bạn đang lãng phí thời gian của chính bản thân trong việc hoàn thành dự án hay công việc đó. Khi gặp phải một dự án lớn và nằm ngoài khả năng kiến thức, hãy chia nhỏ thành từng phần việc, hỏi những đồng nghiệp về những điều bạn chưa biết và hoàn thành dần dần. 8. Tôn trọng thời hạn công việc được giao: Nếu bạn nói với sếp sẽ hoàn thành dự án vào thứ sáu nhưng gần đến ngày mà công việc cũng chưa định hình. Nếu bạn có thể làm xong đúng hẹn thì chất lượng công việc cũng sẽ không đảm bảo. Tốt nhất bạn nên lập kế hoạch thời gian thực hiện và đảm bảo mọi công việc được giao đều hoàn thành sớm hơn dự kiến như vậy bạn sẽ có thời gian xem xét và sửa chữa lại. 9. Đọc chữa lỗi tất cả các tài liệu: Đọc và sửa lỗi tất cả các email, biên bản, tài liệu và thư tay trước khi gửi chúng đi. Kiểm tra về độ chính xác của thông tin, lỗi chính tả hay lỗi ngữ pháp bởi vì tính bất cẩn và vội vàng sẽ khiến bạn trả giá đắt. 10. Cư xử chuyên nghiệp tại các bữa tiệc công ty: Liên hoan trong văn phòng khác với tiệc công ty và cũng khác cả với những bữa tiệc của bạn bè mà bạn từng tham dự. Trong các bữa tiệc công ty, từ trang phục, cách ứng xử đều bị chú ý. Luôn luôn ăn mặc phù hợp, đến đúng giờ, thân thiện và đặc biệt không uống quá nhiều. 11. Nhiệt tình với các đồng nghiệp: Thể hiện sự quan tâm tới các đồng nghiệp bằng việc chúc mừng khi họ có chuyện vui và chia buồn khi họ gặp chuyện không vui. Cố gắng dự các sự 15
kiện như tiệc cưới, đầu tháng hay tiệc sinh nhật của các đồng nghiệp trong công ty. 12. Mỗi ngày đi làm như thể đó là ngày đầu tiên: Ngày đầu tiên đi làm luôn tràn đầy sự nhiệt tình,háo hức với công việc nhưng dần dần cảm giác này sẽ phai mờ, đó cũng là điều tất yếu. Tuy nhiên, bạn đừng bao giờ quên bạn đã vất vả và khó khăn như thế nào để nhận được công việc này. Hãy cố gắng và điều chỉnh thái độ làm việc để thời gian về sau cũng như thời gian đầu. 13. Nói "không" khi cần thiết: Từ chối ai đó luôn là điều khó khăn và với sếp còn khó hơn nhiều lần. Tuy nhiên, nói không đôi khi lại là cần thiết, đặc biệt khi đã vượt qua giới hạn. Khi phải đối mặt với những tình huống khó xử, hãy xem xét các lựa chọn, nắm bắt thực tế, suy nghĩ để đưa ra quyết định. 14. Luôn mang theo danh thiếp: Bạn không thể biết khi nào và ở đâu bạn có thể gặp khách hàng hay các đối tác tiềm năng. Bởi vậy, luôn mang theo danh thiếp bên mình để khi gặp bất cứ ai và ở bất cứ đâu cho dù trong siêu thị thì bạn đã luôn sẵn sàng. VI – Việc làm cho sinh viên sau khi ra trường: Vừa thừa vừa thiếu! 1. Việc không thiếu, thiếu người làm được việc Hiện nay, ngành được thị trường lao động “khát” chủ yếu là kế toán, kinh doanh, chuyên viên công nghệ thông tin và một số nghề mới nổi như PR, marketing…Thực tế, không riêng ngành xã hội vốn bị coi là ít cơ hội việc làm, mà ngay cả những ngành đang cần lao động nêu trên vẫn rơi vào tình trạng không tuyển dụng được nhân lực theo yêu cầu. Không chỉ thiếu kinh nghiệm, nhiều sinh viên mới ra trường có tư tưởng “ngại khó”, thiếu sự kiên trì và lòng đam mê với công việc. Nguyễn Thu M, tốt nghiệp Học viện báo chí và tuyên truyền năm 2008. M có kinh nghiệm 16
thực tế, bởi cô từng là cộng tác viên của nhiều tờ báo từ khi còn là sinh viên. Có chút ít kinh nghiệm và năng khiếu báo chí, nên M nhanh chóng được nhận vào một cơ quan báo chí có tiếng. Nhưng sau hơn một tháng thử việc, M bỏ vì lý do “cơ quan không tạo điều kiện, cơ chế “hẻo”. M đâm đơn vào một cơ quan báo chí khác. Nhưng c ũng chỉ sau nửa năm làm việc, M lại bỏ vì không thể kham nổi phần công việc được giao là phóng viên phụ trách mảng nông nghiệp bởi “màu mè” ít lại hay phải đi xa…Chưa biết sẽ dừng chân ở đâu, nhưng với tư tưởng thực dụng, “đứng núi này trông núi nọ” và ngại khó như vậy, M khó có cơ hội việc làm theo ngành nghề được đào tạo và phát huy được khả năng nghề nghiệp của mình. Thực tế, không ít sinh viên tìm được việc làm ngay sau khi tốt nghiệp, thậm chí khi còn học năm cuối đại học. Bởi ngoài nắm vững chuyên ngành được đào tạo, họ chủ động trang bị cho bản thân kiến thức về tin học, ngoại ngữ, sự tự tin thông qua các hoạt động xã hội, phong trào, đoàn thể và những kỹ năng cần thiết trong giao tiếp, ứng xử, xử lý tình huống…. Vì vậy, trong khi chờ đợi sự thay đổi về chương trình, mục tiêu đào tạo từ phía ngành giáo dục, bản thân mỗi sinh viên phải tự vận động trang bị kiến thức, kỹ năng xã hội, rèn luyện bản lĩnh sẵn sàng đảm nhận “việc khó” khi được phân công công việc, tránh tình trạng sinh viên thất nghiệp ngày càng nhiều như hiện nay. 2. Tình trạng thất nghiệp của sinh viên ra trường. Hiện nay hầu hết sinh viên khi ra trường, nhất là các sinh viên học tại Hà Nội hay các thành phố lớn, đều bắt đầu đôn đáo kiếm một công việc tạm thời nào đó để làm lấy tiền trụ lại thành phố xin việc ổn định sau, mà không phải xin tiền bố mẹ. Các công việc mà họ làm đa phần là không cần đến bằng cấp như: Bưng bê tại các quán café, quán ăn hay làm nhân viên trực nghe điện 17
thoại, đi gia sư…Chỉ là những công việc đơn giản như thế, lương không đ ủ ăn nhưng để xin được một chỗ làm ổn định cũng không phải dễ dàng gì. Rất nhiều trung tâm tuyển dụng việc làm lợi dụng các sinh viên mới ra trường để lừa bịp bằng các chiêu nộp hồ s ơ cộng với tiền phí xin việc để rồi công việc thì chẳng thấy đâu, nhiều sinh viên mới ra trường do thiếu hiểu biết nên vừa bị lừa mất tiền, lại mất cả công sức lẫn thời gian làm việc không công cho một công ty nào đó. Tình trạng ấy không chỉ xảy ra với các sinh viên có bằng loại khá, trung bình khá mà thậm chí cả những sinh viên ra trường với tấm bằng loại giỏi vẫn loay hoay không biết phải đi đâu, về đâu trong tình trạng ở các công ty, các cơ quan lúc nào cũng chồng đống những xấp hồ sơ xin việc. Nên có không ít bạn sinh viên sau khi học xong Cao đẳng hay Đại học do không xin được việc đã chọn giải pháp là học tiếp, học liên thông hay học văn bằng hai để lại được bố mẹ nuôi như tâm sự của bạn Hà trường ĐH Văn Hoá Hà Nội: “ Mình chán cảnh phải ngồi chầu chực xin việc ở các trung tâm mà cuối cùng lại về không nên mình đã bảo bố mẹ rồi, mình sẽ học lên Cao học. Hy vọng với tấm bằng thạc sĩ thì ra trường sẽ suôn sẻ hơn”. Cũng có nhiều sinh viên ra trường nhưng còn dành thời gian và tiền bạc đi học thêm các chuyên ngành khác như tiếng Anh, lập trình, nghiệp vụ thư ký, nghiệp vụ sư phạm, nghiệp vụ báo chí… để có thể “đỡ đần” trước mắt lúc ra trường. 18
PHẦN 3: ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. I - Những lời khuyên cho những sinh viên khi ra trường Trong thời điểm thị trường “khát” nhân lực chất lượng cao, tính cạnh tranh của các ứng viên trí thức ngày càng khốc liệt. Lời khuyên dành cho những sinh viên mới ra trường, chỉ có trong tay tấm bằng tốt nghiệp, là gì? 1. Chọn sự nghiệp chứ không chọn công việc Trong quá trình “lang thang” tìm việc, bạn “túm” được một công việc có vẻ rất hấp dẫn, thời thượng, lương bổng khá, tuy nhiên không dính líu tí nào với chuyên môn bạn đã được đào tạo. Bạn có nên thử sức với công việc đó không? Câu trả lời là có và không. Nếu bạn là một người ưa khám phá, năng động và phiêu lưu, tại sao lại không thử làm công việc hấp dẫn đó một thời gian nhỉ. Biết đâu bạn lại chẳng khám phá ra nhiều khả năng tiề m ẩn của bản thân. Nếu bạn là một mẫu người cổ điển, thích sự ổn định, ngăn nắp và nề nếp, hãy tránh xa công việc đó ra, và tìm cho mình một công việc đúng như những gì bạn đã được đào tạo. Nhưng cho dù có hay không, phần lớn bạn trẻ chưa có suy nghĩ lâu dài, họ tưởng rằng họ đang tìm việc, nhưng thực chất, việc thì có rất nhiều, hãy chọn cho mình một nghiệp để gắn bó lâu dài đi thôi. Tự đánh giá mục tiêu mà trước đây có thể bạn chưa từng nghĩ đến như bạn muốn một môi trường làm việc như thế nào, công việc có thể đem lại thành công cho bạn, bạn muốn có một công việc hay xê dịch hay chỉ ngồi một chỗ. Xác định được điều này sẽ giúp bạn tìm được một công việc phù hợp. 2. Đừng thiếu kiên nhẫn Bạn là người mới ra trường, còn thiếu kinh nghiệm và kỹ năng làm việc nhưng bạn có lợi thế của tuổi trẻ, năng động, đầy nhiệt huyết, ham học hỏi,… Đừng cuống cuồng tìm đại cho mình một công việc có thể cho thu nhập. Nhẫn nại và liên tục cập nhật tri thức, bạn sẽ sớm thành công. 19
3. Biết tận dụng các mối quan hệ Nhiều công việc không được thông báo rộng rãi bởi nhà tuyển dụng muốn thông qua những người đã quen biết giới thiệu để có tìm được đúng người đúng việc. Bạn là người mới tốt nghiệp và bạn đang cần một công việc đúng ngành nghề, vậy thì còn chần chừ gì nữa mà không mở rộng những mối quan hệ mới và chăm sóc những mối quan hệ đã có để họ có thể nhớ đến bạn đầu tiên khi biết ở đâu đó đang có nhu cầu tìm người. 4. Biết nói lên quan điểm Bạn trẻ tuổi và non tay nghề, non kinh nghiệm, nhưng đừng nghĩ rằng mình lép vế. Bất cứ khi nào bạn có thắc mắc, băn khoăn, hãy thể hiện quan điểm của mình với sếp, với đồng nghiệp. Để không bao giờ phải âm thầ m chịu những bức bối. Và để người khác không bao giờ nghĩ rằng bạn không có chính kiến. 5. Không nên nghĩ rằng công việc đầu tiên sẽ là mãi mãi Bạn là một người trẻ tuổi, bạn năng động vậy thì hãy làm theo cách làm của những người trẻ tuổi thời nay đang làm. Họ sẵn sàng thay đổi công ty để đến một môi trường mới tốt hơn vậy thì công việc đầu tiên mà bạn tìm được này chưa hẳn đã làm điểm dừng cho bạn. Hãy coi đó là nơi để bạn có thể học hỏi và làm chủ các kỹ năng làm việc. Với những người mới ra trường nên coi tiền lương không hẳn là một tiêu chí đầu tiên tìm việc. Bạn có thể chấp nhận một mức lương thấp hơn so với bạn bè nhưng đổi lại bạn được làm việc thực sự và công việc mới trong tương lai sẽ không phải là một thách thức với vốn kinh nghiệm mà bạn đã có từ công việc đầu tiên này 20