Nhằm giúp các bạn làm tốt các bài tập, đồng thời các bạn sẽ không bị bỡ ngỡ với các dạng bài tập chưa từng gặp, hãy tham khảo “Đề thi giữa học kì 2 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2024-2025 - Trường THPT Hướng Hóa, Quảng Trị" dưới đây để tích lũy kinh nghiệm giải toán trước kì thi nhé!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Đề thi giữa học kì 2 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2024-2025 - Trường THPT Hướng Hóa, Quảng Trị
- SỞ GD & ĐT QUẢNG TRỊ ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KỲ II NĂM HỌC 2024-2025
TRƯỜNG THPT HƯỚNG HÓA Môn: Ngữ văn, Khối 10
ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 90 phút
(Đề có 02 trang) (Không kể thời gian giao đề)
Họ và tên:………………....... Lớp...................... SBD:...............…...
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
“Trộm nghĩ rằng cái đức lớn của trời đất là sự sống. Sống là gì? Là làm cho muôn
vật đều được bảo toàn thiên tính của nó. Vì vậy mà trên trời có sao sáng mây đẹp thì
cũng có gió lớn mưa to; dưới đất có lúa tươi thóc tốt thì cũng có cỏ xấu sâu độc[…]. Như
vậy mới sáng tỏ cái đại toàn 1 của trời đất […]. Bởi vì nếu trên đời này có ngọt mà không
có đắng, người ta sẽ không biết vị ngọt là đáng yêu; có ấm mà không có lạnh, người ta sẽ
không biết được cái thích thú của sự ấm áp; có trắng mà không có đen, trắng không thể
tự một mình phô bày cái đẹp được; có hoa mà không có gai, hoa cũng không thể một
mình tốt tươi được. Cho nên trời đất không vì tốt xấu mà phân biệt mưa xương, không vì
văn minh dã man mà phân biệt sự che chở. Muôn vật sống chung đụng với nhau nhưng
mỗi vật đều thuận theo tính của nó, đều tự thích nghi, thành hoại 2 thông với nhau, tán
mạn3 đặc thù đều quy về một mối, không bỏ một vật nào cũng không riêng tác thành cho
một vật nào cả. Sở dĩ trời đất vĩ đại là vì thế.”
(Trích Di thảo, Nguyễn Trường Tộ)
Trả lời các câu hỏi:
Câu 1 (0,75 điểm): Theo tác giả, sống là gì?
Câu 2 (0,75 điểm): Nêu một phép tu từ được sử dụng trong phần trích sau?
“Bởi vì nếu trên đời này có ngọt mà không có đắng, người ta sẽ không biết vị ngọt là
đáng yêu; có ấm mà không có lạnh, người ta sẽ không biết được cái thích thú của sự ấm
áp; có trắng mà không có đen, trắng không thể tự một mình phô bày cái đẹp được; có
hoa mà không có gai, hoa cũng không thể một mình tốt tươi được.”
Câu 3 (0,75 điểm): Từ những lí lẽ trong văn bản, giải thích vì sao tác giả cho rằng “Sở dĩ
trời đất vĩ đại là vì thế”?
Câu 4 (0,75 điểm): Theo em, điều gì làm nên tính thuyết phục của đoạn trích?
Câu 5 (1,0 điểm): Thông điệp em nhận được sau khi đọc văn bản là gì? Giải thích vì sao?
(Trả lời trong khoảng từ 5-7 câu).
PHẦN II: LÀM VĂN (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận xã hội (khoảng 150 chữ) với chủ đề: Tôn trọng cá tính.
Câu 2 (4,0 điểm)
Viết bài văn Nghị luận văn học (khoảng 500 - 600 chữ) phân tích, đánh giá tác phẩm truyện
sau:
Nhà tôi có bốn người.
1 Đại toàn: trọn vẹn, không sai sót gì.
2 Thành hoại: hình thành và huỷ hoại.
3 Tán mạn: rời rạc, rải rác đó đây
- Cha tôi thế hệ 5X, chớm già. Hơn nửa thế kỉ có mặt trên đời thì bốn mươi năm cha
mặc áo nhà binh, cầm súng và xa nhà. Mẹ thế hệ 6X, sinh sau cha hơn một giáp, luôn chịu
cảnh xa chồng. Chị Mai tôi thế hệ 7X đã gần ba mươi tốt nghiệp đại học, chị đi làm cho
một doanh nghiệp Nhật Bản, suốt ngày ăn cơm tiệm.
Tôi, thế hệ 8X, mười chín tuổi, tốt nghiệp phổ thông hạng làng nhàng, thi vào đại học
hai lần đều trượt. Sống theo ý mình luôn là cảm hứng thường trực và tự do muôn năm. Sống
tự do theo ý thích, tôi suốt ngày chơi bời, đàn đúm. …đầu tóc thì đổi kiểu xoành xoạch, hết
nhuộm hoe hoe vàng lại hấp màu lông chuột.
Cha khoác ba lô về hẳn nhà, nghỉ hưu. Một ba lô quân phục màu phân ngựa. Hai đôi
giầy đen một cũ một mới. Một mũ kê pi. Chín cái huân, huy chương đỏ rực, vàng chóe. Một
đôi dép đúc mòn vẹt gót. Nghe nói cha cất giữ từ hồi ở Trường Sơn.
(…) Đến tận lúc về, con bé bạn tôi còn chưa hết hãi:
- Khiếp! Ông già mày ghê quá. Hỏi tao mà cứ như mật thám hỏi cung các chiến sĩ cộng sản
trong nhà tù đế quốc thực dân ấy.
- Bố tao nghiêm thế. Nhưng mà thương vợ con và mọi người lắm.
- Tao đếch thích kiểu thương ấy. Bận sau nếu có chuyện gì tao với mày ra quán cà phê cho
tiện.
Cánh cổng khép lại. Tôi mang theo nỗi ấm ức của thằng con trai mới lớn.
- Cha cứ làm kiểu này thì con hết bạn, hết chỗ chơi. Từ bây giờ có giời bảo cũng chẳng đứa
nào dám đến nhà mình nữa.
- Mẹ con con ăn uống, đi lại, ngủ nghỉ, chơi bời không ổn chút nào. Ma túy, tệ nạn xã hội
đầy ra đấy. Các con còn non nớt. Rất dễ sa ngã.
Tôi tức quá cãi lại:
- Bao nhiêu năm qua không có cha, mẹ con con vẫn sống tốt cơ mà. Cả cuộc đời cha ở
trong quân đội, ngoài việc sinh bọn con ra cha đã làm được cái gì cho cái nhà này chưa mà
cha trách mắng mọi người...
Nói chưa dứt, mắt tôi đã hoa cả lên. Một cái tát nổ đom đóm mắt từ bàn tay thô ráp
quen cầm súng nhà binh. Tôi ngã dúi. Cha quát to:
- Chả nhẽ cha đi bộ đội bao nhiêu năm cống hiến cho đất nước là để cho con nói với cha
bằng cái giọng chợ giời ấy hả? Bà ấy đâu rồi? Con hư tại mẹ!
Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà. Bà tôi mất từ lâu lắm rồi còn mẹ ở cửa hàng mỹ phẩm
vẫn chưa về, chị Mai ngoan ngoãn thì đi học thêm Anh văn. Dường như lòng tự trọng của
đứa con trai mới lớn chấm hết. Tất cả kìm hãm, dồn nén sự khó chịu của tôi từ lúc cha về
đã quá đủ. Cha - một người cha đi biền biệt bao nhiêu năm để rồi bỗng dưng về nhà xới
tung lên mọi thứ với kỷ luật nhà binh. Tôi nói với cha:
- Thôi cha! Đừng bao giờ nói với con về những ngày tháng cha đi bộ đội. Thời oai hùng xa
lắm lắm rồi, cha ạ.
Sắc mặt của cha tôi đỏ hồng lại tím nhanh dễ sợ. Môi ông lắp bắp:
- Mà... mày... nói... ca... cái... gì?
Ông ôm đầu, đau đớn, ngồi phịch xuống giường gấp.
- Chẳng có gì cả! Con nói là, - Tôi nhấn mạnh từng chữ - con chán ghét cha và cả những
điều cha nghĩ, những gì cha nói và cha làm. Cha đã biến cả nhà ta thành trại lính.
Tôi cãi lại cha và tôi lao khỏi nhà. Tôi bỏ đi lang thang trên phố. Đêm tôi không về.
Sau này, khi “trời yên biển lặng”, tôi mới biết: Suốt đêm ấy, cha lo lắng sợ tôi dạt vòm đi
bụi đời. Ông điện thoại báo hung tin về thằng con quý tử bỏ nhà cho bạn bè, đồng đội đã
phục viên, xuất ngũ, nghỉ hưu biết. Người nọ vội vã gọi người kia lan truyền theo cấp số
nhân, như thể chiến tranh sắp nổ ra, huy động gần hết một “tiểu đoàn quân” đi tìm ... tôi.
- (Trích Cha tôi, Sương Nguyệt Minh4, vannghe.ninhbinh.gov.vn)
----- Hết -----
(Học sinh không được sử dụng tài liệu)
SỞ GD & ĐT QUẢNG TRỊ HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA GIỮA KỲ II
TRƯỜNG THPT HƯỚNG HÓA NĂM HỌC 2024-2025
MÔN: NGỮ VĂN, LỚP 10
Thời gian làm bài : 90 phút
Phần Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 4,0
1 - Theo tác giả, Sống 0,75
“Là làm cho muôn
vật đều được bảo
toàn thiên tính của
nó.”
Hướng dẫn chấm:
- Trả lời được như
đáp án: 0,75 điểm
- Trả lời sai/ Không
trả lời: 0,0 điểm
2 Các phép tu từ: Liệt 0,75
kê, điệp, tương phản
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh nêu được
1 trong 3 biện pháp
tu từ đúng: 0,75
điểm.
- Trả lời sai/ Không
trả lời: 0 điểm
3 Tác giả cho rằng“Sở 0,75
dĩ trời đất vĩ đại là vì
thế”vì:
- Cái đức lớn nhất của
trời đất là sự sống,
muôn vật đều có
thiên tính và được
bảo toàn thiên tính
của mình.
- Trước trời đất, vạn
vật đều bình đẳng
không thiên vị.
Hướng dẫn chấm:
4 Tác giả Sương Nguyệt Minh: sinh ngày 1591958, tên thật là Nguyễn Ngọc Sơn. Quê quán: Yên Mĩ, Yên Mô, Ninh Bình.
Ông là nhà văn quân đội, đến với sự nghiệp văn chương khá muộn màng. Năm 1992 lần đầu tiên có truyện ngắn đăng trên Tạp chí Văn nghệ Quân
đội. Hiện tại, Sương Nguyệt Minh đang công tác tại ban Sáng tác – Tạp chí Văn nghệ Quân đội.
- - Học sinh trả lời
tương đương như đáp
án:0,75 điểm.
- Học sinh trả lời 1 ý
so với đáp án: 0,5
điểm.
- Học sinh làm sai
hoặc không làm: 0,0
điểm.
4 Tính thuyết phục của 0,75
văn bản có được nhờ:
- Các lí lẽ, dẫn chứng
đầy đủ và được sắp
xếp mạch lạc, lo-gic.
- Có sự kết hợp của
các phương thức biểu
đạt: miêu tả, biểu
cảm.
- Các phép tu từ như:
liệt kê, điệp, câu hỏi
tu từ,…giúp đoạn văn
vừa có hình ảnh, vừa
có nhịp điệu khơi gợi
được cảm xúc…
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời từ
2-3 ý như đáp án:
0,75 điểm.
- Học sinh trả lời 1 ý:
0,5 điểm
- Học sinh trả lời sai
hoặc không trả lời:
0,0 điểm.
5 Rút ra được thông 1,0
điệp và lí giải hợp lí.
Có thể theo các
hướng:
- Cần trân trọng sự
sống muôn loài.
- Cần tôn trọng cá
tính.
- Sống hòa hợp tự
nhiên.
…
Hướng dẫn chấm:
Chỉ cần nêu và giải
thích 1 thông điệp.
Chấp nhận những
diễn giải phù hợp
không có trong gợi ý
của đáp án.
- Học sinh nêu được
- và giải thích hợp lí,
sâu sắc 1,0 điểm.
- Học sinh nêu được
và giải thích khá hợp
lí nhưng chưa sâu:
0,75 điểm
- Học sinh nêu được
nhưng chưa giải thích
hợp lí 0,5
- Học sinh làm sai
hoặc không làm: 0,0
điểm.
II VIẾT 6,0
1 Viết đoạn văn nghị 2,0
luận xã hội (khoảng
150 chữ) về chủ đề
“Tôn trọng cá tính”
Bảo đảm yêu cầu về 0,25
hình thức và dung
lượng (khoảng 150
chữ) của đoạn văn.
Học sinh có thể trình
bày theo cách diễn
dịch, quy nạp, phối
hợp, móc xích hoặc
song hành.
b. Xác định đúng vấn 0,25
đề cần nghị luận
Tôn trọng cá tính
c. Đề xuất được hệ 1,0
thống ý phù hợp để
làm rõ vấn đề nghị
luận:
Xác định được các ý
phù hợp để làm rõ vấn
đề nghị luận, sau đây
là một số gợi ý:
- Tôn trọng cá tính là
chấp nhận, ghi nhận
và đánh giá cao
những đặc điểm, tính
cách riêng biệt của
mỗi cá nhân.
- Cần thiết phải tôn
trọng cá tính. Bởi, khi
được tôn trọng, cá
nhân cảm thấy được
thấu hiểu, từ đó có
động lực để phát triển
bản thân một cách
toàn diện, họ sẽ có ý
thức trách nhiệm và
- cống hiến cho xã hội
nhiều hơn; Khi tôn
trọng cá tính của
nhau, thể hiện là
người có văn hoá, mọi
người có thể dễ dàng
kết nối, thấu hiểu và
đồng cảm với nhau
hơn; Cộng đồng và xã
hội tôn trọng cá tính
sẽ đa dạng, phong phú
và thú vị hơn; Khi
mỗi cá nhân được tôn
trọng cá tính, họ sẽ có
ý thức trách nhiệm và
cống hiến cho xã hội
nhiều hơn.
- Tránh những biểu
hiện: Không chấp
nhận sự khác biệt và
luôn cố gắng áp đặt
quan điểm của mình
lên người khác; Vị kỷ,
chỉ suy nghĩ đến lợi
ích cá nhân mà bắt
người khác phải nghe
theo ý kiến, quan
điểm của mình.
- Tôn trọng cá tính là
một sự lựa chọn tất
yếu trong hành trình
phát triển của nhân
loại và điều này bắt
đầu từ chính bản thân
mỗi người.
Hướng dẫn chấm:
- Triển khai đầy đủ
sâu sắc, có sự kết hợp
giữa lí lẽ và dẫn
chứng: 0,75 điểm –
1,0 điểm.
- Các bước triển
khai chưa đầy đủ
hoặc đầy đủ nhưng
chưa sâu: 0,5 điểm.
- Các bước triển khai
chung chung, sơ sài:
0,25 điểm.
* Lưu ý: Học sinh có
thể bày tỏ suy nghĩ,
quan điểm riêng
nhưng phải phù hợp
- với chuẩn mực đạo
đức và pháp luật.
đ. Diễn đạt 0,25
Đảm bảo chuẩn chính
tả, dùng từ, ngữ pháp
tiếng Việt, liên kết câu
trong đoạn văn.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu
sắc về vấn đề nghị 0.25
luận; có cách diễn đạt
mới mẻ
2 Anh/chị hãy viết bài
luận (khoảng 500
chữ) phân tích đánh
4,0
giá tác phẩm truyện
Cha tôi của Sương
Nguyệt Minh
a. Xác định được yêu 0,25
cầu của kiểu bài
Xác định được yêu
cầu của kiểu bài: nghị
luận văn học phân
tích đánh giá tác
phẩm truyện (chủ đề
và nhân vật).
b. Xác định đúng vấn 0,5
đề cần nghị luận:
Phân tích đánh giá tác
phẩm truyện Cha tôi
của Sương Nguyệt
Minh
c. Đề xuất hệ thống ý 1,0
phù hợp để làm rõ
yêu cầu của bài viết:
- Dẫn dắt, giới thiệu
vấn đề nghị luận: Giới
thiệu khái quát về tác
giả, tác phẩm, làm nỗi
bật vấn đề nghị luận.
- Khái quát về chủ đề
truyện: Khoảng cách
thế hệ giữa các thành
viên trong gia đình, sự
thay đổi của các giá
trị sống qua thời gian;
Vẻ đẹp của tình phụ
tử, tình yêu thương,
sự hy sinh cao cả của
cha dành cho con cái.
- Phân tích nhân vật
và mối quan hệ giữa
- các nhân vật:
+ Nhân vật Cha:
Thuộc thế hệ đi qua
chiến tranh, trưởng
thành trong quân ngũ
và gắn liền với những
nguyên tắc kỷ luật
nghiêm khắc của một
người lính. Khi về
hưu và trở lại với gia
đình, không thể hoà
nhập được vào nhịp
sống mới, trở thành
người lạc lõng trong
một xã hội mà những
giá trị xưa đã không
còn phù hợp. Dù vậy,
tình yêu thương của
ông đối với gia đình
không bao giờ thay
đổi.
+ Nhân vật tôi: đại
diện cho thế hệ trẻ,
khát khao sự tự do,
sống theo ý mình và
phản kháng lại những
khuôn mẫu cứng nhắc
của cha.
+ Mối quan hệ giữa
Cha và con trai: trở
nên căng thẳng và
mâu thuẫn. Cha luôn
giữ những nguyên tắc
nghiêm khắc của
người lính trong nhà,
khiến con cái cảm
thấy ngột ngạt và
thiếu tự do. Cuối cùng
mâu thuẫn được giải
tỏa khi người con bỏ
đi, trở về, và biết
được tình thương và
tấm lòng của cha.
- Phân tích vai trò
của các nhân vật trong
việc thể hiện chủ đề
truyện: Dù có những
xung đột và đau khổ
trong gia đình, nhưng
tình yêu của Cha dành
cho con cái vẫn luôn
là một giá trị không
- thể phủ nhận. Tình
cảm cha con, một thứ
tình cảm mà dù có
mâu thuẫn, vẫn không
bao giờ phai nhạt.
- Đánh giá chủ đề và
ý nghĩa của nhân vật
trong việc thể hiện
chủ đề, ý nghĩa đối
với cuộc sống: Hai
nhân vật đại diện cho
hai thế hệ trong gia
đình với độ chênh về
quan điểm và lối
sống. Dù vậy câu
chuyện lại làm nổi bật
tình yêu thương vô
điều kiện của người
cha đối với con cái,
bất chấp sự khác biệt
và mâu thuẫn. Chuyện
đặt ra những vấn đề
có ý nghĩa sâu sắc
trong mối quan hệ gia
đình hiện nay.
- Khẳng định ý nghĩa
của vấn đề nghị luận:
Nhắc nhở người đọc
về ý nghĩa của tình
thân và tầm quan
trọng của gia đình.
d. Viết bài văn đảm 1,5
bảo các yêu cầu sau:
- Đảm bảo cấu trúc:
Mở bài nêu được vấn
đề, Thân bài triển khai
được vấn đề, Kết bài
khái quát được vấn
đề.
- Triển khai ít nhất
được hai luận điểm để
làm rõ vấn đề nghị
luận.
- Lựa chọn được các
thao tác lập luận,
phương thức biểu đạt
phù hợp để triển khai
vấn đề nghị luận.
- Lập luận chặt chẽ,
thuyết phục: lí lẽ xác
đáng; dẫn chứng tiêu
biểu, phù hợp; kết hợp
- nhuần nhuyễn giữa lí
lẽ và dẫn
chứng.
đ. Diễn đạt 0,25
Đảm bảo chuẩn chính
tả, dùng từ, ngữ pháp
tiếng Việt, liên kết
văn bản.
e. Sáng tạo 0,5
Thể hiện suy nghĩ sâu
sắc về vấn đề nghị
luận; có cách diễn đạt
mới mẻ.
Tổng điểm 10,0
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
