Cùng tham gia thử sức với “Đề thi học sinh giỏi cấp trường môn Lịch sử lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Lương Ngọc Quyến, Thái Nguyên” để nâng cao tư duy, rèn luyện kĩ năng giải đề và củng cố kiến thức môn học nhằm chuẩn bị cho kì thi quan trọng sắp diễn ra. Chúc các em vượt qua kì thi học kì thật dễ dàng nhé!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Đề thi học sinh giỏi cấp trường môn Lịch sử lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Lương Ngọc Quyến, Thái Nguyên
- SỞ GD&ĐT THÁI NGUYÊN KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG
TRƯỜNG THPT LƯƠNG NGỌC QUYẾN LỚP 10 NĂM HỌC 2023-2024
Đề chính thức Môn thi: LỊCH SỬ
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Câu 1. (3,0 điểm)
Phân tích tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại đối với lĩnh vực
xã hội? Từ đó, hãy đưa ra giải pháp khắc phục những tác động tiêu cực của nó?
Câu 2. (5,0 điểm)
Văn minh Hi Lạp- La Mã
a. Trình bày những thành tựu tiêu biểu của văn minh Hi Lạp- La Mã cổ đại?
b. Ph. Ăng-ghen đã viết: "Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì
không có châu Âu hiện đại". Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao?
Câu 3. (3,0 điểm)
Qua câu danh ngôn “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống” của Xi-xê-rô, em hiểu thế nào về
chức năng, nhiệm vụ của Sử học?
Câu 4. (5,0 điểm)
Vì sao cùng một nền văn minh nhưng lại có các tên gọi khác nhau là văn minh Văn Lang
– Âu Lạc, văn minh sông Hồng, văn minh Việt cổ, văn minh Đông Sơn? Nêu cơ sở hình
thành, ý nghĩa của văn minh Văn Lang - Âu Lạc?
Câu 5. (4.0 điểm)
Dựa vào bảng nội dung dưới đây, em hãy cho biết đây là thành tựu của cuộc cách mạng công
nghiệp lần thứ mấy? Hãy trình bày nguyên nhân và chỉ ra phát minh quan trọng nhất trong
cuộc cách mạng này?.
Năm Phát minh, sáng chế Người sáng chế
1764 Máy kéo sợi Gien-ni Giêm Ha-gri-vơ
1769 Máy kéo sợi chạy bằng sức nước Ri-chác Ác-rai
1784 Máy hơi nước Giêm Oát
1785 Máy dệt chạy bằng hơi nước Ét-mơn Các rai
1804 Đầu máy xe lửa chạy trên đường ray Ri-chác Tơ-re-vi-thích
1784 Lò luyện quặng theo phương pháp “put-đinh” Hen-ri-Côt
1807 Tàu thủy trở khách chạy bằng hơi nước Rô-bớt Phơn- tơn
…………….. Hết………….
Chú ý - Thí sinh không được dùng tài liệu.
1
- SỞ GD&ĐT THÁI NGUYÊN HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HSG CẤP TRƯỜNG
TRƯỜNG THPT LƯƠNG NGỌC QUYẾN MÔN: LỊCH SỬ LỚP 10
NĂM HỌC 2023-2024
Giám thị không giải thích gì thêm.
I. Hướng dẫn chung:
1. Ý đúng, rõ ý, mạch lạc, đúng chính tả.
2. Thí sinh trả lời theo cách riêng (về bố cục và câu chữ) nhưng đáp ứng được yêu cầu cơ
bản như trong hướng dẫn chấm thì vẫn cho đủ điểm.
3. Thí sinh vận dụng được những kiến thức cơ bản từ những tài liệu ngoài sách giáo khoa
thì được khuyến khích cho thêm điểm nhưng không vượt quá điểm của từng câu và toàn
bài.
4. Sau khi cộng điểm toàn bài, để điểm lẻ đến 0,25.
II. Hướng dẫn chấm cụ thể:
BIỂU ĐIỂM VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Phân tích tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại
Câu 1 đối với lĩnh vực xã hội. Từ đó, hãy đưa ra giải pháp khắc phục những tác
động tiêu cực của nó.( 3,0 điểm)
* Phân tích tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại đối
với lĩnh vực xã hội.
- Tác động tích cực:
+ Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại đưa đến sự ra đời của tự 0,25
động hóa, từ đó giải phóng sức lao động cho con người nhất là trong các môi
trường độc hại, nguy hiểm.
+ Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại làm xuất hiện lực lượng 0,25
lao động có kĩ năng và trình độ chuyên môn cao ngày càng tăng, lực lượng
lao động phổ thông có xu hướng giảm dần, đồng thời giúp con người làm việc
từ xa và tiết kiệm thời gian.
- Tác động tiêu cực:
+ Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại khiến nhiều người lao 0,25
động đối diện với nguy cơ mất việc làm, đồng thời gây sự phân hóa giàu -
nghèo trong xã hội ngày càng lớn.
+ Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại làm tăng sự lệ thuộc của 0,25
con người vào công nghệ như: máy tính, điện thoại thông minh, hệ thống
Internet…ít quan tâm đến các mối quan hệ gia đình, xã hội.
2
- * Giải pháp khắc phục những tác động tiêu cực.
- Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn khoa học, kĩ 0,5
thuật cao, làm chủ được các máy móc, công nghệ hiện đại
- Cần được định hướng trong lựa chọn nghề nghiệp, học tập phù hợp với năng 0,5
lực và sở trường để tránh tình trạng làm việc không đúng chuyên môn được
đào tạo, gây lãng phí về thời gian và nguồn lực của xã hội.
- Biết ứng dụng tốt công nghệ thông tin, biết sử dụng các thiết bị điện tử (máy 0,5
tính, điện thoại, trang mạng xã hội Internét…) một cách phù hợp, khoa học
tránh tình trạng bị nghiện và lệ thuộc vào Internét.
- Cần thúc đẩy sự công bằng xã hội bằng cách có những chính sách hỗ trợ cho 0,5
người lao động có thu nhập thấp như trợ giá nông nghiệp, hỗ trợ ngư dân …
Văn minh Hi Lạp- La Mã
Câu 2 a. Trình bày những thành tựu tiêu biểu của văn minh Hi Lạp- La Mã cổ
đại?
b. Ph. Ăng-ghen đã viết: "Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và
đế chế La Mã thì không có châu Âu hiện đại". Em có đồng ý với nhận
định này không? Vì sao?
a. Trình bày những thành tựu tiêu biểu của văn minh Hi Lạp- La Mã cổ
đại?
Chữ viết
- Người Hy Lạp xây dựng bảng chữ cái ghi âm từ thế kỉ IX - VIII TCN. Đến
khoáng thế kỉ IV TCN, bảng chữ cái Hy Lạp được hoàn thiện với 24 chữ cái. 0,5
- Người La Mã dựa trên cơ sở chữ viết Hy Lạp để xây dựng chữ La-tinh. Đến
nay, chữ La-tinh là văn tự chữ cái được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới.
Văn học
-Nền văn học đồ sộ của Hy Lạp và La Mã đã đặt nền móng cho văn học
phương Tây.
0,5
-Văn học Hy Lạp cổ đại phong phú, nhiều thể loại ( sử thi, kịch, thần thoại,…)
và đạt nhiều thành tựu lớn. Trong đó nổi bật là sử thi I-li-at và Ô-đi-xê của
Hô-me, kịch Ơ-đip làm vua của Xô- phốc- lơ.
- Giá trị của văn học: ca ngợi cái đẹp, cái thiện và có tính nhân đọa sâu sắc.
Kiến trúc, điêu khắc và hội họa
-Nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc tinh xảo như tiêu biểu: Đền Pác-tê-
nông ở A-ten ( Hy Lạp), đấu trường Cô-li-dê ở La Mã, 0,5
-Nghệ thuật tạc tượng thần và xây đền thờ thần đạt đến đỉnh cao: Lực sĩ ném
đĩa, Tượng A-tê-na, tượng thần Vệ nữ ở Mi-lô…
3
- Khoa học kĩ thuật
- Có nhiều hiểu biết về thiên viên: nhận ra Trái đất hình cầu, cho rằng Mặt
trời và các thiên thể chuyển động quanh Trái đất; Biết tính lịch theo chu kì 0,5
chuyển động của Mặt trời.
- Các nhà khoa học Hy Lạp (Ta-lét, Pi-ta-go, Ác-si-mét,...) đã có đóng góp
trong nhiều ngành khoa học khác nhau.
- Các thầy thuốc Hy Lạp cổ đại đạt được nhiều tri thức về chuẩn đoán và chữa
bệnh bằng thuốc, giải phẫu, gây mê.
- Sử học Hy Lạp được hình thành từ TK V TCN với sử gia đầu tiên là Hê-rô-
dốt. Sử học La Mã kế thừa và phát huy truyền thống Hy Lạp với nhiều nhà sử
học xuất sắc như Pô-li-bi-út,...
- Chế tạo bê tông, sử dụng hệ thống đòn bẩy, chế tạo máy bắn đá,...
Tư tưởng
Hy Lạp - La Mã là quê hương của triết học phương Tây. Quá trình hình thành
và phát triển của triết học Hy Lạp - La Mã gắn liền với cuộc đấu tranh giữa 0,5
chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm; đặt nền tảng cho nhiều thành tựu về
tư tưởng, tri thức phương Tây thời cận và hiện đại.
Tôn giáo
- Người Hy Lạp - La Mã thờ đa thần. Thường xuyên hiến tế, cầu nguyện, tổ
chức lễ hội để tôn vinh các vị thần. 0,5
- Tôn giáo Hy Lạp - La Mã để lại nhiều dấu ấn và ảnh hưởng đối với đời sống
văn hóa phương Tây sau này.
Thể thao 0,5
Nhiều sự kiện thể thao cổ đại là cơ sở, nền tảng cho nhân loại ngày nay.
b. Ph. Ăng-ghen đã viết: "Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và
đế chế La Mã thì không có châu Âu hiện đại". Em có đồng ý với nhận
định này không? Vì sao?
Đồng ý với ý kiến của Ph. Ăng-ghen "Không có cơ sở của nền văn minh Hy 0,5
Lạp và đế chế La Mã thì không có châu Âu hiện đại".
Giải thích
- Văn minh Hy Lạp - La Mã là cơ sở hình thành văn minh phương Tây. Trong
thời kì hậu trung đại, sự phục hưng của nhiều giá trị từ văn minh Hy Lạp, La
Mã và những tiến bộ không ngừng của các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, chính trị
1,0
đã khiến văn minh Tây Âu đạt được nhiều thành tựu, tạo cơ sở cho sự phát
triển của châu Âu trong thời kì cận và hiện đại.
4
- - Văn minh Hi Lạp và La Mã cổ đại đã có nhiều đóng góp cho nhân loại với
hàng loạt phát hiến vĩ đại trong suốt chiều dài lịch sử, trong đó có nhiều lĩnh
vực là nền tảng cho sự phát triển của nhân loại hiện nay.
Câu 3 Qua câu danh ngôn “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống” của Xi-xê-rô,
em hiểu thế nào về chức năng, nhiệm vụ của Sử học?(3 điểm)
- Chức năng của sử học:
+ Chức năng khoa học: cung cấp tri thức khoa học nhằm khôi phục, miêu tả, 0,5
giải thích hiện tượng lịch sử một cách chính xác, khách quan.
+ Chức năng xã hội: giúp con người tìm hiểu các quy luật phát triển của xã
0,5
hội loài người trong quá khứ, từ đó nhận thức hiện tại và dự đoán tương lai.
+ Chức năng giáo dục: thông qua những tấm gương lịch sử, bài học lịch sử. 0,5
- Nhiệm vụ của sử học:
+ Rút ra bài học kinh nghiệm phục vụ cuộc sống hiện tại. 0,5
+ Góp phần bồi dưỡng nhân sinh quan và thế giới quan khoa học, nâng cao
trình độ nhận thức của con người.
0,5
+ Góp phần giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức và phát triển nhân cách con
người. 0,5
Vì sao cùng một nền văn minh nhưng lại có các tên gọi khác nhau là văn
Câu 4 minh Văn Lang - Âu Lạc, văn minh sông Hồng, văn minh Việt cổ, văn
minh Đông Sơn? Nếu cơ sở hình thành, ý nghĩa của văn minh Văn Lang
- Âu Lạc.( 5 điểm)
1. Giải thích tên gọi
1.1. Văn minh Văn Lang-Âu Lạc: Gọi theo tên hai quốc gia đầu tiên là Văn 0,5
Lang
(khoảng thế kỉ VII TCN – 208 TCN) và Âu Lạc (208 TCN - 179 TCN).
1.2. Văn minh Văn Lang-Âu Lạc còn được gọi là văn minh sông Hồng do nền 0,5
văn minh này hình thành và phát triển chủ yếu ở lưu vực sông Hồng.
1.3. Văn minh Văn Lang-Âu Lạc còn được gọi là văn minh Việt cổ: Gọi theo 0,5
chủ nhân nền văn minh này là người Việt cổ.
1.4. Văn minh Văn Lang-Âu Lạc còn được gọi là văn minh Đông Sơn: Gọi 0,5
theo tên nền văn hóa Đông Sơn-cơ sở hình thành nhà nước Văn Lang, sau đó
là nhà nước Âu Lạc.
2. Cơ sở hình thành, đặc điểm, ý nghĩa của văn minh Văn Lang - Âu Lạc
2.1. Cơ sở hình thành
- Điều kiện tự nhiên: Hình thành trên lưu vực các dòng sông như sông Hồng, 0,5
sống
Mã, sông Cả...; Vị trí địa lí...; Đất đai....; Khí hậu...; Khoáng sản... 0,5
5
- - Cơ sở kĩ thuật: Sự xuất hiện của công cụ kim loại đã làm chuyển biến trong
sản
xuất và đời sống xã hội... 0,5
- Cơ sở xã hội:
+ Xã hội có sự phân hóa....
+ Nhu cầu phát triển kinh tế....
+ Yêu cầu bảo vệ cuộc sống chung của cộng đồng...
2.3. Ý nghĩa
- Định hình những giá trị bản sắc văn hóa dân tộc Việt... 0,5
- Là cội nguồn sức mạnh để cư dân Âu Lạc chống chính sách đồng hóa của
phong 0,5
kiến phương Bắc trong hơn 1000 năm Bắc thuộc...
- Là một trong cơ sở hình thành nền văn minh Đại Việt sau này... 0,5
Dựa vào bảng nội dung dưới đây, em hãy cho biết đây là thành tựu của
Câu 5 cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ mấy? Hãy trình bày nguyên nhân và
chỉ ra phát minh quan trọng nhất trong cuộc cách mạng này.( 4 điểm)
- Đây là thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra từ 1,0
cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX, đầu tiên ở Anh sau đó lan ra nhiều quốc
gia ở châu Âu và Bắc Mĩ.
* Nguyên nhân:
- Cuộc cách mạng tư sản Anh giữa thế kỉ XVII đã gạt bỏ những trở ngại về 0,5
chính trị và xã hội, tạo điều kiện cho cách mạng trong sản xuất.
- Công nghiệp Anh, Mỹ phát triển mạnh, có nhiều tiến bộ về kĩ thuật. 0,5
- Sự tích lũy tư bản ở Anh diễn ra sớm hơn và vẫn dựa vào sự bóc lột trong 0,5
nước kết hợp với việc buôn bán, cướp bóc ở các thuộc địa.
- Như vậy, ở Anh đã xuất hiện những điều kiện để tiến hành cách mạng 0,5
công nghiệp: vốn, nhân công và phát minh kĩ thuật.
* Phát minh quan trọng nhất là máy hơi nước vì:
- Máy hơi nước đã tạo ra nguồn động lực mới, làm giảm sức lao động cơ bắp 0,25
của con người.
- Lao động bằng thủ công dần thay thế lao động bằng máy móc, khởi đầu quá 0,25
trình công nghiệp hóa ở Anh và châu Âu.
- Làm cho năng suất lao động tăng, thay đổi bộ mặt kinh tế Anh và châu Âu 0,25
- Dẫn đến sự ra đời của các ngành công nghiệp mới. 0,25
6
- 7
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
