Dinh dương và Thức ăn cho bò part 9

Chia sẻ: Ahfjh Kasjfhka | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

97
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phương pháp ủ u rê: + Nguyên liệu chính là rơm khô. + Công thức: 100kg rơm + 4kg u rê + 100 lít nước. Có thể dùng hố ủ nửa chìm như phương pháp ủ chua, hoặc xây bể nổi hoặc ủ trong bao ni lon dầy hoặc ủ thành cây rơm xung quanh có ni lông bao phủ kín có dây buộc chặt. Tuỳ vào lượng rơm cần ủ mà chọn kích thước cho phù hợp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dinh dương và Thức ăn cho bò part 9

2.4.2.1. Khái ni m Bánh dinh dư ng là m t d ng th c ăn h n h p b sung các ch t dinh dư ng thư ng thi u trong kh u ph n c s c a bò. Thành ph n ch y u c a bánh dinh dư ng g m: r m t (cung c p năng lư ng), urê (cung c p protein) và các ch t khoáng. Ngoài ra, ñ làm bánh dinh dư ng c n s d ng thêm các ch t ñ n, các ch t k t dính t o thu n l i cho vi c ép thành bánh và làm cho bánh x p. ðó là ñá vôi, ximăng, v l c xay nh , b t bã mía, rơm nghi n ... S d ng bánh dinh dư ng trong chăn nuôi bò th t có nhi u l i ích: t n d ng ñư c các nguyên li u th c ăn r ti n, kém ngon mi ng và m t cân ñ i v m t dinh dư ng t o thành m t h n h p ngon mi ng, cân ñ i dinh dư ng và hoàn toàn có th thay th m t ph n th c ăn tinh h n h p (chính vì v y m t s ngư i còn g i là bánh ña dinh dư ng). Bánh dinh dư ng cung c p cho h vi sinh v t d c các ch t b t ñư ng và nitơ phi protein, làm cho quá trình t ng h p protein vi sinh v t ñ t hi u qu cao. Bánh dinh dư ng ch s d ng cho gia súc nhai l i (trâu, bò, dê, c u), không ñư c s d ng cho các ñ i tư ng khác. 2.4.2.2. Yêu c u c a bánh dinh dư ng Bánh dinh dư ng c n ñáp ng ñư c nh ng yêu c u cơ b n sau ñây: - B o ñ m có các thành ph n c n thi t (như năng lư ng d tiêu, nitơ, khoáng ña và vi lư ng) nh m b sung dinh dư ng cho kh u ph n cơ s ñ t i ưu hoá ho t ñ ng c a vi sinh v t d c . - Có ñ c ng thích h p, không b v khi v n chuy n. - Bò thích ăn. 2.4.2.3. M t s công th c bánh dinh dư ng Có nhi u công th c làm bánh dinh dư ng, tùy thu c vào ñi u ki n c th c a t ng gia ñình, ñ a phương mà có th ch n công th c phù h p. Sau ñây là m t s công th c áp d ng khá ph bi n Vi t Nam. Trong trư ng h p không có b t dây, v l c hay b t bã mía khô thì có th thay th b ng bã s n khô ho c dây khoai lang băm nh và phơi khô, ho c b t lá keo d u. 242
B ng 5.6. Công th c nguyên li u làm bánh dinh dư ng cho gia súc nhai l i Nguyên li u CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 Cám g o/b t s n 35 40 40 45 5 20 Rmt 20 10 5 0 52 40-50 40 Phân ñ m 8 10 10 10 3 10 4 Mu i ăn 8 5 5 5 2 5 5 Vôi 5 5 5 5 2 5 Xi măng 5 5 10 10 5 B t xương/Pre. 0 5 5 5 1 1 ð t sét 20 20 20 20 B t bã mía 20 B t dây l c 20 20-30 30 T ng s 100 100 100 100 100 100 100 Nư c(lít) 10-15 20-25 20-25 25-30 2.4.2.4. Cách s n xu t Các d ng c c n thi t ñ làm bánh dinh dư ng bao g m: máy ép khuôn v i khuôn ép tuỳ theo kh i lư ng t ng bánh c n t o ra (t ng bánh thư ng là 2- 5 kg), thùng tr n nguyên li u, d ng c tr n ... Cách ti n hành theo các bư c như sau: Trư c h t tr n urê và mu i vào r m t, t o thành h n h p 1. Lưu ý khu y k ñ urê và mu i tan h t trong r m t. Mùa ñông nên ñun nóng r m t ñ cho d tan. Tr n riêng các ch t ñ n và các ch t k t dính thành h n h p 2. Sau ñó ñ hai h n h p vào v i nhau. Khu y ñ o nhanh tay và liên t c trong kho ng 15-20 phút ñ các thành ph n ñư c tr n ñ u. Lưu ý ñ n ñ m c a h n h p: n u dùng tay n m l i, khi m bàn tay ra h n h p không b rã r i, t o ñư c hình trong lòng bàn tay là ñư c. Cho h n h p vào khuôn và ép thành bánh. Tháo khuôn ra và ñ cho bánh t khô. 2.4.2.5. Cách b o qu n và s d ng Bánh dinh dư ng ch bi n như trên có th b o qu n, d tr trong 4-5 tháng. N u bao gói trong gi y ximăng ho c gi y nilông, ñ t vào nơi khô ráo, thoáng thì có th b o qu n ñư c lâu hơn, th m chí t i 1 năm. Cách cho bò ăn là ñ bánh dinh dư ng nơi s ch s trong chu ng (nên ñóng máng b ng g ñ ñ t bánh dinh dư ng và treo ngang t m) và gia súc ăn 243
t do theo ki u “g m nh m” d n. Không bóp v n cũng như không hoà vào nư c. Cũng như urê nguyên ch t, không s d ng bánh dinh dư ng cho bê dư i 6 tháng tu i vì d c c a chúng chưa phát tri n hoàn ch nh nên chưa chuy n hoá t t urê. Gia súc có th b ng ñ c bánh ña dinh dư ng n u như ch ñư c cho ăn bánh dinh dư ng mà không có các lo i th c ăn thô xanh khác, ho c khi s n xu t các nguyên li u như urê, mu i ăn .. không ñư c tr n ñ u, k . Lư ng ăn vào: trâu bò: 0,3 - 0,5 kg/con/ngày; bê nghé (khi ñã ăn c ): 0,15 - 0,2 kg/con/ngày; dê, c u: 0,05 - 0,1 kg/con/ngày. 2.4.3. S n xu t h n h p khoáng và t ng li m 2.4.3.1. Khái ni m Trong chăn nuôi bò th t ngư i ta thư ng b sung các ch t khoáng ña lư ng và vi lư ng dư i d ng h n h p tr n s n theo nh ng t l nh t ñ nh g i là premix khoáng. H n h p này ñư c s d ng ñ tr n vào các lo i th c ăn tinh v i t l 0,1-0,3% ho c b sung vào kh u ph n hàng ngày v i lư ng 10-40g cho m i con, tuỳ theo t ng ñ i tư ng. Ngư i ta cũng có th b sung khoáng b ng cách tr n các thành ph n khoáng v i nhau và v i các ch t mang (ch t ñ n) như ñ t sét, xi măng ... Sau ñó h n h p ñư c ñóng thành bánh, làm khô, g i là t ng li m. 2.4.3.2. S n xu t h n h p khoáng a. M t s công th c + Công th c 1 (tính cho 1000 g) : - Dicanxi phosphat : 800 g - Sulphat s t : 19 g - Sulphat ñ ng : 1g - Mu i ăn : 180 g + Công th c 2 (tính cho 1000 g ): - Carbonat canxi : 450 g - Sulphat s t : 6g - Sulphát ñ ng : 2g 244
- Carbonat mangan : 1g - Ôxyt k m : 0,6 g - Sulphat coban : 0,3 g - Iodua kali : 0,1 g - Dicanxi phosphat : 400 g - Phân lân nung ch y : 70 g - B t xương : 70 g b. Cách làm Nguyên t c là các thành ph n cũng như các ch t ñ m (như ñicanxi ph tphát, b t xương ho c b t sò, b t mỳ) ph i phơi th t khô. Có v y m i b o qu n ñư c lâu dài và s n xu t m t l n có th dùng trong 2-3 tháng. Trư c khi tr n, c n tán nh các lo i mu i. Lưu ý không tr n cùng lúc mu i ñ ng v i mu i i t ho c mu i i t v i mu i coban. 2.4.3.3. S n xu t t ng ñá li m a. M t s công th c + Công th c 1 (tính theo %): - ðicanxi ph tphát 70 - Sulphát magiê 5 - Mu i ăn 25 - Ch t k t dính v añ + Công th c 2 (dùng cho bò s a; tính theo %): - Canxi phosphat 40 - Canxi carbonat 20 - Sulphat magiê 10 - Mu i ăn 30 - Ch t k t dính v añ b. Cách làm: Lúc ñ u tr n ñ u sulphát magiê v i mu i ăn. Bư c ti p theo là tr n h n h p này v i 1/2 lư ng dicanxi phosphat (ñ i v i công th c 1) ho c canxi phôtphát và canxi carbonat (ñ i v i công th c 2) và sau ñó tr n v i lư ng còn l i c a các lo i mu i này. 245
Ch t k t dính thư ng ñư c s d ng là ñ t sét. Cũng có th cho thêm ximăng v i t l 12% so v i kh i lư ng chung. ð t sét d o ph i phơi khô, tán th t nh . Sau ñó tr n ñ t sét vào h n h p khoáng ñã chu n b như trên v i t l v a ñ , nh i thành kh i d o r i n n thành các viên g ch n ng 0,5-1,0 kg, phơi khô ho c nung thành g ch non ñ dùng cho gia súc. c. Cách dùng: ð t bánh ñá li m góc chu ng ho c dư i g c cây trên bãi chăn, ho c treo bánh li m ngang t m ñ bò li m d n. Chú ý tránh nơi m ư t ho c mưa h t. Khi nào h t l i thay bánh m i. Bò r t thích li m các t ng ñá này nh ñó mà chúng thư ng xuyên ñư c cung c p các ch t khoáng. III. PH I H P KH U PH N ĂN 3.1. Yêu c u c a kh u ph n ăn Kh u ph n là t h p các lo i th c ăn ñ tho mãn nhu c u dinh dư ng cho gia súc trong m t ngày ñêm. Khi ph i h p kh u ph n c n ñáp ng ñư c nh ng yêu c u cơ b n sau: - Kh u ph n ph i ñ m b o cho con v t ăn h t và ñ no. - Kh u ph n ph i cung c p ñ dinh dư ng cho c VSV d c và v t ch . - Kh u ph n ph i ñ m b o an toàn v v sinh thú y và an toàn th c ph m cho s n ph m thu ho ch (th t s a). - Kh u ph n ph i bao g m nh ng lo i th c ăn có th khai thác ti n l i và kh thi. - Kh u ph n ph i ñem l i hi u qu kinh t cao (r nh t). 3.2. Cơ c u kh u ph n và b sung dinh dư ng 3.2.1. Cơ c u kh u ph n Kh u ph n ăn c a trâu bò nên chia thành hai ph n: kh u ph n cơ s và th c ăn b sung (sơ ñ 5.2). ð t n d ng l i th sinh h c c a bò, kh u ph n cơ s nên bao g m t i ña các lo i th c ăn xơ thô s n có, k c các ph ph m r ti n. Tuy nhiên, kh u ph n cơ s (th c ăn xơ thô) thư ng không cân ñ i dinh dư ng. Khi ñó c n ph i có thêm các th c ăn b sung t i thi u ñ cân ñ i dinh dư ng nh m t i ưu hoá tiêu hoá VSV d c . Kh u ph n sau khi ñã b sung t i thi u này ñư c g i là kh u ph n cơ s ñã hi u ch nh. Kh u ph n cơ s này thư ng tho mãn ñư c các nhu c u dinh dư ng cho duy trì và ñáp ng m t 246
ph n nhu c u s n xu t. Ph n s n xu t này ph thu c vào thành ph n và ch t lư ng các lo i th c ăn trong kh u ph n cơ s . Kh u ph n cơ s (th c ăn thô) KH U PH N ĂN (hoàn ch nh) B sung t i thi u (theo nhu c u VSV d c ) TH C ĂN B SUNG B sung s n xu t (theo nhu c u s n xu t c a gia súc) Sơ ñ 5.2. Sơ ñ c u trúc kh u ph n ăn c a bò ð i v i gia súc cao s n kh u ph n cơ s ñã hi u ch nh cũng không ñáp ng ñ nhu c u dinh dư ng cho s n xu t. Trong trư ng h p này c n có thêm th c ăn ñ b sung s n xu t. Kh u ph n cơ s ñã hi u ch nh và th c ăn b sung s n xu t s t o thành kh u ph n hoàn ch nh. 3.2.2. M c ñích và nguyên t c b sung dinh dư ng Khi xây d ng kh u ph n ñi u c t y u là làm trâu bò ăn ñư c càng nhi u th c ăn thô càng t t nhưng v n ñ m b o ñáp ng ñ nhu c u v dinh dư ng cho VSV d c và v t ch , do ñó c n ph i b sung dinh dư ng như ñã nói trên. Các ch t dinh dư ng trong th c ăn thô ch có th ñư c phân gi i và chuy n hoá có hi u qu trong d c n u như các VSV c ng sinh trong ñó ñư c cung c p ñ và cân ñ i các ch t dinh dư ng c n thi t. Hơn n a, các s n ph m lên men cu i cùng trong d c (protein VSV và AXBBH) ch có th tr thành các ch t dinh dư ng cho v t ch và làm tăng năng su t c a gia súc n u như chúng cân b ng v i các ch t dinh dư ng ñư c tiêu hoá và h p thu ru t non. Do v y, b sung dinh dư ng cho kh u ph n cơ s là th c ăn thô, ñ c bi t là th c ăn thô ch t lư ng th p, ph i ñ m b o ñư c nh ng nguyên t c sau: 247
1) B sung t i thi u, t c là b sung ñ t i ưu hoá ho t ñ ng c a VSV d c b ng cách cung c p các ch t dinh dư ng b thi u trong kh u ph n cơ s so v i nhu c u c a VSV c ng sinh. Vi c b sung này c n: - Giúp cho tiêu hoá kh u ph n cơ s trong d c ñ t t i m c t i ña. - Tăng thu nh n kh u ph n th c ăn cơ s . - Tăng t i ña protein VSV c a d c . Các ch t b sung trong trư ng h p này ch y u là N d ng d phân gi i cùng m t ít các y u t kích thích sinh t ng h p VSV d c như khoáng, vitamin peptit/axit amin và m t lư ng nh năng lư ng d lên men, ñ c bi t là xơ d tiêu. Hình th c b sung này có th ñư c coi là b sung xúc tác. Vi c b sung ñ t i ưu hoá h sinh thái d c cho phép làm tăng t c ñ và t l tiêu hoá xơ cũng như tăng sinh kh i protein VSV ñi xu ng d c . C hai nh hư ng này kích thích con v t tăng lư ng thu nh n kh u ph n cơ s và cu i cùng s c i thi n tình tr ng dinh dư ng c a nó. 2) B sung s n xu t, t c là b sung thêm các ch t dinh dư ng, ñ c bi t là nh ng th c ăn có kh năng thoát qua s phân gi i d c , nh m cân b ng các ch t dinh dư ng h p thu và ñáp ng nhu c u s n xu t c a gia súc. Các ch t dinh dư ng c n cung c p trong trư ng h p này là các axit amin, axit béo không no m ch dài (không thay th ), ti n thân c a glucose. Nh ng ch t này thư ng l y t th c ăn protein, lipit và b t ñư ng. Các lo i th c ăn b sung này ph i ñư c ph i h p theo t l phù h p sao cho chúng không c n tr ho t ñ ng phân gi i xơ trong d c và ñ m b o cân b ng gi a các s n ph m lên men d c v i s n ph m tiêu hoá ru t nh m ñ t ñư c m c s n xu t ñ ra. Khái ni m b sung nh m hai m c ñích này hoàn toàn khác v i cách b sung truy n th ng ñ i v i các kh u ph n cơ s là th c ăn thô. Trư c ñây ngư i ta thư ng dùng các h n h p th c ăn tinh hoàn ch nh làm t các lo i h t c c và th c ăn protein ñ b sung. Vi c b sung như th ch nh m tăng ñư c dinh dư ng cho v t ch , nhưng l i không quan tâm ñ n vai trò c a VSV lên men xơ trong d c và do ñó mà nó thư ng c ch ho t l c c a chúng. B sung “xúc tác” có tác d ng kích thích quá trình phân gi i xơ d c và nh ñó mà lư ng thu nh n t do c a gia súc ñ i v i th c ăn thô có th tăng 248
lên. Tuy nhiên, khi tăng lư ng th c ăn tinh b sung vư t quá m t m c nh t ñ nh thì lư ng thu nh n th c ăn thô b gi m xu ng. ðó là do hi n tư ng thay th th c ăn thô b i th c ăn tinh. Thông thư ng ngư i ta quan sát th y r ng khi t l carbohydrate d tiêu chi m dư i 10-15% t ng s VCK thu nh n thì quá trình phân gi i xơ ñư c kích thích và do ñó mà lư ng thu nh n tăng lên. Trong trư ng h p này vi c b sung có th coi là “xúc tác”. Vư t quá m c b sung nói trên thì các ñi u ki n thu n l i cho quá trình phân gi i xơ trong d c b m t ñi và lư ng thu nh n th c ăn thô gi m xu ng. Hi n tư ng thay th thư ng th hi n rõ ñ i v i nh ng th c ăn b sung giàu năng lư ng d lên men do lúc ñó AXBBH ñư c sinh ra nhanh làm gi m pH d c ñ t ng t nên không thu n l i cho VSV phân gi i xơ. Hi n tư ng thay th x y ra còn do nh hư ng v t lý (th ch trong d c ). Hơn n a, b sung th c ăn tinh có th làm cho con v t tho mãn nhu c u v năng lư ng mà không c n ăn nhi u th c ăn thô cho ñ n khi “no”. 3.2.3. Các hình th c b sung th c ăn 3.2.3.1 B sung th c ăn giàu năng lư ng ð i v i th c ăn thô năng lư ng ch y u có trong hydratcarbon c a vách t bào và ñư c gi i phóng trong quá trình lên men b i VSV d c . Năng lư ng này ñư c gi i phóng r t ch m do quá trình phân gi i ch m. Chính vì th mà khi gia súc nhai l i ch ñư c cho ăn các th c ăn xơ thô ch t lư ng th p (như rơm r ) quá trình tăng sinh và ho t ñ ng c a VSV d c b h n ch do thi u ATP và khung carbon (xeto axit). Do v y c n thi t ph i b sung thêm các lo i th c ăn ch a các ngu n năng lư ng d lên men ñ cung c p các nhu c u này cho VSV d c . M t khác, ñ i v i gia súc cao s n có nhu c u năng lư ng cao thì c n thi t ph i b sung thêm các lo i th c ăn giàu năng lư ng ñ ñáp ng ñư c nhu c u s n xu t. Khi b sung năng lư ng vào kh u ph n cơ s là th c ăn thô c n chú ý ñ m b o sao cho ho t l c phân gi i xơ trong d có b gi m càng ít càng t t. K t qu c a nhi u công trình nghiên c u cho th y các th c ăn b sung năng lư ng c n: - Càng giàu xơ d tiêu càng t t (như các lo i c xanh ch t lư ng cao, bã bia, b ng rư u) và càng ít b t ñư ng càng t t. Các lo i th c ăn giàu xơ d tiêu 249
có th chi m t i 50% VCK c a kh u ph n. Còn các th c ăn b t ñư ng không nên vư t quá 1/3 t ng s VCK c a kh u ph n. - Cho ăn càng ñ u càng t t, t c là nên cho ăn làm nhi u l n hay t t hơn là tr n ñ u v i kh u ph n cơ s . Cho ăn như v y s tránh gi m pH d c m t cách ñ t ng t nh hư ng không t t ñ n VSV phân gi i xơ. - B sung dư i d ng th c ăn d thoát qua d c ñ ñư c tiêu hoá và h p thu ch y u ru t khi c n cung c p nhi u năng lư ng nh m ñáp ng cho nhu c u s n xu t c a gia súc cao s n. 3.2.3.2 B sung các h p ch t ch a nitơ - B sung nitơ phi protein (NPN) Ngoài ngu n năng lư ng c n thi t cho quá trình lên men vách t bào th c ăn th c v t, VSV d c c n có ñ N ñ t ng h p protein cho b n thân chúng. Tuy nhiên rơm r cũng như các lo i th c ăn thô ch t lư ng th p khác ch a r t ít N và t l tiêu hoá N c a chúng th p. ði u ñó có nghĩa là ñ cho các lo i th c ăn xơ ch t lư ng th p này ñư c phân gi i và lên men t t thì trư c h t c n ph i cung c p ñ lư ng N c n thi t cho VSV d c . Nhu c u N c a VSV d c ph thu c vào năng lư ng có th lên men trong d c . M t s nhà nghiên c u cho r ng n ng ñ ammonia trong d c c n thi t ñ tiêu hoá t t và tăng lư ng thu nh n rơm bò n m trong kho ng 150-200 mg NH3-N/l dich d c . N ng ñ này có th ñ t ñư c b ng vi c phun dung d ch urê lên rơm (15g urê/kg rơm). M t s tác gi khác ư c tính r ng nh ng kh u ph n cơ s có t l tiêu hoá ch t h u cơ dư i 50% (như rơm không x lý) ch c n có 1% N (hay 6,25% CP) là ñ . Nhưng hàm lư ng nitơ c n tăng lên ñ n 1,5-2% (hay 9-12% CP) khi năng lư ng tiêu hoá c a kh u ph n ñư c tăng lên qua b sung hay nh x lý rơm. ð tính chính xác hơn lư ng NPN c n b sung ph i cân b ng kh u ph n ñ ñ m b o PDIN = PDIE. Thí d sau ñây minh ho cách tính th c t cho vi c xác ñ nh lư ng NPN c n thi t ñ b sung cho gia súc nhai l i khi cho ăn th c ăn thô ch t lư ng th p. Ví d : Gi s m t con bò ăn m t ngày ăn 3,5kg VCK rơm lúa v i t l tiêu hoá 40%, hàm lư ng ch t h u cơ là 90% và hàm lư ng protein thô là 3%. Tính lư ng urê c n b sung cho con bò này. 250
Lư ng thu nh n ch t h u cơ tiêu hoá (CHCTH) là: 3,5 x 90/100 x 40/100 = 1,25 kg Lu ng protein thô (CP) c a VSV d c có th t ng h p ñư c t ngu n CHCTH này khi có ñ N là: 1,25kg x 145g CP/kg CHCTH = 182,70g CP tương ñương v i: 182,70 x 0,8 x 0,8 = 116,92g PDIE (Trong ñó: t 1kg CHCTH có th cho 145g CP c a VSV, t l protein th c (axit amin) c a CP c a VSV là 0,8 và t l tiêu hoá c a protein th t này trong ru t non là 0,8) Lư ng CP con bò ăn ñư c t rơm là 3500 g VCK x 3/100 = 105g CP Gi s CP c a rơm có t l phân gi i d c là 60%, lư ng CP c a th c ăn mà VSV có th s d ng là 105g CP x 60/100 = 63g CP tương ñương v i 63 x 0,8 x 0,8 = 40,32 g PDIN Lư ng PDIN này không ñ so v i lư ng PDIE (116,92g) trên ð ñ t ñư c cân b ng PDIN = PDIE nh m ñ m b o cho s t ng h p protein c a VSV d c theo như năng lư ng cho phép thì c n b sung thêm 116,92 - 40,32 = 76,60g PDIN Lư ng N thi u trong rơm ph i ñư c b sung d ng mà VSV d c có th s d ng ñư c (d lên men hay phân gi i d c ); ñó có th là m t ngu n N th c v t (c non giàu N) hay t m t ngu n N công nghi p như urê. Ch ng h n, n u ta dùng urê ñ b sung N thì s tính như sau: 1 g urê cung c p ñư c 1,45 g PDIN (1g x 28/60 x 0,78 x 6,25 CP x 0,8 x 0,8). Chú ý ñây coi h s l i d ng N c a VSV trong d c là 0,78. Như v y c n cung c p cho con bò này 76,60/1,45 = 52,82 g urê/ngày Lư ng urê này ph i cho ăn làm nhi u l n trong ngày ñ tránh b ng ñ c do ammonia tích t trong d c quá nhi u m t lúc. Nên hoà urê thành dung d ch r i v y lên rơm ngay trư c khi cho ăn. Không ñư c cho u ng tr c ti p vì như th s r t nguy hi m do nguy cơ ng ñ c urê. 251
- B sung protein th c v t Thông thư ng gia súc nhai l i ph i ph thu c ch y u vào protein VSV d c ñ tho mãn nhu c u protein. Tuy nhiên, ngay c trong ñi u ki n thu n l i nh t kh năng t ng h p protein c a VSV d c là có gi i h n. Vì v y, protein VSV, ñ c bi t là khi nuôi b ng th c ăn thô, không th ñ ñ tho mãn nhu c u s n xu t. Do v y, ñ i v i th c ăn thô thì ngoài vi c b sung ngu n N d phân gi i d c vi c b sung thêm các lo i th c ăn protein d ng khó phân gi i d c s r t có l i, b i vì nh ng th c ăn protein này s ñi th ng xu ng d kh và ru t ñ ñư c tiêu hoá nh m cung c p axit amin tr c ti p cho v t ch ñ tho mãn các nhu c u s n xu t. Vi c b sung m t s lo i th c ăn protein phân gi i ch m trong d c còn có tác d ng t t ñ i v i quá trình phân gi i xơ d c thông qua vi c cung c p tr c ti p m t s axit amin và m t s axit béo m ch nhánh (isoaxit) c n thi t cho quá trình t ng h p protein c a VSV d c . Do v y, vi c b sung nh ng protein phân gi i ch m này s v a làm tăng sinh kh i protein VSV v a tăng axit amin tr c ti p ru t. Ngoài m t s th c ăn b sung protein như khô d u hay protein ñ ng v t (tr casein) có t l phân gi i th p d c thì h u h t protein thu nh n ñ u b phân gi i trong d c . Vì v y ñ tăng cư ng ngu n protein thoát qua ngư i ta ñã áp d ng m t s bi n pháp b o v protein ch ng l i s phân gi i d c như: x lý nhi t, x lý hoá h c (x lý b ng focmaldehyt, x lý b ng tanin, x lý b ng ñư ng kh ), t o màng b c polyme, hay b c th c ăn giàu protein b ng các th c ăn khác. 3.2.3.3 B sung khoáng và vitamin Th c ăn xơ thô thư ng không ch a ñ các lo i khoáng và vitamin c n cho quá trình sinh t ng h p và ho t ñ ng c a VSV d c . Các lo i khoáng thi u thư ng là Ca, P, Cu, Zn, Mn, Fe và S. Trong ñó P và S có nh hư ng r t l n ñ n sinh t ng h p VSV d c . Khoáng và vitamin thư ng ñư c b sung dư i d ng b t h n h p, ñá li m, hay bánh dinh dư ng t ng h p. 3.2.3.4 B sung c xanh hay ph ph m B sung vào kh u ph n cơ s là th c ăn thô ch t lư ng th p như rơm (x lý hay không x lý) v i m t lư ng nh (10-30% VCK) các lo i c có ch t 252
lư ng t t s kích thích tiêu hoá và tăng lư ng thu nh n kh u ph n cơ s và do ñó mà tăng năng su t c a gia súc. ðó là do c xanh ñã cung c p m t lư ng xơ d tiêu nên làm tăng sinh kh i và hi u l c phân gi i xơ c a VSV d c . M t nguyên t c quan tr ng ñ t i ưu hoá quá trình phân gi i rơm trong d c là làm tăng s lư ng VSV bám vào th c ăn và vi c cung c p xơ d tiêu ñ m b o cho vi c nhân nhanh qu n th VSV phân gi i xơ. N u c xanh b sung là c h ñ u thì ngoài xơ d tiêu ra còn có th cung c p thêm N và axit béo bay hơi m ch nhánh là nh ng ch t dinh dư ng thi t y u cho vi khu n phân gi i xơ. Có nhi u lo i c xanh khác nhau có th dùng làm th c ăn b sung như c c t hay chăn th d c b ñê, b ru ng, lá t các lo i thân b i hay cây h ñ u dùng làm b rào v.v. Các lo i ph ph m d tiêu hoá và giàu protein hơn rơm cũng có th dùng làm ch t b sung r t t t cho kh u ph n cơ s là rơm. Rơm h ñ u, cám ngũ c c, h t bông, bã bia, b ng rư u, b t cá v.v. thư ng có tác d ng kích thích tiêu hoá rơm r t t t. 3.2.3.5 B sung th c ăn tinh Th c ăn tinh h n h p hay h t ngũ c c có th dùng ñ b sung vào kh u ph n cơ s là th c ăn thô ñ cân b ng dinh dư ng cho VSV d c và v t ch nói chung. Tuy nhiên, vi c b sung này ch nên áp d ng khi kh u ph n cơ s không ñáp ng ñ nhu c u dinh dư ng, ñ c bi t là ñ i v i gia súc cao s n. C n c n th n khi s d ng th c ăn tinh v i nh ng lý do sau: - Có th không có l i v m t dinh dư ng cũng như kinh t n u b sung quá nhi u. B sung quá nhi u th c ăn tinh s làm tăng t c ñ sinh ABBH trong d c , làm gi m pH và c ch các lo i VSV phân gi i xơ và thư ng gây ra hi n tư ng thay th (gi m thu nh n th c ăn thô). Hơn n a vi c lên men d c s làm m t nhi u năng lư ng c a th c ăn tinh qua sinh nhi t trong qua trình lên men và sinh khí mêtan. Như v y, l i ích có ñư c t vi c b sung các ch t dinh dư ng thoát qua t th c ăn tinh (protein, axit béo m ch dài, glucose) s ph i tr giá b i nh hư ng tiêu c c lên quá trình phân gi i xơ d c . - Không phù h p v i nh ng nơi thi u lương th c cho ngư i. Khi s d ng nhi u th c ăn tinh nuôi gia súc nhai l i s t o ra s c nh tranh th c ăn gi a 253
chúng v i ngư i cũng như các lo i gia súc d dày ñơn trong khi l i th tiêu hoá xơ c a chúng không ñư c phát huy t i ña. 3.3. Nh ng thông tin c n bi t khi xây d ng kh u ph n Ngư i cán b k thu t l p kh u ph n ph i bi t ñư c phương pháp và ngh thu t ph i h p kh u ph n trên cơ s nh ng hi u bi t v dinh dư ng gia súc nhai l i. Hi n nay nhi u ph n m m ph i h p kh u ph n có th giúp cho vi c xây d ng kh u ph n m t cách d dàng và chính xác hơn. Tuy nhiên, trư c khi xây d ng kh u ph n cán b k thu t c n có ñư c ñ y ñ nh ng thông tin c n thi t sau ñây: - Nhu c u dinh dư ng ñ y ñ c a con v t: Khi tính toán nhu c u dinh dư ng c n ph i d a vào m t h th ng dinh dư ng nh t ñ nh (tiêu chu n ăn). Tiêu chu n ăn ñư c s d ng lâu nay nư c ta ñ i v i trâu bò ñã l c h u nhi u so v i th gi i do v n tính toán nhu c u protein theo protein thô hay protein tiêu hoá, t c là không tính ñ n nhu c u và chuy n hoá protein c a vi sinh v t d c . G n ñây, h th ng dinh dư ng c a INRA (Pháp) ñã ñư c th nghi m áp d ng cho k t qu t t trong chăn nuôi bò s a nư c ta và chúng ta cũng ñã xây d ng ñư c m t cơ s d li u v thành ph n và giá tr c a nhi u lo i th c ăn theo h th ng này. - Các lo i th c ăn (và s lư ng c a chúng) có th s d ng trong kh u ph n: ði u này hoàn toàn ph thu c vào các ngu n th c ăn c a cơ s chăn nuôi. T t nh t là khai thác ñư c các ngu n th c ăn s n mà cơ s chăn nuôi có th t s n xu t ñư c hay mua ñư c d dàng ñ a phư ng. - Kh năng thu nh n và gi i h n s d ng các lo i th c ăn: Nh ng thông tin này có ñư c t ki n th c và kinh nghi m chuyên môn c a cán b k thu t. Cán b k thu t l p kh u ph n có th tra c u trong các tài li u k thu t liên quan. - Thành ph n dinh dư ng và ñ c ñi m tiêu hoá c a các lo i th c ăn s d ng: Thành ph n dinh dư ng c a th c ăn ph i tra theo các b ng ñã ñư c xây d ng s n. B ng thành ph n và giá tr dinh dương c a các lo i th c ăn cũng có th ñã ñư c nh p s n trong các chương trình ph i h p kh u ph n tương thích. - Giá c a các lo i th c ăn có th khai thác: ðây là thông tin c n thi t ñ ph i h p kh u ph n có giá thành kinh t nh t. 254
3.4. Phương pháp xây d ng kh u ph n Khi ñã có ñư c các thông tin trên, vi c l p kh u ph n cho bò b t ñ u b ng vi c tính toán kh u ph n ăn lý thuy t cho trâu bò. Kh u ph n này ñư c dùng ñ cho bò ăn trong m t th i gian th nghi m. Căn c vào ti n tri n v th tr ng, năng su t và s c kho c a con v t, ngư i chăn nuôi c n có s ñi u ch nh h p lý ñ có ñư c m t kh u ph n th c t t t hơn. Có nhi u phương pháp khác nhau ñ ph i h p kh u ph n lý thuy t cho trâu bò. Sau ñây là m t s phương pháp thông d ng. 3.4.1. Phương pháp c ñi n Các bư c xây d ng kh u ph n ăn theo phương pháp c ñi n (Kearl, 1982) g m nh ng bư c sau: - Vi c xây d ng kh u ph n b t ñ u b ng vi c tính toán nhu c u dinh dư ng c a bò v lư ng v t ch t khô thu nh n, năng lư ng (ME), protein (CP), Ca, P và vitamin A. - Ch n m t s lo i th c ăn s n có và l y thông tin v thành ph n dinh dư ng c a các lo i th c ăn ñó. Thành ph n dinh dư ng c a các lo i th c ăn b t bu c ph i tra theo b ng có s n hay d a vào k t qu phân tích thành ph n dinh dư ng c th cho các lo i th c ăn ñư c s d ng c a cơ s (s chính xác hơn). - Tính giá thành ñơn v c a các lo i dinh dư ng chính (thư ng ch là năng lư ng và protein) ñ quy t ñ nh ch n phương án r ti n nh t. - Tính toán kh u ph n thư ng d a trên cơ s tính theo thành ph n dinh dư ng trong v t ch t khô, sau ñó tính chuy n v kh i lư ng các lo i th c ăn theo nguyên tr ng lúc cho ăn. Nhu c u dinh dư ng c a bò ñư c th hi n theo lư ng các ch t dinh dư ng c n cho m i con bò trong m t ngày ñêm. Dư i ñây s là m t ví d v cách l p kh u ph n trên cơ s này ch không theo ki u tính n ng ñ các ch t dinh dư ng có trong kh u ph n. Tuy nhiên, có th tính chuy n ñ i gi a hai cách th hi n này. Ví d , theo tính toán thì nhu c u dinh dư ng cho m t bò n ng 300kg và tăng tr ng 0,5kg/ngày s là: 13,4 Mcal ME và 679g CP. ð ng th i, lư ng 255
năng lư ng và protein này ph i ch a trong 7kg VCK thu nh n. Như v y, ñ ñáp ng ñư c nhu c u dinh dư ng cho bò này thì m i kg VCK c a kh u ph n ph i ch a 1,9 Mcal ME và 97g CP. Gi s các th c ăn có s n ñư c s d ng ñ nuôi bò trên có thành ph n dinh dư ng và giá như b ng 5.7 (giá ñây ch có tính ch t ví d tính toán). Lúc này c n tính giá thành ñơn v c a các lo i dinh dư ng chính. ð minh ho ñây ch ME và CP s ñư c xem xét. N u Ca, P hay caroten c n thi t ñ cân b ng kh u ph n thì có th dùng dư i d ng th c ăn b sung mà không nh hư ng l n ñ n giá thành chung. Khi ki m tra thành ph n dinh dư ng c a c khô Alfalfa trong b ng 5.7 th y r ng 7kg VCK c a c này ch a ñ lư ng ME và CP ñ tho mãn nhu c u c a con bò nói trên. Tuy nhiên chi phí th c ăn lúc này s là 7 x 1778 = 12446 ñ ng/ngày. Trong khi ñó n u nhìn vào giá c a m i ñ n v ME và CP c a rơm, c Ghinê và c Napier (b ng 5.7) nh ng th c ăn r hơn c Alfalfa nhi u. B i v y c n xem xét vi c s d ng ph i h p các lo i th c ăn trên v i nhau. Nh m m c ñích d ñ nh ñây, rơm, ngô h t và khô d u h t bông ñư c ch n ñ ñưa vào kh u ph n. Tuy nhiên, vi c ph i h p các th c ăn khác (c Ghinê, c khô Alfalfa và ngô h t) cũng có th ñư c. B ng 5.7. Thành ph n dinh dư ng (%) và giá c a m t s lo i th c ăn Th c ăn VCK ME CP Ca P Giá (ñ/kg) (Mcal/kg Cho ăn* VCK VCK) Rơm lúa 91 1,63 4,4 0,21 0,08 500 549 C Ghinê 25 1,81 7,0 0,67 0,51 220 880 C Napier 25 1,70 5,4 0,44 0,35 250 1000 C Alfalfa 90 2,17 18,0 1,27 0,20 1600 1778 Khô d u bông 91 2,75 45,2 0,18 1,21 3000 3297 Ngô h t 89 3,15 10,9 0,03 0,29 2600 2921 Ghi chú: * Th c ăn tr ng thái khi cho ăn. B ng 5.8: Giá c a m i ñơn v ME và CP c a m t s lo i th c ăn Th c ăn ME CP Giá (ñ ng) 256
(Mcal/kg (g/kg VCK) ME (Mcal) CP (kg) VCK (kg) VCK) Rơm lúa 1,63 44 337 12477 549 C Ghinê 1,81 70 486 12571 880 C Napier 1,70 54 588 18519 1000 C Alfalfa 2,17 180 819 9878 1778 Khô d u bông 2,75 452 1199 7294 3297 Ngô h t 3,15 109 927 26798 2921 Có nhi u cách ñ cân b ng kh u ph n và ñi u ch nh kh u ph n ñ ñáp ng nhu c u. Thông thư ng ngư i ta áp d ng m t trong 3 thu t toán ph bi n nh t là phương pháp ñ i s , phương pháp th và phương pháp ô vuông. Sau ñây là cách s d ng phương pháp ô vuông (ñư ng chéo) vào ví d trên. Gi s ñ u tiên l y ngô h t và rơm ñ ph i h p thành m t h n h p th c ăn cơ s tho mãn ñư c yêu c u v năng lư ng (1,9 Mcal/kg VCK). S d ng phương pháp ô vuông (Pearson Square) ñ tính t l m i lo i th c ăn trong h n h p này như sau: Ngô h t Rơm 3,15 Mcal ME/kg 1,63 Mcal ME/kg Nhu c u 1,9 Mcal ME/kg 3,15 - 1,9 = 1,25 1,9 - 1,63 = 0,27 T ng c ng có: 0,27 + 1,25 = 1,52 ph n T l c a m i lo i th c ăn trong h n h p cơ s s là: Rơm = 1,25/1,52 x 100 = 82,24% Ngô h t = 0,27/1,52 x 100 = 17,76% Như v y, m t h n h p g m 17,76% ngô h t và 82,24% rơm ch a 1,9 Mcal ME/kg VCK, ñáp ng ñ nhu c u v năng lư ng cho con bò nói trên n u nó ăn ñ 7kg VCK c a h n h p này. Tuy nhiên, h n h p này ch ch a 56,3g 257
CP/kg VCK. Trong khi ñó nhu c u c a bò là 97g CP/kg VCK hay 9,7%, t c là còn thi u 4,07% CP trong kh u ph n. T b ng 2-6 có th th y r ng khô d u h t bông là ngu n protein r nh t (7294 ñ/kg CP). Bây gi s d ng phương pháp ô vuông ñ ph i h p khô d u h t bông v i h n h p Rơm-Ngô h t như sau: Khô d u HH Rơm-Ngô 452g CP/kg 56,3g CP/kg Nhu c u 97g CP/kg 452 - 56,3 = 355,7 97 - 56,3 = 40,7 T ng c ng có: 40,7 + 355,7 = 396,4 ph n T l c a m i lo i th c ăn trong h n h p cơ s s là: H n h p cơ s : 355,7/396,4 x 100 = 89,7% Khô d u h t bông: 40,7/396,4 x 100 = 10,3% Như v y, ph i h p 89,7% h n h p cơ s v i 10,3% khô d u h t bông s có ñư c kh u ph n ch a 9,7% CP theo như yêu c u. Ti p theo có th tính l i lư ng ME và CP có trong 7 kg VCK c a kh u ph n theo t l ph i tr n như sau: 89,7/100 x 82,24% = 73,77% hay 5,16kg VCK Rơm: Ngô h t: 89,7/100 x 17,76% = 15,93% hay 1,12kg VCK 10,30% hay 0,72kg VCK Khô d u bông: C ng 7,00 kg VCK N u ki m tra th y m c năng lư ng quá chênh l ch so v i yêu c u thì ti p t c ñi u ch nh năng lư ng b ng cách l p l i các bư c như trên ñ i v i protein. N u m c năng lư ng n m trong gi i h n cho phép thì chuy n sang ki m tra hàm lư ng Ca, P và vitamin A trong kh u ph n ñ có b sung n u th y thi u. T kh i lư ng VCK c a m i lo i th c ăn ñã tính ñư c trong kh u ph n cho bò ta có th tính ñư c giá thành c a kh u ph n b ng cách nhân v i giá c a m i lo i th c ăn tính theo kg VCK (b ng 5.7 hay 5.8). Cũng t kh i lư ng VCK c a m i lo i th c ăn ñã tính ñư c trong kh u ph n cho bò ta có th tính 258
ñư c kh i lư ng th c ăn nguyên tr ng khi cho ăn b ng cách chia cho hàm lư ng VCK c a lo i th c ăn ñó (b ng 5.7). Vi d , lư ng rơm c n cho bò ăn là 5,16 : 91/100 = 5,67kg. 3.4.2. Phương pháp b sung t ng bư c Theo quan ni m m i v c u trúc kh u ph n và b sung dinh dư ng thì phương pháp ph i h p kh u ph n lý thuy t cho bò có th g m các bư c như sau: 1. Tính nhu c u năng lư ng và protein cho duy trì và cho s n xu t (tính theo công th c ho c tra b ng). 2. L p kh u ph n cơ s t nh ng lo i th c ăn thô s n có trên cơ s khai thác t i ña và ña d ng các lo i th c ăn thô n m trong gi i h n thu nh n v t ch t khô cho phép và theo nguyên t c ưu tiên gia súc cao s n, gia súc non, bò m i ñ ...c n ưu tiên th c ăn thô xanh ch t lư ng cao. 3. Tính giá tr năng lư ng và protein c a kh u ph n cơ s cung c p. 4. Tính ph n năng lư ng và protein còn l i c a kh u ph n cơ s sau khi ñã tr ñi nhu c u duy trì. 5. B sung t i thi u cho kh u ph n cơ s b ng m t (ho c vài) lo i th c ăn giàu năng lư ng ho c protein (tuỳ trư ng h p) ñ cân b ng năng lư ng và protein (ph n dư trên duy trì). Kh u ph n cơ s ñã ñi u ch nh này s ñáp ng ñư c nhu c u duy trì và nhu c u cho m t m c s n xu t nh t ñ nh (th p). 6. B sung s n xu t khi nhu c u c a con v t vư t trên m c mà kh u ph n th c ăn cơ s ñã ñi u ch nh cho phép b ng cách dùng th c ăn tinh h n h p. 7. Cân ñ i lư ng khoáng và vitamin có trong kh u ph n trên, n u thi u so v i nhu c u thì ph i b sung dư i d ng khoáng h n h p hay ñá li m. Ví d 1: v tính toán kh u ph n cho bò s a theo h th ng TDN và DCP L p kh u ph n ăn cho 1 con bò s a có kh i lư ng 500 kg, cho s a chu kỳ th 3 và s n xu t 10 kg s a tiêu chu n trong m t ngày ñêm. Nông h có các lo i th c ăn và giá tr dinh dư ng c a chúng như sau: B ng 5.9. Giá tr dinh dư ng c a th c ăn s d ng trong kh u ph n 259
Lo i th c ăn Trong 1 kg s n ph m Trong 1 kg VCK VCK(g) TDN (kg) DCP(g) TDN(kg) DCP(g) C voi 250 0,12 9 0,48 36 C t nhiên 250 0,10 12 0,40 48 Cây ngô 220 0,12 10 0,55 45 Cây ngô xanh 200 0,12 10 0,60 50 Cám g o 900 0,50 60 B t ngô 900 0,85 80 Khô d u l c 900 0,80 360 - Nhu c u dinh dư ng c a con bò này là: Nhu c u năng lư ng: 3,7 kg TDN (duy trì) + (10 kg s a x 0,33 kg TDN) (s n xu t) = 7 kg TDN Nhu c u v protein tiêu hóa (DCP) = 300 gDCP (duy trì) + (10 kg s a x 51 g DCP) (s n xu t) = 810 g DCP - Lư ng th c ăn thô bò có th ăn ñư c là 2% kh i lư ng (vì các lo i th c ăn thô mà nông h có ch t lư ng trung bình) b ng 2 % x 500 = 10kg VCK. - Gi s ta cho bò ăn các lo i th c ăn thô theo t l : 30% c voi, 30% c t nhiên, 20% thân cây ngô xanh và 20% thân cây ngô (tính theo ch t khô) thì lư ng dinh dư ng mà con bò thu nh n ñư c t th c ăn thô là: 4,94 kg TDN và 442g DCP. - Lư ng s a mà con bò có kh năng s n xu t t th c ăn xơ thô là: (4,94 – 3,7)/ 0,33 = 3,7kg - Lư ng th c ăn tinh c n cung c p cho bò s a: (10 – 3,7)/2 = 3,2 kg (ư c tính c s n xu t 2 kg s a c n có 1 kg th c ăn tinh). - Cân ñ i hàm lư ng protein tiêu hóa trong th c ăn tinh: (810 – 442)/3,2 = 118,7 gam CP/1 kg th c ăn tinh - Ph i h p các lo i th c ăn tinh ñ có ñư c giá tr protein tiêu hóa theo yêu c u (áp d ng ô vuông Pearson ñ tính toán). - Bư c ti p theo là cân ñ i khoáng và vitamin, có th s d ng bánh li m ho c premix khoáng –vitamin ñ cân ñ i. 260
- Cho gia súc ăn kh u ph n ñã thi t l p và ki m tra: Tr ng thái sinh lý (nhai l i, nhu ñ ng d c , hô h p, phân..), ki m tra tình tr ng cơ th sau m t th i gian nuôi, ki m tra sán lư ng và ch t lư ng s n ph m (s a) ñ ñi u chính Ví d 2: v cách tính toán kh u ph n cho bò s a theo h th ng UFL/PDI (INRA): L p kh u ph n cho bò s a có kh i lư ng 400 kg, ñang trong chu kỳ s a th 3, cho 16 lít s a tiêu chu n (4% m )/ngày. Hàng ngày ngư i ta cho bò ăn 45 kg c voi thu c t lúc 30 ngày tu i. Tính toán th c ăn b sung cho con bò này. - Nhu c u duy trì c a bò này (400kg) theo tính toán là 3,88 UFL và 291g PDI. - Căn c vào b ng giá tr dinh dư ng c a các lo i th c ăn hi n có, lo i c voi như trên có 15% VCK v i 0,78 UFL, 93g PDIN và 100g PDIE/kg VCK. Như v y, kh u ph n th c ăn thô cơ s g m có 45 kg c voi s có 6,75 kg VCK; 5,26 UFL; 627g PDIN và 657g PDIE. - V i kh u ph n ăn trên s dinh dư ng còn l i cho s n xu t s a là: (5,26 - 3,88) = 1,38 UFL (627 - 291) = 336 g PDIN (675 - 291) = 384 g PDIE Như v y, năng lư ng c a kh u ph n cơ s còn cho phép con bò này s n xu t 1,38/0,44 = 3,13 lít s a tiêu chu n (4% m ), còn protein cho phép s n xu t 336/48 = 7 lít s a tiêu chu n. Như v y, kh u ph n th c ăn thô b thi u năng lư ng n u con bò này s n xu t 7 kg s a tiêu chu n/ngày. - ð cân b ng kh u ph n ăn cơ s cho s n xu t 7 kg s a tiêu chu n/ngày (ngoài duy trì), c n ph i cho bò ăn thêm m t lo i th c ăn b sung năng lư ng ñ cho phép con bò s a ñó s n xu t thêm (7,00 - 3,13) = 3,87 lít s a tiêu chu n. ði u này có nghĩa là c n ph i b sung thêm 3,87*0,44 = 1,70 UFL. Gi s b sung 2 kg b t s n. Theo b ng giá tr dinh dư ng c a các lo i th c ăn, b t s n có: 87,8% v t ch t khô, 1,16 UFL, 21g PDIN và 88g PDIE. Như v y, lư ng b t s n b sung này s cung c p thêm ñư c 1,75 kg VCK, 2,04 UFL, 36g PDIN và 154g PDIE. 261