Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Câu 10

Chia sẻ: Pham Minh Ket | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

S Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Câu 10 chứng minh rằng "Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân,do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa GCCN với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức."

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Câu 10

Cau 10 NN PL Ñieàu 02 HP 1992 nöôùc CHXHCNVN(ñaõ ñöôïc söûa ñoåi boå sung naêm 2001)ghi:”Nhaø nöôùc coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam laø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa cuûa nhaân daân,do nhaân daân,vì nhaân daân.Taát caû quyeàn löïc Nhaø nöôùc thuoäc veà nhaân daân maø neàn taûng laø lieân minh giöõa GCCN vôùi giai caáp noâng daân vaø taàng lôùp trí thöùc.Quyeàn löïc Nhaø nöôùc laø thoáng nhaát,coù söï phaân coâng vaø phoái hôïp giöõa caùc cô quan Nhaø nöôùc trong vieäc thöïc hieän caùc quyeàn laäp phaùp,haønh phaùp vaø tö phaùp.” Nhö chuùng ta ñaõ bieát,Nhaø nöôùc laø 1 hieän traïng coù tính chaát lòch söû.XH CSNT chöa coù Nhaø nöôùc vaø XH ñöôïc toå chöùc theo cheá ñoä Thò toäc.Quyeàn löïc coâng coäng thuoäc moïi thaønh vieân trong XH,khoâng mang tính chaát chính trò,tính chaát giai caáp.Khi SX vaø trao ñoåi phaùt trieån daãn ñeán cheá ñoä tö höõu veà TLSX vaø XH phaân chia thaønh caùc giai caáp ñoái khaùng nhau veà lôïi ích… Cheá ñoä thò toäc baát löïc.Giai caáp chuû noâ,do naém ñöôïc quyeàn löïc KT maø naém ñöôïc quyeàn chính trò,ñaõ toå chöùc ra Nhaø nöôùc laøm coâng cuï ñeå duy trì söï thoáng trò vaø boùc loät ñoái vôùi giai caáp noâ leä.Ñoù laø XH coù giai caáp ñaàu tieân trong lòch söû. Nhaø nöôùc XHCN ra ñôøi laø keát quaû ñaáu tranh caùch maïng cuûa GCVS vaø nhaân daân lao ñoäng döôùi söï laûnh ñaïo cuûa ÑCS.Caùch maïng ôû moãi nöôùc coù nhöõng ÑK vaø hoaøn caûnh khaùc nhau cho neân söï ra ñôøi cuûa caùc Nhaø nöôùc XHCN.Cuõng nhö vieäc toå chöùc Nhaø nöôùc kieåu môùi cuõng coù nhöõng ñaëc ñieåm khaùc nhau.Nhaø nöôùc XHCN laø Nhaø nöôùc kieåu môùi,baûn chaát cuûa Nhaø nöôùc khaùc haún vôùi baûn chaát cuûa Nhaø nöôùc boùc loät.Baûn chaát ñoù theå hieän treân caû phöông dieän baûn chaát GC,baûn chaát daân chuû vaø vai troø saùng taïo XD xaõ hoäi môùi.Theo quan ñieåm cuûa CN MLN,Nhaø nöôùc naøo cuõng laø neàn chuyeân chính cuûa GC thoáng trò veà chính trò.Nhaø nöôùc XHCN mang baûn chaát GC,ñoù laø GCCN vaø chòu söï laûnh ñaïo thoâng qua ñoäi tieàn phong cuûa noù laø ÑCS.ôû chuû nghóa xaõ hoäi,söï nghieäp xaây döïng vaø baûo veä toå quoác XHCN khoâng chæ laø söï nghieäp cuûa GCCN maø coøn laø söï nghieäp cuûa nhaân daân maø neàn taûng laø lieân minh giöõa GCCN-NDLÑ-taàng lôùp trí thöùc vaø do ÑCS laûnh ñaïo.NDLÑ töø ñòa vò laø nhöõng ngöôøi bò aùp böùc boùc loät trôû thaønh ngöôøi chuû xaõ hoäi.Nhaø nöôùc XHCN laø coâng cuï ñeå nhaân daân lao ñoäng thöïc hieän quyeàn löïc cuûa mình. Khaùc haún vôùi caùc Nhaø nöôùc boùc loät,Nhaø nöôùc XHCN ñöôïc xaây döïng treân cô sôû kinh teá XHCN.GCCN vaø nhaân daân lao ñoäng laø chuû sôû höõu tö lieäu saûn xuaát theo cheá ñoä coâng höõu.Vì vaäy,veà lôïi ích,caùch maïng XHCN khoâng chæ nhaèm lôïi ích cuûa GCCN maø noù coøn laø lôïi ích cuûa NDLÑ vaø cuûa toaøn daân toäc.Do ñoù,noù phuø hôïp vôùi yù chí vaø nguyeän voïng cuûa ND vaø vì vaäy,Nhaø nöôùc XHCN laø Nhaø nöôùc thöïc söï cuûa ND,noù mang tính chaát ND thöïc söï vaø roäng raõi.Ñoàng thôøi,Nhaø nöôùc XHCN mang tính chaát daân toäc laø tính daân toäc thoáng nhaát chung trong caû nöôùc,moïi daân toäc ñeàu bình ñaúng vôùi nhau tröôùc phaùp luaät,moïi daân toäc ñeàu ñoaøn keát thoáng nhaát,töông trôï giuùp ñôõ laãn nhau. ÔÛ Nhaø nöôùc XHCN,baûn chaát GC vaø baûn chaát daân chuû luoân thoáng nhaát.Nhaø nöôùc XHCN laø toå chöùc theå hieän söï taäp trung laûnh ñaïo cuûa Ñaûng vaø quyeàn laøm chuû cuûa NDLÑ.Vì vaäy,Nhaø nöôùc coù thöïc hieän ñöôïc daân chuû XHCN môùi taïo ra ñöôïc söùc maïnh thöïc hieän thaéng lôïi ñöôøng loái chính saùch cuûa Ñaûng,laøm cho baûn chaát GC cuûa Nhaø nöôùc trôû neân saâu saéc;ngöôïc laïi,chæ coù söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng,thoâng qua toå chöùc, hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc,NDLÑ môùi thöïc hieän ñöôïc quyeàn laøm chuû cuûa mình.Ñoàng thôøi,thöïc hieän daân chuû phaûi gaén lieànvôùi kyû cöông,phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc chöù khoâng phaûi laø”daân chuû thuaàn tuyù”voâ chính phuû.Neáu khoâng thaáy roõ söï thoáng nhaát giöõa baûn chaát GC vôùi baûn chaát daân chuû cuûa Nhaø nöôùc XHCN cuõng seõ laø sai laàm nghieâm troïng,laøm maát söùc maïnh cuûa Nhaø nöôùc XHCN. ÔÛ VN,döôùi söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng coäng saûn do chuû tòch HCM saùng laäp,ngay töø ñaâu naêm 1930,Ñaûng ta ñaõ coù cöông lónh daãn ñöôøng ND ta ñaõ ñöùng leân laøm CM giaønh chính quyeàn veà tay ND.CMT8/1945 thaønh coâng khai sinh ra Nhaø nöôùc VNDCCH,laø Nhaø nöôùc daân chuû ND ñaàu tieân ôû Ñoâng Nam AÙ.Töø khi thaønh laäp cho ñeán nay,Nhaø nöôùc ta luoân mang baûn chaát cuûa GCCN.Baûn chaát ñoù theå hieän ôû choã toaøn boä hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc töø phaùp luaät,cô cheá,chính saùch ñeán nhöõng nguyeân taéc toå chöùc hoaït ñoäng ñeàu theå hieän tö töôûng,quan ñieåm cuûa GCCN nhaèm töøng böôùc xaây döïng quyeàn laøm chuû cuûa ND.Söù maïng lòch söû cuûa Nhaø nöôùc ta laø hieän thöïc hoùa muïc tieâu ñoäc laäp daân toäc vaø CNXH do Ñaûng ñeà ra. Baûn chaát cuûa GCCN thoáng nhaát vôùi tính ND vaø tính daân toäc cuûa Nhaø nöôùc.Döôùi söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng,ND ta laäp ra Nhaø nöôùc cuûa mình.Nhaø nöôùc thöïc hieän quyeàn löïc do ND uyû quyeàn,ND thoâng qua Nhaø nöôùc thöïc hieän quyeàn laøm chuû.Neàn taûng XH cuûa Nhaø nöôùc ta laø NDLÑ,laø söï lieân minh giöõa GCCN vôùi GCND vaø ñoäi nguõ trí thöùc.Söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng ñoái vôùi Nhaø nöôùc laø 1 taát yeáu.Chæ coù söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng thì Nhaø nöôùc môùi giöõ ñöôïc baûn chaát cuûa GCCN,baûo ñaûm quyeàn löïc thuoäc veà ND vaø ngaøy nay,töøng böôùc ñöa coâng cuoäc ñoåi môùi ñi ñuùng ñònh höôùng XHCN.Nhö vaäy,neàn daân chuû XHCN maø nöôùc ta ñang XD laø neàn daân chuû ñoái vôùi ñoâng ñaûo NDLÑ,theå hieän treân moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng XH. -Nhaø nöôùc CHXHCNVN laø Nhaø nöôùc cuûa ND,do ND vaø vì ND: Trang 1
+Sau CMT8 vaø Chieán thaéng muøa xuaân 1975 ñaõ chuyeån toaøn boä chính quyeàn veà tay ND.Töø ñoù ND ta laø chuû theå cuûa quyeàn löïc Nhaø nöôùc.Nhaø nöôùc CHXHCNVN laø coâng cuï cuûa quyeàn löïc cuûa ND:ñoù laø cuûa ND.Ñoàng thôøi,HP 1992 cuõng khaúng ñònh lieân minh GCCN vôùi GCND vaø ñoäi nguõ trí thöùc laø neàn taûng. Ba yeáu toá “cuûa ND,do ND vaø vì ND”ñaõ ñöôïc xaùc ñònh roõ:Nhaø nöôùc CHXHCNVN laø Nhaø nöôùc cuûa ND,do ND,vì ND +Nhaø nöôùc ta laø Nhaø nöôùc do ND:döôùi söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng,ND laø ngöôøi laäp ra Nhaø nöôùc vaø ND tham gia vaøo moïi hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc. +Nhaø nöôùc ta laø Nhaø nöôùc vì ND:moïi chuû tröông,chính saùch,phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc ñeàu laáy lôïi ích cuûa ND laøm muïc tieâu phuïc vuï. Ba yeáu toá”cuûa ND,do ND,vì ND”laø 1 theå thoáng nhaát trong ñoù yeáu toá”cuûa ND”laø laø quyeát ñònh.Ngöôïc laïi,coù phaùt huy 2 yeáu toá”do ND,vì ND”thì Nhaø nöôùc ta môùi thöïc söï laø”cuûa ND”. ï-YÙ töôûng XD Nhaø nöôùc phaùp quyeàn,cuûa daân,do daân,vì daân ñaõ ñöôïc theå hieän trong nhieàu vaên kieän cuûa Ñaûng ta töø hoài coøn hoaït ñoäng bí maät.Sau CMT8 thaønh coâng,yù töôûng naøy ñaõ ñöôïc khaúng ñònh ngay trong HP 1946 vaø tieáp theo ñöôïc theå hieän ngaøy caøng roõ neùt hôn phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn CM trong caùc baûn HP 1959,1980.Luùc sinh thôøi HCM töøng khaúng ñònh:”Nöôùc ta laø 1 nöôùc daân chuû,bao nhieâu lôïi ích ñeàu vì daân,bao nhieâu quyeàn haïn ñeàu cuûa daân,chính quyeàn töø xaõ ñeán chính phuû TW ñeàu do daân cöû”.Cöông lónh ÑCSVN 1991 vaø HP 1992 ñeàu khaúng ñònh:”Taát caû quyeàn löïc Nhaø nöôùc thuoäc veà ND”.Trong giai ñoaïn CM hieän nay,ÑH IX nhaán maïnh nhieäm vuï ñaåy maïnh caûi caùch toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc,phaùt huy daân chuû,taêng cöôøng phaùp cheá,trong ñoù nhieäm vuï coát loõi laø XD Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN. Nhaø nöôùc phaùp quyeàn,noùi 1 caùch khaùi quaùt laø heä thoáng caùc tö töôûng,quan ñieåm ñeà cao phaùp luaät,phaùp cheá trong toå chöùc,hoaït ñoäng cuûa boä maùy Nhaø nöôùc vaø trong ñôøi soáng XH.Nhaø nöôùc phaùp quyeàn laø Nhaø nöôùc quaûn lyù XH theo phaùp luaät vaø ñeà cao quyeàn con ngöôøi,quyeàn cuûa coâng daân.XD Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN cuûa daân,do daân,vì daân laø caùch thöùc cô baûn ñeå phaùt huy quyeàn laøm chuû cuûa ND,baûo ñaûm moïi quyeàn löïc Nhaø nöôùc thuoäc veà ND.Ñoù laø Nhaø nöôùc quaûn lyù XH baèng phaùp luaät,taêng cöôøng phaùp cheá,xöû lyù nghieâm minh,kòp thôøi moïi vi phaïm phaùp luaät nhaèm thöïc hieän vaø baûo veä caùc quyeàn töï do daân chuû vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa coâng daân,ngaên ngöøa moïi söï tuyø tieän laïm quyeàn töø phía cô quan Nhaø nöôùc,ngaên ngöøa hieän töôïng daân chuû cöïc ñoan,voâ kyû luaät kyû cöông,baûo ñaûm hieäu löïc,hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa cô quan Nhaø nöôùc.Ñoù laø Nhaø nöôùc maø taát caû caùc cô quan Nhaø nöôùc,caùc toå chöùc,keå caû toå chöùc Ñaûng ñeàu phaûi hoaït ñoäng theotheo phaùp luaät,tuaân thuû phaùp luaät,chòu traùch nhieäm tröôùc ND veà caùc hoaït ñoäng cuûa mình.Moïi coâng daân ñeàu phaûi coù nghóa vuï chaáp haønh HP vaø phaùp luaät. Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN VN ñuoïuc toå chöùc vaän haønh theo nhöõng nguyeân taéc cuûa nhaân loaïi:coâng baèng,daân chuû vaø phaùp cheá;Toân troïng vaø baûo ñaûm treân thöïc teá caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân cuõng nhö caùc lôïi ích hôïp phaùp duøng danh döï vaø nhaân phaåm cuûa con ngöôøi;Ñaûm baûo vò trí toái cao cuûa phaùp luaät trong moïi hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc vaø trong caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng XH maø tröôùc heát laø caùc HP va caùc Ñaïo luaät cô baûn.Ñoàng thôøi ñaûm baûo nguyeân taéc cô baûn cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN laø:thoáng nhaát quyeàn löïc,khoâng phaân quyeàn maø phaân coâng vaø phoái hôïp theo ñuùng chöùc naêng giöõa caùc cô quan laäp phaùp,haønh phaùp vaø tö phaùp;toaøn boä quyeàn löïc thuoäc veà ND ñaët döôùi söï laûnh ñaïo duy nhaát cuûa ÑCSVN.Hôn nöõa coøn phaûi,phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng vaø ñaëc ñieåm cuûa ñaát nöôùc,cuûa con ngöôøi VN.Cho neân Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN VN laø 1 Nhaø nöôùc cuûa daân,do daân vaø vì daân-mang baûn chaát cuûa GCCN,tính ND roäng raõi,baûn chaát daân toäc saâu saéc.XH coâng daân VN laø 1 XH thöïc hieän neàn daân chuû XHCN,XD theo nguyeân taéc coâng baèng vaø vaên minh maø ngöôøi daân hoaøn toaøn laøm chuû vaän meänh cuûa mình vaø cuûa ñaát nöôùc. -Caùc ñaëc ñieåm cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn : +Nhaø nöôùc phaùp quyeàn laø Nhaø nöôùc trong ñoù coù 1 heä thoáng phaùp luaät hoaøn chænh,phaùp luaät ñöôïc ñeà leân 1 vò trí toái cao.Caùc cô quan Nhaø nöôùc ban haønh phaùp luaät,ñaët ra phaùp luaät nhöng khi phaùp luaät ñaõ ñöôïc ban haønh thì taát caû caùc cô quan Nhaø nöôùc,caùn boä vieân chöùc Nhaø nöôùc cuõng phaûi toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät,chæ ñöôïc laøm nhöõng gì maø phaùp luaät cho pheùp,khoâng cô quan,toå chöùc,caù nhaân naøo vöôït ra khoûi phaùp luaät,ñöùng ngoaøi phaùp luaät +Nhaø nöôùc phaùp quyeàn laø Nhaø nöôùc trong ñoù quyeàn löïc thuoäc veà nhaân daân,quyeàn con ngöôøi ñöôïc toân troïng vaø baûo veä +Nhaø nöôùc phaùp quyeàn laø Nhaø nöôùc trong ñoù Nhaø nöôùc xaùc ñònh roõtraùch nhieäm beân naøy nghóa vuï beân kia vaø ngöôïc laïi Trang 2
+Nhaø nöôùc phaùp quyeàn laø Nhaø nöôùc ñöôïc toå chöùc theo cô cheá quyeàn löïc Nhaø nöôùc laø thoáng nhaát coù söï phaân coâng vaø phoái hôïp giöõa caùc cô quan Nhaø nöôùc trong vieäc thöïc hieän caùc quyeànlaäp phaùp,haønh phaùp,tö phaùp +Nhaø nöôùc phaùp quyeàn laø Nhaø nöôùc coù nhöõng hình thöùc kieåm tra giaùm saùtcoù hieäu quaû vieäc tuaân theo phaùp luaät cuûa caùc cô quan ,toå chöùc vaø coâng daân vaø coù 1 heä thoáng taøi phaùn hoaøn chænh cuûa caû cô quan tö phaùp vaø cô quan haønh phaùp -Söï phaân coâng,phoái hôïp giöõa caùc cô quan Nhaø nöôùc trong boä maùy Nhaø nöôùc: Quyeàn löïc Nhaø nöôùc laø thoáng nhaát nhöng coù söï phaân coâng chaët cheõ giöõa caùc cô quan Nhaø nöôùc trong vieäc thöïc hieän 3 quyeàn:laäp phaùp,haønh phaùp vaø tö phaùp: +Nguyeân taéc quyeàn löïc Nhaø nöôùc thoáng nhaát laø quyeàn löïc chính trò cuûa 1quoác gia khoâng phaân chia vaø ñöôïc baûo ñaûm baèng Hieán phaùp.Quyeàn löïc Nhaø nöôùc laø ñaëc thuø cuûa quyeàn löïc chính trò thoâng qua theå cheá hoùa,moät toå chöùc khoâng theå laøm taát caû neân phaûi coù söï phaân coâng.ÔÛ nöôùc ta,vieäc phaân coâng theo 3 yeáu toá.Ñoù laø:Laäp phaùp laø caùc cô quan laøm luaät,haønh phaùp laø caùc cô quan chaáp haønh phaùp luaät vaø ñieàu haønh phaùp luaät,tö phaùp laøm nhieäm vuï xeùt xöû vaø caùc coâng vieäc khaùc coù lieân quan. +ÔÛ nöôùc ta,thieát cheá quyeàn löïc laø thoáng nhaát,coù söï phaân coâng vaø phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc cô quan Nhaø nöôùc trong vieäc thöïc hieän 3 quyeàn:laäp phaùp haønh phaùp vaø tö phaùp;phaân caáp raønh maïch giöõa Nhaø nöôùc TW vôùi chính quyeàn ñòa phöông vaø cô sôû.Ñoù laø söï phaân coâng hôïp lyù giöõa caùc toå chöùc Nhaø nöôùc,coù söï raøng buoäc,hôïp taùc vaø giaùm saùt laãn nhau.Ñieàu ñoù ñaûm baûo cho moãi toå chöùc laøm ñuùng chöùc naêng cuûa mình vaø ñuùng phaùp luaät;taát caû ñeàu naèm trong quyeàn löïc thoáng nhaát,khoâng coù söï phaân laäp,ñoái laäp.Söï phaân coâng,phaân caáp baûo ñaûm cho caùc cô quan Nhaø nöôùc phaùt huy tính ñoäc laäp ,chuû ñoäng vaø töï chòu traùch nhieäm trong quaù trình thöïc hieän chöùc naêng cuûa mình,Chính vì vaäy,môùi naâng cao ñöôïc hieäu löïc quaûn lyù;taêng cöôøng phaùp quyeàn,XD 1 heä thoáng haønh phaùp vaø quaûn lyù Nhaø nöôùc thoâng suoát töø TW ñeán cô sôû coù ñuû quyeàn löïc,hieäu löïc quaûn lyù Nhaø nöôùc +Song chuùng ta phaûi hieåu raèng neáu chæ nhaán maïnh söï thoáng nhaát 3 quyeàn seõ daãn ñeán tình traïng taäp trung quan lieâu,xa rôøi thöïc teá,xa rôøi quaàn chuùng.Ngöôïc laïi,neáu quaù ñeà cao phaân laäp 3 quyeàn,moät maët taïo ra tình traïng cuïc boä xa rôøi söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng,söï quaûn lyù thoáng nhaát cuûa Nhaø nöôùc,maët khaùc taïo ra tình traïng laãn loän chöùc naêng hoaëc ñeà cao quaù möùc daãn ñeán loäng quyeàn cuûa caùc cô quan laäp phaùp,haønh phaùp vaø tö phaùp.Vì vaäy,QH thoáng nhaát vaø phaân coâng raønh maïch 3 quyeàn laø MQH bieän chöùng vaø laø söï saùng taïo,KH ñaõ ñöôïc ñuùc keát töø thöïc tieãn CM nöôùc ta. -QH phoái hôïp giöõa cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc vôùi caùc cô quan khaùc cuûa boä maùy Nhaø nöôùc ñöôïc xem xeùt treân 3 maët:toå chöùc,thaåm quyeàn,hoaït ñoäng,Ñoù laø: +Veà toå chöùc:caùc cô quan khaùc cuûa boä maùy Nhaø nöôùc XHCN ñöôïc laäp ra 1 caùch tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp töø caùc cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc(QH,HÑND).Theo nguyeân taéc taäp quyeàn XHCN-cheá ñoä ñaïi bieåu ND thì ND chæ baàu ra caùc cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc ñeå taäp trung quyeàn löïc Nhaø nöôùc vaøo chuùng,coøn caùc cô quan ñaïi bieåu ND thay maët ND laäp ra caùc cô quan khaùc trong boä maùy Nhaø nöôùc.Vì vaäy,caùc cô quan khaùc cuûa boä maùy Nhaø nöôùc xuaát phaùt töø cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc maø ra. +Veà thaåm quyeàn:ÔÛ nöôùc ta,cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc laø QH vaø HÑND.QH laø cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc cao nhaát,QH phaân coâng chöùc naêng vaø phaân caáp nhieäm vuï quyeàn haïn cho caùc cô quan Nhaø nöôùc(Ñ84 HP1992).QH phaân caáp quyeàn haïn cho caùc “Nhaø nöôùc” ôû TW vaø ñòa phöông,phaân caáp quyeàn haïn caáp treân caáp döôùi.Trong phaân coâng,phaân caáp QH söû duïng HP,Luaät,Nghò quyeát.Nhö vaäy,cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc thay maët ND söû duïng quyeàn löïc Nhaø nöôùc,caùc cô quan khaùc cuûa boä maùy Nhaø nöôùc laø cô quan chaáp haønh,thöïc hieän quyeàn löïc Nhaø nöôùc. +Veà hoaït ñoäng:caùc cô quan khaùc cuûa boä maùy Nhaø nöôùc chòu söï kieåm tra,giaùm saùt cuûa cô quan Nhaø nöôùc cuøng caáp.Toaøn boä boä maùy Nhaø nöôùc chòu söï giaùm saùt cuûa cô quan Nhaø nöôùc cao nhaát laø QH.Söï giaùm saùt laø nhaèm baûo ñaûm cho caùc cô quan khaùc cuûa Nhaø nöôùc hoaït ñoäng ñuùng phaùp luaät,yù chí,nguyeän voïng cuûa ND maø cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc laø cô quan ñöôïc ND baàu ra vaø ñöôïc ND uyû nhieäm quyeàn löïc Nhaø nöôùc. Toaøn boä caùc MQH treân ñaây noùi leân MQH giöõa cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc vaø caùc cô quan khaùc trong boä maùy cuûa Nhaø nöôùc XHCN.Moät laàn nöõa minh chöùng raèng quyeàn löïc Nhaø nöôùc cuûa ND laø quyeàn löïc thoáng nhaát vaø taäp trung. -Lieân heä thöïc tieãn:(Xem Nhaø nöôùc ta coù thöïc söï laø Nhaø nöôùc cuûa daân,do daân vaø vì daân chöa?) Toùm Laïi,XD Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN cuûa daân,do daân vaø vì daân,baûo ñaûm thöïc hieän quyeàn laøm chuû cuûa nhaân daân laø 1 cuoäc ñaáu tranh laâu daøi phöùc taïp,vöøa phaûi choáng tö Trang 3
töôûng baûo thuû,vöøa phaûi choáng tö töôûng cöïc ñoan vaø phaûi ñi töøng böôùc vöõng chaéc,giöõ vöõng oån ñònh chính trò.Caàn kieân ñònh caùc nguyeân taéc cô baûn veà XD Nhaø nöôùc XHCN maø chuùng ta ñaõ ñuùc keát ñöôïc,kieân quyeát vaïch traàn vaø nghieâm khaéc pheâ phaùn nhöõng luaän ñieäu xuyeân taïc cuûa nhöõng phaàn töû thuø ñòch.Vôùi quyeát taâm chaùy boûng thöïc hieän CNH,HÑH ñaát nöôùc trong nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû XXI vì muïc tieâu daân giaøu,nöôùc maïnh,XH coâng baèng,daân chuû,vaên minh;vôùi söï laûnh ñaïo daøy daïn kinh nghieäm cuûa ÑCSVN,chuùng ta tin töôûng nhieäm vuï XD Nhaø nöôùc phaùp quyeàn cuûa daân,do daân,vì daân seõ tieáp tuïc giaønh ñöôïc nhöõng thaønh töïu môùi,ñaùp öùng yeâu caàu nhieäm vuï XD vaø baûo veäToå quoác VN XHCN. “Trình baøy khaùi nieäm heä thoáng phaùp luaät vaø chuû tröông nhieäm vuï hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät ôû nöôùc ta hieän nay”. I/ KHAÙI NIEÄM VEÀ HEÄ THOÁNG PHAÙP LUAÄT XHCN : Heä thoángphaùpluaät laø cô caáubeântrong cuûa phaùpluaät ñöôïc quy ñònh bôûi moät caùc khaùch quan bôûi caùc ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi, bieåu hieän ôû söï phaânchia heä thoáng ñoù thaønh caùc boä phaän caáu thaønh (caùc cheá ñònh phaùp luaät, ngaønh luaät) khaùc nhau phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåmtính chaát cuûa caùc quan heä xaõ hoäi maø noù ñieàu chænhñöôïc theåhieäntrong caùc vaênbaûn quy phaïm phaùpluaät do Nhaø nöôùc ban haønh theonhöõngtrình töï thuûtuïc vaø hình thöùcnhaátñònh. Song, caùc boä phaänkhaùcnhauñoù coù moáiquanheäqualaïi chaëtcheõvaøthoángnhaátvôùi nhau. Vôùi nghóa ñoù, heä thoáng phaùp luaät XHCN laø khaùi nieäm vöøa phaûn aûnh cô caáu beân trong (heä thoáng caáu truùc cuûa phaùp luaät) vöøa phaûn aûnh hình thöùc bieåu hieän beânngoaøi heäthoángvaênbaûnquy phaïmcuûaphaùpluaät); vaø theåhieänsöï thoángnhaát höõu cô cuûa caùc QPPL caáu thaønh heä thoáng ñoù, vöø theå hieän söï phaân chia caùc quy phaïmaáy thaønhcaùc cheáñònh phaùpluaätvaø caùc ngaønhluaätcuøng vôùi söï bieåuhieän cuûa chuùng trong caùc vaên baûn QPPL. Noùi caùch khaùc, QPPL, cheá ñònh phaùp luaät vaø caùcngaønhluaätlaø caùcthaønhtoácuûaheäthoángphaùpluaät. Veà noäi dung : heä thoáng phaùp luaät XHCN theå hieän yù chí cuûa GCCN vaø NDLÑ, phuø hôïp vôùi caùc quan heä kinh teá – xaõ hoäi khaùch quan coù söï thoáng nhaát haøi hoøa beân trong khoâng maâu thuaãn, choàng cheùo vaø phuû ñònh laãn nhau, treân cô sôû phaûn aùnhlôïi ích GCCN & NDLÑ. Veà maët keát caáu : heä thoáng phaùp luaät ñöôïc phaân chia ra thaønh caùc ngaønh luaät, moãi ngaønhluaät ñieàu chænhmoät lónh vöïc caùc quan heä xaõ hoäi cuøng tính chaát. Moãi ngaønh luaät laïi ñöôïc chia ra caùc cheá ñònh phaùp luaät, moãi cheá ñònh phaùp luaät ñieàuchænhmoätnhoùmcaùcquanheäxaõ hoäi cuøngloaïi. Moãi cheáñònhphaùpluaätlai bao goàmnhieàuQPPL. Nhö vaäy, heä thoáng phaùp luaät XHCN laø toång theå caùc QPPL XHCN, vöøa coù söï thoángnhaátvôùi nhau,vöøañöôïc phaânchia caùcngaønhluaät. II/ CAÙC NGAØNH LUAÄT TRONG HEÄ THOÁNG PHAÙP LUAÄT CUÛA NÖÔÙC TA HIEÄN NAY : Xaây döïng moätheä thoángphaùpluaät hoaønchænh,ñoàngboä vaø chaátlöôïng cao laø yeâu caàu khaùch quan cuûa baát cöù Nhaø nöôùc XHCN naøo. ÔÛ Vieät Nam, möùc ñoä phaùt trieån cuûa caùc ngaønh luaät coù khaùc nhau, nhöng noù ñaõ phaûn aùnh quaù trình khaùch quan trong söï hình thaønh, phaùt trieån vaø hoaøn thieän cuøng vôùi söï phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa Nhaø nöôùc. Hieän nay, heä thoángphaùpluaät Vieät Nam bao goàmcaùc ngaønh luaätcô baûnsau: 1/ Luaät Hieán phaùp : laø toångtheåcaùcQPPL ñieàuchænhcaùcquanheäcô baûnphaùtsinh trongvieäcthöïc hieänquyeànlöïc cuûanhaândaântreâncaùclónh vöïc cô baûncuûañôøi soáng chính trò xaõ hoäi : chính trò, kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi, cheá ñoä baàu cöû, toå chöùc vaø hoaït ñoängcuûaboä maùyNhaø nöôùc, moái quanheägiöõaNhaø nöôùcvaø coângdaân.Luaät Hieán phaùp laø ngaønh luaät chuû ñaïo trong heä thoáng phaùp luaät, laø ngaønh luaät ñieàu chænh nhöõng quan heä xaõ hoäi quan troïng nhaát cuûa caùc quoác gia vaø taát caû caùc ngaønhluaät khaùc ñeàuñöôïc hình thaønhtreâncô sôû nhöõngnguyeântaéc cuûa Luaät Hieán phaùp. Phöông phaùp ñieàu chænhcuûa Luaät Hieán phaùp laø phöông phaùp mang tính toång hôïp, phuø hôïp vôùi caùc cheáñònh cuï theåcuûa noù. Noùi chung, phöôngphaùpmeänhleänh, quyeànuy laø phöôngphaùpñieàuchænhchuûñaïo cuûaLuaätHieánphaùp. Trang 4
2/ Luaät haønh chính : goàmtoång theå caùc QPPL ñieàu chænhcaùc quan heä xaõ hoäi hình thaønhtrongquaùtrình toåchöùcvaø thöïc hieänhoaït ñoängchaáphaønhvaø haønhchínhNhaø nöôùctreâncaùclónh vöïc cuûañôøi soángxaõ hoäi. Quanheäphaùpluaäthaønhchính luoânlaø quanheäbaátbìnhñaúnggiöõamoätbeânlaø cô quanhaønhchínhNhaønöôùc,moätñoaøntheå quaànchuùnghoaëccaùnboä,coângchöùcNhaønöôùcñöôïc giaoquyeànquaûnlyù Nhaønöôùc, giöõ quyeànlöïc Nhaø nöôùc vôùi caùc beânhöõu quantöôngöùng coù nghóavuï phuï tuøng.Do ñoù,phöôngphaùpchuûyeáucuûaLuaäthaønhchínhlaø phöôngphaùpmeänhleänh. 3/ Luaät taøi chính : goàm toång theå caùc QPPL ñieàu chænhcaùc quan heä xaõ hoäi phaùt sinh tronglónh vöïc hoaït ñoängtaøi chínhcuûaNhaønöôùcnhö : vieäclaäp,pheâchuaånvaøsöû duïng ngaânsaùch Nhaø nöôùc, vieäc ñònh vaø thu caùc loaïi thueá... Caùc QPPL taøi chính ñaët cô sôû cho vieäc xaây döïng heä thoángtieàn teä, quy ñònh vieäc phaùt haønh löu thoângcaùc loaïi giaáybaïc, kieåmtravaø cho vay tín duïng, ñònhvaø thu caùcloaïi thueá,quy ñònhkyõ luaät taøi chính trongcaùchoaït ñoängkinh teá.PhöôngphaùpñieàuchænhchuûyeáucuûaLuaättaøi chínhlaø phöôngphaùpmeänhleänh. 4/ Luaät ñaát ñai : goàm toång theå caùc QPPL ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi hình thaønhtrong lónh vöïc baûo veä, quaûnlyù vaø söû duïng ñaátñai...treâncô sôû ñaátñai thuoäc sôû höõu toaøn daâncho Nhaø nöôùc thoángnhaátquaûnlyù. Phöông phaùpñieàu chænhcuûa Luaätñaátñai laø phöôngphaùpmeänhleänhvôùi khuyeánkhích ñoängvieân.Nguoànchuûyeáu cuûaLuaätñaátñai laø Hieánphaùp. 5/ Luaät lao ñoäng : laø toångtheåcaùc QPPL ñieàuchænhcaùc quanheäxaõ hoäi phaùtsinh giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng ñoäng vaø caù quan heä xaõ hoäi khaùc coù lieân quanñeánquanheä lao ñoäng. Noäi dung chuû yeáucuûa Luaät lao ñoänglaø caùc cheáñònh : hôïp ñoàng lao ñoäng, thoûa öôùc lao ñoäng taäp theå, thôøi giôø laøm vieäc nghængôi, tieàn löông, kyõ luaät lao ñoängvaø traùchnhieämvaät chaát, an toaønvaø veä sinh lao ñoäng, cheá ñoä lao ñoängnöõ vaø chöa thaønhnieân, veà tranh chaáplao ñoäng. Hieän nay, Nhaø nöôùc ta ñaõ ban haønh Boä luaät lao ñoäng ñeå ñieàu chænhcaùc quan heä lao ñoäng phuø hôïp vôùi quanheäneànkinh teáhaønhhoùanhieàuthaønhphaànkinh teá. 6/ Luaät hoân nhaân vaø gia ñình : laø toång theå caùc QPPL ñieàu chænhcaùc quan heä hoân nhaânvaø quanheätaøi saûnphaùtsinh do vieäckeáthoânvaønhaännuoâi con nuoâi nhö : thuû tuïc keáthoân,ly hoân,nhaännuoâi con nuoâi, giöõavôï vaø choàng,giöõacha meï vaø con caùi, quyeànvaø nghóavuï cuûa vôï choàng, boá meï con caùi nhaèmñaït muïc ñích ñaûmbaûo cheá ñoähoânnhaântöï do, tieánboä,bình ñaúngnamnöõ, moätvôï moätchoàng,xaâydöïnggia ñình haïnhphuùc,baûoveälôïi ích cuûabaømeï treûem,chaêmsoùcvaøgiaùoduïc con caùi. 7/ Luaät kinh teá : laø toång theå caùc QPPL ñieåu chænhcaùc quan heä kinh teá phaùt sinh trong quaûn lyù hoaït ñoäng kinh teá cuûa Nhaø nöôùc vaø trong hoaït ñoäng kinh doanh giöõa caùc chuû theå kinh doanh vôùi nhau. Caùc cheá ñònh chuû yeáu cuûa Luaät kinh teá laø xaùc ñònh ñòa vò phaùp lyù cuûa caùc doanh nghieäp veà hôïp ñoàng kinh teá, phaù saûn doanh nghieäp,caïnh tranhgiaûi quyeátkinh teá.... Ngaøy nay, trongneànkinh teáthò tröôøngthì vaán ñeà xaây döïng heä thoángphaùpluaät kinh teá, Luaät kinh teá laø nhieämvuï caápbaùchcuûa Nhaønöôùcta. 8/ Luaät kinh teá taäp theå : laø caùctoångtheåQPPL ñieàuchænhcaùcquanheäxaõ hoäi phaùt sinh trong toå chöùc vaø hoaït ñoängcuûa caùc toå chöùc kinh teá taäptheå. ÔÛ nöôùc ta trong quaùtrìnhñoåi môùi, ñeåthích öùngvôùi cô cheáthò tröôøngnhieàuloaïi hình hôïp taùcxaõ môùi xuaát hieän vôùi nhieàu hình thöùc sôû höõu ñaëc thuø, quaûn lyù coù nhieàu neùt ñaëc thuø. Luaät hôïp taùc xaõ xaùc ñònh ñòa vò phaùplyù cho caùc hôïp taùc xaõ hoaït ñoängbình ñaúng vôùi caùcdoanhnghieäpthuoäccaùcngaønhkinh teákhaùc. 9/ Luaät daân söï : laø toångtheåcaùc QPPL ñieàuchænhcaùc quan heä taøi saûn döôùi hình thöùc haøng hoùa – tieàn teä vaø moät soá quan heä nhaânthaânphi taøi saûn nhö veà : danh döï, quyeàntaùc giaû, quyeànphaùt minh, saùngcheá... Phöông phaùpñieàu chænhcuûa Luaät daân söï vaø bình ñaúng, thoûa thuaängiöõa caùc chuû theå. Nhöõng cheá ñònh cô baûn Luaät daân söï laø : cheá ñònh quyeànsôû höõu, cheá ñònh hôïp ñoàng daân söï, cheá ñòn veà thöøa keá,quyeàntaùcgiaû,quyeànphaùtminh,saùngcheá... 10/ Luaät toá tuïng daân söï : laø toångtheåcaùcQPPL ñieàuchænhcaùcquanheägiöõacô quan xeùtxöû, cô quankieåmsaùt,ñöôngsöï vaønhöõngngöôøi thamgia khaùctrongquaùtrình ñieàu tra vaø xeùt xöû vuï aùn daân söï. Phöông phaùp ñieàu chænhchuû yeáu cuûa Luaät toá tuïng Trang 5
daân söï laø phöông toân troïng quyeàn töï ñònh ñoaït cuûa ñöông söï, traùch nhieäm hoøa giaûi cuûa toaø aùn treân tinh thaàn daân chuû, ñoaøn keát nhaèm giaûi quyeát maâu thuaãn, tranh chaáp trong noäi boä nhaân daân. 11/ Luaät hình söï : laø toångtheåcaùc QPPL quy ñònh haønh vi naøo laø toäi phaïm vaø hình phaït ñoái vôùi nhöõng ngöôøi phaïm toäi. Luaät hình baûo veä cheáñoä XHCN, heä thoángkinh teá, chính trò, baûoveä caùc quyeànvaø töï do coângdaân.Nguoàncô baûncuûaLuaät hình söï laø Hieánphaùp.PhöôngphaùpñieàuchænhcuûaLuaäthình söï laø phöôngphaùpquyeànlöïc. 12/ Luaät toá tuïng hình söï : laø toångtheåcaùcQPPL ñieàuchænhcaùcquanheäxaõ hoäi trong vieäckhôûi toá, ñieàutra, truy toá, xeùt xöû vuï aùn hình söï, quyeànvaø nghóavuï cuûanhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng hình söï. Luaät toá tuïng hình söï coù nhieäm vuï baûo ñaûm nhanh choùngphaùthieäntoäi phaïm,ñieàutrachínhxaùcvaø xeùtxöû nghieâmminh,baûoñaûmcaùc quyeàncô baûncuûacoângdaân.Luaättoátuïng hình söï theåhieänroõ caùcnguyeântaécdaân chuû,phaùpcheávaønhaânñaïo. Ngoaøi ra beân caïnh heä thoáng phaùp luaät cuûa quoác gia toàn taïi heän thoáng phaùp luaät quoác teá. Heä thoáng phaùp luaät quoác teá ñieàu chænhcaùc quan heä chính trò, kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc kyõ thuaätgiöõa caùc vaø caùc toå chöùc kinh teá, giöõa caùc coâng daân, phaùp nhaân cuûa caùc nöôùc khaùc nhau trong lónh vöïc daân söï, hoân nhaân vaø gia ñình, lao ñoäng vaø moät soá quan heä khaùc. Heä thoángphaùp luaät quoác teá vaø tö phaùp quoácteávaø tö phaùpquoácteá.Coângphaùpquoácteálaø toånghôïp nhöõngquy ñònhphaùp luaätñöôïc caùcquoácgia vaø caùcchuûtheåkhaùccuûaLuaätquoácteáxaâydöïng neântrong quaù trình ñaáu tranh vaø hôïp taùc quoác teá. Coâng phaùpquoác teá chuû yeáu ñieàu chænh caùc quanheätronglónh vöïc chính trò giöõa caùc quoácgia.Tö phaùpquoácteábao goàmcaùc QPPL xaùc ñònh phaùp luaät nöôùc naøo ñöôïc aùp duïng ñieàu chænhcaùc quan heä veà daân söï, hoân nhaânvaø gia ñình, lao ñoängvaø toá tuïng daânsöï naûy sinh giöõa coâng daânvôùi caù nhaân, toå chöùc nöôùc ngoaøi. Ngaøy nay, xu höôùng quoác teá hoaù caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soángxaõhoäi vaøñaátnöôùcmoätmaëttaùcñoängñeánsöï phaùttrieåncuûaLuaätquoác teá,ñaëcbieätlaø tö phaùpquoácteá. Töø vieäcxaùcñònhvò trí, vai troø, ñoái töôïngñieàuchænhcuûacaùcngaønhluaätcô baûn trongheäthoángphaùpluaätXHCN neâutreân,trong khoa hoïc phaùplyù ngöôøi ta chia ra caùc ngaønhluaätthaønhLuaätnoäi dungvaø luaäthình thöùc– trongñoù LuaätHieánphaùpgiöõ vai troøchuûñaïo, caùcluaättoátuïnggiöõ vai troølaø luaäthình thöùc. III/ CHUÛ TRÖÔNG NHIEÄM VUÏ CUÛA ÑAÛNG & NHAØ NÖÔÙC TA VEÀ HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG PHAÙP LUAÄT TRONG GIAI ÑOAÏN HIEÄN NAY : 1/ Khaùi quaùt nhöõng toàn taïi vaø thieáu soùt cuûa heä thoáng phaùp luaät nöôùc ta : Nöôùc ta töøng traûi qua haøng ngaøn naêm cuûa cheá ñoä phong kieán, gaàn 100 naêm döôùi cheáñoä thuoäcñòa, laïi taäptrung vaøo coâng cuoäc khaùngchieánchoángngoaïi xaâm vaø baétñaàuvaøo thôøi kyø quaùñoä leân CNXH. Vì vaäy, nhaänthöùc, kinh nghieämveà xaây döïng heä thoáng phaùp luaät vaø quaûn lyù Nhaø nöôùc theo phaùp luaät coøn nhieàu yeáu keùm. Khoù khaên nhaát hieän nay cuûa nöôùc ta laøm heä thoáng phaùp luaät phuø hôïp vôùi ñaëcñieåmkinh teá– xaõhoäi, vôùi nhieämvuï caùcmaïngtrongtöønggiai ñoaïn. Thöïc tieãnxaâydöïng boämaùyNhaø nöôùccho thaáy,heäthoángtö phaùpcoøn non yeáu chöa ñaûmñöông ñöôïc ñaày ñuû vò trí, vai troø cuûa mình. Trong nhieàuhôïp cuï theå, quyeàn löïc Nhaø nöôùcbò bieándaïngquahoaït ñoängcuï theåcuûatoaøaùnvaø vieänsaùtdaãnñeán uy tín cuûa caùc cô quan baûo veä phaùp luaät giaûm suùt trong dö luaän quaànchuùng. Maët khaùc, boä maùy Nhaø nöôùc ta vöøa baát caäp veà trình ñoä, naênglöïc quaûn lyù, tình traïng nhuõng nhieãu, maát daân chuû, pheùp nöôùc kyû cöông xaõ hoäi raûi raùc ôû nhieàu nôi coøn buoâng loûng, hieäu löïc quaûn lyù, ñieàu haønh chöa nghieâmlaøm maát loøng tin vôùi nhaân daân. Ñoàngthôøi, quaûnlyù Nhaø nöôùcta chöangangtaàmvôùi nhieämvuï cuûathôøi kyø ñoåi môùi : chöaphaùthuy ñöôïc maëttích cöïc, chöakhaécphuïc kòp thôøi nhöõnghaïn cheálaø cho tình traïng baát coâng, baát bình ñaúngcoù xu höôùng gia taêng. Vì vaäy, neáukhoângkòp tôøi ñaåyluøi tình traïngnaøy thì khoângkhoângcoù khaûnaêngñöa ñaátnöôùcñi leânmaøcoøn rôi vaøo tình traïng roái loaïi xaõ hoäi. Vôùi nhöõnglyù do treân, vieäc phaùthuy quyeànlaøm chuû cuûa daân, xaây döïng Nhaø nöôùc trong saïch vöõng maïnh laø caàn phaûi tieáp tuïc caûi caùc Trang 6
boä maùy Nhaø nöôùc, xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät, taêng cöôøng phaùp cheá XHCN. 2/ Chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät trong giai ñoaïn hieän nay : a/ Heä thoáng hoaù heä thoáng phaùp luaät : heä thoánghoaù phaùp luaät laø coâng taùc coù yù nghóaraátquantroïng,noù taïo ñieàukieäncho caùccô quanNhaønöôùccoù thaåmquyeànnhìn nhaän, ñaùnh giaù toång quaùt ñoái vôùi phaùp luaät hieän haønh, phaùt hieän nhöõng ñieåm khoâng phuø hôïp, maâu thuaãn, choàng cheùo vaø nhöõng loå hoång cuûa söï ñieàu chænh phaùpluaät,töø ñoùcoùbieänphaùpkhaécphuïc hoaønthieän. Heä thoánghoaùheäthoángphaùpluaätphuïc vuï tröïc tieápcho vieäc naângcao yù thöùc phaùp luaät, thöïc hieän nghieâm chænh phaùp luaät cuûa moïi chuû theå phaùp luaät. Heä thoánghoùa phaùpluaät laø nhaèmsaépxeáp coù trình töï heä thoángnhöõng QPPL cho pheùp caùc cô quanNhaø nöôùc coù thaåmquyeàndeãdaøngtìm kieámnhöõngquy phaïmcaànthieát ñeå aùp duïng phaùp luaät ñöôïc ñuùng ñaén. Coù hai hình thöùc heä thoánghoaù phaùp luaät, ñoùlaø : taäphôïp hoaùvaøphaùpñieånhoaù. Taäp hôïp hoùa : laø saép xeáp caùc vaên baûn QPPL hoaëc caùc QPPL rieâng bieät theo moät trình töï nhaát ñònh. Taäp hôïp hoaù khoâng laøm thay ñoåi noäi dung caùc vaên baûn, khoângboåsungnhöõngquy ñònhmôùi maøchæloaïi boû nhöõngquy phaïmñaõheáthieäulöïc hoaëcmaâuthuaãnvaênbaûncaáptreân. Phaùp ñieån hoaù : laø hình thöùc heä thoánghoaù phaùp luaät do cô quan Nhaø nöôùc coù thaåmquyeàn tieán haønh, noù khoâng döøng laïi ôû taäo hôïp hoaù maø coøn cheá ñònh theâmnhöõng quy phaïm môùi thay theá nhöõng quy phaïm loaïi boû, khaéc phuïc choå troáng, söûañoåi caùcQPPL hieänhaønh,naângcaohieäulöïc phaùplyù vaênbaûn...Keátquaûcuûanoù laø söï ra ñôøi caùc vaênbaûnQPPL môùi coù hieäulöïc phaùplyù cao hôn, roänghôn veà phaïm vi ñieàuchænhhônveàkyõ thuaätlaäpphaùp. b/ Nhöõng yeâu caàu ñoåi môùi vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät : tö duy phaùplyù cuû chæthaáybaét buoäcvaø quyeànlöïc cuûaphaùpluaätvôùi muïc ñích taïo ra moätkhuoânmaãucöùngnhaéc,chaäpheïp vaø thieáuroõ raøng. Tö duy phaùplyù môùi ñoøi hoûi phaùpluaät ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieåncuûa xaõ hoäi, thuùc ñaåy SXKD, giaûi phoùngmoïi tieàmnaêngcon ngöôøi trong taátcaû caùc lónh vöïc cuûañôøi soángxaõ hoäi. Muoán coù heäthoáng phaùpluaäthoaønchænh,phaûihoaønchænhcaûbamaët: noäi dung,hìnhthöùcvaøcô caáuheäthoángphaùpluaät. Veà noäi dung : phaùp luaät phaûi theå hieän ñöôïc ñöôøng loái, chính saùch cuûa Ñaûng, theå hieän yù chí, nguyeänvoïng lôïi ích cuûaNDLÑ vaø phuøhôïp vôùi yeâucaàucoângcuoäcñoåi môùi, chuûyeáulaø hoaønthieänneàn daânchuû XHCN vaø phaùttrieånneànkinh teáhaønghoaùnhieàuthaønhphaàntheo cô cheáthò tröôøngcoù söï quaûn lyù cuûaNhaønöôùc. Veà hìnhthöùc: phaûiñaûmbaûovieäcbanhaønhvaênbaûn,QPPL ñuùngthaåmquyeànvaøñuùngtheåthöùc. Veà cô caáu: treâncô sôû LuaätHieánphaùpphaûi töøngböôùcboåsungvaø hoaønthieäncaùcngaønhdaânsöï, thöôngmaïi quoácteá...ñeåmoïi lónhvöïc quanheäxaõhoäi ñeàucoù phaùpluaätñieàuchænh. Veà coângtaùcxaâydöïngphaùpluaät: xaâydöïngphaùpluaätlaø nhaèmtaïo neânmoätmoái heäthoángphaùp luaät ngaøy caøng hoaøn chænh, laøm cô sôû phaùp lyù ñeå Nhaø nöôùc quaûn lyù moïi maët veà ñôøi soáng xaõ hoäi. Hieännay,coângtaùcxaâydöïngphaùpluaätphaûi ñaûmbaûocaùcyeâucaàusau: +Nguyeântaécñaûmbaûosöï laõnhñaïo cuûaÑaûng: caùcnghòquyeátñaïi hoäi ÑaûngtoaønquoáclaànthöùVI, VII, VIII ñeàuñònh höôùngboå sung, söûañoåi vaø banhaønhcaùc vaênbaûnphaùpluaätveà toå chöùc boä maùyNhaø nöôùc theohöôùngcaûi caùc boä maùyNhaø nöôùc. Cuï theålaø xaây döïng moätNhaø nöôùc laø :”Taátcaû quyeànlöïc thuoäcveànhaândaân”;keáthôïp vôùi tính thoángnhaátkhoângphaânchia quyeànlöïc Nhaønöôùcvôùi vieäcphaânñònh raønh maïch caùc chöùc naênglaäp phaùp,haønhphaùpvaø tö phaùp; Nhaø nöôùc quaûnlyù xaõ hoäi baèngphaùpluaät vaøkieântrì thöïc hieännguyeântaéclaømñöôïc taátcaûnhöõnggì maøphaùpluaätkhoângcaám. Trong xaây döïng phaùpluaätphaûi ñaûmbaûo söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng nhaèmlaøm cho phaùpluaätñöôïc theå cheáhoaù kòp thôøi vaø chính xaùc ñöôøng loái, chính saùch cuûa Ñaûng. Ñoàng thôøi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng trong xaâydöïng phaùpluaätthöïc hieänthoângquatoå chöùccaùcÑaûngvaø Ñaûngvieântrongcaùccô quanNhaø nöôùccoù thaåmquyeànbanhaønhcaùcvaênbaûnphaùpluaät. +NguyeântaécdaânchuûXHCN : phaùpluaätXHCN veàbaûnchaáttheåhieänyù chí cuûaGCCN vaø NDLÑ. Do ñoù, xaây döïng phaùpluaätphaûi daûmbaûo cho nhaânthamgia quaûnlyù Nhaø nöôùc vaø kieåmtra hoaït ñoängcuûa Nhaø nöôùc. Muoán vaäy, trong xaây döïng phaùp luaät phaûi tuyeân truyeàn, phoå bieán phaùp luaät roäng raõi trong nhaândaân,thöïc hieänkhaåuhieäu:”Daânbieát,daânbaøn,daânlaøm,daânkieåmtra”phaùpluaätNhaønöôùc. Trang 7
+ Nguyeân taéc phaùp cheá XHCN : phaùp luaät XHCN laø moät heä thoáng ñöôïc theå hieän trong caùc vaên baûn do cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh theo nhöõng hình thöùc vaø thuû tuïc nhaát ñònh ñöôïc phaùp luaät quy ñònh. Do ñoù, vieäc xaây döïng phaùp luaät phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc phaùp cheá XHCN. Cuï theå laø : Caùc cô quan ban haønh vaên baûn QPPL phaûi thöïc hieän nghieâm chænh veà noäi dung vaø hình thöùc vaên cuõng nhö phaûi tuaân thuû trình töï, thuû tuïc ban haønh vaên baûn. Baûo ñaûm cô cheá ñieàu chænh phaùp luaät cho phuø hôïp vôùi quan heä kinh teá – xaõ hoäi hieän taïi, keát hôïp chaët cheõ phöông phaùp kinh teá vaø phöông phaùp haønh chính treân cô sôû söû duïng ñuùng ñaén bieän phaùp thuyeát phuïc, giaùo duïc vaø cöôõng cheá cuûa Nhaø nöôùc, keát hôïp söùc maïnh cuûa phaùp cheá vôùi söùc maïnh cuûa dö luaän quaàn chuùng. Vaên baûn QPPL ñöôïc ban haønh phaûi phuø hôïp Hieán phaùp; vaên baûn do cô quan Nhaø nöôùc caáp treân. Nhöõng vaên baûn traùi vôùi hieán phaùp cuûa cô quan Nhaø nöôùc caáp treân phaûi ñöôïc cô quancoù thaåm quyeàn baõi boû, ñình chæ thi haønh. Taêng cöôøng vò trí cuûa caùc ñaïo luaät. Tröôùc heát caàn coù Luaät veà trình töï ban haønh caùc vaên baûn QPPL. Trong ñoù quy ñònh nhöõng lónh vöïc quan heä xaõ hoäi baét buoäc phaûi ñieàu chænh baèng luaät, vieäc haïn cheá quyeàn töï do coâng daân phaûi ñöôïc quy ñònh baèng luaät; thaåm quyeàn ban haønh caùc vaên baûn QPPL cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc, trình töï dö thaûo laáy yù kieán vaø tröng caàu yù kieán nhaân daân, thaåm tra vaø trình duï aùn luaät ra tröôùc Quoác hoäi. Toå chöùc thöïc hieän phaùp luaät : Phaùp luaät vaø ñieàu kieän coù tröôùc phaùp cheá, nhöng coù phaùp luaät thì chöa haún coù phaùp cheá vì ñieàu kieän quyeát ñònh ñeå coù phaùp cheá chính laø söï tuaân thuû cuûa phaùp luaät, phaùp cheá vaø traät töï phaùp luaät XHCN chæ hình thaønh khi moïi ngöôøi hieåu, toân troïng vaø thöïc hieän nghieâm chænh phaùp luaät. Thöïc hieän nghieâm chænh phaùp luaät, taêng cöôøng phaùp cheá XHCN laø moät bieän phaùp quan troïng goàm nhieàu maët hoaït ñoäng. Ñoù laø : Caùc cô quan Nhaø nöôùc chöa coù thaåm quyeàn caàn ban haønh kòp thôøi nhöõng vaên baûn cuï theå hoaù nhöõng quy ñònh cuûa phaùp luaät, phaùp leänh, ñoàng thôøi coù keá hoaïch höôùng daãn caùc ngaønh, caùc caáp thöïc hieän phaùp luaät. Maët khaùc, ñeå moïi ngöôøi thöïc hieän toát phaùp luaät tröôùc heát phaûi ñaåy nhanh coâng taùc tuyeân truyeàn, giaùo duïc phaùp luaät nhaèm muïc ñích hình thaønh cho moïi ngöôøi coù yù thöùc phaùp luaät XHCN. YÙ thöùc phaùp luaät laø tieàn ñeà tö töôûng tröïc tieáp nhaát cho vieäc xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät. Ñeå phaùp luaät ñi vaøo cuoäc soáng, caàn döïa treân cô sôû giaùo duïc phaùp luaät cuûa heä thoáng caùc tröôøng Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø keå caùc tröôøng phoå thoâng trung hoïc, ñaïi hoïc. Vôùi yù nghóa ñoù, laø laøm cho caùc caùn boä quaûn lyù caùc caáp töø trung öông ñeán cô sôû phaûi coù kieán thöùc vaø am hieåu veà phaùp luaät, phaùp cheá. Ñoàng thôøi, caùc caáp, caùc ngaønh vaø ñôn vò cô sôû phaûi thöôøng xuyeân cuûng coá, kieän toaøn toå chöùc phaùp cheá XHCN ñeå naém vöõng vaø chaáp haønh nghieâm chænh phaùp luaät Nhaø nöôùc ban haønh. - Phaûi kieän toaøn toå chöùc boä maùy Nhaø nöôùc : kieän toaøn toå chöùc caùc cô quan laøm coâng taùc phaùp luaät, baûo veä phaùp luaät, xaùc ñònh roõ ñoåi môùi cô caáu toå chöùc, nhieäm vuï, quyeàn haïn, nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan naøy vaø phöông thöùc laõnh ñaïo cuûa caáp uùy Ñaûng cuõng nhö cuûa caáp treân ñoái vôùi caáp döôùi. Kieän toaøn cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø cô quan tö phaùp (toøa aùn, Vieän kieåm saùt) theo höôùng goïn nheï, coù chaát löôïng, coù phaåm chaát chính trò vaø naêng löïc quaûn lyù Nhaø nöôùc, quaûn lyù kinh teá, quaûn lyù xaõ hoäi vaø khaû naêng thöïc hieän thaåm quyeàn. Caùc cô quan tö phaùp phaûi ñaûm baûo moïi haønh vi vi phaïm, toäi phaïm phaûi ñöôïc xuû lyù, khoâng xeùt xöû theo kieåu : quan xöû leã, daân xöû theo hình, toân troïng nguyeân taéc thaåm phaùn xeùt xöû ñoäc laäp vaø chæ tuaân theo phaùp luaät. Ñoàng thôøi caàn taïo ñieàu kieän thuaän lôïi veà vaät chaát caàn thieát ñeå caùc cô quan phaùp luaät hoaït ñoäng coù hieäu quaû cao. Maët khaùc caàn chuù troïng ñaøo taïo, boài döôõng caùn boä phaùp lyù vaø caùn boä haønh chính ñeå taêng cöôøng cho caùc cô quan trong boä maùy quaûn lyù Nhaø nöôùc. Trang 8
Baûo veä phaùp luaät : baûo veä phaùp luaät laø nhaèm ñaáu tranh choáng laïi caùc haønh vi vi phaïm phaùp luaät XHCN. Ñeå laøm toát coâng taùc baûo veä phaùp luaät caàn tieán haønh ñoàng boä caùc coâng taùc sau : Taêng cöôøng giaùm saùt cuûa cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc (quoác hoäi, HÑND). Quoác hoäi thöïc hieän quyeàn giaùm saùt toái cao trong vieäc tuaân thuû Hieán phaùp, luaät. Nghò quyeát cuûa Quoác hoäi xem xeùt caùc baùo caùo cuûa Chính phuû trình Quoác hoäi, baõi boû vaên baûn cuûa Chính phuû, Thuû töôùng traùi vôùi Hieán phaùp, luaät, Nghò quyeát cuûa quoác hoäi HÑND coù quyeàn giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa UBND, giaùm saùt vieäc thöïc hieän nghò quyeát cuûa HÑND ôû ñòa phöông, xem xeùt caùc baùo caùo cuûa UBND; baõi boû caùc quyeát ñònh sai traùi cuûa UBND cuøng caáp. Taêng cöôøng coâng taùc thanh tra cuûa cô quan haønh chính Nhaø nöôùc (Chính phuû, UBND). Nhaø nöôùc phaûi thöôøng xuyeân tieán haønh coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt loaïi tröø nhöõng haønh vi khoâng hôïp phaùp ra khoûi ñôøi soáng phaùp cheá Nhaø nöôùc. Muïc ñích kieåm tra, giaùm saùt laø phaùt hieän nhöõng sai soùt trong quaù trình thöïc hieän phaùp luaät kòp thôøi uoán naén, söûa chöõa nhöõng sai soùt ñoù. Kieåm tra giaùm saùt laø traùch nhieäm chung cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc, caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc taäp theå lao ñoäng vaø cuûa moïi coâng daân, nhöng tröïc tieáp laø cô quan daân cöû, caùc cô quan kieåm tra, thanh tra Nhaø nöôùc, thanh tra nhaân daân. Vì vaäy phaûi taêng cöôøng vai troø, vò trí, chöùc naêng vaø kieän toaøn toå chöùc vaø ñaåy maïnh hoaït ñoäng caùc cô quan noùi treân nhaèm phaùt huy vai troø cuûa chuùng ta cuûng coá, baûo veä phaùp cheá XHCN. Phaûi xöû lyù kòp thôøi caùc vi phaïm phaùp luaät : phaùp cheá XHCN baûo ñaûm kyû cöông, duy trì traät töï xaõ hoäi. Vì vaäy, phaùt hieän vaø xöû lyù nghieâm minh nhöõng haønh vi vi phaïm phaùp luaät laø vaán ñeà coù tính nguyeân taéc. Theo Leânin, tính nghieâm minh cuûa phaùp luaät :”... hoaøn toaøn khoâng phaûi ôû choå hình phaït ñoù phaûi naëng, maø ôû choå laø ñaõ phaïm toäi thì khoâng thoaùt khoûi bò tröøng phaït”. Caùc cô quan laøm coâng taùc phaùp luaät phaûi phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi nhöõng haønh vi vi phaïm phaùp luaät, töø nhöõng vuï vieäc nhoû cho ñeán nhöõng vuï vieäc lôùn nhaèm ñaûm baûo moïi vi phaïm khoâng thoaùt khoûi phaùp luaät. Ñoàng thôøi, phaûi laøm toát coâng taùc xeùt vaø giaûi quyeát caùc khieáu naïi toá caùo cuûa coâng daân. Söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng trong coâng taùc taêng cöôøng phaùp cheá XHCN : coâng taùc taêng cöôøng phaùp cheá phaûi ñaët döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng Saûn. Caùc caáp uûy Ñaûng töø trung öông ñeán ñòa phöông phaûi chuù yù veà cöông lónh, nghò quyeát ñöôøng loái, chính saùch cho hoaøn chænh. Ñoàng thôøi, thöôøng xuyeân taêng cöôøng caùc boä coù phaåm chaát vaø naêng löïc cho lónh vöïc phaùp cheá vaø kieåm tra chaët cheõ hoaït ñoäng thöïc hieän phaùp luaät cuûa caùc cô quan tö phaùp. Moïi cô quan, toå chöùc, ñaûng vieân cuûa Ñaûng phaûi thöïc hieän ñuùng phaùp luaät, khoâng can thieäp, laøm thay thaåm quyeàn cuûa caùc cô quan, coâng chöùc Nhaø nöôùc. IV/ KEÁT LUAÄN :ÔÛ baátcöù moätneànkinh teánaøocuõngphaûi coù vai troø cuûaNhaø nöôùc vaø söï ñaûmbaûo baèngphaùpluaät. ÔÛ nöôùc ta, trong ñieàukieän phaùttrieånneànkinh teá haønghoaù nhieàuthaønhphaàntheo ñònh höôùngXHCN thì phaùpcheávaø traättö phaùpluaätcoù vai troø qua troïng trongvieäctoå chöùc, ñieàuhaønhkinh teá, trongvieäcbaûoveävaø cuûngcoá cheáñoä XHCN, baûoveäcaùcquyeànvaø lôïi ích hôïp phaùpcuûacoângdaân,thöïc hieäncoângbaèngxaõhoäi vaøcuûngcoácô sôûphaùpluaätcuûañôøi soángxaõhoäi. Ñaëcbieätnöôùcta ñangthöïc hieäntieántrìnhcoângnghieäphoaù,hieänñaïi hoaùthì khoângtheåkhoângtieáptuïc xaây döïng Nhaø nöôùc, hoaøn chænhphaùpluaät vaø taêngcöôøng phaùpcheáXHCN ñeå höôùngdaãnvaø giuùp ñôõ neànkinh teáthò tröôøngphaùthuy tích cöïc vaø khaécphuïc haïn cheávoáncuûanoù. Ñoàngthôøi, vieäcxaâydöïngneàn daânchuû ôû nöôùc ta cuõng khoângtheåtaùchrôøi vieäc taêngcöôøngphaùpcheá,caùc quyeànvaø lôïi ích cuûacoâng daâncuõngnhönhöõngtheåcheádaânchuûkhaùcmôùi trôûthaønhthöïc teácuûañôøi soáng. LIEÂN HEÄ THÖÏC TIEÃN Khaùi quaùt thöïc traïng cuûa Nhaø nöôùc ta hieän nay: -Veà öu ñieåm: +Quaùtrình laûnh ñaïo toaøn daân trong ñaáu tranh GPDT, hoaøn thaønhCMDTDCND vaø XD CNXH, Nhaø nöôùc ta luoânluoânnaémvöõngchuûnghóaM-LN vaøTTHCM veàNhaønöôùc.Vì vaäy,Nhaønöôùcta ñaõgoùpphaànñaéclöïc thoángnhaátñaátnöôùcvaøXD CNXH. +Nhaønöôùcta ñaõquaûnlyù vaøñieàuhaønhXH baèngphaùpluaät(veàcô baûn),vaø ngaøynay, ñangtöøngböôùcsöûa ñoåi, boå sung vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät chung trong caû nöôùc. Ñoàng thôøi, Nhaø nöôùc ta ñaõ hình Trang 9
thaønh ñöôïc cô cheá vaø theå cheá hoùa quyeàn laøm chuû cuûa ND treân nhieàu lónh vöïc: chính trò, KT, VH, tö töôûng…vaø nhôø ñoù neán daân chuû XHCN lieân tuïc ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån. +Trong toå chöùc vaø hoaït ñoäng, Nhaø nöôùc ta luoân luoân coù söï ñoåi môùi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu ñaët ra trong töøng thôøi kyø lòch söû, nhaát laø ñaùp öùng ñöôïc cô baûn vai troø, chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc trong thôøi kyø ñoåi môùi hieän nay. Ñoàng thôøi, Nhaø nöôùc ta cuõng ñaõ daàn daàn hoaøn thieän cô cheá thu huùt söï tham gia cuûa ND ngaøy caøng taêng vaøo vieäc XD chính quyeàn Nhaø nöôùc. -Nhöõng haïn cheá: +Boä maùy Nhaø nöôùc ta chöa thöïc söï trong saïch, vöõng maïnh: teä tham nhuõng, quan lieâu, laõng phí cuûa coâng, tình traïng maát daân chuû, pheùp nöôùc, kyû cöông XH raûi raùc ôû nhieàu nôi coøn buoâng loûng…Maët khaùc, quaûn lyù Nhaø nöôùc chöa ngang taàm vôùi nhieäm vuï cuûa thôøi kyø ñoåi môùi. Ñoù laø: chöa phaùt huy ñöôïc nhöõng maët tích cöïc, chöa khaéc phuïc nhöõng haïn cheá laøm cho tình traïng baát coâng,baát bình ñaúng coù xu höôùng gia taêng… +Toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa boä maùy Nhaø nöôùc coøn naëng neà: tình traïng thieáu kieán thöùc ngheà nghieäp, boä maùy coàng keành, nhöõng phaân ñònh veà traùch nhieäm, quyeàn haïn vaø söï phoái hôïp giöõa caùc cô quan quyeàn löïc chöa toát. Ñoàng thôøi, söï laûnh ñaïo cuûa Ñaûng chöa ñaùp öùng kòp thôøi yeâu caàu cuûa quaù trình ñoåi môùi toå chöùc, hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc. Nhöõng bieåu hieän buoâng loûng, bao bieän, choàng cheùo vöøa haïn cheá vai troø laûnh ñaïo cuûa Ñaûng vöøa giaûm hieäu löïc quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc… Trang 10