Giải pháp thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: Bài học kinh nghiệm từ dự án V2Work

Chia sẻ: Liễu Yêu Yêu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Giải pháp thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: Bài học kinh nghiệm từ dự án V2Work" với phương pháp nghiên cứu thực tiễn, nghiên cứu hoạt động triển khai và đánh giá kết quả dự án, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong và ngoài phạm vi trường đại học. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giải pháp thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: Bài học kinh nghiệm từ dự án V2Work

GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO: BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ DỰ ÁN V2WORK Phạm Chí Trọng1, Nguyễn Ngọc Trâm1 1. Lớp CH21QT01 TÓM TẮT Nghiên cứu bắt nguồn từ hoạt động tham gia dự án quốc tế với 8 trường đại học khác tại Việt Nam nhằm nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm và kỹ năng khởi nghiệp của sinh viên tốt nghiệp – V2Work là một dự án Xây dựng năng lực thuộc Chương trình Erasmus + do Ủy ban châu Âu tài trợ với mục đích tăng cường năng lực của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam để nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm và kỹ năng khởi nghiệp của sinh viên tốt nghiệp, và để củng cố mối quan hệ với thị trường lao động, phù hợp với ưu tiên của chính phủ Việt Nam trong việc nâng cao tỉ lệ có việc làm sau tốt nghiệp ở cấp quốc gia. Bằng phương pháp nghiên cứu thực tiễn, nghiên cứu hoạt động triển khai và đánh giá kết quả dự án, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong và ngoài phạm vi trường đại học.. Từ khóa: Khởi nghiệp, sáng tạo, hệ sinh thái, V2WORK, TDMU. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đang được triển khai rộng khắp từ năm 2016 – năm Quốc gia khởi nghiệp gắn liền với Đề án 844 – Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đến năm 2025”do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, Đề án 1665 – Đề án “Hỗ trợ Học sinh sinh viên Khởi nghiệp đến năm 2025” do Bộ Giáo dục và Đào tạo và ngày càng có nhiều hoạt động thực tế, đi vào chiều sâu, xây dựng được hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững. Tham gia các dự án quốc tế trong việc nâng cao năng lực đội ngũ và tận dụng các nguồn lực để đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là cơ hội để các trường đại học tạo thực hiện tốt các nhiệm vụ, tạo nhiều sân chơi thực tiễn, môi trường thực tế nhằm rèn luyện sinh viên phát triển các kỹ năng về khởi nghiệp, phát triển năng lực chuyên môn và các kỹ năng mềm, kỹ năng xã hội… tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Từ năm 2018 đến 2021, với sự phát triển không ngừng về trong lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, phục vụ cộng đồng với chiến lược phù hợp, Trường đại học Thủ Dầu Một tham gia dự án quốc tế do Ủy ban Châu Âu tài trợ với tên gọi V2Work, nhằm nâng cao năng lực đội ngũ hỗ trợ sinh viên tìm kiếm việc làm và kỹ năng khởi nghiệp sau tốt nghiệp là một trong những thành công khẳng định thương hiệu của nhà trường. 2. NỘI DUNG 2.1. Giới thiệu dự án V2WORK: V2WORK – Tăng cường hệ thống giáo dục đại học Việt Nam nhằm nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm và kỹ năng khởi nghiệp của sinh viên tốt 339
nghiệp - là một dự án Xây dựng năng lực thuộc Chương trình Erasmus + do Ủy ban châu Âu tài trợ trong thời gian 03 năm với mục đích tăng cường năng lực của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam để nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm và kỹ năng khởi nghiệp của sinh viên tốt nghiệp, và để củng cố mối quan hệ với thị trường lao động, phù hợp với ưu tiên của chính phủ Việt Nam trong việc nâng cao tỉ lệ có việc làm sau tốt nghiệp ở cấp quốc gia. V2WORK cụ thể hướng đến mục tiêu: 1. Hiện đại hoá các dịch vụ hỗ trợ nghề nghiệp của 08 trường đại học Việt Nam thông qua việc xây dựng năng lực thể chế và nhân viên về kỹ năng làm việc và tinh thần khởi nghiệp để họ có thể trở thành công cụ hiệu quả và năng động để thúc đẩy và hỗ trợ việc làm và tinh thần khởi nghiệp của sinh viên và sinh viên tốt nghiệp ở các trường đại học. 2. Củng cố mối quan hệ hợp tác nhà trường - doanh nghiệp thông qua việc xây dựng các cơ chế nhằm thúc đẩy sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp vào Trung tâm Hướng nghiệp. V2WORK sẽ đạt được các mục tiêu trên bằng cách: Trong khoảng thời gian 36 tháng, V2WORK sẽ xây dựng và triển khai một loạt các hoạt động hướng tới phân tích, đào tạo, việc làm & khởi nghiệp và mạng lưới, để hỗ trợ các trường đại học Việt Nam nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm và kỹ năng khởi nghiệp của sinh viên tốt nghiệp và củng cố mối quan hệ giữa nhà trường và thị trường lao động. 1. Một phân tích chuyên sâu về tình hình hiện tại của tỉ lệ có việc làm sau tốt nghiệp và nhu cầu thị trường lao động để xác định các nhu cầu đào tạo và cơ chế của đối tác: Các chuyến thăm thực tế của các đối tác Việt Nam đến các trường đại học Châu Âu. Xác định các thực tiễn tốt và nhu cầu phát triển liên quan đến việc làm và khởi nghiệp sau tốt nghiệp cũng như tình hình thực tế của các Trung tâm hướng nghiệp ở các đại học Việt Nam. 2. Xây dựng năng lực cán bộ trung tâm hướng nghiệp của các trường đại học Việt Nam về năng lực chuyên môn và kỹ năng hỗ trợ thông qua hoạt động đào tạo được tổ chức ở các Trường thành viên: 5 học phần đào tạo nhân viên của các Trung tâm hướng nghiệp - Học phần 1 “Tham gia vào việc làm: Xây dựng và thúc đẩy hợp tác để thành công” sẽ được tổ chức vào ngày 2-4/7/2018 tại Trường Đại học Nha Trang. - Học phần 2 “Phân tích Thị trường lao động: Công việc & Việc làm” sẽ được tổ chức vào ngày 16-18/10/2018 tại Trường Đại học Công nghiệp Vinh. - Học phần 3 “Doanh nghiệp, Khởi nghiệp và Kỹ năng tiếp thị" sẽ được tổ chức vào ngày 27-29/11/2018 tại Đại học Đà Nẵng. - Học phần 4 “Đào tạo chuẩn bị công việc và thực tập” sẽ được tổ chức vào ngày 14- 16/01/2019 tại Trường Đại học Tây Nguyên. - Học phần 5 “Công cụ tham gia qua các Trung tâm hướng nghiệp” sẽ được tổ chức vào ngày 3-5/4/2019 tại Trường Đại học Trà Vinh. Các khóa đào tạo nội bộ nhân rộng cho các nhân viên trung tâm hướng nghiệp và các nhân viên có liên quan nhằm chia sẻ thêm kiến thức và kỹ năng đã được học trong các Học phần do các đối tác V2WORK giảng dạy. Mở rộng đào tạo với sự tham gia của các nhân viên từ các trường đại học lân cận. Các khoá đào tạo nhân rộng sẽ được tổ chức trong vòng 1 tháng sau khi kết thức Học phần chính thức. 340
Các khóa học đào tạo trực tuyến dành cho sinh viên và sinh viên tốt nghiệp của các trường đại học Việt Nam, liên quan đến chủ đề phát triển kỹ năng tìm kiếm việc làm, kỹ năng làm việc hoặc tinh thần khởi nghiệp, sẽ được các trung tâm hướng nghiệp V2WORK thực hiện trong năm học 2019-2020. 3. Ra mắt các dịch vụ mới về việc làm, hướng nghiệp, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại mỗi trường đại học thành viên: Các trung tâm hướng nghiệp tại Việt Nam sẽ được hiện đại hóa hoặc tạo mới trong các trường đại họ đối tác, được trang bị đầy đủ và với sự hỗ trợ của trường. Với cơ sở nền tảng này, việc đào tạo trong thời gian nửa đầu của dự án, và với sự hỗ trợ của các đối tác Châu Âu, từng trung tâm hướng nghiệp ở các đối tác sẽ ra mắt một loạt các dịch vụ mới để hỗ trợ sinh viên và sinh viên tốt nghiệp trong việc phát triển việc làm, kỹ năng làm việc hoặc khởi nghiệp. Các dịch vụ mới này sẽ được đi kèm với việc tổ chức Cuộc thi Ý tưởng Kinh doanh tại mỗi trường đại học và hai Ngày hội Việc làm trong thời gian nửa sau của dự án. 4. Thực hiện các hành động kết nối xây dựng mạng lưới giữa các trường đại học và doanh nghiệp: Các đối tác của V2WORK sẽ phát triển một loạt các hành động kết nối trong toàn dự án, để hỗ trợ đầy đủ các hoạt động khác của dự án, đồng thời phát triển và củng cố mối quan hệ của các trường đại học đối tác với thị trường lao động, cũng như đưa ra các khuyến nghị chính sách. Các hoạt động đó sẽ bao gồm: - Các buổi họp kinh doanh thường xuyên giữa các nhân viên trung tâm hướng nghiệp, các giáo sư và đại diện của thị trường lao động, để thảo luận về việc làm của sinh viên tốt nghiệp và xác định sự chênh lệch có thể có. - Diễn đàn hệ sinh thái việc làm và khởi nghiệp tại mỗi trường đại học đối tác để kích thích đối thoại và tranh luận ở cấp tỉnh tương ứng về việc làm sau đại học và khởi nghiệp và xây dựng các chiến lược địa phương để cải thiện tình hình hiện tại. - Hội nghị quốc gia về việc làm sau tốt nghiệp và khởi nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh để thực hiện đối thoại ở cấp quốc gia và đưa ra các khuyến nghị chính sách. - Cuộc thi Ý tưởng Kinh doanh Sáng tạo được tổ chức tại hội nghị quốc gia, để giới thiệu và hỗ trợ các ý tưởng kinh doanh sáng tạo của sinh viên đại học Việt Nam. - Hội nghị tổng kết Dự án tại Hà Nội, nhằm quảng bá kết quả dự án và vai trò của Trung tâm hướng nghiệp tại các trường đại học Việt Nam, và triển khai hiệu quả Mạng lưới V2WORK của Trung tâm Hướng nghiệp thuộc các trường đại học, mạng lưới sẽ hỗ trợ các trường đại học Việt Nam thành lập hoặc phát triển hơn nữa Trung tâm Hướng nghiệp sau khi kết thúc dự án, để các trường có chung tiếng nói thống nhất trong cuộc thảo luận quốc gia về việc làm sau tốt nghiệp và khởi nghiệp. 5. Xây dựng mạng lưới các trung tâm hướng nghiệp các trường đại học Việt Nam: Hình thành mạng lưới Hỗ trợ tìm kiếm việc làm và khởi nghiệp Việt Nam (VEES-NET) 2.2. Kết quả của dự án Trong suốt 3,5 năm triển khai dự án (10/2017 - 4/2021), với sự hợp tác tích cực giữa tám trường đại học Việt Nam bao gồm: Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, Trường Đại học Công nghiệp Vinh, Đại học Đà Nẵng, Trường Đại học Nha Trang, Trường Đại học Tây Nguyên, 341
Trường Đại học Thủ dầu Một, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn- ĐHQG TpHCM, Trường Đại học Trà Vinh, cùng 3 tổ chức cộng tác viên là Bộ Giáo dục và Đào tạo, Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam - VCCI, Hiệp hội sinh viên quốc tế - AIESEC và 3 trường đại học Châu Âu. Dự án V2WORK đã đạt được toàn bộ các chỉ tiêu đề ra. Kết quả chính của dự án V2WORK có thể tóm tắt như sau: - Xây dựng và ban hành bản báo cáo phân tích việc làm và khởi nghiệp của sinh viên tốt nghiệp ở Việt Nam. Đây là kết quả của việc phân tích dữ liệu thu thập từ các nguồn và từ các cuộc khảo sát được hoàn thành bởi sinh viên, nhân viên và sinh viên tốt nghiệp, cũng như các nhà tuyển dụng từ khắp nơi trên cả nước. - Các trường đại học tham gia dự án sẽ được tập huấn các nghiệp vụ giúp tăng cường mối quan hệ giữa các trường đại học và các doanh nghiệp thông qua phát triển các công cụ và cơ chế nhằm thúc đẩy sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp trong các Trung tâm dịch vụ việc làm và hướng nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên trong tìm kiếm việc làm và phát triển kỹ năng cần thiết cho khởi nghiệp. - Nâng cao năng lực của cán bộ phụ trách với hơn 1.000 lượt cán bộ của các Trung tâm Hỗ trợ việc làm, được đào tạo thông qua các khóa Tập huấn chuyên gia V2WORK, hội thảo nhân rộng, các khóa học trực tuyến. - Tổ chức 16 Ngày hội việc làm, trong đó các thành viên đã kết hợp Ngày hội việc làm truyền thống với các hoạt động bổ sung như hội thảo, tọa đàm, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng việc làm của sinh viên tham gia; - Tổ chức thành công 9 cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp (8 cấp trường và 1 cấp quốc gia), nâng cao nhận thức của sinh viên về khởi nghiệp và thúc đẩy các ý tưởng sáng tạo bằng cách cung cấp hỗ trợ ban đầu đầu tư cho sự phát triển của các dự án kinh doanh trong tương lai. - Tổ chức 16 khóa học trực tuyến với sự tham gia của 6383 sinh viên. Nguồn học liệu và thiết kế bài giảng được chia sẻ giữa các cơ sở giáo dục đại học để các trường có thể dùng chung. - Tổ chức 8 Diễn đàn Hệ sinh thái việc làm và khởi nghiệp tại 8 tỉnh khác nhau để kích thích đối thoại và đưa ra các khuyến nghị và chiến lược cho địa phương. - Tổ chức Hội nghị cấp quốc gia về việc làm và khởi nghiệp và ban hành Khuyến nghị về Chính sách thông qua Báo cáo về chính sách nhằm nâng cao hơn nữa khả năng của Hệ thống giáo dục đại học Việt Nam trong việc hỗ trợ sinh viên tốt nghiệp tìm được việc làm có ý nghĩa hoặc phát triển các nỗ lực kinh doanh. - Hình thành mạng lưới Hỗ trợ tìm kiếm việc làm và khởi nghiệp Việt Nam (VEES-NET), một mạng lưới các trường đại học Việt Nam nhằm thúc đẩy khả năng tìm kiếm việc làm tốt hơn và phát triển tinh thần, văn hóa khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục đại học. Thông qua dự án V2WORK, hoạt động hỗ trợ việc làm và khởi nghiệp tại tám trường đại học đối tác đã được cải thiện đáng kể cả về chất và lượng. Nhận thức về tầm quan trọng của việc hợp tác với doanh nghiệp trong giảng dạy và hỗ trợ việc làm tại các trường đại học ngày càng được chú trọng và thống nhất từ cấp quản lý cấp trên đến giáo viên và nhân viên, thông qua cam kết và đầu tư của trường trong việc phát triển và nâng cao chất lượng của các trung tâm hỗ trợ việc làm. 342
Trong giới hạn của bài báo, chỉ nghiên cứu về thúc đẩy các hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong và ngoài phạm vi trường đại học nên chỉ so sánh điển hình một số dự án có liên quan. Trên cơ sở đó, đánh giá và rút ra bài học kinh nghiệm trong cách tham gia dự án quốc tế để triển khai hiệu quả các giải pháp hành động. Bảng 1. So sánh dự án V2WORK, BUILD-IT và EVENT trong quá trình thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong phạm vi các trường đại học thành viên tham gia dự án Đặc điểm Dự án V2WORK Dự án BUILD-IT Dự án EVENT Xây dựng các trung tâm hỗ trợ Thay đổi chính sách của Hỗ trợ sinh viên khởi việc làm và thị trường lao động, các trường đại học, từ nghiệp, đào tạo kỹ năng cập nhật các dịch vụ hỗ trợ nghề chính sách quản lý đến mềm. Tăng khả năng có việc nghiệp mới cho sinh viên của 8 các chính sách khác làm của sinh viên tốt nghiệp trường đại học Việt Nam thông đại học tại Việt Nam Mục tiêu qua xây dựng quy chế làm việc, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu làm việc chuyên nghiệp ở các doanh nghiệp và các tổ chức trong và ngoài nước. Thời gian bắt Từ tháng 10/2017 Cuối năm 2015 Ngày 7-9 tháng 12 năm đầu 2016 Thời gian kết Đến tháng 4/2021 Đến năm 2020 23 tháng 6 năm 2020 thúc 08 trường thành viên: 06 trường thành viên: 05 trường thành viên: 1. Trường Đại học Bách Khoa Hà 1.Trường Đại học Bách 1.Trường Đại học Kinh tế Nội; khoa - Đại học Đà Nẵng; Quốc dân (NEU) 2.Trường Đại học Công nghiệp 2.Trường Đại học Sư 2.Trường Đại học Công Vinh; phạm Kỹ thuật TP. Hồ nghiệp Hà Nội (HaUI) 3.Đại học Đà Nẵng, Chí Minh; 3.Đại học Huế (HU) Số lượng 4.Trường Đại học Nha Trang, 3.Trường Đại học Công 4.Trường Đại học Công Trường thành viên tham gia 5.Trường Đại học Tây Nguyên; nghiệp TP. Hồ Chí Minh; nghệ Thành phố Hồ Chí 6.Trường Đại học Thủ dầu Một; 4.Trường Đại học Lạc Minh (HUTECH) 7.Trường Đại học Khoa học Xã Hồng; 5.Trường Đại học Sư Phạm hội và Nhân văn - ĐHQG 5. Trường Đại học Bách và Kỹ Thuật TP Hồ Chí TpHCM; khoa - ĐHQG TP. Hồ Chí Minh (HCMUTE) 8.Trường Đại học Trà Vinh, Minh; 6. Trường Đại học Cần Thơ; Thực hiện một Khảo sát đuổi và dữ liệu thu thập được các đối tác tham gia dự Dự án tiến hành phân tích chuyên án đánh giá và kết quả cuối Phân tích tình sâu về tình hình hiện tại của tỉ lệ cùng được gửi tới các hình trước khi có việc làm sau tốt nghiệp và nhu chuyên gia thiết kế chương triển khai dự cầu thị trường lao động để xác trình giảng dạy. Điều này án định các nhu cầu đào tạo và cơ giúp xác định các lĩnh vực chế của đối tác. và thông tin chủ chốt cho phép gắn giáo dục đại học với nhu cầu của thị trường lao động - Dự án giúp nâng cao năng Dự án giúp nâng cao năng lực lực cho ban lãnh đạo và lãnh đạo, cán bộ trung tâm hướng Phát triển đội giảng viên của các trường nghiệp của các trường đại học ngũ thành viên, nâng cao chất Việt Nam về năng lực chuyên lượng giảng dạy, kiểm định môn & kỹ năng hỗ trợ. chất lượng chương trình, đa 343
dạng hóa nguồn tài trợ và nỗ lực tự chủ. - Dự án giúp củng cố vai trò của ban cố vấn doanh nghiệp, và nâng cao năng lực cho các trường thành viên để thúc đẩy quan hệ hợp tác hiệu quả. - Dự án giúp cải tiến phương pháp giảng dạy cho giảng viên nhờ ứng dụng phương pháp giảng dạy tiên tiến được tập huấn từ dự án. - Dự án giúp phát triển kỹ năng, Dự án giúp giới thiệu việc kiến thức khởi nghiệp dành cho làm, cung cấp khảo sát tình sinh viên thông qua các khoá đào hình việc làm của sinh viên Dự án giúp phát triển kỹ Các hoạt động tạo, cuộc thi, diễn đàn,… tốt nghiệp, cung cấp các năng cho sinh viên thông hướng đến - Dự án thúc đẩy việc ra mắt các dịch vụ cần thiết giúp sinh qua các cơ hội học tập ứng sinh viên dịch vụ mới về việc làm, hướng viên nâng cao năng lực việc dụng thực tế nghiệp, khởi nghiệp đổi mới sáng làm và chia sẻ tài nguyên tạo tại mỗi trường đại học thành liên quan tới nâng cao năng viên. lực việc làm của sinh viên. - Dự án thực hiện các hành động kết nối xây dựng mạng lưới giữa các Tạo dựng trường đại học và doanh nghiệp. mạng lưới lâu - Dự án xây dựng mạng lưới các dài trung tâm hướng nghiệp các trường đại học Việt Nam. - Mặc dù không trực tiếp tác động - BUILD-IT tập trung bồi Dự án EVENT bàn giao cho trực tiếp đến quá trình kiểm định dưỡng các trường theo Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa AUN-QA, nhưng các hoạt động tiêu chuẩn kiểm định vào sử dụng Cổng thông tin của dự án đều gắn liền với nhiều ABET; trong khi các hỗ trợ việc làm cho sinh tiêu chí của chuẩn kiểm định này; trường mong muốn được viên: Cổng thông tin này là - Phát triển hoạt động dành cho hỗ trợ nhiều hơn cho quá nơi kết nối các nhiệm vụ và Điểm khác sinh viên ở đa đạng ngành, lĩnh trình kiểm định theo hoạt động của các Trung biệt vực; chuẩn AUN-QA; tâm việc làm của các - Dự án có sự tham gia từ các - Tập trung chủ yếu ở sinh Trường đại học chuyên gia, các nhà nghiên cứu viên các khối ngành kỹ về thực trạng bối cảnh. thuật; - Thiếu vắng chuyên gia bồi dưỡng am hiểu bối cảnh địa phương; 2.3. Tác động của dự án đối với Trường Đại học Thủ Dầu Một Dự án V2WORK đã tạo ra được những hiệu ứng rất tốt đối và có tác động lan toả với tất cả các trường thành viên trong đó có Trường Đại học Thủ Dầu Một. Là đơn vị thụ hưởng chính của Dự án V2WORK tại trường, Trung tâm Hợp tác Doanh nghiệp và Khởi nghiệp đã được đầu tư, nâng cấp đáng kể về năng lực, cơ sở hạ tầng, máy móc thiết bị làm việc, đáp ứng nhu cầu hỗ trợ việc làm và khởi nghiệp của sinh viên. Với sự hỗ trợ từ Dự án, Trung tâm đã triển khai nhiều hoạt động dịch vụ mới để đáp ứng nhu cầu của sinh viên và xã hội như: các khoá đào tạo chuyên môn, các khoá kỹ năng mềm để nâng cao khả năng làm việc của sinh viên tốt nghiệp, các khoá học online, các cuộc thi khởi nghiệp, ngày hội việc làm nhằm gắn kết với thị trường lao động, hình thành không gian khởi nghiệp… 344
Thống kê trong 3 năm gần đây, Trung tâm đã hỗ trợ cho hơn 1500 sinh viên tìm kiếm việc làm tại các doanh nghiệp ở Bình Dương; Hỗ trợ đăng thông tin tuyển dụng cho hơn 800 doanh nghiệp thông qua các kênh facebook, website và làm việc trực tiếp với gần 300 doanh nghiệp. Tham gia chương trình tư vấn tuyển sinh và định hướng nghề nghiệp cho gần 4000 sinh viên đầu khoá mỗi năm. Hỗ trợ hơn 4000 lượt sinh viên phát triển kỹ năng khởi nghiệp thông qua các khoá huấn luyện, đào tạo, diễn đàn, hội thảo, tham quan thực tế tại doanh nghiệp. Đã gửi đi đào tạo hơn 100 giảng viên nguồn về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại các cơ sở đào tạo có uy tín. Một trong những minh chứng tạo nên thành công của Dự án V2WORK là phát triển hoạt động của mô hình 3 bên, bao gồm 2 cấp độ: vĩ mô và vi mô. - Ở cấp độ vĩ mô: Nhà nước, Nhà trường và Doanh nghiệp. - Ở cấp độ vi mô: Lãnh đạo Nhà trường, giảng viên và sinh viên. Tạo điều kiện thuận lợi cho Bộ Giáo dục và Đào tạo (đại diện cho Nhà nước), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (đại diện cho Doanh nghiệp) và các cơ sở giáo dục thành viên liên kết, tạo tiền đề và cùng hành động trong việc thúc đẩy hoạt động định hướng nghề nghiệp, hỗ trợ việc làm và khởi nghiệp trong sinh viên. Đặc biệt, thông qua Mạng lưới VEES-Net, Trung tâm Hợp tác Doanh nghiệp và Khởi nghiệp đã có nhiều cơ hội để tiếp tục thúc đẩy hợp tác và học hỏi lẫn nhau giữa các trường trong mạng lưới. Đây là cơ hội rất tốt để Trung tâm được tham gia các chuỗi hoạt động mới như xây dựng cơ sở dữ liệu dung chung về việc làm cho sinh viên tốt nghiệp cả nước, tổ chức các ngày hội việc làm, các khoá học trực tuyến liên trường, liên vùng, tham gia vào việc nh giá chất lượng nguồn nhân lực và nghiên cứu xu hướng phát triển thị trường lao động v.v. 2.4. Bài học kinh nghiệm rút ra từ việc tham gia dự án - Trong hoạt động đào tạo tri thức, kỹ năng khởi nghiệp cho sinh viên cần có sự liên kết, phối hợp giữa các trường đại học và các đối tác doanh nghiệp để có thể phát huy tiềm năng, thế mạnh - Ngoài việc hỗ trợ kinh phí cho các dự án, các trường đại học cần hỗ trợ cho các câu lạc bộ khởi nghiệp sinh viên và không gian khởi nghiệp cho sinh viên và giảng viên trẻ. - Ngoài cung cấp kiến thức, kỹ năng liên quan đến khởi nghiệp, thông qua các workshop, các chuyên gia khởi nghiệp cùng với doanh nhân sẽ giúp sinh viên hình thành, điều chỉnh thái độ, đam mê đối với khởi nghiệp từ những va chạm, trải nghiệm thực tiễn của chính mình. - Trên cơ sở tận dụng nguồn lực và tiềm lực do dự án mang lại, các trung tâm hướng nghiệp cần phải có kế hoạch sử dụng và phát huy hiệu quả. 2.5. Giải pháp thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp: Đào tạo kỹ năng khởi nghiệp cho sinh viên là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà trường đại học nên thực hiện bên cạnh các chương trình đào tạo giáo dục, nghiên cứu khoa học, hỗ trợ tìm kiếm việc làm,…Giúp sinh viên định hướng nghề nghiệp của bản thân liên quan đến hoạt động khởi nghiệp, giúp sinh viên am hiểu về các ngành nghề, nắm bắt thông tin đầy đủ về hệ sinh thái khởi nghiệp, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, phát triển tư duy khởi nghiệp trên nền tảng kiến thức kỹ năng (giải quyết vấn đề, quản trị tài chính, quản lý nhân sự, sở hữu trí tuệ, kỹ năng huy động vốn,…) để sau khi ra trường sinh viên có thể khởi nghiệp kinh doanh phù hợp. 2.5.1. Đối với sinh viên và sinh viên tốt nghiệp: Cần hưởng ứng và thực hiện mạnh mẽ, 345
hiệu quả, thiết thực cho hoạt động khởi nghiệp, phải luôn nỗ lực hết mình, có niềm đam mê và chủ động tiếp cận chương trình, tích cực tham gia vào các hoạt động để trau dồi kiến thức, kinh nghiệm, vận dụng những kiến thức được đào tạo tìm kiếm những ý tưởng kinh doanh để lập nên các dự án khởi nghiệp có giá trị thực tiễn. Tích cực sử dụng những nguồn dịch vụ về hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại trường, giữ thông tin liên lạc với nhà trường, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp để hình thành cho bản thân một mạng lưới hoạt động để tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp và định hướng khởi nghiệp cho bản thân. 2.5.2. Đối với Nhà tuyển dụng/doanh nghiệp: Thông qua việc phân tích tài liệu khảo sát của nhà tuyển dụng đã chỉ ra định hướng công nghệ của họ, đang tiến triển theo cùng hướng với đà thay đổi xã hội và kinh tế tại Việt Nam. Các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp cần phải nắm bắt được tình hình này, áp dụng những công cụ và hoạt động cụ thể cho phép công nghệ có thể thực hiện vai trò là cầu nối trung gian cho việc hình thành, tiếp thu và chuyển đổi tư duy sáng tạo của sinh viên phù hợp với sự phát triển của đất nước và thế giới. 2.5.3. Đối với Giảng viên Thu thập thêm kiến thức về thị trường lao động, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và gia tăng sự tận tình trong công tác hỗ trợ sinh viên thành lập các ý tưởng, dự án khởi nghiệp. Các giảng viên có thể đóng góp rất nhiều khi tạo dựng kết cấu, dịch vụ, chương trình,.. cho trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, đóng góp bất kỳ nội dung nào để giúp sinh viên hiểu rõ hơn về hoạt động khởi nghiệp. 2.5.4. Đối với Trung tâm Hợp tác Doanh nghiệp và Khởi nghiệp và cán bộ quản lý Các hoạt động xây dựng mối quan hệ trong hệ sinh thái khởi nghiệp ở mức độ toàn quốc có thể đóng góp tích cực cho sự phát triển của hoạt động khởi nghiệp và xây dựng hệ sinh thái vững chắc trong trường đại học. Trung tâm Hợp tác Doanh nghiệp và Khởi nghiệp cần nâng cao mức độ liên kết cao hơn, thông qua đó có thể định hình các lợi ích rõ ràng của các bên liên quan (giảng viên, sinh viên, nhà tuyển dụng/doanh nghiệp, các cơ sở ươm tạo/vườn ươm liên kết,…), tập trung và giao tiếp tốt hơn, dẫn đến việc thu hút được các bên liên quan khác. Cùng lúc đó, xây dựng các mối quan hệ để tạo điều kiện thuận lợi giúp giải quyết những biến động, thách thức ảnh hưởng đến quá trình thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp, khi đó, Trung tâm Hợp tác Doanh nghiệp và Khởi nghiệp sẽ là tổ chức thực hiện các thay đổi của hoạt động này trong phạm vi trường đại học đang hoạt động. 2.5.5. Đối với Nhà trường Tổ chức các hoạt động khởi nghiệp khác nhau như: - Mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ và đào tạo thêm về kỹ năng khởi nghiệp. - Thiết lập và vận hành hiểu quả các không gian khởi nghiệp (như vườn ươm doanh nghiệp, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, CLB Doanh nhân cựu sinh viên, CLB Sinh viên Khởi nghiệp,…) - Thực hành hỗ trợ triển khai các dự án khởi nghiệp dựa trên ý tưởng, dự án kinh doanh của sinh viên. 346
- Thường xuyên tổ chức các cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp ở các giai đoạn phát triển startup và hỗ trợ thiết thực cho các ứng viên. Về xây dựng mạng lưới kết nối kinh doanh, trường đại học nên hợp tác với các doanh nghiệp trong nhiều hoạt động như: - Mời các doanh nhân thành đạt đến nói chuyện truyền cảm hứng cho sinh viên tại hội chợ việc làm, ngày hội định hướng nghề nghiệp, hội chợ khởi nghiệp, ngày hội tư vấn tuyển sinh hoặc tư vấn, tài trợ cho các hoạt động khởi nghiệp. - Xây dựng phát triển tài liệu, giáo trình về khởi nghiệp. Các trường đại học cần chủ động phân bổ số lượng tín chỉ phù hợp cho từng khoa và đưa vào chương trình đào tạo bắt buộc hoặc tự chọn theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Tổ chức tại Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp các lớp bồi dưỡng kiến thức khởi nghiệp nhằm phát huy kỹ năng nghề phù hợp. - Quỹ phát triển khoa học và công nghệ phải dành một phần quỹ cho hoạt động khởi nghiệp của sinh viên. Cần liên kết các chương trình đào tạo khởi nghiệp giữa các trường đại học. Cần có các chính sách linh hoạt và chặt chẽ khi sử dụng các nguồn tài chính. 3. KẾT LUẬN Sinh viên là những người có đam mê, có khát vọng và nuôi hoài bão, ý tưởng khởi nghiệp; vậy, để bồi dưỡng, đào tạo và hiện thực hóa các ý tưởng đó cần có sự đào tạo, hỗ trợ, định hường từ các trường đại học. Các trường thành viên cần thiết phải học tập những bài học kinh nghiệm và vận dụng có hiệu quả nguồn lực và tiềm lực từ việc tham gia dự án quốc tế mang lại để thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong nhà trường. Bên cạnh đó cần tạo sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp để hỗ trợ nghiên cứu, cộng tác viên nghiên cứu, chuyển giao tri thức - công nghệ và trợ lực cho khát vọng khởi nghiệp của học sinh, sinh viên. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. V2WORK (2021). Tài liệu báo cáo kết quả thực hiện Dự án V2WORK do Dự án phát hành. 2. Bùi Anh Tuấn, Lê Thị Thu Hà (2020). Thúc đẩy vườn ươm khởi nghiệp trong trường đại học. 3. Trilok Kumar Jain (2019). Understanding the Right Ecosystem for Startups. SSRN Electronic Journal Follow journal. DOI: 10.2139/ssrn.3350526 4. ITP (2020). Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp trong lòng đại học, http://itp.vn 5. Trần Ánh Phương, Lê Ba Phong (2019). Giảng dạy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong bối cảnh xây dựng “Đại học khởi nghiệp”, Tạp chí Khoa học công nghệ, số 55.2019, trang 126 -132. 6. Huỳnh Thị Bảo Thoa (2020). Tăng cường vai trò của trường đại học trong hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam. Tạp chí công thương online, ngày đăng 24/12/2020, tại website https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/tang-cuong-vai-tro-cua-truong-daihoc-trong-he-sinh-thai- khoi-nghiep-viet-nam-77360.ht 347