intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giám sát quyền lực nhà nước dưới triều đại Hậu Lê và những bài học cho việc xây dựng hệ thống giám sát quyền lực hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

28
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung phân tích những quan niệm, tư tưởng trong việc xây dựng hệ thống kiểm soát quyền lực nhà nước ở thời Hậu Lê và xác định cơ chế kiểm soát quyền lực dưới thời Hậu Lê. Chính sách kiểm soát quyền lực dưới thời Hậu Lê được tiến hành trên cơ sở những giá trị về quyền lực của Nho giáo, các quy định về tổ chức bộ máy nhà nước và hệ thống xử phạt, khen thưởng rõ ràng.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giám sát quyền lực nhà nước dưới triều đại Hậu Lê và những bài học cho việc xây dựng hệ thống giám sát quyền lực hiện nay

  1. Ạ Ậ Ự Ễ Ố Ề ỰC NHÀ NƢỚC DƢỚ Ề ĐẠ Ậ Ữ Ọ Ệ Ự Ệ Ố Ề Ự Ệ Ọ ậ ả ệ Ngày đăng bài: ắ ế ậ ữ ệm, tư tưở ệ ự ệ ố ể ề ực nhà nướ ở ờ ậ và xác định cơ chế ể ề ực dướ ờ ậ ể ề ự dướ ờ ậu Lê đượ ến hành trên cơ sở ữ ị ề ề ự ủ quy đị ề ổ ứ ộ máy nhà nướ ệ ố ử ạt, khen thưởng rõ ràng. Trên cơ ở đó, bài viế ẽ đưa ra mộ ố ọ ả ằm hướ ớ ệ ệ ố ậ ệ ừ ậu Lê, nhà nướ ể ề ự Dướ ều đạ ậu Lê, cơ cấ ổ ứ ộ máy đạt đượ ữ ự ể ạ ẽ đặ ệt là dướ ờ ỳ ề ực nhà nướ ờ ậ đã phát triể ới trình độ ự ệ ủ ền địa trung ương đế ừng đị phương có xu hướ ở ộng hơn. Tuy nhiên, xu thế ể ủ ề ực không đồ nghĩa vớ ự ề ệ ủa nhà Vua và các cơ quan nhà nướ ặ ề ực nhà nướ đượ ể ộ ặt dướ ắ ị, tư tưở các cơ chế giám sát dướ ề ữ ả ề ổ ứ ộ máy nhà nướ ấ trong lĩnh vự ể ề ực nhà nướ ờ ỳ ữ ị ọ ấn đề ự ộ máy nhà nướ ệ * ả ậ Trường Đạ ọ ật, Đạ ọ ế
  2. ƢỜNG ĐẠ Ọ Ậ ĐẠ Ọ Ế ố ả ậ ộ ố ế ạ ẽ ệ ọ ỏ ệ ủ ốc gia đi trướ ầ ế nhiên, để ể ột cách đầy đủ ị ủ ể ề ực nhà nướ ầ ữ ự ất định đố ớ ị ề ể ề ự ị ử đất nướ ứ ề ấn đề ần được đặ ố ệ ớ ị văn hóa, chính trị, tư tưở ủ ừng giai đoạ ụ ể ủ ố ằ “gây thành được cái văn minh vậ ất như Tây học, nhưng vẫn có cái đặc tính đào tạ ra đượ ” . Do đó, tiế ữ ị ề ể ề ực nhà nước dướ ều đạ ậ ẽ ạ ều ý nghĩa và giá trị ớn đố ớ ựng các cơ ế ể ề ực nhà nướ Tƣ tƣở ệ ảnh hƣở ớn đố ớ ề ự ể ề ự nƣớc dƣớ ờ ỳ ậ Các tư liệ ị ử ấ ằ ộ ảnh hưở ớn đế ổ ứ ủ ộ máy nhà nước dướ ều đạ ậu Lê, trong đó có vấn đề ể ề ực nhà nướ ấn đề ắ ồ ừ ờ ỳ ắ ộ ễ ố ờ gian nhà Minh đô hộ nướ ế ệ Minh cướp đi củ ệ ộ ầ ớ ức thay vào đó làm tràn ngập đất nướ ớ ở ố ố ốn, đã phả ế ậ ứ ủ ố ứ ủ ừ ờ ở đi, các vua thờ ậ đều tôn sùng tư tưở ự ọ ệ tư tưở ệ ể ề ực nhà nước. Tư tưở ề ể ề ự ộ máy nhà nước đượ ể ện thông quan các phương diệ ồ ồ ố ủ ề ự ạ ế ề ự ủ ạ ề ồ ố ề ự ằ ở trong vũ trụ ữ ngôi cao hơn cả Thượng đế Thượng đế là ông vua mưu cầ ạ ục cho ngườ Điều này có nghĩa ề ự ắ ồ ả ừ ộ ị vua nào mà đế ừ Thượng đế. Như vậ ả ồ ố ủ ề ự ề ự ủ ả ự có mà đượ ờ trao cho và Vua đượ là đạ ể ủ Thượng đế ở trên đấ ữ Thượ đế ậ ề ồ ậ ền do vua trước nhườ ạ ậ ề ủ ề ạ ậ ề ạ ậ ề phương pháp nào đi chăng nữ ờ ỳ ế ữ ạ ế ề ề ự ồ ại trong nghĩa vụ ệm đố ớ ới ngườ ữ ầ ọ , Nxb Văn hóa ộ ị ử ệ ừ ồ ốc đế ữ ế ỷ ế ớ ộ ễ ế ộ ế ị ễ ế sđd
  3. Ạ Ậ Ự Ễ Ố ề ự ớn nhưng quyề ực đó không có nghĩa là tuyệt đố ấ ệt. Điề ể ệ ạ ử “Dân vi qu ắ ứ chi, quân vi khinh” ố hơn hế ớ ới giang sơn xã tắ ớ ớ ả ổ ậ ới người dân, coi ý dân như ý trời, do đó trong quá tình cai trị ầ ữ ẩ ự ất đị ữ ẩ ự ấ ả ời đề ậ ền nhân đời trước quy định cho đời sau, trong đó cầ ắc đế ứ Đức đượ đề ậ ớ ồm: Nhân đạ ẩ ố ứ Đức đó, Nhân đạ ọ ất, nghĩa là Vua phải là người nhân đứ ấ ế ẽ đó mà “đượ ạ ờ đứ ấ ạ cũng vì bấ ” . Khi đã có đượ ạ ồ ả ấ ự ẩn “để ữ ọi hành độ ỏ ất và để ương cho kẻ dướ ” , khi nhà vua “đã không làm tròn nhiệ ụ ạ ạ ả ữ ộ ộ ” ộ ở ội dân thì ngườ ể ế ỏ vua đó. Đố ớ ạ ệ ề ả ữ đạ ới vua, nhưng đồ ời cũng không đồng tình đố ới các quan viên “ngu trung” mà ngượ ạ ệm “ ần là ngườ ế ọn “vua sáng” để ờ ết làm cho vua có tài đứ ” . Đố ớ ổ ậ ủ ầ ử ọ có nghĩa vụ “ răn Vua để ẫ ắt Vua làm điề ện, khuyên răn không được thì ngăn cản Vua làm điề ếu ngăn cản cũng không đượ ả ữ ” ạ ờ ỳ ột khi đượ ể ọ ạ ều đình là những ngườ ẩ ạnh, tài năng, không chị ất mình để điề ất chính, phi nghĩa . Tư tưởng nêu trên luôn đượ ể ệ ạt độ ủ ạ ờ ỳ ậ ất là đố ới các “ngôn quan” có chức năng can gi n Vua, đàn hặ ạ ạm. Đây có thể ề ảng tư tưở ủa cơ chế “can gián” nhà vua và ể ủ ều đình. ề ự ật và các cơ quan kiể ộ ộ máy nhà nƣớ ờ ậu Lê đánh dấu bướ ể ạ ẽ ủ ộ máy nhà nướ điể ị ử ều đạ ế ệt Nam. Dướ ều vua Lê Thánh Tông đã lệ ễ ế sđd ễ ế sđd ễ ế sđd Mai Văn Thắ ễ ấ Nhà nướ ậ ề ậ ớ ệ ả ệ ề ngườ , Nxb Đạ ọ ố ộ ễ ế sđd ễ ấ ộ ề ệ ờ ỳ ế ạ ủ ậ ố
  4. ƢỜNG ĐẠ Ọ Ậ ĐẠ Ọ Ế cho các văn thân nổ ếng như Thân Nhân Trung, Quách Đình Bảo, Đỗ ận, Đào Cử, Đàm Văn Lễ ậ ộ ạ ậ ặ ữ ế độ ậ ệ, văn hành, sách cáo gồ ể ội điể . Đố ớ ấn đề ự ệ ể ề ực đố ớ ạ ậ ủ trương thự ệ ể ề ực nhà nướ ện pháp căn bả ồm đặ ra quy đị ậ ề ề ực nhà nước cho các cơ quan, cá nhân khác nh ế ập các đơn vị, cơ quan có chức năng giám sát hoạt độ ủa các cơ quan chuyên môn và quy đị ế độ khen thưở ề ự ệ ề ự ức năng giữa các cơ ở Trung ƣơng và địa phƣơ ệ ề ực đượ ế ả ậ ề ự nhà nướ ở địa phương và trung ương. Năm 1471, vua Lê Thánh Tông cho hiệu đính ề ế, xác đị ệ ắ ế ức là “để ớ ỏ ộ ọ ề ế ề ả ẽ nướ ạ ” ộ ả ổ ủ ổ ố ức lên đế ố 5.370 ngườ ứ ố ố ệ ạ ều đình (399 dân sự ự ệ ở các địa phương (926 dân sự ự ụ ứ ụ ứ ế ộ ả ộ máy nhà nước trung ương đã được “ ếp đặ ẫm đạ ệ ập ra các cơ quan kiể ấp hành, điề ộ ự ậ ộ ạng lưới các cơ quan kiể ệ ự ệ ệ ụ ề ạ ủ ổ ứ ắ ề ự ự ử đài, ự ử ở các đạ ọ ự ể ẫ ữ ệ ố ự, tư pháp và giám sát” ạnh đó, chức năng, nhiệ ụ các cơ quan cũng đượ ắp đặ ột cách tương đố ỉ Đố ớ ức quan đứng đầ ề ớ ờ ờ ậ ế đặ ứ ể tướng, thay vào đó quyề ủa đạ ần đứng đầu đượ ứ ả ửa đổi liên quan đế ức quan đứng đầ ạ ều đình đượ ằ ằ ụ “ ể ế ọi đạ ế ” ề ế ứ ọ ủa đạ ầ ồm: Thái sư, Thái úy, Thái ảo (đề ấ ẩ ếu sư, Thiế ế ế ảo (đề ễn Sĩ Giác, Vũ Văn Mẫ ề ế ị ệ Lê Thánh Tông (1471), “Thể ệ ệ ệu đị ề ế”, ộ ố văn bản điể ế ậ ệ ừ ế ỷ XV đế ế ỷ ậ ọ ộ ộ ộ ễn Hoài Văn, Đăng Duy Thìn (2012), Chính sách đào tạ ử ụ ạ ờ ộ ệ ị ố ộ sđd
  5. Ạ Ậ Ự Ễ Ố ị ẩ ữ ứ ụ trên cũng chỉ ấ ặ cho các đạ ầ ứ ắ ề ự ự như những đời trướ ứ năng của các cơ quan ở Trung ương cũng đượ ột cách tương đố ệ ụ ộ ụ ự ụ ộ ệ ống các cơ quan đượ ậ ừ ờ ế ục đượ ện dướ ờ ần. Qua các đờ ổ ụ ộ đượ ển và đế ời Lê Nghi Dân đã tiế ệ “chia đặ ở ụ ộ” vào năm 1460 ờ ỳ ậ ộ máy nhà nướ đượ ộ ồ ạ ộ ễ, Binh, Hình Công. Đứng đầ ỗ ộ ị Thượ thư và 2 vị ả ữ ị ạ ụ ộ ậ ến hành đặ ụ ự (năm 1466), ời gian đầ ức quan đứng đầ ỗ ự chưa được đặt chuyên trách mà để đứng đầ ộ đả ệ ữa các cơ quan này luôn có sự ố ợ ối đồ ờ ể ẫ ẳ ạn như “ ọ ấ ệ ủa Đố ủ ể ố ấ ả ộ ệ ủ ộ ộ, mà giúp đỡ ấ ộ ” . Như vậ ộ cơ quan nào có thể ắ ề ự ại Trung ương đượ ệc đều đượ ự ện dướ ự điề ủa nhà Vua, đả ả ề ự ể ậ ề ộ ủ ể ặ ả năng mộ ủ ể ắ ề ề ự ẫn đế ạ ề ế ề Xu hướ ề ự ề ựủa nhà nước đượ ế ụ ạ ấ ền địa phương. Hệ ố ề ủ ừ ời đầ ủ ổ đã chi phố ặ ẽ ớ ậ ờ Thánh Tông đã tiế ển 5 đạ ừ ờ ổ thành 12 đạ ừ ớ ục đích nhằ ạ ự ố ấ ệ ả ề ực để ột địa phương nào có đủ ề ực để ế ứ ộ ản lý nhà nướ ại địa phương bao gồ Đô Ty ừ ế Ty chưở ả ậ ữ ề ục đích củ ự “nhằ ớ ề ủ ạ ủa các địa phương, tậ ề ề ương và hạ ế khuynh hướ ội” ố ệ ữa Trung ương và địa phương dướ ờ ậu Lê cũng được nhà nước điề ỉ ộ ặ ẽ. Đố ới đơn ị ấ ổ đã tiến hành chia tách các xã thành Đạ ể trên cơ sở ố lượ ộ ủ ỗi xã, đồ ờ ắt đặt, quy đị ố lượ ạch xã trưở ẩn đố ới xã trưở ệ ể ề ực địa phương không chỉ ừ ạ ở ệ ố ứ ằm đả ả ệ ố ấ ế ệ ử ọ ề ế ạ Văn Liệ ị ả ệ ử ọc và Nxb. Văn hóa ộ Đạ ệ ử ký toàn thư ả ỷ ự ụ ờ ọ ộ ộ ộ sđd ễn Minh Tườ ổ ứ ộ máy nhà nươc quân chủ ệ ừ năm 939 đế ộ ễn Minh Tườ sđd
  6. ƢỜNG ĐẠ Ọ Ậ ĐẠ Ọ Ế ủ ố Ở nướ cơ cấu làng và nướ ồ ạ ặ ẽ ộ ặ ả ệ ức đòan ế ủa nhân dân nhưng mặ ạ ế ủ ố ố ấ ạ ấp xã có điề ện để ệ ệ ạ ở ấ ấ ấ ấ ệ ống hành chính, cũng quy đị ặ ẽ ạch, điề ện để làm xã trưở ệ ầ trưở ế ầ ẽ ị ỏ Do đó, ững cơ chế ể ề ự ủ ậu Lê đã góp phầ ọ ệ ạ ố ấ ặ ẽ ủ ền trung ương ban hành. 2.2. Giám sát quyền lực các cơ quan kiểm tra, giám sát của các cơ quan thuộc bộ máy nhà nước Dướ ờ ậ ấn đề ể ề ực nhà nước đượ ự ệ ạ độ ủ ệ ống cơ quan chính bao gồ ụ ự ử đài. Về ồ ố ệ ố các cơ quan giám sát củ ều đạ ến nước ta đã tồ ạ ừ ời nhà Lý và đượ ể ừ ờ ỳ, đế ờ cơ quan này đượ ậ ệ ề cơ bả ới hai cơ quan chính là Lụ ự ử đài. Mô hình củ ệ ống cơ quan này đượ ậ ỏ ủ ều đình Trung Quố ự ử đài là cơ quan đượ ập dướ ề ầ ớ ệ ụ ế ỉ ữ ỗ ầ ủa Vua, can gián Vua; đàn hặ ặ ộ ộ , đồ ờ “ ả ức năng kiể ệ ử ệ ” . Cơ quan Ngự ử đài đượ ổ ức đồ ờ ở trung ương và địa phương. Ở trung ương, quan viên đứng đầ ự ử đài là Đô ngự ử ẩ ệ ồm phó Đô Ngự ử và Thiêm Đô Ngự ử và quan Đề ự ử ệ ự ử đài phán đoán, ộ ộ ự ử đài bao gồm 4 cơ quan giúp việ ị ệc đăng lụ ấ Tư vụ ả ệ ụ ổ ệ ặ ặ ủ ự ử đài; Chiế sơ có nhiệ ụ ổ sách văn thư, Án ngụ ụ ại 13 đạ ừ tuyên cũng đặt các cơ ự ử đạ ại địa phương nhằ ạ ại các đạo, đứ đầ ự ử ụ Khoa là cơ quan giám sát mớ ấ ện dướ ờ ậ ến hành đặ ạ ụ ộ, năm 1425, vua Lê Nghi Dân đã tiế ết đặt các cơ quan lụ ớ ục đích ồm: Trung thư khoa giám sát Bộ ạ ả ộ ộ, Đông khoa ộ ễ ộ ộ ắ ộ ớ ệc đặ ện, tháng 8 năm Quang Thuậ ứ Tông cho đổi đặ ụ ủ ụ ộ ụ ế ạt độ ằ ễ ụ ử ế ệ ờ ế ờ ộ , Nxb Đạ ọ ố ố ồ Đinh Gia Trinh (1968), Sơ thả ị ử nhà nướ ề ệ ậ ời đại trướ ế ời đạ ế ừ ồ ốc đế ế ỷ ứ ọ ộ ộ Đạ ệ ử ý toàn thư, sđd
  7. Ạ Ậ Ự Ễ Ố ụ ệ ự ệ ệ ủ ộ tương ứ ụ như “Bộ ại thăng bổ ứ ạ ề ỏ.Còn như các ủ ệ ổ ấ đố ấ ều; tướng súy quân độ ọ ự ệ ứ ị ủ lĩnh đề đượ ể ặ ả” ằm đả ả ự ủ ục Khoa, các khoa này đượ đặt dướ ự điề ủ ng đế ụ ộ ộ ụ ộ. Đồ ờ đị ị ọ ủ ộ ụ ều cũng rấ ớn, đả ảo đủ ảnh hưởng để ự ệ ệ ề ự ở ả ến trung ương và địa phương. ề ự nƣớc thông qua các khen thƣở ế ạ ẩ ực đạo đứ ủa ngườ ải tu, đề ệm đố ớ ngườ ậ ờ ỳ ậu Lê cũng quy đị ấn đề liên quan đế ệc thưở ớ ạ ữ ẻ ự ện đúng nghĩa vụ ấn đề được đề ậ ại hai văn bả ồ ế ệ ủ ậ ồng Đứ ẳ ạ “Quan lạ ở ở ấ ả ứ ụ ụ ệ ứ ế ữ ẩ ậ ứ ụ ằng, siêng năng, mẫ ệ ặc đã đủ ạn, (được thuyên thăng đi nơi khác) mà lòng dân ái ộ ặc quan đầ ạ ấ ế ử ả ực, gia thăng cho viên ấ ộ ậ ữ ạ ở ỗ cũ, để ỏ ế ế ế ữ ứ ụ ều điề ữ ạ ế ỗ ẹ ế ứ ệ ề ỗ ặ ắ ị ộ ắ ố lính và đày ra biên giớ ốt đờ ụ ứ ồ ụ ữ ể ậ ấ ằ ậ ờ ỳ ậu Lê đã có quan niệ ề ệ ự ế ứ thăng, thưởng đố ớ ự ế ả ệ ạ ị trí đượ ạ ế ệ ậ ồng Đức cũng thể ệ ủ ệc đị ạ ủ ằ ể ề ực trong tay ngườ ắ ụ ấ ủ ậ ỉ đị ữ ủ ế tài tương ứ ạm các khung hành vi đó, các hành vi vẫ ổ ủ chưa bị ử ụ Điề : “Các quan viên che ấu dân đinh khỏ ộ ế ị ộ ngườ ử 600 trượ ễ ều ngườ ộ ẫ ề ế ị ộ ố”. ạt đố ớ ủa quan viên được quy đị ắ ạ ệ ả ộ ố ộ ả ền. Điều 138 có quy đị “Quan ty làm ăn trái luật mà ăn hố ộ ừ quan đế ử ộ ế ứ ừ 10 quan đế ử ội đồ hay lưu, từ ở ử ộ ữ ậ ầ ầ ững người có tài đượ ự ạ ị mà ăn hố ộ ừ quan đế ử ạ ề ừ 10 quan đế ạ ề ừ đế ừ ở ử ội đồ ữ ền ăn hố ộ ử ạ ấp đôi nộp vào kho”. sđd ễn Sĩ Giác, Vũ Văn Mẫ ề ế ị ệ
  8. ƢỜNG ĐẠ Ọ Ậ ĐẠ Ọ Ế ấ ật ngoài quy đị ệ ụ đồ ời quy đị ệ ả ịu để đề ớ ạ ằ ể ề ự ằ ững ngườ ắ ụ. Các quy định liên quan đế ử ạ ủ cũng đượ ắ ề ức độ ặ ẹ để đưa ra hình phạt, như tại Điề ậ ồng Đứ ệ ự ạ ộ “tha ngườ ầ ỡ ể ộ ặ ắ ội ngườ ố ể ộ ẹ” “những ngườ ạ ộ ọ ộ ầ ỡ ố ả ộ ặ ẹ ớt”. ộ ố ệ ề ự ộ máy cơ quan giám sát quyề ực trong nhà nƣớ ệ ặ ề ổ ứ ộ máy nhà nước cũng như pháp luậ ờ ậu Lê đã không còn phù ợ ớ ảnh đờ ố ện đạ ộ ố ị ề nhà nướ ủ ậ ề ờ ỳ ữ ọ ệ ệ ộ nướ ể ề ực nhà nướ ệ ứ ấ ọ ựng đạo đứ ụ trên cơ ở ị ề ễ và Đứ ị đạo đứ ủ ại đượ ựng trên cơ sở ễ và Đứ ồ ắ ế ố ệ ộ ọ ứ ậ ậ ự ự ụ ợ ụ ụ mà gây khó khăn cho ngườ ợ ợ cườ ề ủ ộ ủ ấ ấ ỳ ả ữ ị ề đạ đứ ủ ộ ứ ụ ủ ễ ị và Đứ ị ần được đề đượ ễ và Đức ngườ ụ ẽ ự ệ ạt độ ụ ột cách vô tư, ẫ ần “liêm chính”, “dám nói thẳng” củ ộ ữ ọ ọng đố ớ ộ ứ ự ệ ệ ụ ể ời đạ ện nay. Đạo đứ ụ ể đượ ộ ễ ủ ể ề ự ở ẽ ể ầ ử ụ ề ự ừ ỗ ắ ề ự ứ ọng tính độ ậ ủ ộ ẩ ủ ộ ứ ựng cơ chế ể ề ực nhà nướ ạ ấ ền. Trướ ế ần lưu ý ệ ự ọn các cá nhân đảm đương chứ ụ ể ộ máy nhà nước. Dướ ờ ậu Lê, các viên quan đảm đương trách nhiệ luôn đượ ự ọ ỹ ị ế ủ ều đình. Đố ới các cơ quan giám sát, vai trò củ ự ử đài và Lục khoa được đề ằ ệ ả ạt độ ề ự ấn đề ề ự ở ấp địa phương cũng mang nhiề ọ ả ệ Ở ấp đạ ậ ế ậ ự ử 13 đạ ừ ả nướ ự ử ở 13 đạ ự ế ớ ụ ộc các cơ quan hành chính địa phương. Đồ ờ ằm xác đị ệ ủ ự ử, năm 1486, vua Lê Thánh Tông ra chỉ ụ ằ “Kể ừ ự ử
  9. Ạ Ậ Ự Ễ Ố sai đi công cán ở nơi khí độc như các xứ An Bang, Hưng ạng Sơn, Thái Nguyên và ả ự ử ai đạ ế ự ử cai đạo sai đi đã hế ồ ự ử ế ự ử cai đạ ự ử thông cai sai đi đã hế ồ ớ ầ lượ ự ử đạo khác” . Đố ớ ấ ậu Lê quy đị ặ ẽ ạch, điề ện để rưở ệ ầu xã trưở ế ầ ẽ ị ỏ. Đây cũng là ộ ủ ản lý nhà nướ ở ấp địa phương thờ ỳ ậ ọ ệ ệ ổ ứ ộ máy nhà nướ ệ ứ ọ ự ậ ề ệ ủ ộ ứ ụ ầ ề ệ ự ộ ệ ố ề ụ ể ắ ề ức khen thưở ặ ử ạ ủ ộ ậ ồng Đứ ộ ữ ọ ợ ý đố ớ ệ ự ệ ố ậ ề ản lý nhà nướ ệ ự các quy đị ủ ậ ần xác đị ệ ế tài, khen thưở ợ ệ ựng thang đo cụ ể ạm và tươn ứ ữ ệ ẽ ả ị ặ ữ ức khen thưở ợp. Quy đị ằ ữ ệm, nghĩa vụ ắ ớ ệ ụ ể ụ ộ ớ ủ ủa ngườ h vi. Quy đị ứ ỉ ạ ự ạ ử ỷ ậ ộ ứ ứ ạ ự ố ấ ản lý nhà nướ ụ ộ ế ủ ủ ội đồng để ử ậ ế ậ ều đạ ậu Lê đã đạ ự ất đị ệ ự ổ ứ ề ực nhà nướ ữ ội dung liên quan đế ổ ứ ệ ố ề ực nhà nướ dướ ờ ậu Lê đượ ổ ết dướ ộ ố điể ứ ấ ệ ố ề ực dướ ờ ậu Lê đượ ựng trên cơ sở ọ ế ề ệ ủ ạ ủ ị ề ố ủ ộ ề ự ủ ạ ớn nhưng luôn bị ớ ạ ổ ủ ễ và Đứ ứ cơ chế ề ực nhà nước dướ ều đạ ậu Lê đượ ự ệ cơ sở ổ ứ ộ máy nhà nướ ệ ống cơ quan giám sát quyề ự ạt độ ệ ả ừ trung ương đến địa phương, trong đó nổ ậ ấ ủa 2 cơ ụ ự ử đài. Ngoài ra, vai trò của các “ngôn quan” trong giám sát quyề ực nhà nước cũng đượ ệ ả ờ ỳ ọng trách can gián Vua, đàn hặ ạ ạ ật, đạ n. Các “ngôn quan” mang chứ ệ ụ ặ ề, nhưng đồ ời cũng mang phẩ ều đình. Đạ ệ ử ký toàn thư, sđd, tr.204,205.
  10. ƢỜNG ĐẠ Ọ Ậ ĐẠ Ọ Ế ứ ệ ố ậ ờ ỳ ậu Lê, trong đó có thể ể đến các văn bản như Luậ ồng Đứ ế ệ ủ ờ ỳ ậu Lê,… đã phát huy hiệ ả ạ độ ề ực nhà nướ ở Trung ương và địa phương. Các văn bản này đã quy đị ức năng, nhiệ ụ ố ệ ộ ạt độ ủa các cơ quan. Đồ ời quy đị ệ ở ạt đố ớ ạ ệ ạ ế ạng nhũng nhiễ ủ ại đố ớ ứu cơ chế ề ực dướ ờ ậ ữ ọ ề ựng đạo đứ ụ tính độ ậ ủ cơ quan, cá nhân thự ệ ệ ụ ề ực nhà nướ ả ằ xác đị ệ ủ ộ ứ ụ ị ị ử, văn ộ ế ợ ớ ệ ủ ờ đạ ện nay là phương thứ ế ậ ợp để ựng cơ chế ể ề ự ệ ả ằ ệ ụ ự nhà nướ ền, nhà nướ ủ Ụ Ệ Ả ộ Đinh Gia Trinh (1968), Sơ thả ị ử nhà nướ ề ệ ậ ời đại trướ ế ờ đạ ế ừ ồ ốc đế ế ỷ ứ ọ ộ ộ Đạ ệ ử thư ả ỷ ự ụ ể ờ ọ ộ ộ ị ử ệ ừ ồ ốc đế ữ ế ỷ ế ớ ộ ể ệ ệ ệ đị ề ế ố ộ ố văn bản điể ế ậ ệ ừ ế ỷ XV đế ế ỷ ậ ọ ộ ộ Mai Văn Thắ ễ ấ Nhà nướ ậ ề ậ ớ ệ ả ệ ền con ngườ Đạ ọ ố ộ ễ ụ ử ế ệ ờ ế ờ ộ Đạ ọ ố ố ồ ễ ế ộ ế ị ễ Văn, Đăng Duy Thìn (2012), sách đào tạ ử ụ ạ ờ ộ ệ ị ố ộ ễ ấ ộ ề ệ ờ ỳ ế ạ ủ ậ ố
  11. Ạ Ậ Ự Ễ Ố ễn Minh Tườ ổ ứ ộ máy nhà nướ ủ ệ ừ năm 939 đến năm 1884) ọ ộ ộ ễn Sĩ Giác, Vũ Văn Mẫ ề ế ị ệ ầ ọ Văn hóa ộ ệ ử ọ ề ế ạm Văn Liệ ị ả Văn ộ
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2