Giáo án bài "Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự" giúp các bạn nắm bắt được mục tiêu, yêu cầu, hoạt động dạy và tiến trình giảng dạy, nội dung tóm tắt bài luyện tập tóm tắt văn bản tự sự. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung giáo án để nắm bắt nội chi tiết.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo án bài: Các phương châm hội thoại (Tiếp theo) - GV. Trương Thị Hồng Dịu
- TRƯỜNG THCS – THPT BÁC ÁI
Tên bài dạy: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (Tiếp theo)
Người soạn: Trương Thị Hồng Dịu
Ngày soạn: 17/07/2015
Giáo án giảng dạy:
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (Tiếp theo)
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức: Giúp HS:
Nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa phương châm hội thoại và tình huống giao tiếp.
Hiểu được phương châm hội thoại là những quy định bắt buộc trong mọi tình huống giao
tiếp, vì nhiều lí do khác nhau, các phương châm hội thoại có khi không được tuân thủ.
2. Về kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng nhận diện, phân tích và biết cách sử dụng các phương
châm hội thoại cho đạt hiệu quả trong giao tiếp.
Phân biệt phương châm hôi thoai trong qua trinh giao tiêp.
̣ ̣ ́ ̀ ́
̉ ̉ ̣ ̉ ́ ương châm hôi thoai.
Hiêu đung nguyên nhân cua viêc không tuân thu cac ph
́ ̣ ̣
3. Về thái độ: Giáo dục ý thức sử dụng ngôn ngữ cho trong sáng, có hiệu quả.
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Giáo viên: SGK, SGV, giáo án bài soạn, Đọc tài liệu, nghiên cứu soạn bài.
2. Học sinh: SGK, bài soạn.
C. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
Đàm thoại, đọc, phát vấn, gợi mở, hướng dẫn học sinh làm việc với SGK, thảo luận
nhóm.
D.CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Kể tên các phương châm hội thoại đã học? Cho ví dụ?
Khi sử dụng cần đảm bảm tuân thủ theo những yêu cầu nào của phương châm quan
- hệ, phương châm cách thức và phương châm lịch sự?
3. Bài mới:
a. Lời vào bài
Mục tiêu của bài học này là giúp các em nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa
phương châm hội thoại và tình huống giao tiếp. Hiểu được phương châm hội thoại không
phải là những quy định bắt buộc trong mọi tình huống giao tiếp. Vì nhiều lý do khác nhau,
các phương châm hội thoại có khi không được tuân thủ.
b. Tiến trình dạy bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung bài học
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với
hiểu quan hệ giữa phương châm hội tình huống giao tiếp.
thoại với tình huống giao tiếp 1. Ví dụ SGK/Trang 36
GV gọi HS đọc truyện cười “Chào hỏi” Nhân vật chàng rể không tuân thủ phương châm
SGK/trang 36 lịch sự.
Nhân vật chàng rể có tuân thủ Câu hỏi "Bác làm việc có vất vả lắm không",
phương châm lịch sự không ? trong tình huống giao tiếp khác có thể được coi là
Vì sao? lịch sự. Nhưng trong tình huống này, người được
Rút ra bài học gì qua câu hỏi bị chàng ngốc gọi xuống từ trên cây cao, lúc
người đó đang tập trung làm việc. Rõ ràng chàng
chuyện này?
ngốc đang làm việc quấy rối, gây phiền hà cho
GV cho HS tìm một số tình huống mà
người khác vì chào hỏi không đúng tình huống
lời hỏi thăm kiểu như trên được dùng
giao tiếp.
một cách thích hợp, bảo đảm tuân thủ
=> Khi giao tiếp cần phải chọn thời điểm
phương châm lịch sự.
thích hợp để giao tiếp.
GV cho ví dụ:
Ghi nhớ: SGK/ Trang 36
Trên đường đi học về. An thấy một
người quen đang đi lại phía mình, An
- vội vàng:
Cháu chào bác. Bác đi đâu đấy ạ?
Người quen nọ, tươi cười đáp lại:
Cảm ơn cháu, cháu mới đi học về à?
So sánh hai tình huống giao tiếp trên,
cho biết tại sao tình huống được nêu
ở SGK lại không được chấp nhận?
Gợi ý:
Chàng ngốc chào đối tượng nào? Ở
đâu? Thời điểm đó có thích hợp không?
Chào lúc người lạ làm việc trên cao,
phải dừng công việc để leo xuống
(không đúng lúc)
Khi giao tiếp cần tuân thủ điều
gì để đảm bảo đáp ứng yêu cầu
của các phương châm hội
thoại?
GV nhận xét, bổ sung, chốt ý.
HS lắng nghe, trả lời, ghi chép
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm
hiểu II. Những trường hợp không tuân thủ phương
những trường hợp không tuân thủ châm hội thoại.
phương châm hội thoại. 1.Ví dụ
GV yêu cầu HS đọc lại các ví dụ đã Ngoại trừ tình huống trong phần học về
phân tích về 5 phương châm hội thoại phương châm lịch sự, thì tất cả các tình huống
- đã học, cho biết những tình huống nào còn lại thuộc phương châm về lượng , chất,
phương châm hội thoại không được quan hệ, cách thức, lịch sự đều không tuân thủ
tuân thủ? phương châm hội thoại.
Xét lại tình huống truyện cười Nhận xét:
vừa học (chào hỏi) ở sgk. Theo em Người nói vô ý vụng về, thiếu văn hóa giao
tiếp.
việc không tuân thủ phương châm
hội thoại trên bắt nguồn từ nguyên
nhân sâu xa nào?
Lưu ý: một câu nói có thể phù hợp
trong tình huống này nhưng không thích
hợp trong tình huống khác.
GV yêu cầu HS đọc các ví dụ trong
SGK/ Trang 37 và phân tích
2. Ví dụ 2 SGK/ Trang 37
Ví dụ 2 câu trả lời của Ba có
Câu trả lời của Ba không đáp ứng được yêu cầu
đáp ứng nhu cầu thông tin đúng như
của An. Vi phạm phương châm về lượng
An mong muốn hay không? Phương
( Không đáp ứng yêu cầu giao tiếp thiếu thông
châm hội thoại nào không được tuân
tin, mơ hồ).
thủ? Vì Ba không biêt chiếc máy bay đầu tiên được
Vì sao Ba không tuân thủ sản xuất năm nào. Để tuân thủ phương châm về
phương châm ấy? chất ( không nói những điều sai sự thật hoặc
Vì người nói không biết chính xác không xác thực) nên Ba phải trả lời chung chung
chiếc máy bay đầu tiên trên thế giới như vậy.
được chế tạo vào năm nào. Để tuân thủ
phương châm về chất (không nói điều
mà mình không có bằng chứng xác thực)
người nói phải trả lời một cách chung
chung:
" Đâu khoảng đầu TK XX"
- Như vậy, do ưu tiên cho phương châm
hội thoại này mà phải vi phạm phương
châm hội thoại kia.
Khi Bác sỹ nói với người mắc 3. Ví dụ 3 SGK/ Trang 37
Không tuân thủ phương châm về chất.
bệnh nan y về tình trạng sức khỏe
Không nên nói thật vì có thể sẽ khiến cho bệnh
của bệnh nhân đó, phương châm hội
nhân lo sợ, thất vọng. Việc bác sĩ nói như vậy sẽ
thoại nào có thể không được tuân
giúp bệnh nhân lạc quan hơn và có nghị lực đê
thủ? Vì sao? Tìm những tình huống
sống tốt hơn.
tương tự?
Có nhiều tình huống tương tự trong đó phương
châm về chất không được tuân thủ:
Phương châm về chất (vì đã nói những Chiến sỹ ta không may rơi vào tay địch. Không
điều không tin là đúng). Vì đây là việc thể vì tuân thủ phương châm về chất mà khai
làm nhân đạo > giúp những bệnh nhân thật những gì mình biết về đồng đội, về bí mật
lạc quan để tiếp tục sống. của đơn vị.
Nói chung trong bất kỳ tình huống nào
mà có một yêu cầu nào đó quan trọng
hơn, cao hơn yêu cầu tuân thủ phương
châm hội thoại thì phương châm hội
thoại có thể không được tuân thủ.
Qua ví dụ 2 và ví dụ 3 vừa phân Nhận xét:
tích, theo em việc người nói không Người nói không tuân thủ do họ phải ưu
tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một
tuân thủ phương châm hội thoại trên
yêu cầu khác quan trọng hơn.
bắt nguồn từ nguyên nhân sâu xa
4. Ví dụ 4 SGK/ Trang 37
nào?
“ Tiền bạc chỉ là tiền bạc”: Xét theo nghĩa
Khi nói "Tiền bạc chỉ là tiền
tường minh thì cách nói trên không tuân thủ
bạc" thì có phải người nói không tuân phương châm về lượng vì nó không giúp cho
thủ phương châm về lượng hay người nghe hiểu và biết rõ thông tin của câu nói.
- không? Em hiểu ý câu này như thế + Nếu xét nghĩa hàm ẩn thì cách nói này vẫn
tuân thủ phương châm về lượng.
nào?
Hiểu câu trên theo ý: Tiền bạc chỉ là phương
Qua ví dụ vừa phân tích, theo
tiện để sống chứ không phải cái quan trọng nhất
em việc người nói không tuân thủ trong cuộc sống con người. Khuyên chúng ta
phương châm hội thoại trên còn bắt sống không nên vì tiền mà quên đi những thứ
nguồn từ nguyên nhân nào nữa? khác quan trọng hơn, thiêng liêng hơn.
Nhận xét:
Người nói không tuân thủ do họ muốn gây sự
chú ý để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý
khác.
Qua tất cả những ví dụ vừa Ghi nhớ: SGK/ Trang 37
phân tích. Theo em, việc không tuân II.Luyện tâp:
thủ các phương châm hội thoại có 1. Bài tập 1/Trang 38
thể bắt nguồn từ những nguyên Ông bố không tuân thủ phương châm cách thức.
nhân nào? Một đưá bé 5 tuổi không thể nhận biết được
GV gọi HS đọc ghi nhớ / Trang 37 "Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao" để nhờ đó mà
HS đọc bài theo yêu cầu. tìm được quả bóng
Nhưng đối với những người đã đi học thì đây là
câu trả lời đúng.
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện 2. Bài tập 2/Trang 38
tập Lời nói của "Chân, tay" không tuân thủ phương
châm lịch sự.
GV gọi HS đọc bài tập trong SGK và
Việc không tuân thủ phương châm ấy là vô lí vì
lần lượt phân tích.
khách đến nhà ai cũng phải chào hỏi chủ nhà rồi
HS đọc bài theo yêu cầu và suy nghĩ trả
mới nói chuyện. Ở đây, khách đã không chào mà
lời
còn thái độ và nói những lời hồ đồ, to tiếng.
- E. CỦNG CỐ VÀ DẶN DÒ
1. Củng cố:
Khi giao tiếp cần sử dụng các phương châm hội thoại phù hợp với đặc điểm và tình
huống giao tiếp. Hiểu và nắm được những nguyên nhân không tuân thủ phương châm
hội thoại.
2. Dặn dò
HS học thuộc ghi nhớ SGK/Trang 3637
Học bài, chuẩn bị trước bài “Xưng hô trong hội thoại“
F. RÚT KINH NGHIỆM
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
===================================================================
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
.jpg){kind=small}
