Giáo án sinh học lớp 10 - Bài 1: Các cấp tổ chức của thể giới sống

Thời gian

Hoạt động giáo viên

Hoạt động học sinh

Nội dung

Hoạt động 1: Cấp tế bào

GV hỏi: quan sát hình 1 SGK trang 7 em hãy nêu các cấp tổ chức của thế giới sống?

GV nhận xét bổ sung: Người ta chia thế giới sống thành các cấp độ tổ chức khác nhau: phân tử® bào quan® tế bào® mô ® cơ quan® hệ cơ quan® cơ thể ® quần thể ® quần xã ® hệ sinh thái® sinh quyển.

GV hỏi: Trình bày cấu tạo của tế bào?

 Tại sao nói tế bào là đơn vị tổ chức cơ bản của sự sống?

GV nhận xét bổ sung:

• Tế bào được cấu tạo từ các phân tử, đại phân tử, bào quan, các yếu tố này tạo nên 3 thành phần cấu trúc là: màng sinh chất, tế bào chất, nhân.
• Vì mọi hoạt động sống điều xảy ra trong tế bào dù là cơ thể đơn bào hay đa bào.
• Các tế bào chỉ được sinh ra bằng cách phân chia tế bào.

GV hỏi: Các phân tử là gì?

GV nhận xét bổ sung:

Các phân tử có trong tế bào là các chất vô cơ như muối vô cơ, nước và các chất hữu cơ.

GV hỏi: Các đại phân tử là gì?

GV nhận xét bổ sung:

Chủ yếu lả protein và axit nucleic là chất đa phân có vai trò quyết định sự sống của tế bào.

GV hỏi: Bào quan là? Cho ví dụ?

GV nhận xét bổ sung:

Là cấu cấu trúc gồm các đại phân tử và phức hợp trên phân tử có chức năng nhất định trên tế bào.

Ví dụ: Riboxom gồm rARN và protein có chức năng là nơi tổng hợp protein.

Học sinh trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

1. Cấp tế bào

1. Sơ  lược cấu tạo tế bào.

• Tế bào được cấu tạo từ các phân tử, đại phân tử, bào quan, các yếu tố này tạo nên 3 thành phần cấu trúc là: màng sinh chất, tế bào chất, nhân.
• mọi hoạt động sống điều xảy ra trong tế bào dù là cơ thể đơn bào hay đa bào.

1. Các phân tử

Các phân tử có trong tế bào là các chất vô cơ như muối vô cơ, nước và các chất hữu cơ.

1. Các đại phân tử

Chủ yếu lả protein và axit nucleic là chất đa phân có vai trò quyết định sự sống của tế bào.

1. Bào quan

Là cấu cấu trúc gồm các đại phân tử và phức hợp trên phân tử có chức năng nhất định trên tế bào.

Ví dụ: riboxom gồm rARN và protein có chức năng là nơi tổng hợp protein.

Hoạt động 2: Cấp cơ thể

GV hỏi: Cấp cơ thể là gì?

GV nhận xét bổ sung: Là cấp tổ chức có cấu tạo từ một đến hàng trăm nghìn tỉ tế bào, từ tế tập hợp thành cơ quan và tập hợp từ nhiều cơ quan tập hợp thành cơ thể tồn tại và thích nghi với điều kiện nhất định của môi trường.

GV hỏi: Cấp cơ thể giữ vai trò quan trọng như thế nào?

GV nhận xét bổ sung: Cấp tổ chức quan trọng vì nó biểu hiện đầy đủ các đặc tính của cơ thể sống.

GV hỏi: Cơ thể đơn bào là gì?

GV nhận xét bổ sung: Cơ thể đơn bào chỉ gồm một tế bào nhưng thực hiện đầy chức năng của cơ thể sống.

GV hỏi: Cơ thể đa bào là gì?

GV nhận xét bổ sung: Cơ thể đa bào gồm nhiều tế bào. Ví dụ: Cơ thể người có 10³  tế bào.

GV hỏi: Nếu tế bào cơ tim, mô cơ tim, quả tim, cũng như hệ tuần hoàn bị tách khỏi cơ thể, chúng có hoạt động sống được không? Vì sao?

GV nhận xét bổ sung: không vì khi tách khỏi cơ thể không có moi trường sống (điều kiện sống) thích hợp cho chúng hoạt động.

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

1. Cấp cơ thể

Là cấp tổ chức có cấu tạo từ một đến hàng trăm nghìn tỉ tế bào, từ tế tập hợp thành cơ quan và tập hợp từ nhiều cơ quan tập hợp thành cơ thể tồn tại và thích nghi với điều kiện nhất định của môi trường.

Cấp tổ chức quan trọng vì nó biểu hiện đầy đủ các đặc tính của cơ thể sống.

1. Cơ thể đơn bào

Cơ thể đơn bào chỉ gồm một tế bào nhưng thực hiện đầy chức năng của cơ thể sống.

1. Cơ thể đa bào

Cơ thể đa bào gồm nhiều tế bào. Ví dụ: Cơ thể người có 10³  tế bào.

Hoạt động 3: Cấp quần thể - loài, cấp quần xã và hệ sinh thái – sinh quyển.

GV hỏi: Thế nào là cấp quần thể - loài?

GV nhận xét bổ sung: Là các cá thể cùng một loài, sống chung với nhau trong cùng một vùng địa lí nhất định, trong thời gian nhất định. Quần thể được xem là đơn vị tiến hóa cơ sở của loài.

GV hỏi: Thế nào là cấp quần xã?

GV nhận xét bổ sung: Là cấp tổ chức gồm nhiều quần thể thuộc các loài khác nhau cùng chung sống trong vùng địa lí nhất định.

GV hỏi: Hệ sinh thái là gì?

GV nhận xét bổ sung: Là sinh vật và môi trường sống của các sinh vật tạo nên thể thống nhất.

GV hỏi: Sinh quyển là gì?

GV nhận xét bổ sung: Là tập hợp tất cả hệ sinh thái trong khí quyển, thủy quyển, địa quyển tạo nên sinh quyển trái đất.

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

Học sinh nghiên cứu SGK trả lời

1.  Cấp quần thể - loài, cấp quần xã và hệ sinh thái – sinh quyển.

1. Cấp quần thể - loài

Là các cá thể cùng một loài, sống chung với nhau trong cùng một vùng địa lí nhất định, trong thời gian nhất định. Quần thể được xem là đơn vị tiến hóa cơ sở của loài.

1. Cấp quần xã

Là cấp tổ chức gồm nhiều quần thể thuộc các loài khác nhau cùng chung sống trong vùng địa lí nhất định.

1. Hệ sinh thái

Là sinh vật và môi trường sống của các sinh vật tạo nên thể thống nhất.

1. Sinh quyển

Là tập hợp tất cả hệ sinh thái trong khí quyển, thủy quyển, địa quyển tạo nên sinh quyển trái đất.