Giáo án Vật lý 12 bài 11: Đặc trưng sinh lí của âm

GIÁO ÁN VẬT LÝ 12

BÀI 11

ĐẶC TRƯNG SINH LÍ CỦA ÂM

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: “ Nghiên cứu các đặc trưng sinh lí của âm”

GV: Khi xem chương trình văn nghệ:

Hai ca sĩ một nam một nữ cùng hát một câu hát, nhưng thường thì giọng nam trầm hơn giọng nữ. Vây cảm giác về sự trầm bổng của âm được mô tả bằng một khái niệm: Độ cao của âm.

- Thực nghiệm, âm có tần số càng lớn thì nghe càng cao, âm có tần số càng nhỏ thì nghe càng trầm.

- Chú ý: Tần số 880Hz thì gấp đôi tần số 440Hz nhưng không thể nói âm có tần số 880Hz cao gấp đôi âm có tần số 440Hz.

HS: Lắng nghe và ghi nhận khái niệm độ cao của âm

Hoạt động 2: “ Tìm hiểu độ to của âm”

GV: Thực nghiệm, âm có I càng lớn → nghe càng to.

- Tuy nhiên, Fechner và Weber chứng minh rằng cảm giác về độ to của âm lại không tỉ lệ với I mà tỉ lệ với mức cường độ âm.

- Lưu ý: Ta không thể lấy mức cường độ âm làm số đo độ to của âm. Vì các hạ âm và siêu âm vẫn có mức cường độ âm, nhưng lại không có độ to.

HS: Lắng nghe và ghi nhớ

Hoạt động 3: “ Tìm hiểu về âm sắc”

GV: Ba ca sĩ cùng hát một câu hát ở cùng một độ cao → dễ dàng phân biệt được đâu là giọng của ca sĩ nào. Tương tự như một chiếc đàn ghita, một chiếc đàn viôlon và một chiếc kèn săcxô khi cùng tấu lên một bản nhạc ta cũng dễ dàng nhận ra đâu là tiếng đàn ghita, kèn săcxô, đâu là tiếng đàn viôlon →Sỡ dĩ phân biệt được ba âm đó vì chúng có âm sắc khác nhau.

HS: Lắng nghe và ghi nhận k.niệm về âm sắc

GV: Nhìn vào đồ thị dao động hình 10.6, các em có nhận xét gì?

HS: Quan sát đồ thi trong sgk và nhận xét

GV: Nhận xét và khái quát vấn đề

HS: Ghi nhớ

GV: Y/c HS nghiên cứu ở Sgk cơ chế hoạt động của đàn oocgan.

HS: Tại chỗ thực hiện yêu cầu của gv

GV: Nhận xét và khái quát vấn đề

“Đồ thị dao động có dạng khác nhau nhưng có cùng T”

HS: Ghi nhớ

I- ĐỘ CAO

Độ cao của âm là một đặc trưng sinh lí của âm gắn liền với tần số âm.

II- ĐỘ TO CỦA ÂM

- Độ to của âm tỉ lệ với mức cường độ âm L.

- Độ to chỉ là một khái niệm nói về đặc trưng sinh lí của âm gắn liền với đặc trưng vật lí mức cường độ âm.

- Lưu ý: Ta không thể lấy mức cường độ âm làm số đo độ to của âm.

III - ÂM SẮC

- Âm sắc là một đặc trưng sinh  lí của âm, giúp ta phân biệt âm do các nguồn khác nhau phát ra. Âm sắc có liên quan mật thiết với đồ thị dao động âm.