Giáo trình Khoa học quản lý: Phần 2 - Nguyễn Hồng Sơn và Phan Huy Đường

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:145

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp nội dung phần 1, Giáo trình Khoa học quản lý: Phần 2 được biên soạn gồm các nội dung chính sau: lãnh đạo; kiểm tra; thông tin và quyết định quản lý. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Khoa học quản lý: Phần 2 - Nguyễn Hồng Sơn và Phan Huy Đường

CHÜÖNG 5 ---------^ 5^ --------- LÄNH DAO 5.1. CÄC VÄN DE CÖ BÄN VE LÄNH DAO 5.1.1. Khai niem länh dao Länh dao lä khä näng gäy änh hu-ö-ng vä truyen cäm hüng nhäm näng täm nhin cüa con nguö-i len müc cao hon, dua viec thu-c hien cöng viec dat toi möt tieu chuän cao h on vä phät trien tinh cäch cüa con nguö-i v u o t qua nhüng giöi han thöng thuöng. 5.1.2. Nöi dung cüa länh dao Khi nöi den länh dao lä de cäp tö-i 3 nöi dung chinh: (i) khä näng hieu duo-c con nguö-i vö'i nhüng döng co- thüc däy khäc nhau ö- nhüng thö-i gian khäc nhau vä trong nhüng hoän cänh khäc nhau; (ii) khä näng khich le, löi cuön; vä (iii) khä näng thiet ke vä duy tri möi tru ön g de thuc hien nhiem vu. Nöi dung thü nhät döi höi möt mät phäi biet ly thuyet ve döng co- thüc däy, cäc loai döng co- thüc däy vä bän chät cüa he thöng döng co- thüc däy; mät khäc cän cö khä näng äp dung kien thüc dö döi vö-i con nguö-i trong cäc tinh huöng. Dieu näy it nhät cüng giüp nguö-i quän ly hay nguö-i länh dao cö nhän thüc tot hon ve bän chät vä süc manh cüa cäc nhu cäu cüa con nguö-i, cö khä CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
228 I CH ürtNG 5 näng ho'n de xäc dinh vä du kien cäc phuong phäp thöa män chüng sao cho cö diro'c nhü'ng huöng üng tü' döi tu'O'ng bi länh dao. Nöi cäch khäc, noi dung thü nhät giüp ngu'ö'i länh dao trä lö-i cäu höi: V i sao con nguöi hänh döng? Dieu gi khien ho hänh döng möt cäch tu nguyen vä nhiet tinh? Noi dung thü hai cüa länh dao lä khä näng khich le nhüng nguöi di theo phät huy toän bö näng luc cüa ho cho möt nhiem vu hay muc tieu. Neu nhu viec sü dung cäc dong co' thüc däy häu nhu chi täp trung väo cäp du öi vä cäc nhu cäu cüa ho, thi su khich le xuät phät tü nhüng ngu'ö'i düng däu nhöm. Ho cö the cö süc häp dan vä süc cuön hüt de tao ra löng trung thänh, su tan täm vä uö'c muön manh me tü phia nhüng ngu'ö’i di theo de thüc däy nhüng gi mä cäc nhä länh dao muön. Yeu tö khich le rät hieu quä trong nhüng tinh huöng lchö khän, khi nhüng nguö’i di theo cäm thäy lt hy vong vä hoäng so", chäng han nhu möt quöc gia bät ngö" döi dien vö'i cuöc chien tranh, möt doanh nghiep thät bai vä cö nguy ca phä sän. Dö lä giä tri cüa su löi cuön cä nhän. Noi dung th ü ba cüa länh dao lien quan den phong cäch, hänh vi cüa nguöi länh dao vä bäu khöng khi mä ho tao ra. Cäi thien möi quan he giüa cäc cä nhän, xäy dung he thöng thänh möt täp the doän ket, vüng manh vä dän dät täp the hoän thänh muc dich vä muc tieu, dö lä mot nhiem vu quan trong cüa nhä quän ly. Dieu näy phu thuöc väo phong cäch vä hänh vi cüa nguöi länh dao vä cö änh huöng den döng ca thüc däy, tü dö änh huöng den ket quä läm viec cüa cä nhän cüng nhu he thöng. 5.1.3. Länh dao lä khoa hoc vä nghe thuät Lä khoa hoc, länh dao dua tren he thöng tri thüc khoa hoc, mä cu the lä dua tren su hieu biet vä vän dung cäc quy luät khäch quan cüa tu nhien, xä höi, kinh te, cöng nghe vä täm ly con nguöi. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Cu the hem, länh dao dua tren mot he thong tri thüc khoa hoc vä kinh nghiem thuc tien dä dupe tong ket, düc ket thänh nhüng nguyen täc, dinh luat. Lä nghe thuät, länh dao lä su lcheo leo cüa nguöi quän ly vän dung cäc tri thüc khoa hoc, kinh nghiem thuc tien väo viec xü ly cäc tinh huöng quän ly thuc te phü hpp vö'i nhüng dieu kien cu the, tüy thö'i diem, dia diem, döi tupng vä hoän cänh, Nghe thuät quän ly don vi, tö chüc lä su lcheo leo cüa nguöi quän ly trong säp xep, sü dung tät cä cäc nguön luc cö dupe cüa dem vj, tö chüc dö de dat dupe muc tieu phät trien ben vüng. 5.1.4. Ky näng länh dao Ky näng länh dao cö the chia läm näm loai sau: - Ky näng tu duy lä khä näng vän dung kien thüc san cö, suy nghi phän tich, so sänh, dänh giä chinh xäc tinh hinh thuc te, tü dö dua ra cäc quyet dinh chinh xäc nhäm dieu hänh tö chüc di den thänh cöng. Ky näng näy phu thuöc nhieu väo däc diem täm ly vä trinh dp hoc vän cüa nguöi länh dao. - Ky näng länh dao truc tiep lä ky näng läm viec vö'i con nguöi trong nöi bö tö chüc vä ben ngoäi tö chüc. - Ky näng üy quyen lä khä näng cho phep n g u ö i duö’i quyen d u p e phep ra quyet djnh vä chju träch nhiem ve cäc quyet djnh dö. - Ky näng xäy dung he thöng lä khä näng näm bät chüc näng nhiem vu cüa tö chüc, tü dö hinh thänh chien lupe phät trien he thöng trong tuo-ng lai vä biet cäch xäy dung bö mäy cüng vö’i co che hoat döng cüa he thöng nhäm thuc hien dupe muc tieu cüa he thöng dät ra trong möt khoäng thö'i gian, khöng gian nhät djnh. - Ky näng nghiep vu lä su hieu biet ve nghiep vu chuyen mön do minh länh dao, biet tu duy logic ve chuyen mön, biet cäch CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
du-a ra cäc giäi phäp xü- ly trong chuyen mön nghe nghiep. Vi du: möt giäm döc cöng ty xäy dung phäi lä möt ky su xäy d ü n g giöi, möt töng giäm döc ngän häng phäi am hieu ve linh v u c ngän häng tien te... 5.1.5. Phong cäch länh dao Khäi niem Phong cäch länh dao lä thöi quen thuö-ng düng häng ngäy cüa nguöi länh dao. Cäc phong cäch länh dao Phong cäch döc doän lä phong cäch cüa nh ü ng nguö'i länh dao thich täp trung quyen luc, sü dung phucm g phäp “cäm tay chi viec", tu minh ra quyet dinh vä han che s u tham gia cüa cäp d uöi. Phong cäch näy thuöng dan den ket quä: (i) khöng khi trong tö chüc cäng thäng, nhän vien it thich länh dao; (ii) khöng phät huy säng tao cüa cäp duö'i; (iii) hieu quä läm viec cao khi cö mät länh dao, thäp khi khöng cö mät länh dao. Phong cäch dän chü lä phong cäch cüa nguöi länh dao thu hüt tap the tham gia thäo luän de quyet dinh cäc vän de cüa tö chüc, thuc hien röng räi che dö üy quyen vä he thöng thöng tin phän höi de huöng dän nhän vien. Phong cäch dän chü du'O'c chia thänh hai loai: dän chü cö tham vän (democratic-consultative) vä dän chü cö tham gia (democratic-participative). N gu öi länh dao theo phong cäch dän chü cö tham vän se tim kiem m oi thöng tin vä läng nghe cäc vän de cüng nhu möi quan täm cüa nhän vien nhung sau dö tu minh ra quyet dinh. Cön nguö'i länh dao theo phong cäch dän chü cö tham gia thuöng cho phep nhän vien tham gia väo viec ra quyet dinh. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Länh dao \ 231 Phong cäch dän chü nöi chung thuöng dan den ket quä: (i) khöng khi thän thien, tao dupe sir häi löng cüa nhän vien; (ii) dinh hiröng nhöm dinh hiröng nhiem vu, phät huy tinh tich cuc vä träch nhiem cüa nhän vien; (iii) näng suät cao, ke cä khi khöng cö mät länh dao. Phong cäch tu- do lä phong cäch cüa nguö-i länh dao cho phep nhän vien toän quyen tu do ra quyet dinh vä tu quyet dinh phuong phäp läm viec. Phong cäch tu do khöng hieu quä so vö-i phong cäch dän chü vä döc doän. Nhin chung phong cäch tu do khöng phü hpp vö-i phän lö-n cäc he thong xä höi, vi nö cö the läm cho he thöng ro-i väo tinh trang vö tö chüc, vö ky luat, khöng the kiem soät duo-c. Nguö-i länh dao cö the lira chon phong cäch länh dao khä thi giüa hai thäi cuc döc doän vä tu do, vä sir lua chon näy phu thuöc Väo cäc bien: (i) äp lu-c tü ngu'ö'i länh dao (näng lu-c, trinh dp, thöi quen, cä tinh...); (ii) äp lu-c tü nhän vien (müc dp nhu cäu döc läp cüa nhän vien, su- hüng thü vä quan täm cüa hp, khä näng san säng däm nhän träch nhiem...); vä (iii) äp luc tü tinh huöng (vän höa tö chüc, äp lirc ve thö-i gian, nguön luc...). Tuy nhien, möt ngu-ö-i länh dao cö the cö nhieu phong cäch länh dao khäc nhau tuy tüng hoän cänh. Vi du, phong cäch döc doän cö the äp dung hieu quä trong truöng hpp khän cäp, khi khöng dü thö-i gian de hpp bän täp the hoäc khi cö nhieu mäu thuän... 5.2. LÄNH DAO NHÖM 5.2.1. Khai ni?m nhöm Nhöm lä tü hai nguö-i trö- len cüng chung muc dich, cüng chung hänh döng nhäm thuc hien möt muc tieu nhät dinh. Cö quan diem cho räng: “Nhöm cö the duo-c mö tä möt cäch chinh xäc lä möt dpi ngü nhüng nguö-i dupe tö chüc de läm viec CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
232 | chüöng 5: cüng nhau, möt täp hop nhü'ng ngu'ö'i cüng läm chung möt viec tu on g tu hoäc cüng bäo cäo len möt nguöi.” Quan diem cüa Dai hoc Harvard cho räng: “Nhöm lä täp hop nhüng cä nhän cö cäc ky näng bö sung cho nhau vä cüng cam ket chju träch nhiem thuc hien möt muc tieu chung.” N hu väy, theo quan diem näy, nhöm khöng dem giän chi lä täp hop nhieu nguö’i läm viec cüng nhau hoäc läm viec d uöi su chi dao cüa möt nhä quän ly. Theo cäch hieu thöng thu’ö'ng, nhöm lä nhüng nguö'i cö tö chüc, cö muc tieu hoat döng, cö lien quan ve mät ky thuat, nghiep vu mang tinh chuyen mön höa säu säe vi lg i ich cüa he thöng. Nhu väy, nhöm phäi thöa män 3 dieu kien: döng nguö’i, cö tö chüc, cö muc tieu hoat döng chuyen mön giöng nhau vi lgi ich chung cüa he thöng. Vö'i cäch hieu nhu väy, bän thän möi he thöng chinh lä möt nhöm Ion, trong dö möi phän he lä cäc nhöm nhö hem. De cö möt he thöng tot, nguö'i länh dao phäi tao ra d u g c cäc nhöm manh, hoat döng döng deu. Möt nhöm manh phäi döng thö’i thöa män cäc yeu cäu sau: - Cö ccr cäu tö chüc chät che, hop ly. - Cö muc dich chuän xäc d u gc xä höi thüa nhän. - Cö nguö’i länh dao giöi, düc dö, uy tin. - Cö pham vi änh huöng den cäc nhöm khäc trong he thöng. 5.2.2. Phän loai nhöm Cö nhieu cäch phän loai nhöm. Theo moi quan he - Nhöm chinh thüc: Lä nhöm d u gc hinh thänh theo quy che chinh thüc cüa tö chüc. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Nhöm khöng chinh thu'c: Lä nhöm duo-c hinh thänh theo cäc nhöm “ve tinh" nhö hon vä theo cäc “thü linh” diro-c nhöm nhö näy suy tön, cäc thü linh näy do khä näng quyen luc, do su tin nhiem vä do uy tin cä nhän mä duo'c moi nguö’i yeu men hoäc üng hö, tao thänh cäc nhöm co cäu khöng chinh thüc. Theo cäch thüc täm viec cüa nhöm - Nhöm tu quän: Lä möt nhöm nhö bao göm cäc thänh vien duo'c trao quyen giäi quyet möt nhiem vu dien ra lien tue. Hinh thüc nhöm näy nhät thiet phäi läm viec cüng nhau trong thö'i gian tuong döi däi. Cäc thänh vien cüa nhöm cö quyen tu do nhät dinh trong viec quyet dinh phuong phäp läm viec hieu quä nhät vä tät cä moi nguöi deu duoc khuyen khich tu tim kiem cäc quy trinh läm viec toi uu cüng nhu lien tue cäi thien quy trinh läm viec cüa minh. - N höm duän: Lä nhöm duoc töchücxoayquanh möt nhiem vu döt xuät trong möt khoäng thö'i gian nhät dinh. Khoäng thö'i gian näy cö the lä möt tuän, möt thäng, möt näm... Sau khi cöng viec hoän tät, nhöm se giäi tän. Theo chüc näng cüa nhöm - Nhöm chüc näng: Lä mot doi ngü, cö the cüng läm viec hoäc khöng, cö träch nhiem bäo cäo vö'i mot nguö'i phu träch duy nhät de däp üng muc tieu cüa tö chüc. - Nhöm chüc näng cheo: Lä möt nhöm duo’c thänh läp böi nhüng thänh vien cö chüc näng khäc nhau trong toän bö tö chüc. Trong dö, ho chi dänh möt phän thö'i gian cä nhän cho cäc hoat döng cüa nhöm vä möt phän thöi gian dänh cho cäc nhiem vu khäc. - Nhöm chuyen nhiem: Lä möt nhöm duo'c tö chüc tarn thö'i vö'i nhüng thänh vien duo’c täp hop lai de giäi quyet möt vän de cu the hoäc khäm phä nhüng co höi mö'i. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Üy ban: Lä mot nhom d u on g nhiem cö träch nhiem xäy dung vä dieu hänh nhüng tu tuö'ng, chinh säch nhät dinh hoac thiet läp cäc thöng le. 5.2.3. Ba giai doan phät trien cüa nhom Giai doan däu moi nguö'i mö’i täp trung lai, chua hieu nhau, möi nguö'i deu tu xäc dinh vai trö cüa minh nen thuö’ng xäy ra mäu thuan, tuy khöng döi khäng song neu nguö’i länh dao khöng cö phuong phäp länh dao tot se de dan den dö vö\ Trong giai doan näy, tot nhät nguö'i länh dao phäi sü dung phuong phäp länh dao döc doän, düng menh lenh hänh chinh lä chinh de läp lai trat tu lcy cuong. Giai doan thü hai lä giai doan dä phän höa ra 3 loai nhöm: nhöm tich cuc, nhöm trung gian vä nhöm tieu cuc. Lüc näy nguö'i länh « dao phäi sü dung töng hop hai phuong phäp chuyen quyen döc doän di lien vö'i dän chü vä phäi dua väo nhöm tich cuc löi cuon nhöm trung gian de däu tranh manh vö’i nhöm tieu cuc. Giai doan thü ba lä giai doan on dinh vä phät trien, lüc näy moi nguö’i dä xäc dinh duoc vi tri cüa minh trong nhöm vä dä cö y thüc xäy dung nhöm, nguö'i länh dao chuyen sang phuong phäp länh dao dän chü lä chinh, chü yeü lä döng vien khuyen khich moi thänh vien de ho toän täm toän luc xäy dung nhöm phät trien. 5.3.4. Cäc däc diem täm ly cüa nhöm Truyen thong cüa nhöm Truyen thöng cüa nhöm lä phong tue täp quän cüa nhöm d u oc truyen bä tü dö-i näy qua dö’i khäc, d u o c bäo ve vä duoc düng de giäi quyet cöng viec häng ngäy. Truyen thöng phü hop thi tao dieu kien thuan loi cho cöng täc quän ly, cön truyen thöng khöng phü hop se gäy khö khän cho cöng täc quän ly. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1 anh (tao | 21 Lan toa, lan truyen täm ly Däc diem näy bieu thi cäc täc dong täm ly tuo'ng hö thu dong giüa cäc thänh vien trong nhöm ve cäc su kien, hien tuo'ng, cä nhän, nhöm hoäc he thöng. Luc däu chi do mot y kien de xuät cüa mot nguö’i näo dö ve mot vän de gi dö (theo chinh kien cüa ho), y kien dö neu cö nhüng yeu tö phü hop trong mot müc do näo dö vö'i y kien cüa nhüng nguö’i khäc, nö se nhanh chöng lan toa trong nhöm (trong tüng khu virc hoäc cä nhöm). Nöi chung, sir lan truyen täm ly mang tinh säu säe, nö lä su phän üng thu dong, quän tinh cüa cäc thänh vien trong nhöm. Cö nhüng y kien hau nhu het süc vö ly vä sai lech so vö'i thuc te nhung vän d u gc cäc thänh vien tiep nhän vä truyen di mot cäch vö thüc, khöng cö chinh kien. Lan truyen täm ly lä möt hien tugng täm ly cö täc dong khä lö'n trong nhöm, nö cö the täc döng theo hai h u ön g träi nguge nhau: tich cuc hoäc tieu cuc. Neu viec lan truyen tich cuc thi mang lai nhüng y kien cö lgi cho nhöm (niem hy vong, su thöng cäm...), nguö’i phu träch nhöm cän tao dieu kien cho viec lan truyen d u g c thuän lgi. N gugc lai, vö’i viec lan truyen c ä c y kien khong cö lg i cho nhöm vä he thöng thi cän phäi läm rö vän de vä cöng khai giäi thich, thuyet phuc de xöa bö hien tu g n g dö. Täm trang nhöm Lä trang thäi cäm xüc cüa nhöm, täm trang nhöm d u gc hinh thänh m öt cäch tu phät, the hien tuo'ng döi ben vü n g bieu hien süc y cüa he thän kinh. Täm trang nhöm cö the lä tich cuc (häo hüng, phän khöi), cö the lä tieu cuc (bi quan, chän nän, tri tre) vä vi the mä hieu suät lao dong cö the täng hoäc giäm. Hinh thänh mot täm trang tich cu c trong nhöm lä cöng viec cö y nghla to lö'n cüa moi thänh vien. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
236 | G Hl; (J NG 5 Mot nhöm vöi nhü-ng thöi hu- tat xäu cüa ngu-ö-i phu träch, cö chü-c cö quyen (tham o, läng phi, ninh tren nat du-ö-i, mu-u mö, sät phat lan nhau, bao che ke xäu...) khöng the tränh khöi tao ra täm trang lo äu, mät hy vong trong nhöm, triet tieu moi döng lirc läm viec vä söm muön cüng dan töi sir dö vö cüa nhöm. Bäu khöng khi täm ly nhöm Lä hien tu-ang täm ly bieu hien müc dö hoat döng, höa nhäp ve cäc phäm chät täm ly cä nhän cüa thänh vien trong nhöm, nö du-o-c hinh thänh tü thäi dö cüa thänh vien trong nhöm döi vöi cöng viec, ban be, döng nghiep vä ngu-ö-i länh dao trong he thöng. Bäu khöng khi täm ly trong nhöm cö the lä tot dep, the hien su- häi höa cüa cäc thänh vien trong nhöm ö chö cö sir thöng cäm län nhau, üng hö län nhau trong cöng viec, ö- sir hüng khö-i, quyet täm trong hoat döng mä nhö- dö näng cao näng suät, chät liro-ng, hieu quä lao döng. Ngu-o-c lai, bau khöng khi täm ly trong nhöm cö the lä xäu, bieu hien ö- su- khöng häi löng, sir khö ho-p täc trong nhöm (do m üc söng quä thäp, dieu kien läm viec nhieu döc hai nguy hiem, cäc thänh vien nghi ki vä luön phä hoai lan nhau...). 5.3.5. Länh dao nhom De länh dao nhöm hieu quä, ngu-ö-i länh dao phäi tien hänh üy quyen cho cäc tru-ö-ng nhöm vä phäi xäc dinh rö quyen han, träch nhiem vä lo-i ich mä tru-öng nhöm vä nhöm du-o-c giao. Tru-öng nhöm lä ngu'öi chiu träch nhiem xäy du-ng cäc däc tinh cho nhöm cüa minh. Trong möt nhöm hieu quä, cäc thänh vien cüa nhöm cän phäi: - Cö sir döng thuän ve muc tieu vä cam ket thu-c hien muc tieu. Neu cö the, tat cä cäc thänh vien cüng tham gia väo viec dät ra cäc muc tieu cu the vä thu-c te. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Nhän thüc du'O'c muc tieu chung cüa cä nhöm quan trong hon muc tieu cüa möi cä nhän. - Hieu rö vai trö cüa bän thän thänh vien vä chuyen döi träch nhiem neu cän thiet. - Döng göp ky näng vä kinh nghiem da dang nhung phü hop cüa cä nhän thänh vien. - Cö thäi do röng luong vö’i nhüng sai läm cüa bän thän thänh vien vä cüa cäc thänh vien khäc. - Cö thäi dö cö-i mö' döi vö'i cäc y tuö'ng mö'i me, cäc trien vong vä sän säng chäp nhän rüi ro. - Xäc dinh räng quyet dinh cuöi cüng dua ra phäi dua tren cot löi cüa vän de chü khöng phäi do phong cäch hay vi tri cüa cä nhän de xuät y tuö'ng. De cö the phät trien mot nhöm hieu quä, truöng nhöm cän nhieu ky näng nhu: ky näng giao tiep, ky näng con nguö'i, ky näng däm phän... Truöng nhöm phäi quan täm den ket quä cöng viec cüa nhöm chü khöng phäi lä tinh cäch cüa tüng thänh vien. Möt truöng nhöm giöi phäi lä nguö’i dät ra nhüng muc tieu rö räng vä träch nhiem cüa tüng thänh vien. Truöng nhöm vän phäi thuc hien mot sö cöng viec mä ho khöng the üy thäc cho nguö'i khäc. Nhän biet vai trö cüa nhöm Mac dü möi nhöm cän nhüng yeu cäu ve ky näng khäc nhau, nhung hau het cäc nhöm deu cö möt sö vai trö de nhän thäy de cüng thuc hien vä chia se. Khi xäy dung möt nhöm, cän chü trong cäc vai trö cüa nhöm. Xäy düng cäc chuän müc cüa nhöm T ru ön g nhöm xem xet möt sö nguyen täc vä chuän m uc giüp nhöm läm viec tröi chäy trong quä trinh giäi quyet cöng viec. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Vi du, mot nhöm cö the bän bac vä di den thöng nhät möt sö nguyen täc vä chuän muc läm viec trong nhöm, bao göm: - Tat cä cäc cuöc hop se bat däu vä ket thüc düng giö’. - Möi cuöc hop phäi cö chucmg trinh cu the. - Tat cä cäc thänh vien phäi cö mat vä tham gia väo cäc buöi hop nhöm. - Cäc y kien phe binh phäi mang tinh xäy dung. - Cäc y kien vä quan diem khäc nhau se duo-c nhin nhän vä xem xet. Bang cäch dat ra möt sö nguyen täc vä chuän m uc nhu väy, cö the tränh duo-c nhü-ng rac röi trong quä trinh länh dao nhöm. Tuyen chgn thänh vien cüa nhöm Cäc thänh vien tu- nguyen gia nhäp väo möt nhöm cö xu huö-ng tan täm vö-i cöng viec cüa nhöm ho-n lä cäc thänh vien duo-c chi djnh. S u tan täm cön manh me ho-n khi cäc thänh vien nhän thäy muc dich quan trong phia sau nhüng nö lu-c cüa nhöm. Bang cäch täp trung väo mot chien luo-c rö räng, truö-ng nhöm se de däng tim thäy nhüng thänh vien mong muön cho nhöm cüa minh. - Tuyen dung cäc cä nhän cö the döng göp ky näng bü trü cho cäc thänh vien khäc trong nhöm (vi du: ky näng täi chinh, ky näng quän ly d u än...). - Lua chon cäc cä nhän cö näng lu-c giäi quyet vän de cu the vä ra quyet dinh. - Lim y thöng tin tien cü tü cäp tren vä cäc döng nghiep. - Tim kiem cäc cä nhän cö kinh nghiem läm viec theo nhöm. - Tim kiem nhüng nguö'i coi däy lä co- höi de ket ho-p ky näng vä tri tue cüa minh vö’i nhüng nguö’i khäc. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Lira chon thänh vien cän cü väo thäi do, cön ky näng cö the du’O'c däo tao. Tät nhien, cäc thänh vien trong möt nhöm cän du'O’c trang bi nhüng ky näng nhät dinh, mäc dü möt sö nhä quän ly lai quä chü trong den ky näng, kinh nghiem vä kien thüc. Nhüng tru'ö'ng nhöm thänh cöng cho räng thäi dö cüa nhän vien cüng quan trong khöng kern ky näng vä kinh nghiem, nhät lä döi vö'i nhüng cöng viec döi höi ky näng vä kien thüc cao. Xäc dinh quy mö nhöm vä vai trö cüa cäc thänh vien Möt ly do khien cho nhöm cö quä nhieu thänh vien lä tru'ö'ng nhöm luön muön nhüng cä nhän cö änh hirö-ng den ket quä cöng viec se phäi tham gia väo tien trinh cüa du' än. Tuy nhien, neu möt nhöm cö quä nhieu thänh vien, näng suät vä hieu quä cöng viec cö the se khöng dum: nhir mong doi. - Sü dung nhöm nhö (5-9 thänh vien) neu nhiem vu phüc tap vä döi höi nhüng ky näng cu the. - Sü dung nhöm lön (cö the len den 25 thänh vien) neu nhiem vu khä dem gian vä cöng viec nhieu, nhirng de thu-c hien. - Chia nhöm Ion thänh cäc nhöm nhö neu thänh vien döng y üy nhiem cöng viec khi cän thiet. - Nhöm nen cö sö thänh vien le de thuan tien cho viec ra quyet dinh khi bieu quyet ve cäc vän de quan trong. Phöi höp giüa cäc thänh vien cüa nhöm De xäy du-ng du'O'c möt nhöm hieu quä, tru'ö'ng nhöm se phäi tön nhieu cöng süc vä nö lirc de phöi hpp möt cäch hieu quä giüa cäc thänh vien cüa nhöm. D&t ra muc tieu thänh cöng cho nhöm Lä tru’ö'ng nhöm döng nghia vö'i viec trö- thänh nhän vät trung gian giüa cäc thänh vien cüa nhöm vö'i cäp tren hoäc vö’i CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2 4 0 | CHtfdNG 5 khäch häng. Tru’ö'c khi bat däu, tru öng nhöm cän dat ra muc tieu thänh cöng cho nhöm. Muön väy, tru ö n g nhöm cän phäi kiem tra, xem xet ky luöng de trä lö-i duo'c cäc cäu höi sau: - Muc dich cüa nhöm cö rö räng khöng? - Ngän säch vä thö'i han cö thuc te khöng? - Cäc nguön luc cö phü hop vö'i yeu cäu de hoän thänh cöng viec khöng? - Nhöm cö quyen han vä su hö tro- cän thiet de hoän thänh cöng viec khöng? Trong cäc cäu höi tren, neu cö bät cu cäu näo trä loi lä “Khöng” thi truöng nhöm cän phäi dua ra ly le de bäo ve nhöm vä giäi trinh tinh khä thi cüa muc tieu de ra. Chü döng trong cöng vi$c Truöng nhöm phäi biet säng tao trong cöng viec, phäi tao the chü döng trong viec khai thäc, sü dung tot cäc nguön luc cüa möi thänh vien trong nhöm de cöng viec cüa nhöm hoän thänh cö hieu quä. Truöng nhöm khöng thu döng ngöi chö', mong doi nhüng gi mä nhöm dang cän tu döng den, nhät lä khi truöng nhöm lä nguö'i chua cö kinh nghiem hoac chua cö nhieu thänh tich vö’i nhüng vi tri tuö'ng tu. Trong truöng hop thieu nguön luc, tru ö n g nhöm cän phäi: tan dung mang lu öi cüa truöng nhöm; thu thäp y tuö’ng vä su tro- giüp tü bät cü döi tu on g phü hop näo; keu goi su giüp dö- cüa nhüng nhän vien vä bö phän khäc; cö nhüng säng kien rieng de tuyen dung nhän vien, tim kiem thiet bi hay cöng nghe cän thiet de thuc hien cöng viec. Trong tru ö n g hop thö'i gian vä ngän säch khöng thuc te, tru ö n g nhöm cän phäi: de xuät nhüng lua chon khäc khä thi h on ; dua ra dän chüng dien hinh ve cäc nguön lu c cän thiet CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
L.inh dao | 241 vä ly do cän den cäc nguön lirc näy; chüng minh nhöm cän nhieu nguön luc ho'n nguön luc hien cö; du doän khöi lu o n g cöng viec cö the hoän thänh trong khoäng thö’i gian vä ngän säch dä giao. Viec dua ra nhüng ly le xäc däng de däu tranh cho nhöm döi höi tru’ö’ng nhöm phäi cö nhüng hieu biet ve chinh säch vä het süc cän trong trong viec sü dung uy the cüa minh. Sau möi län dän dät nhöm thänh cöng, truöng nhöm se cö them thänh tich, kinh nghiem vä nhät lä täng them danh tieng cho minh. Däm bäo tinh thuc te Neu thö'i gian duo-c giao hoän thänh cöng viec lä thieu thuc te vä nguön lirc quä ngheo nän, nhung truöng nhöm lai cho räng cö the läm d u gc vä hy vong väo möt ket quä tot dep nhät, suy nghi thieü thuc te nhu väy cö the dän den su thät vong hoäc mät löng tin tü phia cäc thänh vien. Ho se dänh mät su tin nhiem khöng chi döi vö’i truöng nhöm mä cön vö’i döng nghiep vä tät cä cäc thänh vien khäc trong nhöm vi dä läm cho dir än cüa nhöm thät bai. Vi väy, truöng nhöm phäi däm bäo tinh thuc te neu muon muc tieu cüa du än d u gc hoän thänh, hoäc khöng thuc hien d u än dö. Nhän biet nhü’n g däu hieu cüa thät bai Möi nhöm cö the thät bai theo nhieu cäch. Nhän biet nguy ccr tiem än cüa thät bai cö the giüp cho nhöm han che thät bai. Nhüng ly do ccr bän cö the dän tcri hoat döng cüa nhöm thät bai göm: - Thieu su hö trg quän tri. - Nguön luc khöng hgp ly. - Khä näng länh dao kern (yeu tö näy chinh lä vai trö cüa tru ö n g nhöm). CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
242 | CHi/dNG 5 - Hieu nhäm hay xung döt ve muc tieu trong nhöm. - Han che nhöm tap trung väo muc tieu, bö qua moi quan he giüa cäc cä nhän trong nhöm. - Thänh vien cüa nhöm khöng thuc hien däy dü träch nhiem cüa minh. - Nhöm cö quä lt hay quä nhieu thänh vien. - Thieu tinh thän läm viec döc läp vä täm nhin chung. - Quy che khen thiröng khöng hop ly. Länh dao nhöm khöng chinh thüfc Dac diem cüa nhöm khöng chinh thüc Thir nhät, hinh thänh mot cäch tu* phät trong to chuc: Ben trong moi co* cäu chinh thüc deu cö nhüng he thöng khöng chinh thüc phät sinh vä tön tai khöng phu thuöc väo mong muön cüa cäc nhä quän ly chinh thirc. Cäc nhöm khöng chinh thü*c hinh thänh vä tön tai du'a tren cäc möi quan he xä höi vä tinh cäm giira cäc thänh vien trong tö chirc, böi möt trong nhüng nhu cäu rät quan trong vä co* bän cüa con nguöi lä nhu cäu hoi nhäp väo doi söng xä höi. Thüß hai, änh huö'ng tu cä nhän: Quyen lirc trong nhöm khöng chinh thüc khöng do bät cü ai än dinh hay üy quyen, mä nö duo'c xäc läp, duy tri du'a tren co* sö' uy tin, täi näng vä su tin tu ön g cüa cäc thänh vien döi vö'i ngirö'i düng däu nhöm. Quyen lirc dö duo'c cäc thänh vien cüa nhöm mäc nhien cöng nhän vä ngäm dinh chü khöng cö bät cü su* bö nhiem chinh thüc näo. Thü1 bay pham vi hoat döng: Pham vi hoat döng cüa nhöm khöng chinh thurc thiröng nhö hep, bö'i nö hoän toän phu thuöc väo thö'i gian, tinh cäm, uy tin cüa cä nhän vä lien he theo CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Länh dao | 243 tirng nhöm möt. Do dö, möt cä nhän cö the cö uy tin vä du'O'c sir üng ho cüa nhöm näy trong khi dö möt cä nhän khäc lai du'O'c nhöm kh äc cäm phuc vä tön trong. Giüa cäc nhöm cüng cö sir k h ä c biet ve nhan thüc, sö- thich, hoc vän ho äc nhu cäu... Hoat döng cüa nhöm khöng chinh thu’c Tinh hinh hoat döng cüa nhöm khöng chinh thüc khöng the mö tä bang cäc dö thi, bieu dö nhu' hoat döng cüa nhöm chinh thüc, song nö vän dien ra rät söi döng. Nhüng hoat döng näy the hien tren cäc mat: Th& nhät, hoat döng cüa nhöm khöng chinh thüc lä nhäm thöa män nhu cäu cüa cäc thänh vien trong nhöm. Do dö, giüa cäc thänh vien trong nhöm thuö’ng cö su döng cäm khä cao. Thü- hai, quä trinh hoat döng cüa nhöm se thüc däy cäc möi lien lac vä truyen thöng mät thiet giüa cäc thänh vien. Cäc thänh vien trong nhcm chia se nhüng thöng tin lien quan den nguyen vong cüa ho. Vi väy, cän thiet läp möt he thöng truyen thöng nöi bö nhanh chöng, chinh xäc vä hieu quä de hq cö the thäo luän, dua ra y kien hoäc nguyen vong cüa cä nhän. Thif ba, cäc thänh vien luön quan täm vä giäm sät hoat döng cüa nhau rät chät che. Moi thänh vien trong nhöm deu biet rö nhüng hoat dcng cüa nhöm, cöng viec cüa cäc thänh vien khäc vä khi cän deu phäi dua ra y kien rieng, bäy tö thäi dö, chinh kien vä nhüng döng göp vät chät neu cän. Giüa cäc thänh vien lä möi quan he binh cäng, tu nguyen. Thü linh cüc nhöm khöng chinh thüc Thü linh cüi nhöm khöng chinh thüc thuö’ng cö nhüng däc trung sau: Tuöi täc: Hc thuö'ng lä nhüng nguö'i Ion tuöi hon, cö nhieu thäm nien cörg täc hon cäc thänh vien khäc vä thuö'ng duo'c CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
244 | chx/ö n g 5 S /, moi ngu'ö'i tin cäy vä kinh trong. Do nhieu kinh nghiem vä tuöi täc nen ho thu'ö'ng cö phän üng chin chän h on nhüng nguö-i tre tuöi. Khä näng chuyen mön: Neu nhöm khöng chinh thüc d u ac hinh thänh vä tön tai dua tren co1 sö" chuyen mön thi ngu'ö'i cö khä näng chuyen mön cao trong lTnh vuc dö se de däng trö1 thänh thü linh cüa nhöm. Thuän lpi cüa n g u o i thü linh cö chuyen mön cao lä cö the de däng nhän dien duo-c nhü'ng vän de cüa nhöm vä cö nhüng ph u on g än giäi quyet töi uu vi quyen lai cüa nhöm. Dia vi vä ch i'rc vu: Nhüng ngu'ö'i cö dia vi vä chüc vu cao trong tö chüc thu öng cö nhieu thuän loi trong viec tao änh huöng vä lien he vö'i moi nguö-i. Dong thö'i, nhö1 dia vi, chüc vu mä ho thuöng nhän duox: su vi ne, kinh trong cüa moi nguö’i. Do dö, ho cüng rät thuän lgi trong cuong vi thü linh cüa nhöm khöng chinh thüc. Nhän cäch vä hoc vän: Nhüng nguon cö hoc vän uyen bäc, bang cäp cao, giao du röng räi, cöng vö'i düc tinh liem chinh, cöng minh, höa nhä vä cö tinh huöng thien cao thu'ö'ng duox cäc thänh vien cüa nhöm tin nhiem, tön läm thü linh. Cö tinh thän sän säng phuc vu ly i ich cüa täp the: Möt trong nhüng düc tinh quan trong nhät de möt nguö’i trö" thänh thü lTnh cüa nhöm lä tinh thän xä thän vi täp the, vi quyen Ion cüa nhöm. Thien chi näy ducrc böc lö trong cäc cöng viec cüa nhöm vä nhüng ngu'ö'i cäng cö su nö luc phuc vu cho Ion ich täp the thi cäng dmyc moi nguö'i tin tu ön g vä tin nhiem. Nhö' nhüng däc trung tren mä möt thü linh cüa nhöm khöng chinh thüc cö the de däng trö" thänh möt nhä länh dao chinh thüc. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Länh ctao \ 245 Vai trö cüa nhä quän ly döi vö'i nhöm khöng chinh thüc N h öm ch in h th ü c duy tri hoat döng du-a väo quyen han vä träch n h iem cüa cäc ch ü c danh chinh th ü c . Hieu quä h oat d öng d u a tren quyen lirc vä cäc hinh th ü c th u ö n g phat, ky luat du-o-c th e hien rö trong co- che, thü tue, quy dinh cüa tö c h ü c . Trong khi dö, nhom khöng ch in h th ü c dua väo nhän cäch , uy tin, hoc vän vä tinh cäm giüa cäc th än h vien. Do dö, m öi lien he giüa cäc thänh vien trong n h öm kh ön g chin h th ü c th u ö n g rät gan bö, linh hoat vä m em deo. Nhöm khöng chinh th ü c hinh th ä n h m öt cäch tu phät n h u n g cö vai trö rät quan trong trong hoat döng cüa tö chü c. Do dö, cäc nhä quän ly ch in h th ü c khöng nen tim cäch phä vö- n h ö m kh ön g chin h th ü c trong bö phän do minh phu träch, m ä cän khuyen khich, hö tro- vä d inh huö-ng... cäc hoat döng cüa n h ö m näy nharri phuc vu m u c tieu cüa tö chüc. Nhöm khöng chinh thüc cö the dem lai cho tö c h ü c nhü ng lo-i ich sau: - Thöng qua hoat döng cüa nhöm khöng chinh th ü c, nhä quän ly chinh th ü c cüa tö chüc cö the hieu rö n h ü n g nguyen vong vä nhu cäu cüa nhän vien. - Nhä quän ly chinh th ü c cö the sü dung n höm khöng chinh th ü c de truyen dat thöng tin, dinh hu-ö-ng du- luan vä dieu chinh nhüng sai söt cüa ho. - Nhöm khöng chinh th ü c göp phän ön dinh tö ch ü c, läm giäm ty le väng mät, bö viec cüa nhän vien, göp phän läm täng löng trung th än h cüa nhän vien döi vö-i tö ch ü c. - Nhöm khöng chinh th ü c lä dien dän dän chü dänh cho cäc thänh vien. T h ö n g qua dö, nhän vien cö the du-a ra cäc y kien xäy du-ng tö c h ü c hay cäc y tuö-ng säng tao, säng kien göp phän thüc däy su- phät trien cüa d on vi, tö chüc. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
246 | C H i/ö N G 5 - S\r hien h m i cüa nhöm khöng chinh thu'c lä m ö t döi trong cö the göp phän läm giäm tinh trang döc täi trong tö ch ü c. 5.3. MOT SÖ HOC T H U YET VE TAO DÖNG L l/C 5.3.1. Nhu cau vä döng lUc Nhu cäu Nhu cäu lä trang thäi täm ly mä con nguö'i cäm thäy thieu thön, khöng thöa män ve möt cäi gi dö vä m ong duo'C däp üng nö. Nhu cäu gän lien vö'i su tön tai vä phät trien cüa con nguö’i, cöng döng, täp the vä xä höi. Döng Itfc Cö nhieu khäi niem khäc nhau ve döng luc: Döng luc lä su thöi thüc khien nguö'i ta hänh döng, vi the nö cö möt änh huö'ng rät manh me, änh huö’ng näy cö the tot hoäc xäu. Möt yeü tö tao döng luc se kho'i däy vä dinh huö'ng hänh döng. Dieu näy cö nghia lä khi möt nguö'i duo’C tao döng luc, ho se bi thöi thüc vä hänh döng theo möt cäch thüc näo dö de dat duo’C muc dich. D öng luc lä su san säng nö luc läm viec nhäm dat duo'C muc tieu cüa tö ch ü c vä thöa män duo’C nhu cäu cüa bän th ä n nguö'i lao döng. Döng lu c lä n h ü n g nhän tö ben trong kich thich con nguö'i läm viec trong dieu kien cho phep tao ra näng suät, hieu quä cao. Döng luc lä ly do hänh döng cüa con nguö’i, lä muc dich chü quan mä con nguö'i muön dat duo’C thöng qua quä trinh hoat döng cüa minh. Döng luc lä su khao khät vä tu nguyen cüa con nguö'i nhäm täng cuong moi nö luc de dat duo'C möt muc tieu hoäc ket quä cu the näo dö. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt