Giáo trình Luật Kinh tế Việt Nam: Phần 1

Chia sẻ: Vô Sắc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:193

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 cuốn giáo trình "Luật Kinh tế Việt Nam" giới thiệu tới người đọc các kiến thức: Một số vấn đề lý luận của luật kinh tế, chủ thể kinh doanh, pháp luật về doanh nghiệp nhà nước, pháp luật về hợp tác xã, pháp luật về công ty. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Luật Kinh tế Việt Nam: Phần 1

KHOA LUÀT - DAI HOC' QUÒC' GIÀ HA NOI GIAO TRINH LUÀT KINH TÉ VIÉT NAM Chù bièniNGUYÈN N H U P H À T PHAM DUY NGHÌA flAIHOCQU6cr,l.A HN TUl'SC, VÀM TiirtWTiN-niirviÈN 342/48/12 V-GO NHÀ XUÀT BAN DAI HOC QUÒC GIÀ HA NÓI
DAI HOC QUOC GIÀ HA NOI KHOA LUÀT GIAO TRINH s>f LUAT KINH TE VIET NAM • • (Tài bàn làn thir 3, co siJra chOra va bó sung) NHÀ XUÀT BÀN DAI HOC QUÓC GIÀ HA NQI - 2001
TAP THE TAC GIÀ NGUYEN NHi;PHÀT, PHAM DUY NGHÌA (Chù bién) 1. TS. Nguyen NhU Phàt ChiTdng 1, 2. 3 2. TS. Tran Ngoc Dùng Chitdng 4 3. TS. Nguyen Am Hiéu ChUdng 5, 6 4. TS. Pham Duy Nghla ChiTdng 7. sua va càp nhàt thòng tin càc chUdng 4, 5, 6. 8 5. TS. Pham Hùu Nghi ChUdng 8 6. TS. Le Thi Chàu ChUdng 9 7. TS. Nguyln Minh Man ChUdng 10, sua chUdng 9 Ciao trình này dUdc xuàt bàn theo Nghi quyèt sèi07 ngày 24 thàng 10 nàm 2001 cùa Hòi dòng Khoa hoc va Dào tao Khexj Luàt trite th uòc Dai hoc Qut'ic già Ha Nói
MUCLUC Trailo I,ni nói dà 11 7 Chuanty T M() T SO W.KN U K f.Y LUAN l'UA LUÀT KINH TE c) I Kh:ii '|uai w qua n i i i h jihnt -.mh \-;i phiit i n é i i r u a iy luan \ c In.il k i i i h t e ^' II - l\ìia I meni lii.ii kiiih u- ]2 111. XuiUUi cu:! \\i:\\ kinh If •']() (h(tanfi li CÌW T H È KINH D O . \ N H 35 1, Kh;n iiiòm ve h a n h vi kuih i.l(i;nih 35 11 ( 'hu i h é kiiili (Idaiih 38 III, l'h.in l();ii ddaiih iiyhu'ii 55 C7ilOtng III P H A P lAJÀT VE DO.VNH N t . H I È P NHÀ N l / Ò C 57 I, KliMi iiic'in ve iloanli iigliK'ii n h a iiiùic 57 li Thaiih lap \:i yiai thó dicmh iiohiep n h à mfc'ic 70 Ili, ('(iohé quali l\' nói hi) doanli nohièii n h à mrdr 86 IV. -Vlòl SD (|uy(}ii \-a nghìa vii ce) li;in cua t).\N!\' 101 ( hicong IV: P H À P L U À T V E H d P T À C XÀ 108 I Kliai nit'm hop t:'ic xa 108 II, Dar (liéni cua bop \:ÌV XTI 1 U9 IH (^u;i iimh liình th.mh V;Ì ph;it tiit'ii > uii H()p lac .\à o\'iel Nani 112 1\'. Xouvcn lar iio:U (tonu ni.i hop tac xa 115 3
V. (^u\pn \ à nghìa vu cua linp tàc xà 1 (i VI. Thành l.àii hdp tac xà 1 M VLl. Quvén \'à nghìa vu cùa xa vièn 1!;5 Vili. (Juan ly nói bó hop tac xa 1 ',S IX. Tó chùc lai hdp tàr xà 1 10 X. Ciai rbé bop tàc xà 11:_'. XI. Licn hiép hdp làc xà 115 Chuang V: PHÀP LUÀT VE CÓNG TI 1 !8 J. Khài cjuat chung ve cóng ti 118 II. Lich su' phàp liiat cóng ti 157 III. Còng ri co ])hàn '61 IV. Cóng ti ti-àch nhiém hùu ban 'W V. Mot so (liém nidi ctì bàn cua Luàt doanb ngbiép 1999 ve con^- 74 ti tràch nhièm hùu han. cóng ti bop danh va cóng li co phàn Chuang VI PHAP LUAT VE DOANH NGHIEP TU NHAN VA HO KINH DOANH CÀ THE .9.". I. Kbài niém doaiih nghié]! tu nbàn i93 II. Tò chùc boat dòng cùa doanb nghiép tu' nhàn 19(3 III. (iiài tbè va jìhà .san doanb nghiép tu nhàn 199 IV. Pbàp luàl ve ho kinh doanb cà thè iOl Chuang VU: PHÀP LUÀT VE DÀU TU NUÒC NGOÀI TAI VIÉT NAM 205 I. Nliù'ng vali de chung ve pb.-i).) hiat dàu tir nu'óc ngoai t.ai Viét .Nani 205 11. (iiày phép dàu tU ì')2 4
i I ( J t n II Itili -M)) \- !i q . n i l u 'SII "v. Quali !>• CI' (h; ;., . VMU dau I i.i iiiMr no(i;ii -JoO - T/'iiu quali \-(' uii'! .1 .-ir thuc ìit'U qirm d^•n dau lu tiuc 1 icp lUKic nuli;! 1 231 Cuean^ Vili PHAI' l.L ,\!' VE H O P D Ó N G KINH TÉ ^•^'^ ! Kh.-ii iiiem \c hii| d-iii'.; kinh io 2'.M I . I.icli su pliap lu:i'. \i hdp d(")im kiiib te o iiuVic la 210 l i . l'han loai hdp doni; kinh lé 251 \
trong va phà san vi li do bà't khà khàng. 378 IV. (jiài quyèt càc khiéu nai co lién quan den qua trìnb giai quyét yéu cau tuyèn bó phà san doanh nghiép 382 V. Giài quyét quyén Idi cùa ngUdi lao dòng d doanh nghiép hi tuyén bòphà san 386
LdJ NOI DAU f)ìfth- xiicù han laii (tnu tiri! vao nòni I99-3, tai ban co su'o rliù'a h('ì sinig cU han ncim 11:197. Giao trinh Luàt kinh té Viét .\eini cua Kkoa Luat. Dai ime Qiioc già Ha Ntri dà iiììOìì (tì/'iic .su' (jiian tòni cua han due gàn xa. Tuy nhien, truììg nliu'ng nòni qua. cung vói su' chuyèn dai nhanh cììong cua ncn kmh té Vii't Nain. phap luàt kinh té dà thay din co han. Khai nicm mot ngònk luàt kink té ct()c làp va eoe tìiict che ricng hièt thu'c tki nganh luàt nay, tàch biét ra kiwi nganh luàt dòn su' thco mò kinh phàp luàt Xò- vièt trii'Oc day. dà trO thanh nkìtng vàn de dang du'(/e tranh liicin sài nói trong gufi pliap ly, ina chUa tkè tti dén Oìof y kién thnng nkàt. l)é phiic vu yéu càu cua ngu'tri. hoc va han doc co quan tran, chung tói tó chii'c tai han cuòn Gicto ti'inh này. Khac véri nììù'ng làn. xuàt hàn tni'Oc. eoe chu'Ong tpong cuòn saeh ctitOc eoe tac già hién fcìp co dong lai. dap l't'ng nhìing nhu càu c(f han cua viéc hoc top va nghlcn cùu mòn Luàt kinh té. Réii canh dò, cuòn sach cùng gcii ina nhùng de leu con (tu'Oc nghièn cu'ii sàu thcin, hcin doc co thè con tài nhiOig sach chuycn kliao ve pliap luàt doanh nghiép.
phàp luàt hc/p dòng. giai quyèt tranh clidp hoàe pha san doanh nghiép. Chung tói tran trong cam On tàp thè tac già dà danh nhièu thài gian de chinh sua giao trink. Dàc hièt chung tói tran trong càin cin PGS.TS. Nguyen Nièn va TS. Dmh Dùng Si ve si/ ho tre/ va càc y kiè'n dong gap hè't sue quy bau trong qua trink bièn soan va thàm diiih giao trink này. Ha Noi, thàng 11 nàm 2001 Khoa Luàt, Dai hoc Qiióc già Ha Nói
( Ui().\(i I MOT SO VAN DE LY LUAN VE LUÀT KINH TE I. KIL\1 QUAT VE QL A TRINH PHAT TRIEN CUA LUAT KINH TÉ Trong bà't ky mot che do xà hói nào. càc hoat dòng kinh té luòn co vi tri. vai trò dac biét cjuan trong. co y nghìa quvét dinh ve sii tón tai va phàt trién cùa xà hòi. Trong thiii dai ngày nay, nhà nifóc nào ciing co chùc nàng diéu tiét. dinh hitóng va cjuàn ly càc hoat dong kinh té. Vi vày de thuc hién chùc nàng dò. nhà nUóc bao giò cùng ban hành mot he thó'ng càc qui pham phàp luàt de diéu chinh mot bó phàn lón va dac thù cùa càc quan he xà hòi, càc quan he kinh té. Càc quan he kinh té này sinh trong dòi song xà hói ngay càng da dang. phong phù va nàng dòng. Sif phàt trión cùa càc quan he xà hói trong lình viic kinh te tat yéu sé dàn tói sii tritdng thành cùa co che diéu chinh phàp luàt nói chung va cùa he thòng phàp luàt ve quan ly kinh té' nói riéng. De diéu chinh c{\c quan he kinh te, nhà niTóc su duiig nhiéu ngành luàt khàc nhau vói phitOng phàp va dòi tii'ong diéu chinh khàc nhau. ti'ong dò. luàt kinh té'giù vai trò dàc biét quan tr-ong. Tuy nhièn. kbài niém luàt kinh te, hnli viic luàt kinh té (ma ta quen goi sau này là ngành
luàt kinh té) dà ra dòi truóc khi co su hién dién cùa (hiu nghìa xà hói hién thvTc. TrUóc khi nhàn loai buóc vào thè ky 20. vói su thónig tri cùa tir tu'dng tu do hoà kinh té, nguòi ta chua biét cent kbài niém luàt kinh té' va "bàn tay vò hình" cùa Adinn Smith là cóng cu duy nhà't de diéu tiét sU vàn dong v.'à phàt trién cùa nén kinh te. Theo dò nhà nvfóc (cóng quyèni) là "ké thù" cùa cO che' kinh té, nhà nifóc khóng duoc v/à khòng thè gay ành hifòng tói nén kinh té. Nhif vày, khuvéìt tMtJMLti'iJ'-và thieu dinh hitóng tòng the là càn bénh c;o hùu cùa qui Juàt già tri. Nói khàc di. bàn thàn ed che tthi trcTòng. hiéu theo nghìa vàn minh va nhàn dao, co nhu ;àiu càn du'dc diéu tiét. Theo tinh thàn dò. dà dén lue nhà njóte khóng the dùng trén va dùng ngoài dòi song kinh té - xcà hòi. Quyén liJtc nhà ncfóc dà xuàt hién de khàc phiic nhiinrg khuyet tàt cùa ed che thi trUdng, de bào ve t\l do canih tranh - dòng liic phàt trién kinh té. de thUc hién muc tié^i kinh te cùa bàn thàn nhà nuóc va giai càp thòng trri. Quyén ItJc dò difdc thè hién trong phàp luàt: Phàp lutàt kinh tè. Nhu vày. khi thè hién yéu càu cùa cóng qu}éin. •luàt kinh té khdi sinh trong khu vu'c luàt cóng. Mac dù vày, cho dén nay, càc hoc già tu san vàn ciuta co quan niém thó'ng nhà't ve mat kinh té' khi di tini Méìn giói ve dòi titdng diéu chinh cùa lình viic phàp luàt nà;-. 'O nifóc ta. ly luàn ve luàt kinh té, xuàt hién ve cO bàn. lata trén Cd sd he thó'ng ly luàn ve chù nghìa xà hói. ve quài ly kinh té'xà hói chù nghìa va ti'vfc tiép là he thòng ly luài \vè luàt kmh té' xà hòi chù nghìa d Lién Xó va càc nuóc xà hiói chù nghìa Dòng Au tritóc day. Tuy nhièn khoa hoc phàp ly Viét Nam. nhu dà trình bay d ti^én. khòng tao ra nhàmg cuóc tranh luàn gay gàt ve ly luàn luàt kinh té va (ùmg 10
khoiig thict làp (tui)c mot he t h o n g ly luàn rièng ve luàt k m b té Viét Nani. l ' h a p luàt troim Hnh vur qu;ui ly kinh té o' Viét N a m thi luòn luòn tón tai. .N'hu'ng ly luàn ve mot n g à n h luàt dóc hip - l u à t k i n h té duoc h ì n h t h à n h d day trUòc hét d u a t r é n (() s(j tiép t h u n h ù n g t h à n h qua ly luàn ve luàt k i n h té d Lién Xò va ò mot vai nude xà bòi chu nghìa Dòng Au trUóc (là\'. M a c dù cùng co tón tai mot so t r a n h l u à n lé tè song qua t r ì n h x u à t hién luàt k i n h té d Viét N a m khóng gap phai n h ù n g khó k h a n va chóng dòi lón cùa khoa hoc p h à p ly h à n h c h i n h va dàn sii. Diéu dò co t h è ly giài bòi le: Thù nhàt: Khi ma ly luàn ve luàt k i n h té difdc t r u y é n bà vào k h o a hoc p h à p ly Viét N a m thi nói c h u n g . toàn bó he t h ò n g k h o a hoc p h à p ly Viét N a m con r a t non tré. Vi vày. ly l u à n ve luàt k i n h té dà k h ó n g vàp p h à i sU p h à n k h à n g cùa n h ù n g lue lu'o'ng khoa hoc h ù n g m a n h . Thù hai: Khi vào giùa n h ù n g n à m 70. càc n h à khoa hoc lién bòi n h u Ta Nhit K h u é . Vù Dinh Hoè. N g u y e n Ngoc M i n h . Nguyen Nién. T r a n Trong Hifu... t r u y é n bà he thòng ly l u à n ve luàt k i n h té' vào Viét N a m thi vào lue dò l u à t k i n h té d Lién Xò va d càc nitó'c Dòng Au d a n g t h à n g t h è va d à trd t h à n h mot n g à n h l u à t dóc làp. Tom lai. ly l u à n ve l u à t k i n h t é dà p h à t t r i é n trong suot hdn n ù a t h è ky de tnj t h à n h mot he t h ò n g ly luàn dóc hip. Q u a t r ì n h p h à t t r i é n dò co lue t r a m co lue noi p h u thuoc tritóc hot vào noi d u n g va tinh c h a t cùa ed che k i n h tè dUdng thdi. Vói y nghìa dò. ly luàn ve luàt k i n h té' chàc c h à n con p h à i du'dc tiép tue p h à t trién. ho s u n g va s u a c h ù a de p b ù hdp vói nói d u n g va tinh c h a t mài cùa n h ù n g q u a n he k i n h té trong diéu kién hién nay. 11
IL KHAI NIEM VE LUAT KINH TE 1. Quan niém truyén t h ò n g ve luàt kinh tè Truóc hét càn phàn biét khài niém luàt kinh té (vó'i tinh càch là mot ngành luàt dòc làp) vói kbài niém {)bàp luàt kinh tè (vói tit càch là mot he thòng hón hdp càc c^u i phani phàp luàt. thuoc nhiéu ngành luàt khàc nhau lién quan dén toàn bó dòi song kinh té trong xà bòi). Phàp luàt kinh^tè chù yéu diéu chinh nhùng quan hié kinh tè gàn lién vói qua trình san xuàt - kinh doanh cù;a càc ddn vi kinh té' hoàe vói chùc nàng quàn ly kmh tè cù.a nhà niTóc vói tinh càch là chù thè cùa quyén lue cóng còn:g vùa là chù sd hùu nhùng tu liéu san xuà't nén tàng trong xà bòi. Vi vày, nhùng quan he kinh te do phàp luàt kinh t.é diéu chinh sé rat da dang va phong phù. Co thè ké déin nhùng nhóm quan he dò là: - Quan he phàt sinh trong qua trình tò chùc va quain ly san xuàt kinh doanh. - Quan he phàt sinh trong qua trình càp phàt va huy dòng von san xuàt, kinh doanh, trong càc boat dòng tiin dung, thanh toàn va ngàn sàeh. - Quan he phàt sinh trong qua trình tao viéc làm va s u diing sue lao dòng. - Quan he phàt sinh trong qua trình su dimg dà't dai. - Quan he phàt sinh trong qua trình tò chùc. quàn ly'. san xuàt ti'ong càc hdp tàc xà... Càc quan he kinh té'trén day mac dù co lién quan chat che vói nhau nhUng khàc nhau ve tinh chat, nói dung. chù the thani già va dUdc diéu ehinh phàp ly bang nhùng 12
phuon'g |)bàp khàc iih;ui. Trèii (•() so dò. trong ed càu cùa he thong phajì luàt cu;i nha mi'óc sé xuàt hién trong lình vuc plvip lunl kinh té (ba\' con goi la phà]) luàt ve quàn ly kinh té) nhCing n g à n h luat khàc n h a u . bao gòni Luàt kinh té. Luàt tài chinh. Luàt lao dòng. Luàt d à t dai. Luàt bd)) tàc xà va nbUng lình vuc phàp luàt k h à c . Cd sd khoa hoc cùa viéc hình t h à n h q u a n niém ve Luat k i n h té n h u vày là vi: - Nén k i n h té xà hòi chù nghìa là mot n é n kinh té ddn n h à t vói su dòc tón cua sd h ù u xà bòi chù nghìa. Trong ctò tón tai h ì n h t b ù c sd hùu toàn d à n va sd h ù u t à p t h è - h ì n h t h u c sd h ù u dUdc coi là h ì n h t b ù c q u a dò de chuyèn lén h ì n h thi'ic sd h ù u toan dàn. Nén k i n h té dò là mot nén k i n h té duoc tó chUc quàn ly theo phUdng p h à p kè' hoach boa cao dò. h à n h chinh q u a n liéu va bao càp. Vi vày, sU cali tliiòp cùa quyén lue n h à nu'óc vào moi boat dòng kinh té. s;in x u à t cùa càc d()n vi k m b té là eó t h è va càn thièt. - N h à nUóc xà bòi chù nghìa vùa là t r u n g t à m quyén lire c h i n h tri vùa là chù sd h ù u duy nhà't va t h ò n g nhà't dòi vói t u y é t dai da so'càc tu' liéu s a n x u à t chù yéu. N h à nUdc t h à n h làp càc tò chùc kinh té de tién h à n h càc b o a t dòng san x u à t k i n h doanh. dòng thdi l à n h dao, q u à n ly càc hoat dòng s a n x u à t k i n h doanh dò. NhU vày. t r o n g diéu kién cùa C h ù nghìa xà bòi thi hoat dòng k i n h d o a n h va q u à n ly càc b o a t dòng dò dà hoà n h à p vào lìhau t h à n h mot lình vUc t h ò n g n h à t . - Càc q u a n he xà bòi phàt sinh t r o n g hai m a t dò co mot so dac t h ù va chinh càc dàc dièm dò dà làm cho càc q u a n he irày k h à c biét vói càc q u a n he k h à c p h à t sinh t r o n g nén k i n h te quò'c d à n . Vi vày. càc q u a n bè dò co t h è va càn phài dudc tàch ra de diéu chinh p h à p luàt riéng. Dàc dièm quan ti'ong n h à t cùa càc quan he k i n h té do L u à t k i n h té' diéu 13
chinh là bà't luàn à dàu. phàt sinh trong qua trình quan ly nhà nude ve kinh tè bay tó chùc thUc hién càc boat dóiig: san xuàt - kinh doanb. ctéu chùa dung trong minh bai yèi» tò tò chùc - ké' hoach va yéu tò' tài san. Vi vày. khi nói lóii dòi tUdng cùa Luàt kinh tè. ngUdi ta déu nói tói càc tiuari he kinh té theo chiéu ngang va càc quan he kinh té nói ho. Nhùng quan he dò, trong diéu kién cùa nén kinh té xà ho i chù nghìa dà khòng con là nhùng quan he phàp ly theo nghìa truyén thó'ng. Quan he doc. thè hién chù yéu trong qua trìnb ké hoacki hoà, khóng hoàn toàn mang tinh chat hành chinh va to chùc, ma yéu tò'tài san vàn luòn luòn tón tai. Bòi lé. dòi tu'dng cùa quan he ké hoach hoà là san xuàt. kinh doanb. là vó'n. là luu thòng phàn phó'i, phàn chia Idi nbuàn... Vi vày, nò khóng phài là quan he hành chinh. Mat khàc, trong quan he này, ve mat ly thuyét cùng nbu theo p h à p luàt thUe dinh luòn luòn tón tai tràch nhiém pbàp ly (k
('liat ménb lénh. Vi và\' viéc giai quyèt tranh chàp phàt sinb tu' quan he hdp dòng kmh tó khóng phài là hành vi tu' ph;!!.) ma là hành vi hành chmli va trong diéu kién nhif \av. ti'ong tài kinh té luòn luòn là mot bó phàn tbuòc quvén lUc hành phàp. Theo quan niém truyén thòng. chu thè cùa Luàt kinh té cùng co nhùng dàu hiéu dàc biét. Chù the cùa Luàt kinh té i:ò dàc tinh là nò thè hién ban chat kinh tè cùa xà bòi xà Ilo) chu nghìa. Trong kinh té xà bòi chù nghìa. boat dóng kinh té khóng phài do tùng cóng dàn riéng lé thUe hiéiì ma do tàp thè lao dóng cua càc xi nghiép. lién hiép càc xi nghiép. càc Cd quan kinh tè khàc... thUc hién. Nhu vày. chù thè eùa Luàt kinh té luòn luòn là nhùng ed quan, tò chùc kmh te - dude coi là nhùng phàp nhàn. Chù the eùa Luàt kinh té cùng dUdc hiéu theo nghìa róng va nghìa hep. Theo nghìa bep, chù thè thudng xuyèn va chù yéu eùa Luàt kinh tè là càc ed quan va ddn vi kinh té. co chùc nàng chù yéu là boat dóng trén lình vUe kinh té va co thàm quyén kinh té. Ben eanh dò, theo nghìa róng, càc ed quan nhà nUóe. càc tò chùc xà bòi cùng co thè thani già càc quan he kinh tè do Luàt kinh tè' dieu chinh khi viéc tham già càc quan he kinh te dò là eó thè va càn thièt nhàm góp phàn thUe hién chùc nàng va nhièm vu cùa minh. Khi dò, nhùng ed quan va tó chùc này cùng dUdc eoi là chu the eùa luàt kinh te. Brìi le don giàn là mot chù the cùa luàt nào dò co the dóng thdi tham già nhiéu quan he phàp ly do nhiéu ngành luàt khàc nhau diéu chinh vói tinh càch là chù thè eùa nhùng ngành luàt dò. Theo nghìa dò. ngay cà càc ddn vi kinh tè xà bòi chù nghìa cùng eó thè 15
trd thành chu thè cùa nhiéu ngành luàt khàc nhau ngoài luàt kinh tè. Nhu vày, luàt kinh tè co dòi tUdng diéu chinh riéng. he thòng chù thè cùng rò ràng. Con pbUdng phàp diéu cliinh cùa luàt kinh tè là phu'dng pbàp kèt hdp giùa thUdng ludng. binb dàng vói phUdng phàp huóng dàn va hành ehinh ménb lénh. PhUdng phàp thoà thuàn. hình dàng àp dung trong càc quan he ngang - quan he bop dòng kinh té. PhUcing phà]» này gió'ng nhu phUdng phàp dàn su song khóng phài la phUdng phàp dàn sU vi nguyen tàc tu do y chi trong nhoni quan he này bi giói han bòi ké hoach nhà nUóc. PhUdng phàp huóng dàn khuyén bào là phUting pbàp dinh huóng. khuyén khìeh ve tinh hdp ly cùa càc quan he kinh té de eàe chù thè quan he kinh tè dò hành dòng trons^ khà nàng va muc dicb cùa minh. PbUdng phàp này du'di' dùng chù yéu de quàn ly va diéu ehinh hành vi eùa cài' hdp tàc xà là nhùng ddn vi kinh te boat dóng khóng theo che dò sd hùu nhà nUóc ma dUa trén co' sd che' dò sd bù'ii tàp thè. Trong giai doan cuòi cùa nén kinh té' ké hoach. phUdng phàp này cùng dUdc su dung de quàn ly eàe ddn vi kinh tè quò'c doanh thè hién tinh mém dèo trong quàn ly kinh te va phàt huy khà nàng dòc làp va tu chù ve mat phàp ly cùa eàe ddn vi kinh tè'ed sd. Tom lai, là san phàm va là mot bó phàn càu thành cùa Cd che kinh té cu, Luàt kinh té - mot ngành luàt dòc làp. phàn ành rò net tinh chat va bàn chat cùa nén kinh té dUdng thdi. Nò dà phàt trién ve mat ly luàn cùng nhu thuc tién va (1 mùe do nhà't dinh, nò dà trd thành cóng cu cùa nha nUóc ta de quàn ly nén kinh te quó'e dàn xà bòi chù nghìa.
2. I^uàt k i n h t é t i o n g e d o h e t h i t r i f r t n g Sii pbà s;m cua nio liinli k m h té ké hoach t r é n p h a m vi loan càu dà kéo theo su cao c h u n g cua nhiéu q u a n diém va he t h ò n g ly l u à n ve quan ly k m h tè. ve l u à t kinh té t r u y é n thòng. Khóng co con du'iing t h ù ha. tàt ca càc mò h ì n h kinh t é k è hoach déu phai chuyèn t h à n h k i n h té tbi tru'dng. Khàc h à n vói mò hình kinh té ké hoach. kinh tè tbi tru'òng dèi hói ])bai xoà bei che dò dòc tón cùa mot h ì n h lliù'c sd h ù u , dòi bòi phai khux'én khich va p h à t trién mot cci càu k i n h tè nhiéu t h à n h [ihàn vói su' hình d à n g eùa r h ù n g trUóe phà]) luàt. Kinh té ibi tru'dng dòi hói phài co mot mòi trUdng p h à p ly dam bao tu' do k i n h d o a n h cua tàt i';'i càc chù t h è s a n xuàt - kinh d o a n h . Dàc biét k i n h té thi tru'dng dèi hói sU lui bUóc va nhu'dng bUdc cùa quyén IrJc cóng cóng trUde n g u y e n tàc tu' do k i n h d o a n h cùa càc loai hìnli d o a n h n g b i é p . Tuy n h i è n . diéu dò khóng co n g h ì a r à n g . nèu nhU luàt kinh té eùa n é n kinh té ké bo:icb boa dUtic diéu chinh chi b a n g phu'dng t b ù c cùa luàt cóng (tue là càc chù t h è chi diidc làm n h ù n g gì ma pbàp luàt ghi n h à n ) . con d kinh tè thi trUdng luàt k i n h té chi diéu c h i n h t h e o phUdng p h à p cùa l u à t t u (tue là càc chù t h è dude làm tà't cà n h ù n g gì ma p h à p luàt k h ó n g eàm). Vi vày, nèu q u a n niém r à n g . luàt kinh tè ehi là l u à t t u thi sé k h ò n g t h è p h à n biét du'dc luàt kinh tè vói l u à t d à n su. thu'o'ng mai va dàe biét k h ó n g p h a n à n h dUde t r o n g pbap luàt vai trò cùa cóng quyén (Nhà nUdc) t r o n g ddi song k m b té. t r o n g q u à n ly k i n h tè. NgUdc lai. nèu cho r à n g . lu;it kinh t é ' l à luiìt cóng thi cùng khó p h à n biét dUdc luàt kinh t é vói l u à t n h à nude, huìt bimh c h i n h . __ !TRllNb7KMT;cÌM--T:N,r.'!/V;r:n jy ! rie V._G0//in?8
Thuc ra. luàt kinh tè. bay huàt kinh doanh là nhùng khài niém rat róng ma khó co thè dinh lUdng chinh xàc ve nói dung. Hiéu theo càch chung nhà't tbi luàt kinh té là tòng thè càc qui pham phàp luàt ma vói càc qui pham dò. nhà nUòe tàc dóng vào càc tàc nhàn tham già dòi song kinh tè va càc qui pham lién quan dén mòi tUdng quan giùa SU tu do cùa tùng cà nhàn va sU diéu chinh cùa nhà niiòc. Neu hiéu theo càch dò tbi luàt kinh tè ton tai cà ó phàp luàt cóng va phàp luàt tU; Nò diéu chinh mot màt khà nàng va càch thùc eùa sU can thiép cùa nhà nUóc vào dòi song kinh te, bàe ve Idi ìeh cóng va mat khàc nò thè hién nguyen tàc bình dàng va bào ve Idi ich tu cùa càc thành vièn tham già thUdng trUdng Phù hdp vói xu huóng tàt yè'u cùa thdi dai, tu mà'y nàm gàn day, nhà nUóc ta dà buóc phài cUdng quyèt doan tuyét vói che dò cu, chù trUdng xày dung trén dà't nUòe ta mot nén kinh tè' thi trUdng. TrUóe tinh hình dò, buòc chùng ta phài xem xét lai so' phàn eùa ngành luàt kinh tè' ké cà ve ly luàn làn thcte tién. Bòi le ngành luàt kinh té dang buóe vào mot giai doan phàt trién trong khuón khó eùa nhùng, hoàn eành mài. 0 nUòc ta, phàp luàt kinh te dà hình thành )
Co thè biéu khiic nliau ve nói dung cua ed che kinh té. Song, trong mot tru'òng ho']:», luàt kinh té déu dUdc coi là bó phàn càu thành cua ed che kinh té. Theo nghìa dò. phà]) lu;it kinh té dvloc biéu la su biéu hién ve hình tbùc phàp ly nhùng nói dung cùa cac boat dòng va qua trìnb kinh tè. Nhu vày. cùng vói sii phàt t n è n cùa nén kinh té thi tnrdng, phàp liuìt kinh té ìì nu'óc ta hién nay dàn dàn sé là su' phàn ành i)hàp ly mot co che kinh tè thi trvidng vói nhùng ciac tinh sau day: Thù nhàt: Nén kinh tè d nu'óc ta hién nay là mot nén kmh té dang trong buòc chuyèn nhanh sang mot ed che mòi. Tinh chat qua dò dò cùa nén kinh té' ành hUdng lón (tén tinh chat cùa cà bé thòng phàp luàt ve quàn ly kinh te nói chung va luàt kinh tè nói rièng. Diéu dò thè hién ò chó. trong toàn bò he thó'ng chùng ta khóng thè eó ngay mot he thòng phàp luàt kinh té vói chat ludng va ed càu hoàn toàn irn'à - phàp luàt cùa nén kmh tè thi trUdng dinh hUóng xà hòi chù nghìa. Thù hai: Cd che kinh tè' ma chùng ta xày dUng khòng hình thành tu sU hoàn thién ed che cu - ed che kè' hoach hoà tàp trung. quan liéu bao càp, ma ngUdc lai. NhU vày, qua trình hình thành ed che kinh té mói dòi hòi co su xuàt hién mot tu duy kinh té nidi va theo dò là mot tu duy phàp ly mòi vói tinh càch là ed sd ly luàn va tu tUdng eùa qua trình dò. Trong bé thó'ng phàp luàt eùa ta nhùng tU duy va hình tbùc phàp ly mói. càn thièt cho quàn ly kinh tè thi trUdng hình thành eh;\m chap. Dò co the là mot trong nhùng nguyen nhàn dàn tói tinh trang thiè'u va chàp va eùa bé thòng phàp luàt kinh té hién nay. 19