Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 - TS. Trần Đình Tuấn (chủ biên)

Chia sẻ: Minh Vũ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:146

Thêm vào BST

Báo xấu

286
lượt xem 95
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung của phần 1 cuốn giáo trình "Tài chính doanh nghiệp", phần 2 trình bày các nội dung: Đầu tư dài hạn của doanh nghiệp, nguồn tài trợ trong doanh nghiệp, chi phí sử dụng vốn, phân tích và dự báo nhu cầu tài chính của doanh nghiệp, kế hoạch hóa tài chính doanh nghiệp,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 - TS. Trần Đình Tuấn (chủ biên)

Chương 5 ĐẦU TƯ DÀI HẠN CỦA DOANH NGHIỆP 5.1. Hoạt động đầu tư dài hạn 5.1.1. Khái niệm và phân loại dự án đầu tư dài hạn của doanh nghiệp à) Khải niệm Đ â u t ư d à i h ạ n là m ộ t trong n h ữ n g n h â n t ô c h ủ y ê u q u y ê t đ ị n h sự phát t r i ể n của m ộ t doanh n g h i ệ p c ũ n g n h ư của t o à n b ộ n ề n k i n h t ế quốc d â n . Tuy n h i ê n , trong p h ạ m v i x e m x é t k h á c nhau, k h á i n i ệ m v ê đ â u t ư c ũ n g có những đ i ể m k h á c nhau. t f \ T r ê n g ó c đ ộ của doanh n g h i ệ p k i n h doanh, c ó t h ê t h â y r ă n g m ộ t ư ơ n g những m ụ c t i ê u h à n g đ ầ u của doanh n g h i ệ p là t h u đ ư ợ c l ợ i nhuận. Đ ể thực h i ệ n m ụ c t i ê u n à y đ ò i h ỏ i doanh n g h i ệ p p h ả i c ó m ộ t s ô v ò n t i ê n t ệ n h á t định v à sử d ụ n g số v ố n t i ề n t ệ n à y đ ể h ì n h t h à n h n ê n c á c tài sản c ầ n t h i ế t phục v ụ cho hoạt đ ộ n g k i n h d o a n h l â u dài của doanh n g h i ệ p n h ư : mua sắm m á y m ó c thiêt bị, x â y d ự n g n h à x ư ở n g , mua p h á t m i n h , s á n g c h ê , b ả n q u y ê n , đ à o tạo c ô n g n h â n , h ì n h t h à n h m ộ t l ư ợ n g tài sản l ư u đ ộ n g t h ư ờ n g x u y ê n c ầ n thiết. N g o à i ra, trong q u á t r ì n h hoạt đ ộ n g đòi h ỏ i doanh n g h i ệ p t i ế p tục b ổ sung v ò n n h ă m t ă n g t h ê m c á c tài sản k i n h doanh t ư ơ n g ứ n g v ớ i sự t ă n g t r ư ở n g của quy m ô k i n h doanh hoặc đ ầ u t ư mua t h ê m cổ p h i ế u , trái p h i ế u của c á c chủ t h ể k h á c đ ể t h u l ợ i n h u ậ n trong t h ờ i gian d à i . N h ư v ậ y , đ ầ u t ư d à i h ạ n là v i ệ c b ỏ v ố n ra d ù n g v à o n h ữ n g v i ệ c n à o đ ó n h ằ m m ụ c đ í c h sinh l ợ i . Theo k h á i n i ệ m n à y , hoạt đ ộ n g đ ầ u t ư d à i h ạ n c ó c á c đặc t r ư n g sau: v ề m ặ t n ộ i dung: đ ầ u t ư dài h ạ n của doanh n g h i ệ p là q u á t r ì n h sử dụng v ố n t i ề n t ệ đ ể x â y d ự n g , mua sắm c á c T S C Đ h ữ u h ì n h v à v ô h ì n h , h ì n h t h à n h l ư ợ n g v ố n l ư u đ ộ n g t h ư ờ n g x u y ê n , c ầ n t h i ế t , p h ù h ợ p v ớ i quy mô k i n h doanh nhất định. N h ư v ậ y , sự h ì n h t h à n h c á c tài sản k i n h doanh c ầ n thiết phục v ụ c ó t í n h chất lâu dài cho h o ạ t đ ộ n g sản x u ấ t k i n h doanh là k ế t q u ả trực t i ế p của đ ầ u t ư d à i hạn. 150 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
v ề m ặ t p h ạ m v i : đ ầ u t ư dài h ạ n của doanh n g h i ệ p k h ô n g chỉ đ ầ u t ư v ề T S C Đ m à c ò n bao g o m cả v i ệ c đ â u t ư cho nhu c â u t ư ơ n g đ ô i ô n định v ê tài * í * ' sản l ư u đ ộ n g t h ư ờ n g x u y ê n , c â n thiêt v à đ â u t ư c ó t í n h c h á t d à i h ạ n v à o c á c hoạt đ ộ n g k h á c n h ằ m m ụ c đ í c h t h u đ ư ợ c l ợ i nhuận. v ề m ặ t quy m ô : Đ ầ u t ư dài h ạ n của doanh n g h i ệ p n ó c ũ n g chỉ r õ số v ò n t i ê n t ệ m à doanh n g h i ệ p đ a n g sử d ụ n g c ó t í n h c h á t dài h ạ n trong c á c hoạt đ ộ n g k i n h doanh của m ì n h . D ự á n đ ầ u t ư là t ậ p hợp c á c hoạt đ ộ n g k i n h t ế đặc t h ù v ớ i c á c mục tiêu, p h ư ơ n g á n v à p h ư ơ n g t i ệ n cụ t h ể đ ể đ ạ t t ớ i trạng t h á i m o n g m u ố n . D ự á n đ ầ u t ư d à i h ạ n đ ư ợ c t h ể h i ệ n t h à n h v ă n b ả n p h á p lí l à m c ă n c ứ đ ể thực h i ệ n n h ữ n g m ụ c t i ê u đ ầ u tư. N h ữ n g v ă n b ả n đ ó g ọ i là l u ậ n c h ứ n g k i n h t ế k ĩ thuật. L u ậ n c h ứ n g k i n h t ế k ĩ thuật là v ă n b ả n p h ả n á n h t r u n g thực, c h í n h x á c két q u ả n g h i ê n c ứ u v ê t h ị t r ư ờ n g , m ô i t r ư ờ n g k i n h t ê - k ĩ thuật v à p h á p lí, v ê tình h ì n h tài c h í n h doanh nghiệp... c ó ảnh h ư ở n g trực t i ế p đ ế n đ ầ u t ư dài h ạ n của doanh nghiệp. b) Phân loại dự án đầu tư (1) C ă n c ứ v à o t h ò i gian b ỏ v ò n đ â u t ư v à thực h i ệ n : - Đ ầ u t ư n g ắ n h ạ n : đ ầ u t ư mua t í n p h i ế u , k ì p h i ế u , g ó p v ố n l i ê n doanh theo v ụ v i ệ c , . . . c ó t h ò i h ạ n d ư ớ i m ộ t n ă m . - Đ ầ u t ư d à i h ạ n : đ ầ u t ư mua cổ p h i ế u , trái p h i ế u t r ê n m ộ t n ă m , g ó p v ố n liên doanh đ ầ u t ư đ ể mua sắm, x â y d ự n g n h à x ư ở n g , trang t h i ế t bị đ ể sản x u ấ t k i n h doanh. (2) Theo m ụ c t i ê u đ ầ u tư: - Đ ầ u t ư v ề t h à n h l ậ p doanh nghiệp: bao g ồ m c á c k h o ả n đ ầ u t ư ban đ ầ u đ ể t h à n h l ậ p doanh n g h i ệ p . - Đ ầ u t ư cho sự đ ổ i m ớ i sản p h ẩ m là đ ầ u t ư n h ằ m tạo ra n h ữ n g sản p h ẩ m m ớ i hoặc c ả i t i ế n , h o à n t h i ệ n c á c sản p h ẩ m cũ. - Đ ầ u t ư cho v i ệ c t ă n g n ă n g lực sản x u ấ t của doanh nghiệp: L à t o à n b ộ \ * r i c á c k h o ả n đ â u t ư n h ă m t ă n g n ă n g lực sản x u â t sản p h à m của doanh nghiệp. - Đ ầ u t ư thay đ ổ i t h i ế t bị là đ ầ u t ư n h ằ m thay t h ế c á c ữ a n g t h i ế t bị cũ, sự thay t h ế c ó t h ể là g i ố n g cũ hoặc thay t h ế b ằ n g trang bị m ộ t t h i ế t bị h i ệ n đ ạ i h ơ n . Đ â y là t r ư ờ n g h ợ p p h ổ b i ế n . 151 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
- Đ ầ u t ư c ó tính chất chiến lược là sự đ à u t ư n h ằ m tập trung thực hiện m ộ t ý đ ồ nhất định của doanh nghiệp tạo ra sự chuyển b i ế n trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như: đ ầ u t ư cho việc c ả i t i ế n sản p h ẩ m , m ở lộng thị trường tiêu t h ụ . - Đ ầ u t ư ra b ê n n g o à i : L à sự đ ầ u t ư g ó p v ố n thực h i ệ n l i ê n doanh dài h ạ n v ớ i c á c doanh n g h i ệ p , t ổ chức k i n h t ế k h á c , đ ầ u t ư v à o c á c tài sản tài chính khác,... N ó i chung đ ố i v ớ i n h ữ n g d ự á n thay t h ế m á y m ó c t h i ế t b ị , d ự á n m ở * í * . * rộng d â y c h u y ê n sản x u â t h i ệ n đ ạ i ; d ự á n sản x u â t sản p h à m m ớ i , đ ò i h ỏ i sự p h â n t í c h tỉ m ỉ n h i ề u h ơ n . trong m ỗ i m ộ t d ự á n n ó i t r ê n , n g ư ờ i ta l ạ i c ó thể chia ra theo quy m ô g i á trị của c h ú n g v à x e m x é t n ó t h u ộ c t h ẩ m q u y ề n quyết đ ị n h của cấp n à o toong doanh nghiệp. Tác dụng của việc phân loại theo mục tiêu đầu tư: G i ú p cho doanh nghiệp c ó t h ể k i ể m s o á t đ ư ợ c t ì n h h ì n h thực h i ệ n đ ầ u t ư theo n h ữ n g mục tiêu n h á t định m à doanh n g h i ệ p đ ặ t ra trong m ộ t t h ờ i kì tập trung v ò n v à có c á c b i ệ n p h á p t h í c h ứ n g n h ằ m đ ạ t đ ư ợ c m ụ c t i ê u đ ầ u t ư đ ề ra. (3) C ă n c ứ v à o c h ủ t h ể đ ầ u tư: - Đ ầ u t ư trực t i ế p . - Đ â u tư gián tiêp. ÍT •.. •ị , 5.1.2. Y nghĩa của đâu tư dài hạn và các nhân tô ảnh hưởng tới quyết định đầu tư dài hạn của doanh nghiệp Q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư dài h ạ n là m ộ t trong n h ữ n g q u y ế t đ ị n h c ó t í n h chất c h i ế n lược v à quan t r ọ n g bậc nhất của m ộ t doanh n g h i ệ p . P h ầ n l ớ n các quyết đ ị n h đ ầ u t ư d à i h ạ n đ ề u ả n h h ư ở n g trực t i ế p đ ế n quy m ô , t r i n h đ ộ c ô n g n g h ệ của doanh n g h i ệ p , t ừ đ ó t á c đ ộ n g đ ế n chất l ư ợ n g sản p h ẩ m trong t ư ơ n g lai của doanh n g h i ệ p . N h ư v ậ y , q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư d à i h ạ n ả n h h ư ở n g đ è n k h ả n ă n g c ạ n h tranh của doanh n g h i ệ p trong t ư ơ n g l a i . v ề m ặ t tài c h í n h , q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư dài h ạ n là m ộ t q u y ế t đ ị n h tài c h í n h dài hạn, c ó t á c đ ộ n g rất l ớ n t ớ i h i ệ u q u ả sản x u ấ t k i n h doanh c ũ n g n h ư h i ệ u q u ả sử d ụ n g v ố n của doanh nghiệp. M ỗ i q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư d à i h ạ n đ ề u là quyết đ ị n h sử d ụ n g v ố n t i ề n t ệ , vì t h ế h i ệ u q u ả sử d ụ n g v ố n đ ầ u t ư p h ụ thuộc v à o v i ệ c d ự đ o á n đ ú n g đ ắ n n h u c ầ u v ố n đ ầ u tư. D o v ậ y , v i ệ c q u y ế t định đ ú n g đ ắ n v ề đ ầ u t ư d à i h ạ n sẽ ả n h h ư ờ n g r ấ t l ớ n đ ế n h i ệ u q u ả sử d ụ n g v ò n của doanh n g h i ệ p trong t ư ơ n g l a i . 152 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư d à i h ạ n của doanh nghiệp là q u y ế t đ ị n h c ó t í n h chất c h i ê n lược. V ì t h ế , đ ể đi đ ế n quyết đ ị n h đ ầ u t ư đ ò i h ỏ i doanh nghiệp p h ả i c â n nhắc k ĩ l ư ỡ n g n h i ề u v ấ n đ ề , p h ả i x e m xét, t í n h đ ế n n h i ề u y ế u t ố . C ó n h i ề u n h â n t ố t á c đ ộ n g đ ế n v i ệ c đ ầ u t ư của doanh n g h i ệ p , trong đ ó c ó những n h â n t ố c h ủ y ế u t á c đ ộ n g đ ế n q u y ế t định đ ầ u t ư dài h ạ n của doanh nghiệp n h ư sau: - Chính sách kinh tế của Nhà nước trong việc phát triển nền kinh tế T r ê n c ơ sở p h á p l u ậ t v ề k i n h t ế v à c á c c h í n h s á c h k i n h t ế , N h à n ư ớ c tạo m ô i t r ư ờ n g h à n h lang p h á p lí cho c á c doanh n g h i ệ p p h á t t r i ể n sản xuất k i n h doanh h ư ớ n g c á c h o ạ t đ ộ n g của doanh n g h i ệ p phục v ụ c h i ế n lược p h á t t r i ể n k i n h t ế x ã h ộ i Ư ơ n g m ỗ i t h ờ i k ì . Đ ố i v ớ i c á c doanh n g h i ệ p , đ i ề u n à y c ó ý nghĩa r ấ t quan t r ọ n g t r o n g đ ị n h h ư ớ n g đ ầ u t ư p h á t t r i ể n k i n h doanh, v ớ i c á c đ ò n b ẩ y k i n h t ế N h à n ư ớ c k h u y ế n k h í c h c á c doanh n g h i ệ p đ ầ u tư, k i n h doanh v à o n h ữ n g n g à n h n g h ề , l ĩ n h vực c ó l ợ i cho q u ố c t ế d â n sinh. - Thị trường và sự cạnh tranh T r o n g n ề n k i n h t ế h à n g h ó a , thị t r ư ờ n g t i ê u t h ụ sản p h ẩ m là m ộ t c ă n cứ h é t sức quan t r ọ n g đ ê doanh nghiệp q u y ê t đ ị n h đ â u tư. v ấ n đ ể đ ặ t ra cho c á c doanh n g h i ệ p là p h ả i đ ầ u t ư đ ể sản x u ấ t ra n h ữ n g sản p h ẩ m m à n g ư ờ i tiêu d ù n g cần, tức là doanh n g h i ệ p cần c ă n cứ v à o n h u c à u sản p h ẩ m t r ê n t h ị t r ư ờ n g h i ệ n t ạ i v à t ư ơ n g lai đ ể x e m xét v ấ n đ ề đ ầ u tư. K h i x e m x é t t h ị t r ư ờ n g t i ê u t h ụ thì doanh n g h i ệ p k h ô n g t h ể b ỏ qua y ế u tô c ạ n h tranh. Y ê u t ô n à y đ ò i h ỏ i doanh n g h i ệ p trong đ â u t ư p h ả i c ă n c ứ v à o t ì n h h ì n h h i ệ n t ạ i của doanh nghiệp, k h ả n ă n g v ề c á c đ ố i t h ủ canh tranh, n h ữ n g sản p h ẩ m thay t h ế cho c á c sản p h ẩ m của doanh n g h i ệ p , t ừ đ ó , d ự đ o á n t ì n h h ì n h trong t ư ơ n g l a i đ ể lựa c h ọ n p h ư ơ n g thức đ ầ u t ư p h ù h ọ p v à tạo đ ư ợ c l ợ i t h ế r i ê n g cho doanh n g h i ệ p t r ê n thị t r ư ờ n g . - Lãi suôi tiên vay và thuê trong kinh doanh Sự thay đ ổ i v ề lãi suất v à c h í n h s á c h thuế sẽ c ó ả n h h ư ở n g rất l ớ n đ ế n chi p h í đ ầ u t ư của doanh nghiệp. Đ ể thực h i ệ n đ ầ u tư, n g o à i phần v ố n t ự c ó doanh n g h i ệ p c ò n p h ả i sử dụng v ố n vay v à đ ư ơ n g n h i ê n là p h ả i trả lãi t i ề n vay. V à v i ệ c trả lãi t i ề n vay sẽ l à m t ă n g t h ê m chi p h í cho m ỗ i đ ồ n g v ố n đ ầ u tư. B ê n cạnh y ế u t ố lãi vay, thuế cũng là y ế u t ố t á c đ ộ n g quan trọng. T h u ế là 153 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
c ô n g cụ của N h à n ư ớ c đ ể đ i ề u t i ế t v à định h ư ớ n g cho doanh n g h i ệ p đ ầ u tư k i n h doanh. T h u ế ư ơ n g k i n h doanh cao hay thấp sẽ ả n h h ư ở n g trực t i ế p t ớ i l ợ i nhuận v à l ợ i n h u ậ n r ò n g của doanh nghiệp. - Sự tiến bộ của khoa học và công nghệ N ó c ó t h ể là c ơ h ộ i c ũ n g c ó t h ể là nguy c ơ đ e d ọ a đ ố i v ớ i sự đ ầ u tư của m ộ t doanh n g h i ệ p . Y ế u t ố n à y sẽ ả n h h ư ở n g t ớ i v i ệ c l ự a c h ọ n c á c trang thiêt b ị , p h ư ơ n g p h á p k h â u hao tài sản c ô định, c h á t l ư ợ n g v à g i á t h à n h của sản p h ẩ m . S ự t i ế n b ộ của khoa học c ô n g n g h ệ c ũ n g đ ò i h ỏ i doanh nghiệp d á m c h â p n h ậ n n h ữ n g m ạ o h i ê m ư ơ n g đ â u t ư đ ê p h á t ừ i ê n sản p h à m m ớ i . N g ư ợ c l ạ i , doanh n g h i ệ p n ê u k h ô n g t i ê p c ậ n k ị p t h ờ i v ớ i sự t i ê n b ộ của khoa học c ô n g n g h ệ đ ể đ ổ i m ớ i ữ a n g t h i ế t b ị , đ ổ i m ớ i sản p h ẩ m sẽ c ó nguy cơ dẫn doanh n g h i ệ p t ớ i t ì n h ữ ạ n g l à m ă n thua l ỗ do sản p h ẩ m k h ô n g c ò n p h ù hợp v ớ i n h u c ầ u t h ị t r ư ờ n g . - Mức độ rủi ro của đâu lư T r o n g sản x u â t h à n g h ó a , m ô i q u y ê t đ ị n h đ â u t ư đ ê u c ó t h ê g â n liên v ớ i sự r ủ i ro n h á t đ ị n h do b i ê n đ ộ n g trong t ư ơ n g l a i v ê sản x u â t v à v ê thị trường... N ế u q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư đ ư ợ c đ ặ t trong m ộ t t ư ơ n g l a i c ó k h ả n ă n g đ ả m bảo v ữ n g chắc sẽ k í c h t h í c h c á c doanh n g h i ệ p m ạ n h d ạ n đ ầ u tư. V à n g ư ợ c l ạ i , n ê u m ộ t q u y ê t đ ị n h đ â u t ư đ ặ t t r o n g m ộ t t ư ơ n g l a i c ó n h i ê u y ê u tô bấp b ê n h sẽ l à m cho doanh n g h i ệ p t h i ế u t i n t ư ở n g , n g h i n g ạ i v ề sự p h á t t r i ể n doanh n g h i ệ p sẽ h ạ n c h ế đ ầ u tư. - Khả năng tài chỉnh của doanh nghiệp Đ ể đi đ ế n q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư doanh n g h i ệ p k h ô n g t h ể k h ô n g t í n h đ ế n k h ả n ă n g tài c h í n h đ ể thực h i ệ n đ ầ u tư. M ỗ i doanh n g h i ệ p chỉ c ó n g u ồ n tài c h í n h đ ể đ ầ u t ư ở g i ớ i h ạ n nhất đ ị n h bao g ồ m n g u ồ n v ố n t ự c ó v à n g u ồ n v ố n c ó k h ả n ă n g huy đ ộ n g . D o a n h n g h i ệ p k h ô n g t h ể q u y ế t đ ị n h đ ầ u t ư thực h i ệ n c á c d ự á n v ư ợ t xa k h ả n ă n g tài c h í n h của m ì n h . Đ â y là m ộ t y ế u t ố n ộ i t ạ i chi p h ố i đ ế n v i ệ c q u y ế t định đ ầ u t ư của m ộ t doanh nghiệp. T r ê n đ â y là c á c y ế u t ố ảnh h ư ở n g c ó t í n h q u y ế t đ í n h đ ế n k ế h o ạ c h đ ầ u t ư của doanh nghiệp. Hay n ó i k h á c đi, trong v i ệ c đ ầ u t ư của doanh n g h i ệ p c ó m ộ t loạt c á c lực t á c đ ộ n g k h á c nhau m à doanh n g h i ệ p p h ả i t í n h đ ế n trước k h i đi đ ế n quyết định đ ầ u tư. 154 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
5.2. G i á t r ị t h ò i g i a n c ủ a t i ề n t ệ 5.2.1. Khái niệm lãi đơn, lãi kép và giá trị tương lai L ã i đ ơ n : L à số t i ề n lãi đ ư ợ c x á c định dựa t r ê n số v ố n gốc ban đ à u v ớ i m ộ t lãi suất nhất định. V i ệ c t í n h lãi n h ư v ậ y g ọ i là p h ư ơ n g p h á p t í n h lãi đơn. Lêu k é p : L à số t i ề n lãi đ ư ợ c x á c định dựa trên c ơ sở số t i ề n lãi của c á c t h ờ i kì t r ư ớ c đ ó g ộ p v à o v ò n g ó c đ ê l à m c ă n cứ t í n h tiên lãi. V i ệ c tính lãi n h ư v ậ y g ọ i l à p h ư ơ n g p h á p t í n h lãi k é p . G i á trị t ư ơ n g l a i : L à g i á trị c ó t h ể n h ậ n đ ư ợ c t ạ i m ộ t t h ờ i đ i ể m \ r Ị * t y t trong t ư ơ n g lai bao g ô m s ô v ò n g ó c v à t o à n b ộ sô t i ê n lãi ở t h ờ i d i ê m đ ó . 5.2.2. Giá trị tương lai của tiền tệ + Giá trị tương lai tỉnh theo lãi đơn FV = Vo(l + i x n ) n Trong đó: F V „ : G i á trị t ư ơ n g lai t ạ i t h ờ i đ i ể m c u ố i n ă m t h ứ n . Vo: S ô v ò n ban đ â u ( s ô v ò n g ó c ) . i : Lãi suất t í n h theo n ă m . n: Số n ă m . + Giả trị tương lai tính theo lãi kép • FV = V o ( l + i ) n n T r o n g t r ư ờ n g h ợ p lãi suất đ ư ợ c t í n h theo n ă m , n h ư n g ư ơ n g n ă m n g ư ờ i ta l ạ i thực h i ệ n t r ả lãi l à m n h i ề u kì. K h i đ ó , g i á trị k é p đ ư ợ c t í n h theo c ô n g thức sau: FV„ = v„ m ; Trong đó: F V „ : G i á trị k é p n h ậ n đ ư ợ c t ạ i t h ờ i đ i ể m c u ố i n ă m t h ứ n. Vo: S ô v ò n ban đ â u ( s ô v ò n g ó c ) . i : L ã i s u â t t í n h theo n ă m . n: S ố n ă m . 155 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
m : Số kì hay số l ầ n t í n h lãi ư ơ n g n ă m . T r o n g b i ể u thức t r ê n , (Ì + i ) đ ư ợ c g ọ i là t h ừ a số t í n h lãi, n ó b i ể u thị n g i á trị t ư ơ n g lai của m ộ t đ ồ n g sau n n ă m v ớ i lãi suất h à n g n ă m l à i t í n h theo p h ư ơ n g p h á p lãi k é p . V i ệ c n g h i ê n c ứ u lãi k é p v à giá trị k é p c ó ý nghĩa k i n h t ế r ấ t l ớ n , n ó giúp cho v i ệ c x e m xét, đ á n h g i á h i ệ u q u ả v à o sản xuất k i n h t ể n ó i chung v à hiệu q u ả sử d ụ n g v ò n m ộ t c á c h x á c đ á n g h ơ n theo c á c h n h ì n m ớ i . T r ẽ n quan diêm k i n h doanh, y ê u c ầ u đ ặ t ra cho c á c doanh nghiệp là p h ả i sử d ụ n g t ố t nhất tiền v ố n . T ừ v i ệ c x e m x é t lãi k é p v à giá trị k é p c ầ n p h ả i x e m x é t h i ệ u q u ả kinh doanh t r ê n g ó p đ ộ m ớ i là m ỗ i đ ồ n g v ố n b ỏ v à o k i n h doanh p h ả i k h ô n g ngừng v ậ n đ ộ n g v à k h ô n g n g ừ n g sinh l ờ i . Qua đ ó , v i ệ c x e m x é t những t h i ệ t h ạ i do ứ đ ọ n g v ố n , t ổ n thất v ố n c ũ n g cần đ ư ợ c n h ì n n h ậ n t r ê n g ó c đ ộ n à y m ớ i thấy rõ h ơ n h ậ u q u ả thiệt h ạ i của n ó trong k i n h doanh. 5.2.3. Giá tri hiên tai của tiền tê i m * • X e m x é t t r ê n quan đ i ể m k i n h doanh, m ỗ i đ ồ n g v ố n b ỏ ra p h ả i k h ô n g ngừng v ậ n đ ộ n g v à sinh l ờ i . C ó t h ê t h â y r ă n g , một đông n g à y h ô m nay có g i á ữ ị cao h ơ n một đồng trong t ư ơ n g l a i , hay m ộ t đ ồ n g trong t ư ơ n g lai có g i á trị t h ấ p h ơ n m ộ t đ ồ n g h ô m nay. Sự k h á c nhau đ ó c h í n h là ở c h ỗ , giữa c h ú n g c ó y ế u t ố t h ờ i gian v à sự r ủ i ro. Đ ể đ á n h g i á m ộ t c á c h x á c đ á n g các k h o ả n t h u trong t ư ơ n g l a i , n g ư ờ i ta c ó t h ể sử d ụ n g p h ư ơ n g p h á p t í n h đ ổ i giá trị của m ộ t đ ồ n g t i ề n t h u đ ư ợ c ở t h ờ i đ i ể m trong t ư ơ n g lai v ề g i á trị t ạ i thời đ i ể m h i ệ n t ạ i . Giá trị tính đoi về hiện tại của mội đồng tiền thu được trong tương lai được gọi là giá trị hiện tại của đồng tiền đó.ìLẵi suất đ ư ợ c coi là giá trị của t h ờ i gian v à sự r ủ i ro. V ì v ậ y , đ ê t í n h đ ô i g i á trị của m ộ t đ ô n g tiên trong t ư ơ n g lai v ề g i á trị h i ệ n t ạ i l ạ i c ầ n sử d ụ n g m ộ t m ứ c lãi suất nhất định n h ư m ộ t c ô n g cụ đ ể c h i ế t k h ấ u g i á trị theo t h ờ i gian. C ô n g thức x á c đ ị n h g i á trị h i ệ n t ạ i của m ộ t k h o ả n t i ề n thu đ ư ợ c t ạ i m ộ t t h ờ i đ i ể m trong t ư ơ n g lai: PV = FV X ! (1+0- Trong đó: P V : G i á trị h i ệ n t ạ i của k h o ả n thu trong t ư ơ n g l a i . F V : G i á trị của k h o ả n thu t ạ i t h ờ i đ i ể m c u ố i n ă m t h ứ n ư ơ n g t ư ơ n g lai. n 156 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
i : T ỉ l ệ c h i ế t k h ấ u hay tỉ l ệ h i ệ n t ạ i h ó a . n: S ố n ă m . t ì * * * ' H ệ sô _ đ ư ợ c g ọ i là h ệ s ô c h i ê t k h â u hay h ệ s ô h i ệ n t ạ i h ó a , (l + i ) n n ó b i ể u thị g i á trị h i ệ n t ạ i của m ộ t đ ồ n g thu đ ư ợ c trong t ư ơ n g lai. N h ư v ậ y , giá trị hiện tại của một khoản tiền thu được tại một thời điểm trong tương lai là giả trị của khoản tiền đó được tính về hiện tại băng cách dựa vào một tỉ lệ chiết khâu nhát định. N h ậ n xét: + T h ờ i d i ê m n h ậ n đ ư ợ c k h o ả n thu c à n g xa t h ờ i d i ê m h i ệ n t ạ i thì g i á trị h i ệ n t ạ i của n ó c à n g n h ỏ . s ĩ . £ + T ỉ s u â t h i ệ n t ạ i h ó a hay tỉ l ệ chiêt k h â u c à n g l ớ n thì g i á trị h i ệ n t ạ i khoản thu càng nhỏ. T r o n g thực t ê , h i ệ n t ư ợ n g t h ư ờ n g gặp là p h á t sinh n h i ê u k h o ả n tiên k h á c nhau trong t ư ơ n g l a i . G i á trị h i ệ n t ạ i của c á c k h o ả n t i ề n k h á c nhau nhận đ ư ợ c ở c á c then đ i ể m k h á c nhau trong t ư ơ n g lai c ó t h ể x á c định b à n g c ô n g thức sau: ™,_FV. FV 7 FV n PV = — 1 1 + - — + ... + -— D 1+i (1 + i ) 2 (l + i) n Nếu : F V i = F V = ... = F V = A . T a c ó : 2 n A PV = ^-+—^ + ...+ 7T 1+i (ì + ỉ ) 2 (l + i) n ^ Ì (l + i)n = A Y — — = A X „ v v t f ( l + i)' i + ( l + i) Trong đó: í P V : G i á trị h i ệ n t ạ i của c á c k h o ả n tiên. F V i , FV2, F V : G i á trị c á c k h o ả n t i ề n ở c u ố i c á c t h ờ i đ i ể m k h á c nhau n trong t ư ơ n g lai ( c u ố i m ỗ i n ă m ) . * ị Ì ' ĩ A : G i á trị k h o ả n t i ê n đ ô n g n h á t ở c u ô i c á c t h ờ i d i ê m . 157 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
i : T ỉ l ệ c h i ế t k h ấ u t í n h theo n ă m . Ì , 2,..., n: S ô n ă m . ĩ * ' T ừ n h ữ n g v â n đ ê t r ê n cho t h â y v i ệ c x e m x é t g i á trị h i ệ n t ạ i c ó ý nghĩa rất to l ớ n trong k i n h t ế . T r ư ớ c h ế t , ^ ở i p h ư ơ n g p h á p x á c đ i n h g i á trị h i ệ n tại cho p h é p c h ú n g ta x e m x é t c á c v ấ n đ ề tài c h í n h của doanh n g h i ệ p d ư ớ i một * * ĩ * ' g ó c đ ộ m ớ i c ó t í n h đ è n y ê u t ô t h ờ i gian v à sự r ủ i ro đ ê t ừ đ ó đ ư a ra quyêt đ ị n h đ â u t ư đ ú n g d ã n h ơ n . Sự am h i ê u t h â u đ á o v â n đ ê v ê g i á trị h i ệ n tại c h í n h là c ơ sở đ ể h i ể u r õ đ ư ợ c v ấ n đ ề đ ầ u t ư trong k i n h doanh theo c ơ chế thị t r ư ờ n g . 5.3. Phương pháp đánh giá và lựa chọn d ự án đầu tư của doanh nghiệp 5.3.1. Xác định dòng tiền của dự án đầu tư a) Căn cứ xác định dòng tiền của dự án T r ê n g ó c đ ộ tài c h í n h , đ ầ u t ư là m ộ t q u á trình p h á t sinh c á c d ò n g tiền chi ra v à d ò n g t i ề n thu v à o . D ò n g t i ề n chi ra hay d ò n g t i ề n ra là d ò n g t i ề n xuất ra để > t s \ í thực h i ệ n đ â u t ư c ó thê g ọ i là d ò n g tiên â m . D ò n g tiên thu v à o hay d ò n g tiên vào là d ò n g t i ề n nhập v à o từ thu nhập do đ ầ u t ư đ ư a l ạ i , cố t h ể g ọ i là d ò n g tiền dương. V i ệ c x á c đ ị n h d ò n g t i ề n ra v à d ò n g t i ề n v à o của đ ầ u t ư là v ấ n đ ề khó k h ă n v à phức tạp, nhất là v i ệ c x á c định d ò n g t i ề n v à o . Đ ộ c h í n h x á c của việc x á c đ ị n h d ò n g t i ề n ả n h h ư ở n g r ấ t l ớ n đ ế n v i ệ c q u y ế t đ ị n h đ ầ u tư. D o đ ó , xác định d ò n g t i ề n p h ả i dựa t r ê n c á c c ă n cứ sau: - Đánh giá dự án đầu tư phải dựa vào dòng tiền chứ không dựa vào lợi nhuận. D ò n g t i ề n g i ú p cho c á c n h à đ ầ u t ư đ ị n h l ư ợ n g đ ư ợ c l ư ợ n g t i ề n thực có ở từng t h ờ i đ i ể m , c ò n l ợ i nhuận c ó m ộ t số n h ư ợ c đ i ể m sau: + L ợ i n h u ậ n l u ô n là con số ảo, do l ợ i n h u ậ n p h ụ t h u ộ c v à o t í n h chủ quan của doanh n g h i ệ p , v à o p h ư ơ n g thức h ạ c h t o á n k ế t o á n của doanh nghiệp. + K h i x á c đ ị n h l ợ i nhuận bao g ô m cả p h â n doanh thu b á n chịu đã l à m cho doanh n g h i ệ p c ó l ợ i nhuận n h ư n g k h ô n g c ó t i ề n . + D o k h ấ u hao đ ư ợ c coi là y ế u t ố c ấ u t h à n h chi p h í sản x u ấ t k i n h doanh n h ư n g k h ô n g thực chi b à n g t i ề n . C á c doanh n g h i ệ p đ ư ợ c q u y ề n lựa 158 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
c h ọ n c á c p h ư ơ n g p h á p k h ấ u hao. V i ệ c lựa c h ọ n p h ư ơ n g p h á p k h ấ u hao k h á c nhau c ũ n g c ó ả n h h ư ở n g t ớ i l ợ i nhuận. + D o chi p h í trả trước là những k h o ả n chi p h í đ ã chi n h ư n g theo p h ư ơ n g p h á p h ạ c h t o á n l ạ i đ ư ợ c p h â n b ô d â n ở n h i ê u k ì , n ê n c ũ n g ảnh hưởng t ớ i l ợ i nhuận. + D o c h i p h í t r í c h trước là n h ữ n g k h o ả n c h ư a chi ra n h ư n g l ạ i đ ư ợ c trích t r ư ớ c v à o chi p h í , n ê n c ũ n g ả n h h ư ở n g t ớ i l ợ i nhuận. - Đánh giá dự án đầu tư phải dựa vào dòng tiền tăng thêm. D ò n g t i ề n n ê n đ ư ợ c đ o l ư ờ n g t r ê n c ơ sở t ă n g t h ê m tức là l ấ y h i ệ u số giữa d ò n g t i ề n t h u v à o so v ớ i d ò n g t i ề n chi ra n ế u d ự á n đ ư ợ c thực h i ệ n v à t i ế n h à n h t h ẩ m đ ị n h d ự á n trên c ơ sở d ò n g t i ề n n à y . í I ' - Đánh giá dự án đâu tư phải dựa vào dòng tiên sau thuê và phải tách quyết định đầu tư ra khỏi quyết định tài trợ. Sở d ĩ p h ả i t á c h q u y ê t đ ị n h đ â u t ư ra k h ỏ i q u y ê t đ ị n h tài trợ vì n h à đ â u t ư k h i x â y d ự n g d ò n g t i ề n sẽ gắn l i ề n v ớ i quyết đ ị n h đ ầ u t ư trong doanh nghiệp. T h ê m v à o đ ó , k h i t h ẩ m đ ị n h d ự á n đ ầ u t ư b ằ n g p h ư ơ n g p h á p g i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n ( N P V ) hay tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) đ ã t í n h đ ế n g i á trị theo t h ờ i gian của t i ề n , cho n ê n k h ô n g cần t h i ế t p h ả i trừ chi p h í lãi vay ra k h ỏ i d ò n g t i ề n . N ế u ta t r ừ chi p h í lãi vay c ó nghĩa là chi p h í n à y đ ư ợ c tính hai l ầ n . N g o à i ra, n ế u k h ô n g t á c h quyết định đ ầ u t ư ra k h ỏ i q u y ế t định tài trợ thì d ẫ n đ ế n b ấ t h ợ p lí là d ò n g t i ề n sau t h u ế của d ự á n đ ư ợ c tài trợ h o à n t o à n b ă n g v ò n vay l ớ n h ơ n tài t r ợ b ă n g v ò n c h ủ sở hữu. K h i p h â n t í c h d ự á n đ ầ u tư, c h ú n g ta quan t â m đ ế n l u ồ n g t i ề n do d ự á n tạo ra. T r o n g k h i đ ó c á c chi p h í tài trợ n h ư lãi vay hay cổ tức trả trước l ạ i thuộc v ề l u ồ n g t i ề n trả cho c h ủ n ợ , k h ô n g phải l u ồ n g t i ề n t ừ tài sản (hay cho tài sản). - Không được tính chi phí chìm vào dỏng tiền tăng thêm. C h i p h í c h ì m là chi p h í của q u á k h ứ , k h ô n g thay đ ổ i đ ư ợ c v à l u ô n x ả y ra t r ư ớ c p h â n t í c h v à đ á n h g i á d ự án. Đ ể b i ế t m ộ t chi p h í c ó p h ả i là chi p h í c h ì m hay k h ô n g , ta đ ặ t c â u h ỏ i : " N ế u d ự á n k h ô n g đ ư ợ c thực h i ệ n thì c ó t ố n chi p h í n à y hay k h ô n g ? " . N ế u c â u trả l ờ i là c ó thì đ ó là chi p h í c h ì m ; n ế u c â u trả l ờ i là k h ô n g thì đ ó là k h ô n g phải là chi p h í c h ì m . - Phải tính chi phí cơ hội vào dòng tiền tăng thêm khi đánh giá dự án đầu tư. 159 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
C h i p h í c ơ h ộ i là g i á trị t ố t nhất m à n h à đ ầ u t ư đ ã b ỏ qua do sự lựa c h ọ n c ơ h ộ i đ ầ u t ư n à y m à b ỏ qua c ơ h ộ i đ ầ u t ư k h á c . C h i p h í c ơ h ộ i ở đây, m u ố n n ó i đ ế n c h i p h í c ơ h ộ i của những tài sản h i ệ n c ó m à d ò n g t i ề n của n h ữ n g tài sản n à y c ó t h ể t ạ o ra n ế u c h ú n g k h ô n g đ ư ợ c sử d ụ n g ứ o n g d ự án. b) Chi phí và thu nhập của dự án đầu tư > Chi phí đầu tư L à n h ữ n g k h o ả n chi p h í c ó liên quan đ ế n v i ệ c b ỏ v ố n đ ể thực h i ệ n dự á n đ ầ u t ư v à c h ú n g tạo t h à n h d ò n g t i ề n ra của d ự án. T ù y v à o t í n h chất của k h o ả n đ ầ u t ư m à x á c đ ị n h đ ư ợ c c á c k h o ả n chi cụ t h ể k h á c nhau. C ò n đ ố i với c á c d ự á n c ó t í n h chất đ i ể n h ì n h v à o sản x u ấ t k i n h doanh chi p h í đ ầ u t ư của d ự á n t h ư ờ n g bao g ồ m : + C h i p h í đ ầ u t ư v à o tài sản cố đ ị n h h ữ u h ì n h v à v ô h ì n h . + C h i p h í đ ầ u t ư đ ể h ì n h t h à n h v à t ă n g t h ê m T S L Đ t h ư ờ n g xuyên cần thiết. * > Thu nhập của dự án đâu tư Đ ô i v ớ i c á c d ự á n đ â u t ư c ó t í n h c h á t đ i ê n h ì n h v à o sản x u â t kinh doanh t h ì t h ư ờ n g mang l ạ i c á c k h o ả n thu n h ậ p ư ơ n g t ư ơ n g lai v à tạo thành d ò n g t i ề n v à o của d ự á n p h ổ b i ế n n h ư sau: * *' ĩ * Dòng tiên thuôn hàng năm ( d ò n g t i ê n v ậ n h à n h ) : Đ ó là p h â n chênh l ệ c h giữa l ư ợ n g t i ề n t h u đ ư ợ c ( d ò n g t i ề n v à o ) v à l ư ợ n g t i ề n chi ra ( d ò n g tiền ra) p h á t sinh t ừ hoạt đ ộ n g t h ư ờ n g x u y ê n trong kì k h i d ự á n đ ư ợ c đ ư a vào vận hành. Đ ố i v ớ i d ự á n đ ầ u t ư t r o n g k i n h doanh t ạ o ra d o a n h t h u t i ê u t h ụ sản p h ẩ m hoặc lao v ụ t h ì t h u n h ậ p t ừ h o ạ t đ ộ n g h à n g n ă m hay d ò n g t i ề n thuần h à n g n ă m đ ư ợ c x á c đ ị n h b à n g doanh t h u t h u ầ n t r ừ đi chi p h í h o ạ t động t h ư ờ n g x u y ê n (không kế chi phí khấu hao TSCĐ) v à t h u ế t h u n h ậ p doanh n g h i ệ p . Đ i ề u n à y c ũ n g c ó nghĩa n h ư sau: Dòng tiền thuần vân s ố khấu hao Lì I > ì . . . L ợ i nhuận sau „ hành hàng năm của dư = + T S C Đ hàng , .i thuê hàng năm án đâu tư năm - G i á trị t h u h ồ i t ừ thanh lí tài sản cố đ ị n h k h i k ế t t h ú c d ự á n đ ầ u t ư ( n ế u c ó ) : Số t i ề n n à y đ ư ợ c t í n h v à o thu n h ậ p hay d ò n g t i ề n thanh lí T S C Đ ở n ă m c u ố i của d ự án. - T h u h ồ i số v ố n l ư u đ ộ n g đ ã ứ n g ra: s ố v ố n n à y c ó t h ể thu h ồ i m ộ t p h â n trong q u á t r ì n h v ậ n h à n h của d ự á n k h i quy m ô của doanh n g h i ệ p thu hẹp l ạ i v à n ó đ ư ợ c thu h ồ i l ạ i t o à n b ộ ở n ă m c u ố i lúc thanh lí d ự án. 160 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
T ừ n h ữ n g v ấ n đ ề t r ê n ta thấy, chi p h í v à thu nhập của m ộ t d ự á n đ ầ u t ư tạo t h à n h d ò n g t i ề n ra v à d ò n g t i ề n v à o của d ự á n , sự c h ê n h l ệ c h giữa d ò n g t i ề n v à o v à d ò n g t i ề n ra hợp t h à n h dòng tiền thuần của dự án. Đ e t h u ậ n t i ệ n trong t í n h t o á n n g ư ờ i ta sử d ụ n g m ộ t số g i ả đ ị n h sau: + T h ờ i đ i ể m b ỏ v ố n đ ầ u t ư đ ầ u t i ê n đ ư ợ c x á c đ ị n h là t h ờ i đ i ể m 0. T ứ c là n = 0 là t h ờ i đ i ể m bắt đ ầ u b ỏ v ố n đ ầ u tư. K h o ả n t i ề n ở c u ố i n ă m 0 sẽ bằng k h o ả n t i ề n ở đ ầ u n ă m t h ứ nhất. + D ò n g t i ề n v à o hoặc d ò n g t i ề n ra của d ự á n trong m ộ t kì đ ư ợ c x á c định ở c u ố i t h ờ i đ i ể m c u ố i kì đ ó . 5.3.2. Phương pháp tài chỉnh được sử dụng để đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư ( ỉ ) Phương pháp tỉ suất lợi nhuận bình quân của vốn đầu tư Theo p h ư ơ n g p h á p n à y , c â n x á c định tỉ suât l ợ i n h u ậ n b ì n h q u â n của v ố n đ ầ u t ư trong t ừ n g d ự án. Sau đ ó , so s á n h giữa c h ú n g v ớ i nhau, d ự á n n à o c ó tỉ suất l ợ i n h u ậ n b ì n h q u â n cao h ơ n là d ự á n t ố t h ơ n . T ỉ suất l ợ i n h u ậ n b ì n h q u â n v ố n đ ầ u t ư của t ừ n g d ự á n đ ư ợ c t í n h n h ư sau: p (%) = H x v 100 Ta c ó : Ì i=l í i=l Thời gian sản xuất kinh Thời gian thi công / ri, À. : ri, _ Ì, - À n à r v r \ doanh (Thời gian khai thác, (Thời gian thực hiện D A Đ T ) sử dụng DAĐTT) + Tổng số vốn bỏ vào đẩu tư tính L ũ y kể khẩu hao T S C Đ ờ t ớ i cuối năm i đầu năm thứ i Trong đó: + P : L ợ i nhuận r ò n g thu đ ư ợ c b ì n h q u â n h à n g n ă m Ương t h ờ i r gian đ ầ u tư. + V : V ò n đ â u t ư b ì n h q u â n h à n g n ă m trong t h ờ i gian đ â u tư. + P r i : L ợ i nhuận r ò n g thu đ ư ợ c trong n ă m t h ứ i ( i = l , n ) 11-GTTCDN 161 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
+ V i : SỐ v ố n bỏ vào đầu tư năm thứ i (i=l,n). + T : T h ờ i gian b ỏ v ố n đ à u tư. Đ e h i ể u r õ h ơ n c h ú n g ta x e m x é t ví d ụ sau đ â y : C ó hai d ự á n A v à B đ ề u c ù n g v ớ i số v ố n đ ầ u t ư là 120 t r đ . T r o n g đó, 100 t r đ đ ầ u t ư v à o tài sản cố đ ị n h v à 20 t r đ đ ầ u t ư v à o tài sản l ư u đ ộ n g . Ta có: Dự án Á Dự án B Vốn Lợi SỐ Chỉ tiêu Vốn Lợi nhuận SỐ đầu nhuận khấu đầu t ư sau thuế khấu hao tư sau thuế hao ì. Thời gian thi công Năm thứ ì 20 Năm thứ l i 50 50 Năm thứ HI 50 70 Cộng 120 120 l i . Thòi gian sản xuất Năm thứ 1 li • 20 12 20 Năm thứ 2 14 20 13 20 Năm thứ 3 17 20 16 20 Năm thứ 4 li 20 li 20 Năm thứ 5 9 20 8 20 Cộng 62 100 60 100 Đối vói d ự án A : - L ợ i n h u ậ n r ò n g b ì n h q u â n thu đ ư ợ c ư ơ n g t h ờ i gian đ ầ u t ư là: 0 + 0 + 0+ l i + 14+17+11 +9 _~ n n c í a = 7,75 ừ i ệ u - SÔ v ò n đ â u t ư b ì n h q u â n h à n g n ă m : C ă n cứ v à o tài l i ệ u c ó t h ể x á c đ ị n h đ ư ợ c sổ v ố n đ ầ u t ư ở t ừ n g n ă m : Những năm thỉ công: N ă m ì: 20 trá. N ă m l i : 50 + 20 = 70 t r á . N ă m I U : 7 0 + 50 = 120 t r á . Những năm sản xuất: N ă m Ì : 120 trđ. N ă m 2: 120 2 0 = 100 trứ. 162 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
N ă m 3: 120 40 = 80 t r á . N ă m 4: 120 60 = 6 0 t r đ . N ă m 5: 120 80 = 40 t r ô . Số v ố n đ ầ u t ư h à n g n ă m : 20 + 7 0 + 120+ 120+ 100 + 80 + 60 + 40 _ ^ = 76,25 triệu ồ - T ỉ suất l ợ i n h u ậ n b ì n h q u â n v ố n đ ầ u t ư của d ự á n A là: 7,75 X 100 = 1 0 , 1 % 76,25 Đổi với d ự án B: - L ợ i n h u ậ n r ò n g b ì n h q u â n thu đ ư ợ c trong t h ờ i gian đ ầ u t ư là: 0 + 0 + 1 2 + 13 + 16 + 1 1 + 8 = _ " ĩj = 8,75 triệu Số v ố n đ ầ u t ư h à n g n ă m : 5 0 + 120+ 120+ 100 + 80 + 60 + 40 o, .. : a 7 = 81,42 triệu Tỉ suất l ợ i n h u ậ n b ì n h q u â n v ố n đ ầ u t ư của dự án B là: 8,57 X 100 = 10,5% 81,42 So s á n h hai d ự á n ta t h ấ y : D ự á n B c ó tỉ suất l ợ i n h u ậ n b ì n h q u â n cao h ơ n d ự á n A , mặc d ù tổng số l ợ i n h u ậ n t h u ầ n của d ự á n A cao hon d ự á n B . N h ư n g do t h ờ i gian t h i c ô n g của d ự á n A l â u h ơ n d ự á n B . N ê n d ự á n B sẽ là d ự á n đ ư ợ c lựa chọn. Nhận xét P h ư ơ n g p h á p n à y n ó i chung là đ ơ n g i ả n , d ễ t í n h t o á n n h ư n g n ó c ó sự hạn c h ế là c h ư a t í n h đ ế n g i á trị v ề m ặ t t h ờ i gian của t i ề n . V ì v ậ y , m à v i ệ c so s á n h v à l ự a c h ọ n c á c d ự á n đ ầ u t ư là k h ô n g thật c h í n h x á c cao. (2) Phương pháp thời gian hoàn vốn đầu tư T h ờ i gian h o à n v ố n đ ầ u t ư là k h o ả n g t h ò i gian c ầ n t h i ế t m à d ự á n đ ầ u t ư tạo ra t i ề n t h u n h ậ p đ ú n g b ằ n g số v ố n đ ầ u t ư đ ể thực h i ệ n d ự án. T r ì n h t ự x á c đ ị n h t h ò i gian thu h ồ i v ố n đ ầ u tư: Bước ỉ: T i ê n h à n h p h â n l o ạ i c á c d ự á n đ â u t ư dựa v à o t h ờ i gian thi c ô n g v à l o ạ i b ỏ c á c d ự á n đ ầ u t ư c ó t h ờ i gian thi c ộ n g k é o d à i , k h ô n g đ á p ứ n g đ ư ợ c y ê u c ầ u của doanh nghiệp, x ế p c á c d ự á n c ó t h ờ i gian thi c ô n g n h ư nhau v à o c ù n g m ộ t l o ạ i . 163 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Bước 2: X á c đ ị n h t h ờ i gian h o à n v ố n đ ầ u t ư t r o n g số c á c d ự á n c ò n lại v à l ự a c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư t ố i ư u . T r o n g q u á t r ì n h đ á n h g i á v à l ự a c h ọ n , có t h ể x ả y ra 2 t r ư ờ n g h ợ p sau: Trường hợp Ì: N ế u D A Đ T tạo ra c h u ỗ i t i ề n t ệ t h u n h ậ p đ ề u đ ặ n hàng năm. Thời gian thu hồi vốn đầu tư Tồng số vốn đầu tư cùa dự án (năm) Thu nhập hàng năm Trường hợp 2: N ế u d ự á n đ ầ u t ư tạo ra c h u ỗ i t i ề n t ệ t h u n h ậ p không ổ n đ ị n h h à n g n ă m . T h ì t h ờ i gian t h u h ồ i v ố n đ ầ u t ư đ ư ợ c x á c đ ị n h theo cách sau: + X á c đ ị n h số v ố n đ ầ u t ư c ò n p h ả i thu h ồ i ở c u ố i m ỗ i n ă m l ầ n lượt theo t h ứ tự. Số vốn đầu tư còn s ố vốn đầu tư Số thu nhập của phải thu hồi ờ cuối = chưa thu hồi ở năm tiếp theo mỗi năm cuối năm trước + K h i số v ố n c ò n p h ả i t h u h ồ i n h ỏ h ơ n số t h u n h ậ p của n ă m t i ế p theo, thì l ấ y số v ố n đ ầ u t ư c h ư a t h u h ồ i chia cho số t h u n h ậ p b ì n h q u â n Ì tháng r r t r r \ r y của n ă m k ê t i ê p đ ê t ì m ra sô t h á n g c ò n p h ả i t i ê p tục t h u h ô i v ò n đ â u tư. + T ô n g hợp l ạ i sẽ đ ư ợ c sô n ă m v à sô t h á n g t h u h ô i đ ư ợ c v ò n đ â u tư. Đ ể h i ể u r õ h ơ n ta đi x e m x é t ví d ụ sau: C ó hai d ự á n đ ầ u t ư A v à B , số v ố n đ ầ u t ư của m ỗ i d ự á n đ ề u là 100 t r đ . T h ò i gian t h i c ô n g thực h i ệ n của m ỗ i d ự á n là 2 n ă m . V à k h o ả n thu n h ậ p d ự k i ế n (Pr + K ) ở c á c n ă m trong t ư ơ n g lai n h ư sau: Dự án A Dự án B Năm Thu nhập Số vốn đầu tư Thu nhập Số vốn đầu tư còn phải thu dự kiến d ư kiến còn phải thu hồi hồi 1 50 100-50 = 50 18 100- 18 = 82 2 40 50-40 = 10 20 82 - 20 = 62 3 30 25 62 - 25 = 37 4 20 27 3 7 - 2 7 = 10 5 15 24 6 - 51 Cộng 155 165 164 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Đ ố i v ớ i d ự á n A : C ó t h ể n h ậ n thấy, số v ố n đ ầ u t ư c ò n p h ả i t i ế p tục thu h ô i ở c u ố i n ă m t h ứ 2 là l o trđ. N h ỏ h ơ n số thu nhập của n ă m t h ứ 3. D o v ậ y , số t h á n g c ò n t i ế p tục thu h ồ i v ố n đ à u t ư là: l^lĩ = 4 (thàne) 5 30tr/12tháng V ậ y , t h ờ i gian thu h ồ i v ố n đ ầ u t ư của d ự án A là 2 n ă m 4 t h á n g (hay 28 tháng). T ư ơ n g t ự c ó t h ể x á c đ ị n h t h ờ i gian h o à n v ố n đ ầ u t ư của d ự á n B là 4 n ă m 5 t h á n g (hay 53 t h á n g ) . Ư u điểm: + Đ ơ n g i ả n , d ễ t í n h t o á n , cho p h é p n h ì n n h ậ n m ộ t c á c h trực quan h ơ n . + Phương pháp này phù hợp với việc xem xét các dự án đầu tư có quy m ô v ừ a v à n h ỏ hoặc là c á c d ự á n c ó y ê u c ầ u thu h ồ i v ố n đ ầ u t ư nhanh. H ạ n chế: + P h ư ơ n g p h á p n à y chỉ c h ú trọng x e m x é t l ợ i í c h n g ắ n h ạ n h ơ n là l ợ i ích dài hạn, ít quan t â m đ ế n v i ệ c x e m x é t c á c k h o ả n thu sau t h ờ i gian đ ã h o à n v ò n đ â u tư. V ì v ậ y , n ó k h ô n g p h ù hợp v ớ i v i ệ c x e m x é t v à lựa c h ọ n c á c d ự á n đ ầ u t ư c ó m ứ c sinh l ợ i c h ậ m v à t h ờ i gian h o à n v ố n k é o dài n h ư l o ạ i d ự á n v ề đ ầ u t ư p h á t t r i ể n sản p h ẩ m m ớ i , d ự án đ ầ u t ư m ở r ộ n g thị trường... + V i ệ c l ự a c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư theo tiêu chuẩn t h ờ i gian thu h ồ i v ố n \ r r r \ đ â u t ư c ũ n g k h ô n g c h ú t r ọ n g đ è n y ê u t ô t h ờ i gian của t i ê n t ệ hay n ó i c á c h r i k h á c n ó k h ô n g c h ú ý đ è n t h ờ i d i ê m p h á t sinh c á c k h o ả n p h ả i thu của d ự á n , c á c đ ồ n g t i ề n t h u đ ư ợ c ở t h ò i kì k h á c nhau đ ư ợ c đ á n h g i á n h ư nhau. (3) Phương pháp giá trị hiện tại thuôn (NPV) Đ â y là m ộ t t r o n g n h ữ n g p h ư ơ n g p h á p đ á n h g i á v à lựa c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư dựa t r ê n c ơ sở x e m x é t m ứ c sinh l ợ i của d ự á n đ ầ u t ư c ó t í n h đ ế n g i á trị v ề m ặ t t h ờ i gian của t i ề n , T i ê u chuẩn đ ể đ á n h g i á v à lựa c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư chủ y ê u là g i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của k h o ả n đ â u tư. Đ â y là m ộ t ứ n g d ụ n g trực t i ế p của k h á i n i ệ m g i á trị h i ệ n t ạ i . G i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của k h o ả n đ ầ u t ư ( N P V ) là số c h ê n h l ệ c h giữa g i á trị h i ệ n t ạ i của c á c k h o ả n thu do đ ầ u t ư mang l ạ i trong t ư ơ n g lai v ớ i g i á trị h i ệ n t ạ i của c á c k h o ả n chi ra đ ể thực h i ệ n d ự á n đ ầ u tư. C ó t h ể x á c định theo c ô n g thức sau: 165 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Hoặc N P V = Ỷ ịCỊii Z I C < ) ủ (1 + rỴ Trong đó: - N P V : G i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của k h o ả n đ ầ u t ư d à i hạn. - C F : K h o ả n t h u ở c u ố i n ă m t h ứ t trong t ư ơ n g l a i . t - I Q : Số v ố n đ ầ u t ư ở n ă m t h ứ t. - 1 : T h ứ t ự n ă m b ỏ v ố n đ ầ u tư. - n: V ò n g đ ò i của k h o ả n đ ầ u tư. - r: T ỉ l ệ c h i ế t k h ấ u hay tỉ l ệ h i ệ n t ạ i h ó a . N h ư v ậ y , giá trị h i ệ n t ạ i thuần t h ể h i ệ n giá trị t ă n g t h ê m của khoản đầu tư có tính đ ế n y ế u t ố giá trị t h ờ i gian của t i ề n đ ầ u tư. M ộ t trong n h ữ n g y ế u t ố quan trọng k h i t í n h t o á n N P V của khoản đầu t ư là x á c đ ị n h đ ư ợ c tỉ l ệ chiết k h ấ u t h í c h hợp. T ỉ l ệ c h i ế t k h ấ u đ ư ợ c sử dụng t h ư ờ n g t í n h theo chi p h í sử d ụ n g v ố n của d ự á n hoặc lãi suất vay v ố n trên thị t r ư ờ n g . Trình tự đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư: - X á c đ ị n h g i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của m ỗ i d ự á n đ ầ u t ư . - Đ á n h g i á v à lựa c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư t ố i ư u . C ó t h ể x ả y ra 3 t r ư ờ n g hợp sau: + Nếu NPV> 0: C h ứ n g t ỏ d ự á n đ ầ u t ư c ó lãi. Trường họp ì: N ế u c á c d ự á n đ ầ u t ư thuộc l o ạ i đ ộ c l ậ p thì tất cả tắc d ự án đ ầ u t ư có N P V > 0, đ ề u c ó t h ể chấp n h ậ n đ ầ u tư. Trường hợp 2: N ế u c á c d ự á n đ ầ u t ư thuộc l o ạ i x u n g k h ắ c thì d ự án đ ầ u t ư n à o c ó N P V l ớ n nhất sẽ là d ự á n đ ầ u t ư t ố i ư u v à đ ư ợ c lựa chọn. + Nêu NPV= 0: T ù y thuộc v à o t í n h chất quan t r ọ n g v à t ì n h h ì n h cụ t h ể của d ự á n m à doanh nghiệp c ó t h ể quyết đ ị n h c h ấ p t h u ậ n hoặc l o ạ i bỏ. D ự án hòa vòn. + Nếu NPV < 0: C h ứ n g tỏ d ự á n đ ầ u t ư bị l ỗ . D ự á n bị l o ạ i b ỏ . 166 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
ư u điểm: + P h ư ơ n g p h á p n à y cho p h é p đ á n h g i á h i ệ u q u ả k i n h t ế của d ự á n đ ầ u t ư m ộ t c á c h x á c đ á n g h ơ n vì n ó t í n h đ ế n y ế u t ố g i á trị v ề m ặ t t h ờ i gian của tiền. + P h ư ơ n g p h á p n à y chỉ r õ m ứ c g i á trị t ă n g t h ê m do v ố n đ ầ u t ư mang l ạ i t ừ đ ó g i ú p cho v i ệ c đ á n h g i á , lựa c h ọ n c á c d ự á n đ ầ u t ư p h ù hợp v ớ i m ụ c t i ê u h à n g đ ầ u của doanh n g h i ệ p . Đ ó là t ố i đ a h ó a l ợ i nhuận. H ạ n chế: + K h ô n g p h ả n á n h tỉ l ệ sinh l ợ i của đ ồ n g v ố n b ỏ v à o đ ầ u tư. + K h ô n g cho t h ấ y m ố i l i ê n h ệ giữa m ứ c sinh l ợ i của v ố n đ ầ u t ư v ớ i chi p h í sử d ụ n g v ố n của d ự á n . (4) Phương pháp tỉ suất doanh lợi nội bộ (IRR) T ỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ hay c ò n g ọ i là lãi suất h o à n v ố n n ộ i b ộ là m ộ t lãi suất m à v ớ i m ứ c lãi suất đ ó l à m cho g i á trị h i ệ n t ạ i của c á c k h o ả n t h u trong t ư ơ n g l a i do đ ầ u t ư m a n g l ạ i b ằ n g v ớ i g i á trị h i ệ n t ạ i của v ố n đ ầ u tư. N h ư v ậ y , tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ c ũ n g c h í n h là tỉ l ệ c h i ế t k h ấ u m à v ớ i tỉ l ệ c h i ế t k h ấ u n à y sẽ l à m cho g i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của d ự á n đ ầ u t ư bằng k h ô n g . T a c ó c ô n g t h ứ c x á c đ ị n h n h ư sau: ỷ CF, g ỷ le, U ạ + IRRỴ Ỉ t ạ + IRR)' Hay NPV =ỷ ^Eiỷ Ị£i 0 = t t ạ + iRR)' U ạ + ỈMỴ T ỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ cũng là m ộ t trong những đ ạ i lượng phản á n h mức sinh l ờ i của d ự á n đ ầ u tư. Đ ể x á c định tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ của d ự á n n g ư ờ i ta t h ư ờ n g sử d ụ n g hai p h ư ơ n g p h á p : P h ư ơ n g p h á p t h ử v à x ử lí sai số v à p h ư ơ n g p h á p n ộ i suy. V i ệ c đ á n h g i á v à l ự a c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư b ằ n g p h ư ơ n g p h á p tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ đ ư ợ c t h ự c h i ệ n theo t r ì n h t ự sau: Bước ỉ: C h ọ n m ộ t lãi suất r i , sao cho v ớ i lãi suất n à y x á c đ ị n h đ ư ơ c g i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của d ự á n là m ộ t số d ư ơ n g ( N P V i > 0). Bước 2: T i ế p tục c h ọ n m ộ t lãi suất r , sao cho v ớ i lãi suất n à y t ì m 2 đ ư ợ c g i á trị h i ệ n t ạ i t h u ầ n của d ự á n là m ộ t số d ư ơ n g ( N P V < 0) 2 167 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Bước 3: T ì m tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ của d ự á n trong p h ầ n ư ê n đ ã xác định đ ư ợ c : + L ã i suất r i m à v ớ i r i t h ì N P V ) > 0. + Lãi suất ĩ2 m à v ớ i Ĩ2 thì NPV2 < 0. N h ư v ậ y , tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) n ằ m trong k h o ả n g r i v à Xi và đ ư ợ c x á c đ ị n h theo c ô n g thức: NPV ,(r 2 - > , ) IRR = r, + \NPV , I + \NPV 2 V i ệ c đ á n h g i á v à lựa chọn d ự á n đ ầ u t ư bằng p h ư ơ n g p h á p tỉ suất lợi nhuận n ộ i b ộ ( I R R ) đ ư ợ c thực h i ệ n theo trình t ự sau: + X á c đ ị n h tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ của d ự á n đ ầ u tư. + Đ á n h g i á l ự a c h ọ n d ự á n đ ầ u tư. K h i sử d ụ n g tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ l à m t i ê u c h u ẩ n c h ủ y ế u xem xét chấp t h u ậ n hay l o ạ i b ỏ d ự á n theo p h ư ơ n g p h á p n à y , t h ô n g t h ư ờ n g dựa ư ê n c ơ sở so s á n h tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) v ớ i tỉ l ệ c h i ế t k h ấ u thông t h ư ờ n g k h i h i ệ n t ạ i h ó a g i á trị của d ự á n đ ầ u t ư m à t h ư ờ n g là chi phí sử dụng v ố n của d ự á n . C ó ba t r ư ờ n g hợp x ả y ra n h ư sau: Trường hợp 1: K h i tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) của d ự á n l ớ n hơn chi p h í sử d ụ n g v ố n ( r ) . c ầ n x e m xét cụ t h ể : + N ế u c á c d ự á n đ e m so s á n h thuộc l o ạ i d ự á n đ ộ c l ậ p : D ự á n được chấp nhận. + N ấ u c á c d ự á n đ ầ u t ư đ e m so s á n h thuộc l o ạ i d ự á n x u n g khắc: C h ọ n d ự á n c ó tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ cao nhất. Trường hợp 2: K h i tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) của d ự á n b à n g chi p h í sử d ụ n g v ố n ( r ) , thì t ù y theo đ i ề u k i ệ n cụ t h ể v à sự c ầ n t h i ế t của d ự án m à doanh n g h i ệ p c ó t h ể quyết đ ị n h chấp thuận hay l o ạ i b ỏ d ự á n . Trường hợp 3: K h i tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) của d ự á n n h ỏ h ơ n chi p h í sử dụng v ố n (r) thì c ầ n l o ạ i b ỏ d ự án. Ư u điểm: + P h ư ơ n g p h á p tỉ suất doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) cho p h é p đ á n h g i á được mức sinh l ờ i của d ự á n c ó t í n h đ ế n y ế u t ố g i á trị t h ờ i gian của t i ề n . + C ho p h é p so s á n h giữa mức sinh l ờ i của d ự á n v ớ i chi p h í sử dụng v ố n . T ừ đ ó , t h ấ y đ ư ợ c m ố i liên h ệ m ậ t thiết giữa v i ệ c huy đ ộ n g v ố n v à việc sử dụng h i ệ u q u ả c á c đ ồ n g v ố n k h i thực h i ệ n c á c d ự á n đ ầ u tư. 168 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Hạn chế: + Theo p h ư ơ n g p h á p n à y thì thu nhập của d ự á n đ ã g i ả đ ị n h g i ữ l ạ i v ò n đ ầ u t ư v ớ i m ứ c lãi suất b ằ n g v ớ i tỉ suất doanh l ợ i của d ự á n . Đ i ề u n à y là k h ô n g h o à n t o à n p h ù hợp v ớ i thực t ế , nhất là đ ố i v ớ i c á c d ự á n c ó mức doanh l ợ i V Đ T cao. + P h ư ơ n g p h á p tỉ s u â t doanh l ợ i n ộ i b ộ ( I R R ) k h ô n g c h ú trọng đ è n quy m ô v ố n đ ầ u t ư của d ự án. V ì v ậ y , c ó t h ể dẫn đ ế n m ộ t số t r ư ờ n g hợp đ ư a ra k ế t l u ậ n t h i ế u t h ỏ a đ á n g k h i đ á n h g i á v à lựa c h ọ n c á c d ự á n đ ầ u tư. (5) Phương pháp chỉ số sinh lời (PI) Chỉ sổ sinh l ờ i cũng là m ộ t thước đ o k h ả n ă n g sinh l ờ i của m ộ t d ự án đ ầ u tư, c ó t í n h đ ế n y ế u t ố giá trị t h ờ i gian của t i ề n tệ. Chỉ số sinh l ờ i đ ư ợ c tính bằng tỉ l ệ giữa g i á trị h i ệ n t ạ i của c á c khoản thu nhập do đ ầ u t ư đ ư a l ạ i v à giá trị h i ệ n tại của v ố n đ ầ u tư. p j = p o ( l + r)' le, Trong đó: + P I là chỉ số sinh l ờ i của d ự án. + C F , ICt, r: N h ư c h ú t h í c h ở trên. t V i ệ c đ á n h g i á v à l ự a c h ọ n d ự á n đ ầ u t ư b à n g p h ư ơ n g p h á p chỉ số sinh l ờ i đ ư ợ c t h ự c h i ệ n theo t r ì n h t ự sau: Bước ỉ: X á c đ ị n h chỉ số sinh l ờ i của m ỗ i d ự án. Bước 2: Sử d ụ n g chỉ số sinh l ờ i đ ể đ á n h g i á v à lựa c h ọ n d ự án. - Khi PI> ỉ: C h ứ n g tỏ c á c d ự á n đ ầ u t ư c ó lãi. + N ế u c á c d ự á n đ ầ u t ư đ e m so s á n h thuộc l o ạ i d ự á n độc lập thì tất cả c á c d ự á n đ ộ c l ậ p c ó P I > Ì đ ề u c ó t h ể chấp nhận. + N ế u c á c d ự á n đ ầ u t ư đ e m so s á n h thuộc l o ạ i d ự á n x u n g khắc thì d ự á n n à o c ó chỉ số sinh l ợ i (PI) l ớ n nhất sẽ là d ự á n t ố i ư u v à đ ư ợ c lựa chọn. - Khi / 7 = / : D ự á n đ ầ u t ư h ò a v ố n . T ù y theo tính chất quan trọng hay mục tiêu của d ự á n thì c ó t h ể chấp thuận hay từ bỏ. - Khi PI< ỉ: C h ứ n g tỏ d ự á n bị thua lô. D ự á n bị l o ạ i bỏ. 169 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn