Giới thiệu một số công thức giải nhanh về liên kết gen và hoán vị gen (phần 1)

GIỚI THIỆU MỘT SỐ CÔNG THỨC GIẢI NHANH<br /> VỀ LIÊN KẾT GEN VÀ HOÁN VỊ GEN (PHẦN 1)<br /> Công thức số 1:<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Nếu P dị hợp 2 cặp gen giao phấn với nhau ( AB  AB hoặc AB  Ab hoặc Ab  Ab ), thu được<br /> ab<br /> <br /> ab<br /> <br /> ab<br /> <br /> aB<br /> <br /> aB<br /> <br /> aB<br /> <br /> F1. Theo lí thuyết, F1 sẽ có tỉ lệ các loại kiểu hình như sau:<br /> Kiểu hình đồng hợp lặn ( ab ) chiếm tỉ lệ = giao tử ab của đực × giao tử ab của cái.<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình A-bb có tỉ lệ = tỉ lệ của kiểu hình aaB- = 0,25 – tỉ lệ của kiểu hình ab .<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình A-B- có tỉ lệ = 0,5 + tỉ lệ của kiểu hình ab .<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình A-B- thuần chủng = tỉ lệ của kiểu hình ab .<br /> ab<br /> <br /> Công thức số 2.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Nếu P dị hợp 2 cặp gen giao phấn với cây dị hợp 1 cặp gen ( AB  Ab hoặc Ab  Ab ), thu được<br /> ab<br /> <br /> ab<br /> <br /> aB<br /> <br /> ab<br /> <br /> F1. Theo lí thuyết, F1 sẽ có tỉ lệ các loại kiểu hình như sau:<br /> Kiểu hình đồng hợp lặn ( ab ) chiếm tỉ lệ = giao tử ab của đực × giao tử ab của cái.<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình A-bb có tỉ lệ = 0,5 - ab .<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình A-B- có tỉ lệ = 0,25 + ab .<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình aaB- có tỉ lệ = 0,25 - ab .<br /> ab<br /> <br /> Kiểu hình A-bb thuần chủng có tỉ lệ = 0,25 - ab<br /> ab<br /> <br /> Công thức số 3.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Trên một nhóm gen liên kết có n cặp gen dị hợp (Ví dụ<br /> <br /> AbDEGhmn.. ...<br /> ).<br /> aBdegHMN.. ...<br /> <br /> - Số loại giao tử tối đa = 2n.<br /> - Nếu có x tế bào sinh tinh và có hoán vị gen thì số loại giao tử < 2x + 2 (không vượt quá 2n).<br /> - Nếu mỗi tế bào chỉ có trao đổi chéo tại 1 điểm thì số loại giao tử tối đa = 2n.<br /> <br /> Công thức số 4.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Một cơ thể có bộ NST 2n với vô số cặp gen dị hợp. Nếu trong quá trình giảm phân không xảy ra<br /> đột biến và mỗi tế bào chỉ có 1 cặp NST có trao đổi chéo và chỉ xảy ra trao đổi chéo tại một điểm<br /> thì số loại giao tử tối đa = (n+1).2n.<br /> <br /> Công thức số 5.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> AB<br /> giảm phân, trong đó có y tế bào xảy ra hoán vị<br /> ab<br /> gen (x > y) thì tỉ lệ các loại giao tử được sinh ra là = (2x - y) : (2x - y) : y : y.<br /> <br /> Có x tế bào sinh tinh của cơ thể có kiểu gen<br /> <br /> Công thức số 6.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Giả sử trên 1 cặp NST có n cặp gen dị hợp (<br /> <br /> ABDeghMNpq .....<br /> abdEGHmnPQ .....<br /> <br /> ). Cơ thể dị hợp về n cặp gen này<br /> <br /> tự thụ phấn, thu được F1. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở tất cả các điểm<br /> trên NST.<br /> - Ở F1 có tối đa số loại kiểu gen đồng hợp = 2n.<br /> m<br /> n -1<br /> - Ở F1 có tối đa số loại kiểu gen dị hợp về m cặp gen = C n  2 .<br /> <br /> (m > 1)<br /> <br /> Công thức số 7.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Giả sử bài toán có 2 cặp tính trạng, trong đó cặp tính trạng thứ nhất do cặp gen Aa quy định, cặp<br /> tính trạng thứ hai do 2 cặp gen Bb và Dd tương tác bổ sung.<br /> - Nếu cơ thể P tự thụ phấn, thu được F1 có kiểu hình A-B-D- chiếm tỉ lệ 9/16 thì chứng tỏ kiểu<br /> AB<br /> AD<br /> Dd hoặc<br /> Bb .<br /> gen của P là<br /> ab<br /> ad<br /> - Nếu cơ thể P tự thụ phấn, thu được F1 có kiểu hình A-B-D- chiếm tỉ lệ 3/8 thì chứng tỏ kiểu<br /> gen của P là<br /> <br /> Ab<br /> Ad<br /> Dd hoặc<br /> Bb .<br /> aB<br /> aD<br /> <br /> Công thức số 8.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> P tự thụ phấn, thu được F1 có 4 loại kiểu hình, trong đó kiểu hình đồng hợp lặn chiếm tỉ lệ x. Biết<br /> không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở hai giới với tần số bằng nhau. Thì ở F1, tỉ lệ<br /> các cá thể đồng hợp 2 cặp gen luôn bằng tỉ lệ các cá thể dị hợp 2 cặp gen.<br /> <br /> <br /> <br /> Ab<br /> AB<br /> Ab<br /> aB ab<br /> AB<br /> +<br /> +<br /> +<br /> =<br /> +<br /> = 2x + 2. 0,5  x<br /> ab<br /> AB<br /> Ab<br /> aB ab<br /> aB<br /> <br /> <br /> <br /> 2<br /> <br /> = 4x - 2 x + 0,5.<br /> <br /> Công thức số 9.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> <br /> ab<br /> )<br /> ab<br /> chiếm tỉ lệ x. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở cả hai giới với tần số bằng<br /> nhau.<br /> a) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trạng trội ở F1, xác suất thu được cá thể<br /> x<br /> thuần chủng =<br /> .<br /> 0,5  x<br /> Giả sử P tự thụ phấn, thu được F1 có 4 loại kiểu hình, trong đó kiểu hình đồng hợp lặn (<br /> <br /> b) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình mang 1 tính trạng trội ở F1, xác suất thu được cá thể<br /> thuần chủng =<br /> <br /> 0,5 - x<br /> .<br /> 0,5  x<br /> <br /> c) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng ở F1, xác suất thu được cá thể dị hợp<br /> về 2 cặp gen =<br /> <br /> 0,5  4x - 2 x<br /> .<br /> 0,5  x<br /> <br /> d) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng ở F1, xác suất thu được cá thể dị hợp<br /> về 1 cặp gen =<br /> <br /> 2 x  4x<br /> .<br /> 0,5  x<br /> <br /> Công thức số 10.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> <br />  AB Ab <br /> <br /> P dị hợp 2 cặp gen nhưng có kiểu gen khác nhau <br />  thu được F1 có kiểu hình đồng hợp<br />  ab aB <br /> lặn chiếm tỉ lệ y. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở hai giới với tần số bằng<br /> nhau.<br /> <br /> AB<br /> Ab<br /> aB ab<br /> =<br /> =<br /> =<br /> = y.<br /> AB<br /> Ab<br /> aB ab<br /> b) Ở F1, mỗi kiểu gen dị hợp 2 cặp gen đều có tỉ lệ = 2 lần tỉ lệ của kiểu gen đồng hợp.<br /> Ab<br /> AB<br /> =<br /> = 2y.<br /> ab<br /> aB<br /> c) Ở F1, mỗi kiểu gen dị hợp 1 cặp gen đều có tỉ lệ = 0,25 – 2y.<br /> AB<br /> AB<br /> Ab aB<br /> =<br /> =<br /> =<br /> = 0,25 - 2y.<br /> aB<br /> Ab<br /> ab<br /> ab<br /> a) Ở F1, các kiểu gen đồng hợp luôn có tỉ lệ bằng nhau.<br /> <br /> Công thức số 11.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> <br />  AB Ab <br /> <br /> P đều dị hợp về 2 cặp gen nhưng có kiểu gen khác nhau <br />  , thu được F1 có kiểu hình<br />  ab aB <br /> <br /> ab<br /> ) chiếm tỉ lệ = y. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở cả hai<br /> ab<br /> giới với tần số bằng nhau.<br /> a) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể thuần chủng<br /> y<br /> =<br /> .<br /> 0,5  y<br /> đồng hợp lặn (<br /> <br /> b) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về<br /> 4y<br /> hai cặp gen =<br /> .<br /> 0,5  y<br /> c) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về<br /> một cặp gen =<br /> <br /> 0,5 - 4y<br /> .<br /> 0,5  y<br /> <br /> d) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 1 tính trạng, xác suất thu được cá thể thuần chủng<br /> =<br /> <br /> y<br /> .<br /> 0,25 - y<br /> <br /> Công thức số 12.<br /> (Bản quyền thuộc về TS. Phan Khắc Nghệ - giáo viên dạy online tại MOON.VN)<br /> Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn, có hiện tượng<br /> tương tác gây chết ở trạng thái đồng hợp lặn về 2 cặp gen. Cho P dị hợp về 2 cặp gen tự thụ<br /> phấn, thu được F1 có 3 kiểu hình với tỉ lệ xA-B- : yA-bb : yaaB- (biết x > 2y). Theo lí thuyết, nếu<br /> không có hiện tượng gây chết thì:<br /> x  2y<br /> ab<br /> - Tổng số cá thể có kiểu gen đồng hợp lặn về 2 cặp gen ( ) =<br /> .<br /> ab<br /> 3<br /> 4(x  y)<br /> - Tổng số cá thể theo lí thuyết =<br /> .<br /> 3<br /> x  2y<br /> - Kiểu gen đồng hợp lặn về 2 cặp gen (ab/ab) chiếm tỉ lệ =<br /> .<br /> 4(x  y)<br /> <br />