Hệ thống tài khoản quốc gia (SNA) và ứng dụng ở Việt Nam - Sổ tay hỏi và đáp: Phần 2

Câu h ỏi 65: T ích lũ y tà i sản cô đ ịn h là gì?<br /> <br /> T rả lời:<br /> Tích lũy tài sản cố định - về bản chất là đầu tư tài sản<br /> cố định cho phát triển sản xuất của thồi kỳ sau. Tích lũy<br /> tài sản cô" định là toàn bộ giá trị tài sản cố định được đầu<br /> tư thêm trong kỳ (thường là 1 năm) để phục vụ cho phát<br /> triển sản xuất của thời kỳ sau (năm sau). Theo Thuật ngữ<br /> trong SNA năm 1968, tích lũy tài sản cố định là sự tăng<br /> lên của hệ thông (cơ câ"u) vốn cố định, cụ thể như sau:<br /> Tích lũy tài sản cô định là sự tăng lên của hệ thống<br /> vốn cố định bằng tổng giá trị chi phí (mua và sản xuất để<br /> tự sử đụng) về những sản phẩm vật chất lâu bền mới<br /> (Durable Goods) về tài sản cô định của những đơn vị sản<br /> xuất kinh doanh, những đơn vị quản lý nhà nước và những<br /> tổ chức hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Tổng giá<br /> trị chi phí đó phải trừ đi phần giá trị do bán những tài sản<br /> cố định cũ, nát. Trong tích lũy tài sản cố định không bao<br /> gồm những chi phí của Nhà nước để mua sắm những sản<br /> phẩm vật chất lâu bền với mục đích sử dụng trong an<br /> ninh, quốc phòng, nhưng lại bao gồm giá trị sản phẩm dở<br /> dang của ngành xây dựng cơ bẩn, sửa chữa lớn tài sản cố<br /> định, chì phí đầu tư cải tạo đất đai, đầu tư chăm sóc làm<br /> tăng trưởng vườn cây lây gỗ, vườn ươm trồng mới vói thời<br /> gian thu hoạch phải trên 1 năm, giá trị tăng thêm của gia<br /> súc sinh sản và cho sữa, gia súc cày kéo, và những chi phí<br /> chuyển giao giữa mua và bán về đất đai, mỏ khoáng sẩn,<br /> \àìng cây lấy gỗ.<br /> 118<br /> <br /> Giá trị tích lũy tài sản cô' định được xác định theo công<br /> thức sau:<br /> Giá trị<br /> tích lũy tài sản<br /> cô định là loại<br /> sản phẩm i<br /> <br /> Giá trị tài sản cô<br /> định là loại sản<br /> phẩm i có đến<br /> cuối kỳ<br /> (cuối năm)<br /> <br /> Giá trị tài sản cố<br /> định là loại sản<br /> phẩm i có đến<br /> đầu kỳ<br /> (đầu năm)<br /> <br /> (i = 1, 2, 3...)<br /> Câu h ỏ i 66: T ích lũ y tà i sản quý, h iếm là gì?<br /> Trả lời:<br /> <br /> Tích lũy tài sản quý, hiếm - về bản chất là đầu tư tài<br /> sản quý, hiếm cho phát triển sản xuất của thòi kỳ sau.<br /> Tích lũy tài sản quý, hiếm là những loại tài sản tham<br /> gia vào quá trình sản xuất không thuộc loại tài sản lưu<br /> động, tài sản cô' định đã trình bày ở trên đưỢc đầu tư<br /> thêm để phục vụ cho quá trình phát triển sản xuất của<br /> thời kỳ sau.<br /> Theo Thuật ngữ trong SNA năm 1968, tài sản quý,<br /> hiếm là những loại tài sản vô hình (Intangible Assets)<br /> được đầu tư cho phát triển sản xuất, bao gồm các loại sau;<br /> - Tài sản tài chính: Tín phiếu, trái phiếu.<br /> - HỢp đồng cho thuê (nhà cửa, cửa hàng, cửa hiệu, kho<br /> tàng, bến bãi...).<br /> - Bản quyền phát minh sáng chế.<br /> - Phần mềm máy tính...<br /> 119<br /> <br /> Giá trị tích lũy tài sản quý, hiếm được xác định theo<br /> <br /> công thức sau:<br /> Giá trị<br /> tích lũy<br /> tài sản quý,<br /> hiếm loại k<br /> <br /> Giá trị<br /> tài sản quý,<br /> hiếm loại k<br /> có đến cuối kỳ<br /> (cuối năm)<br /> <br /> Giá trị<br /> tài sản quý,<br /> hiếm loại k<br /> có đến đầu kỳ<br /> (đầu năm)<br /> <br /> (k = 1, 2, 3...)<br /> Câu h ỏ i 67: X uất, nh ập kh ẩu sản p h ẩm v ậ t c h ấ t<br /> và d ịch vụ đưỢc xác đ ịn h nh ư th ế nào? X uất, nh ập<br /> kh ẩu sản ph ẩm v ậ t c h ấ t và d ịch vụ so với cá c th ời<br /> kỳ trước có n h ữ n g đ iểm gì k h ác biệt?<br /> Trả lời:<br /> <br /> Sản phẩm xuất, nhập khẩu trong SNA - tức hiện nay bao gồm không chỉ các sản phẩm vật chất mà còn cả các<br /> sản phẩm dịch vụ. Cụ thể, sản phẩm xuất, nhập khẩu<br /> trong SNA bao gồm 2 loại sau;<br /> - Sản phẩm vật chất (Goods).<br /> - Sản phẩm dịch vụ (Services).<br /> Giá trị các sản phẩm này được xác định không những<br /> tại các cửa khẩu của các quốc gia mà còn tại các nơi trong<br /> nội địa của quốc gia sỏ tại và các nơi tại các quốc gia khác<br /> trong các môi quan hệ buôn bán, trao đổi, chuyển nhượng<br /> các loại sản phẩm vật chất và dịch vụ. Giá trị các loại sản<br /> phẩm xuất, nhập khẩu tại các nơi trong nội địa của quốc gia<br /> 120<br /> <br /> sỏ tại và tại các quốc gia khác được gọi là xuất, nhập khẩu<br /> "tại chỗ".<br /> Theo SNA, nền sản xuâ"t của một quô"c gia là nền sản<br /> xuất mở vối sản phẩm dịch vụ ngày càng phát triển và<br /> chiếm tỷ trọng cao trong đòi sông xã hội. Chính vì lẽ đó, để<br /> phản ánh chính xác và đầy đủ quá trình hoạt động sản<br /> xuất và các mối quan hệ mua bán, trao đổi sản phẩm và<br /> các mổi quan hệ khác về kinh tế, chính trị, xã hội với ngoài<br /> nưốc, các nhà kinh tê thê giới đã đưa ra các phạm trù lãnh<br /> thổ kinh tế và thường trú, không thường trú. Với các phạm<br /> trù này (lãnh thổ kinh tê và thường tú, không thường trú)<br /> là tiền đề cho việc xác định đầy đủ và chính xác giá trị các<br /> loại sản phẩm xuất, nhập khẩu, nhất là sản phẩm dịch vụ.<br /> Chẳng hạn:<br /> - Giả sử tháng 6 năm 2013, Đoàn múa rôl nước Thăng<br /> Long sang Pháp lưu diễn trong 20 buổi, sẽ có các hiện<br /> tượng xuất, nhập khẩu tính cho Việt Nam xảy ra tại Pháp<br /> như sau:<br /> + Toàn bộ giá trị Đoàn múa rối biểu diễn (xác định qua<br /> doanh thu bán vé) là giá trị sản phẩm dịch vụ (về văn hóa,<br /> thể dục, thể thao) xuất khẩu từ Việt Nam sang Pháp.<br /> + Giá trị các loại hàng làm quà lưu niệm mà Đoàn<br /> mang theo (chưa xác định qua cửa khẩu) sang Pháp để<br /> tặng, biếu là giá trị sản phẩm vật chất (hàng công nghiệp,<br /> nông nghiệp) xuất khẩu từ Việt Nam sang Pháp.<br /> + Giá trị các sản phẩm vật chất (lương thực, thực<br /> phẩm, hàng lưu niệm...) và dịch vụ (vận tải, thuê phòng<br /> khách sạn, du lịch, bưu điện...) mà Đoàn múa rôi mua để<br /> 121<br /> <br /> tiêu dùng và mang về nưốc là giá trị sản phẩm nhập khẩu<br /> từ Pháp vào Việt Nam.<br /> - Giả sử đội bóng đá Botafogo (Brazil) sang thi đấu ở<br /> Hà Nội, sẽ có các hiện tượng xuất, nhập khẩu tính cho Việt<br /> Nam xảy ra tại Hà Nội, như sau:<br /> + Toàn bộ giá trị đội thi đấu tạo ra (xác định qua<br /> doanh thu bán vé) là giá trị sản phẩm dịch vụ (về văn hóa,<br /> thể dục, thể thao) xuất khẩu từ Brazil vào Việt Nam.<br /> + Giá trị các sản phẩm vật chất (lương thực, thực phẩm,<br /> hàng lưu niệm...) và dịch vụ (vận tải, thuê phòng khách<br /> sạn, bưu điện...) mà đội bóng Botafogo mua để tiêu dùng<br /> và mang về nưóc thì được tính là giá trị sản phẩm xuất<br /> khẩu từ Việt Nam sang Brazil.<br /> Trước đây, khi chưa áp dụng SNA, sản phẩm xuất,<br /> nhập khẩu chỉ gồm các sản phẩm là vật chất và được xác<br /> định tại cửa khẩu của mỗi quốc gia trong mổi quan hệ<br /> buôn bán, trao đổi hàng hóa.<br /> Câu h ỏ i 68: H iện nay, tr o n g n ền sản x u ấ t xã h ộ i<br /> x u ất h iệ n k h ái n iệm x u ất, nh ập k h ẩu d ịch vụ xây<br /> dựng. V ậy xu ất, nh ập k h ẩu d ịch vụ x ây d ự n g dựa<br /> trên n h ữ n g lu ậ n cứ nào? Làm th ế nào đ ể xác đ ịn h<br /> giá trị xu ất, nh ập k h ẩu d ịch vụ xây dựng?<br /> Trả lời:<br /> <br /> Như chúng ta đã biết, xây dựng là một ngành sản xuất ra<br /> sản phẩm vật chất. Các sản phẩm đó là: nhà cửa, đường sá,<br /> cầu công... Như vậy, xây dựng không phải là ngành sản<br /> 122<br /> <br />