Hiệu quả của điện châm trong điều trị bệnh Zona

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> HIỆU QUẢ CỦA ðIỆN CHÂM TRONG ðIỀU TRỊ BỆNH ZONA<br /> Vũ Ngọc Vương1, Nguyễn Nhược Kim 2<br /> 1<br /> Bệnh viện Hữu nghị, 2Trường ðại học Y Hà Nội<br /> <br /> Herpes zoster, ñược gọi là b ệnh zona, là một bệnh da do virus, ñặc trưng b ởi tổn thương da gây ñau ñớn<br /> thường ở một bên của cơ thể. ðiện châm có tác dụng giảm ñau và chống viêm. Nghiên cứu nhằm ñánh giá<br /> hiệu quả ñiều trị của ñiện châm trên b ệnh nhân Zona. 75 b ệnh nhân ñược chia thành hai nhóm (nhóm 1 gồm<br /> 37 b ệnh nhân ñược ñiều trị bằng ñiện châm, và 38 b ệnh nhân trong nhóm 2 ñược ñiều trị b ằng<br /> Acyclovir). Kết quả cho thấy 54,06% của nhóm 1 là tốt; 32,43% khá và 13,51% trung b ình. Hiệu quả giảm<br /> ñau giảm từ 6,67 ± 1,30 ñiểm xuống 1,27 ± 1,42 ñiểm. Thời gian lành tổn thương da là 8,57 ± 3,58 ngày.<br /> Trong khi ñó, các kết quả của nhóm 2 là 57,78% tốt, 30,55% khá và 16,67% trung b ình. Hiệu quả giảm ñau<br /> giảm từ 6,54 ± 1,32 ñiểm xuống 1,31 ± 1,68 ñiểm. Thời gian lành tổn thương da là 8,36 ± 3,90 ngày. Dựa<br /> trên nghiên cứu này, chúng tôi có thể kết luận rằng ñiện châm có tác dụng ñiều trị hiệu quả bệnh Zona.<br /> <br /> Từ khóa: Zona, ðiện châm<br /> <br /> <br /> I. ðẶT VẤN ðỀ<br /> người có suy giảm miễn dịch do dùng Corti-<br /> Bệnh Zona (Herpes Zoster) là một bệnh<br /> coid kéo dài, hóa trị liệu ñiều trị ung thư, HIV [1].<br /> hay gặp nhất trong số những bệnh da do<br /> Bệnh tiến triển lành t ính như ng cũng có thể<br /> virus. Bệnh xảy ra trên 10 - 20% dân số và<br /> gây một số biến chứng xấu làm ảnh hưở ng<br /> hàng năm có khoảng 600.000 ñến 850.000<br /> không nhỏ tới chất lượng cuộc sống c ủa<br /> bệnh nhân bị Herpes Zost er. B ệnh Zona do<br /> người bệnh như bội nhiễm, giảm thị lực, teo<br /> virus Herpes Varicella - Zoster (HV Z) gây nên<br /> cơ và ñặc biệt là ñau sau Zona. Bệnh nhân<br /> với một bệnh cảnh lâm sàng k há ñặc hiệu là<br /> càng cao tuổi càng có nguy cơ bị ñau s au<br /> nhiều mụn nước nhỏ (có khi thành phỏng Zona [2].<br /> nước) t rên nền mảng da viêm ñỏ, khu trú ðiều t rị bệnh Zona từ trước ñến nay<br /> thường ở một bên cơ thể theo sự phân bố Acyclovir luôn ñược xem là thuốc lựa chọn<br /> của dây thần kinh ngoại vi và ñau nhức vùng hàng ñầu. Tuy nhiên, mức ñộ giảm ñau c ủa<br /> tương ứng với các mức ñộ, cách thức khác bệnh nhân ở những ngày ñầu dùng thuốc vẫn<br /> nhau t ùy theo lứa tuổi, vị trí t ổn thươ ng. chưa nhiều, giá thành cao. Trong một số<br /> Ngoài ra bệnh c ó thể k èm theo s ốt, sưng trường hợp, Acyclovir khi vào cơ thể sẽ gây ra<br /> hạch ở vùng tươ ng ứng và rối loạn giấc ngủ, các tác dụng không mong muốn như buồn<br /> ảnh hưởng nhiều ñến c hất lượ ng cuộc s ống nôn, nôn, ñi ngoài phải dừ ng thuốc. ðặc biệt<br /> người bệnh. B ệnh hay gặp ở nhữ ng người là phụ nữ mang thai, cho con bú hay người<br /> lớn tuổi, ñặc biệt là t rên tuổi 50 và những suy gan, suy thận nặng có thể chống chỉ ñịnh<br /> dùng thuốc [3].<br /> Việt Nam là một trong những nước sử<br /> ðịa chỉ liên hệ: Vũ Ngọc Vương, bệnh viện Hữu Nghị, dụng châm cứu sớm nhất ở châu Á và trên<br /> Hà Nội<br /> thế giới. Châm cứu từ xưa ñã giải quyết ñược<br /> Email: vungocvuong@gmail.com<br /> Ngày nhận: 12/01/2015 rất nhiều chứng bệnh. Gần ñây có rất nhiều<br /> Ngày ñược chấp thuận: 18/5/2015 nghiên cứu về ñiện châm giảm ñau cho bệnh<br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 93 (1) - 2015 101<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> nhân ñặc biệt là châm tê trong phẫu thuật [4]. + Chất liệu và phươ ng tiện nghiên cứu:<br /> Tại khoa Y học Cổ t ruyền – Bệnh viện Hữu Thuốc Acyclovir 800mg, Cream Acyclovir 5%.<br /> Nghị chúng tôi ñã tiến hành ñiều trị Zona bằng Máy ñiện châm MODEL DL 6V - 2F - C do<br /> phương pháp ñiện châm trong nhiều năm qua Công ty Thiết bị Y tế Trung ương 1 - Hà Nội<br /> thấy có kết quả rất khả quan. ðiện châm ít tốn<br /> sản xuất, Kim châm cứu làm bằng t hép không<br /> kém và hầu như không có tác dụng phụ. Ở<br /> gỉ do Việt Nam sản xuất có ñường kính 0,2 -<br /> Việt Nam từ trước ñến nay, chưa có công<br /> trình nào nghiên cứu về hiệu quả của phươ ng 0,3 mm dài 4 - 8 cm. Khay men, Pince, bông,<br /> pháp ñiện châm trong ñiều trị bệnh Zona. Vì cồn sát trùng 70 ñộ.<br /> vậy, chúng tôi thực hiện ñề t ài này nhằm mục<br /> 2. Phương pháp<br /> tiêu sau: ðánh giá hiệu quả của phương pháp<br /> ñiều trị bằng ñiện châm trên bệnh nhân Zona. Nghiên cứu ñược thiết kế theo phương<br /> pháp thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có ñối<br /> II. ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP chứng, tiến hành ñồng thời hai nhóm, so sánh<br /> kết quả trước và sau ñiều trị và so sánh kết<br /> 1. ðối tượng<br /> quả ñiều trị giữ a hai nhóm. Bệnh nhân ở cả<br /> 75 bệnh nhân ñược chẩn ñoán là Zona<br /> hai nhóm nghiên cứu ñược làm các xét<br /> (dựa theo tiêu chuẩn chẩn ñoán của Arnold)<br /> nghiệm vào ngày thứ nhất (N1) và ñánh giá<br /> [5] và ñược ñiều t rị tại bệnh viện Hữu Nghị<br /> các chỉ số lâm s àng vào các ngày N1, N5, N10<br /> trong thời gian từ tháng 10/2013 ñến tháng<br /> và N15.<br /> 9/2014.<br /> + Tiêu chuẩn chẩn ñoán: ñau rát ở vùng có + Cỡ mẫu: ñược tính theo công thức:<br /> <br /> tổn thương da, tổn thương da là các mụn p (1 - p)<br /> N = Z21-α/2<br /> nước, bọng nước thường xếp thành chùm<br /> d<br /> như chùm nho, có thể có sốt hoặc không, có<br /> thể sưng hạch phụ cận hoặc không. Trong<br /> p: ñiều trị c ó kết quả bệnh Zona, lấy<br /> trường hợp khó chẩn ñoán tế bào Tzanck là<br /> p = 0,97 [1], d = 0,06 sai số dự kiến là 6%.<br /> các tế bào khổng lồ ña nhân (Multinucleatid<br /> Thay số ta ñược n = 31, thực tế nhóm ñiện<br /> giants cells).<br /> châm 37 bệnh nhân, nhóm dùng thuốc 38<br /> + Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân: bệnh nhân<br /> bệnh nhân.<br /> ñược chẩn ñoán là Zona theo tiêu chuẩn và<br /> có thời gian mắc bệnh dưới một tuần, chưa Ph$%ng pháp ti,n hành<br /> ñiều trị gì, chấp nhận tham gia nghiên cứu. Nhóm I: ñiện châm.<br /> + Tiêu chuẩn loại trừ khỏi nghiên cứu: Phương huyệt: huyệt toàn thân: châm tả:<br /> bệnh nhân ñược chẩn ñoán Zona kèm theo: Hợp cốc, Khúc trì, Huyết hải (hai bên), Châm<br /> mắc bệnh tim mạch (như suy tim, tăng huyết bổ: Túc tam lý (hai bên), châm A thị huyệt.<br /> áp từ ñộ II trở lên), gan, thận; c ó thai, cho<br /> Mỗi ngày châm một lần trong vòng 20 phút,<br /> con bú; c ần theo dõi về ngoại khoa, cấp cứu;<br /> mỗi ñợt ñiều trị kéo dài 14 ngày liên tục.<br /> có những biểu hiện tổn thươ ng ở giác mạc<br /> và ñau dữ dội ở mắt; ñã ñiều trị Zona bằng Kỹ thuật kích thích xung ñiện: dùng dòng<br /> bất kỳ thuốc nào; có thời gian mắc bệnh trên xung xoay chiều,tần số kích thích: F = 2 – 6<br /> 1 tuần hoặc không hợp tác nghiên cứu. Hz, cường ñộ: I = 10 - 30mA.<br /> <br /> <br /> 102 TCNCYH 93 (1) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Nhóm II: dùng thuốc theo y học hiện ñại: Kết quả ñiều trị chung: phân loại tốt: da<br /> Acyclovir uống ngày 5 lần, mỗi lần 800 mg, lành tổn thương, hết ñau (VAS = 0 ñiểm),<br /> trong 07 ngày liên tục, thuốc bôi: Cream không có di chứng, không sốt, không sưng<br /> Acyclovir 5% ngày 5 lần, trong 02 tuần liên tục. hạch phụ c ận. Loại khá: Da lành tổn thương,<br /> ñau giảm nhiều, chỉ còn ñau nhẹ (chỉ số VAS<br /> Các chỉ tiêu theo dõi: ñánh giá ñiểm ñau:<br /> ≤ 3 ñiểm), không có di chứng, không s ốt,<br /> Sử dụng thước ño ñộ ñau VAS (Visual không sưng hạch phụ cận. Loại trung bình: Da<br /> analogue scale) chia vạch từ 0 – 10. Phân ra lành tổn t hương, ñau giảm ít (3 ñiểm < VAS <<br /> 3 mức ñộ ñau sau: ðau nhẹ: ñiểm ñau từ 0 7 ñiểm), không có di chứ ng, không sốt, không<br /> ñến 4 ñiểm. ðau vừa: 4 ñiểm < ñiểm ñau < 7 sưng hạc h phụ cận. Loại kém: Tổn thương da<br /> ñiểm. ðau nặng: ñiểm ñau từ 7 ñến 10 ñiểm. chưa lành sau 15 ngày ñiều trị, ñau còn nhiều<br /> ðánh giá mức ñộ tổn thương [6]: mức tổn (VAS ≥ 7 ñiểm), có thể có tổn thương thần<br /> thương nhẹ: < 1% diện tích cơ thể. Mức tổn kinh như liệt mặt, teo cơ… có sốt, có sưng<br /> <br /> thương vừa: 1 - 2% diện tích cơ thể. Mức t ổn hạch phụ cận hoặc không.<br /> <br /> thương nặng: > 2% diện tích cơ thể. 3. Xử lý số liệu: theo phương pháp thống<br /> kê y học bằng chương trình EPI.INFO 6.04.<br /> Một số chỉ tiêu khác: tuổi, giới tính, thời<br /> gian bị bệnh, vị t rí tổn thương, mức ñộ bệnh: 4. ðạo ñức nghiên cứu<br /> (nặng, nhẹ, trung bình, sốt, hạch…). Các ñối tượng nghiên cứu ñều tự nguyện<br /> Xét nghiệm tế bào Tz anck: là các tế bào tham gia ñược khám ñánh giá và ñiều trị bệnh<br /> khổng lồ ña nhân. tại khoa Y học Cổ truyền - Bệnh viện Hữu<br /> Nghị, trong quá trình ñiều trị bệnh không ñỡ<br /> Phân mức ñộ bệnh: mức ñộ nhẹ: diện tích hoặc tăng lên chúng tôi sẽ dùng phương pháp<br /> tổn thương < 1% diện tích cơ thể, chỉ số ñau ñiều trị khác cho bệnh nhân. Thông tin thu thập<br /> VAS ≤ 3 ñiểm, không sốt, không sưng hạch ñược chỉ sử dụng cho mục ñích nghiên cứu.<br /> phụ cận, mức ñộ vừ a: 1% diện t ích cơ thể<br /> ≤ diện t ích tổn thương ≤ 2% diện tíc h cơ thể, III. KẾT QUẢ<br /> chỉ số ñau 3 ñiểm < VAS < 7 ñiểm, không s ốt,<br /> 1. ðặc ñiểm của bệnh nhân<br /> không sưng hạch phụ cận, mức ñộ nặng: diện<br /> - Tỷ lệ nam gặp nhiều hơn nữ ở cả hai<br /> tích tổn thương > 2% diện tích cơ thể, chỉ số<br /> nhóm, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê<br /> ñau VAS ≥ 7 ñiểm, có sốt hoặc không, sư ng<br /> với p < 0,05. Không có sự khác biệt về giới<br /> hạch phụ cận hoặc không [1].<br /> giữa hai nhóm với p > 0,05.<br /> Ph$%ng pháp ñánh giá k,t qu2<br /> - Lứa tuổi trên 60 chiếm ña số ở cả hai<br /> ðánh giá t hời gian lành tổn thương tại thời nhóm, tuổi trung bình của bệnh nhân ở hai<br /> ñiểm N5, N10 và N15: lành tổn thương là toàn bộ nhóm lần lượt là: 67 ± 8,15 và 68,05 ± 6, 77<br /> tổn thương lành sẹo, hết mụn nước, bọng với p > 0,05.<br /> nước, hết tiết dịch, không còn vảy tiết, hết phù - Thời gian bị bệnh 4 - 5 và 6 - 7 ngày ở cả<br /> nề, nền da hết ñỏ. hai nhóm chiếm ña số với p > 0,05.<br /> Dấu hiệu ñau: so sánh ñiểm ñau trung bình - Mức ñộ bệnh vừa và nặng chiếm ña số ở<br /> tại thời ñiểm N1, N5, N10 và N15. cả hai nhóm (bảng 1).<br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 93 (1) - 2015 103<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> 2. Kết quả ñiều trị mức ñộ ñau theo thời gian ở hai nhóm nghiên cứu<br /> <br /> Bảng 1. ðặc ñiểm bệnh nhân nghiên cứu<br /> <br /> <br /> Nhóm I Nhóm II<br /> Nhóm p<br /> ðặc ñiểm n1 % n2 %<br /> <br /> Nam 25 67,57 27 71,05<br /> <br /> Nữ 12 32,43 11 28,95<br /> <br /> Tuổi (50 - 59) 7 18,92 6 15,79<br /> <br /> Tuổi (60 - 69) 15 40,54 15 39,47<br /> <br /> Tuổi (70 - 79) 15 40,54 17 44,77<br /> <br /> Bị bệnh ≤ 3 ngày 7 18,92 8 21,05 > 0,05<br /> <br /> Bị bệnh 4 - 5 ngày 17 45,95 14 36,84<br /> <br /> Bị bệnh 6 - 7 ngày 13 35,13 16 42,11<br /> <br /> Mức ñộ bệnh nhẹ 3 8,11 4 10,53<br /> <br /> Mức ñộ bệnh vừa 10 27,03 11 28,95<br /> <br /> Mức ñộ bệnh nặng 24 64,86 23 60,52<br /> <br /> <br /> Bảng 2. Mức ñộ ñau theo thời gian ñiều trị ở hai nhóm ñối tương nghiên cứu<br /> <br /> <br /> Nhóm I (n1 = 37) Nhóm II (n2 = 36)<br /> Kết quả<br /> p<br /> Thời ñiểm ðiểm VAS ( X ± SD) ðiểm VAS ( X ± SD)<br /> <br /> N0 6,67 ± 1,30 6,54 ± 1,32 > 0,05<br /> <br /> N1 4,91 ± 1,32 5,76 ± 1,37 < 0,05<br /> <br /> N5 2,95 ± 1,35 4,11 ± 1,75 < 0,05<br /> <br /> N10 1,98 ± 1,43 2,64 ± 1,85 < 0,05<br /> N15 1,27 ± 1,42 1,31 ± 1,68 > 0,05<br /> <br /> <br /> Có 2 bệnh nhân ở nhóm II dị ứng thuốc buộc phải dừng t huốc, ở những ngày ñầu của ñợt<br /> ñiều t rị, nhóm bệnh nhân ñiện châm có mức ñộ ñau giảm xuống nhiều hơn s o với nhóm bệnh<br /> nhân dùng thuốc, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê, p < 0,05.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 104 TCNCYH 93 (1) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> 3. Thời gian lành tổn thương trên bệnh nhân ở hai nhóm ñiều trị.<br /> Bảng 3. Thời gian lành tổn thương trên bệnh nhân ở hai nhóm ñiều trị<br /> <br /> <br /> Nhóm I Nhóm II<br /> Nhóm p<br /> Kết quả n1 % n2 %<br /> <br /> ≤ 5 ngày ñiều trị 14 37,84 15 41,67<br /> <br /> 5 < ngày ñiều trị ≤ 10 18 48,65 15 41,67<br /> <br /> 10 < ngày ñiều trị ≤ 15 5 13,51 6 16,66<br /> > 0,05<br /> > 15 ngày ñiều trị 0 0 0 0<br /> <br /> Tổng số 37 100 36 100<br /> <br /> Thời gian lành tổn thương trung bình 8,57 ± 3,58 ngày 8,36 ± 3,90 ngày<br /> <br /> <br /> Thời gian lành tổn thương trung bình ở hai nhóm nghiên cứu xấp xỉ nhau: không có sự khác<br /> biệt giữa hai nhóm, p > 0,05.<br /> 4. Kết quả chung ở hai nhóm ñiều trị<br /> Bảng 4. Kết quả chung của bệnh nhân ở hai nhóm ñiều trị<br /> <br /> Nhóm I Nhóm II<br /> Nhóm p<br /> Kết quả n1 % n2 %<br /> <br /> Tốt 20 54,06 19 52,78<br /> <br /> Khá 12 32,43 11 30,55<br /> > 0,05<br /> Trung bình 5 13,51 6 16,66<br /> <br /> Kém 0 0 0 0<br /> <br /> Tổng số 37 100 36 100<br /> <br /> <br /> Kết quả tốt và khá ở cả hai nhóm chiếm ña số (86,49% ở nhóm bệnh nhân ñiện châm và<br /> 83,33% ở nhóm bệnh nhân dùng thuốc), không có sự khác biệt, p > 0,05.<br /> <br /> <br /> IV. BÀN LUẬN<br /> cứu tỷ lệ bệnh nhân nam ở cả hai nhóm ñều<br /> Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ mắc cao có lẽ do ñối tượng nghiên cứu thuộc bệnh<br /> bệnh theo giới gần xấp xỉ như nhau, hoặc nếu viện Hữu Nghị quản lý ña số là nam giới.<br /> có sự khác biệt thì không nhiều, các tác giả Trong nghiên cứu của chúng t ôi tất cả<br /> này cũng không tìm t hấy sự liên quan ñặc biệt bệnh nhân ñều trên 50 tuổi, cố sự ñồng nhất<br /> nào của bệnh về giới tính [5; 6]. Trong nghiên về tuổi giữa hai nhóm, vấn ñề tuổi bệnh nhân<br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 93 (1) - 2015 105<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> cao cũng cần ñược lưu ý trong c ông t ác khám xuất huyết…và virus lan dọc theo chiều dài<br /> chữa bệnh hàng ngày vì theo các tác giả thì ngoại vi của dây thần kinh cảm giác làm mất<br /> tuổi càng cao tỷ lệ mắc bệnh Zona càng tăng bao myelin. Sự nhân lên của vius làm tổn<br /> và di chứng ñau càng nhiều [6; 7]. thương thực thể dây thần kinh, làm mất<br /> Thời gian mắc mắc bệnh của bệnh nhân ñường dẫn truyền cảm giác vào. Bởi vậy, ñau<br /> trong nghiên cứu hay gặp từ 3 - 5 ngày (xấp xỉ trong Zona là loại ñau do căn nguyên thần<br /> 50%), chúng tôi nhận thấy thời gian bị bệnh kinh, t hứ phát của t ình trạng mất ñường c ảm<br /> của bệnh nhân trong nghiên cứu là tương ñối giác [ 8]. Nhiều tác giả c ho rằng k hi ñiện<br /> sớm, có lẽ ñối tượng nghiên cứu là cán bộ, có châm s ẽ gây ra một cung phản x ạ, cung<br /> trình ñộ nhận biết về bệnh tật nói chung và phản xạ này c ó bộ phận nhận cảm là những<br /> bệnh Zona nói riêng nên họ ñi khám sớm. cấu trúc nằm trong huyệt (có thể là những<br /> Theo Nguyễn Thị ðào thì khi ñiều trị kịp t hời, tận cùng thần kinh hoặc mạch máu, receptor<br /> ở ña số bệnh nhân triệu chứng ñau sẽ giảm rõ và synap). Tại ñây s ẽ phát sinh ñiện t hế hoạt<br /> rệt và ít ñể lại di chứng [7]. ñộng và ñược dẫn truyền theo dây thần kinh<br /> Trong 75 bệnh nhân nghiên cứu, chúng tôi hướng tâm (sợi Aβ, Aδ, C) truyền về trung<br /> thấy mức ñộ bệnh nặng chiếm ña số với tâm (tủy sống, cấu tạo lưới, các cấu trúc của<br /> 62,7%, mức ñộ bệnh vừ a c hiếm 28%, c òn lại hệ t hần kinh trung ương) gây hoạt hóa các<br /> là mức ñộ bệnh nhẹ 9, 33%. Trên mỗi nhóm trung tâm thần kinh. ðườ ng ly tâm sẽ ñến<br /> bệnh nhân nghiên cứu, mức ñộ bệnh nặng vùng t ổn thươ ng làm tăng ngưỡ ng ñau, tăng<br /> cũng c hiếm ña s ố (64, 86% ở nhóm ñiện nồng ñộ các chất truyền ñạt thần kinh cate-<br /> châm và 60, 53% ở nhóm dùng thuốc ). cholamine, acetylcholine…các c hất này ñã<br /> Chúng tôi gặp mức ñộ bệnh nặng nhiều có ñược chứng minh là có vai trò quan trọng<br /> lẽ do ñối tượ ng nghiên cứu của chúng t ôi trong cơ chế giảm ñau của ñiện c hâm [ 4; 9].<br /> tuổi tương ñối cao, ñiều này phù hợ p với Chúng t ôi thấy cả hai phương pháp ñiểm<br /> các t ác giả c ho rằng t uổi c àng cao mức ñộ trung bình mức ñộ ñau ñều giảm liên tục<br /> bệnh càng nặng [ 1; 7; 8]. trong quá t rình ñiều trị. Sự k hác biệt này có ý<br /> Trong nghiên này, trên nhóm bệnh nhân nghĩa thống kê với p < 0,05. Ở nhóm bệnh<br /> ñiện châm thì trung bình mức ñộ ñau giảm rõ nhân ñiện châm, nhữ ng thời ñiểm ñầu của<br /> rệt ngay sau ngày ñiều trị ñầu tiên (từ 6,67± ñợt ñiều t rị ñiểm t rung bình mức ñộ ñau giảm<br /> 1,30 ñiểm xuống còn 4,91 ± 1,32 ñiểm theo nhiều hơn so vớ i nhóm bệnh nhân dùng<br /> thang ñiểm VAS), sự khác biệt này có ý nghĩa thuốc. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê<br /> thống kê với p < 0,05. ðiểm trung bình mức với p < 0,05. Tuy nhiên, ở thời ñiểm sau của<br /> ñộ ñau của bệnh nhân so với khi vào viện ñã ñợt ñiều trị (N15) không c ó sự khác biệt về<br /> liên tục giảm và có ý nghĩa thống kê với p < ñiểm trung bình mức ñộ ñau giữ a hai nhóm<br /> 0,05. Sau 15 ngày của ñợt ñiều trị ñiểm trung với p > 0, 05.<br /> bình mức ñộ ñau còn tương ñối thấp chỉ là ðiều này chứng tỏ ở những ngày ñầu của<br /> 1,27 ± 1,42 ñiểm, so với mức ñộ ñau khi bệnh ñợt ñiều trị tác dụng giảm ñau của ñiện châm<br /> nhân vào viện sự khác biệt này có ý nghĩa tốt hơn so với của thuốc (p < 0,05) và sau ñó<br /> thống kê với p < 0,01. Với cơ chế ñau trong tác dụng giảm ñau của ñiện châm giảm dần.<br /> bệnh Zona là do virus nhân lên sẽ làm hạch rễ Các nhà khoa học ñã chứng minh khi ñiện<br /> sau của ñoạn thần kinh bị viêm cấp, hoại tử, châm (tạo kích thích) tác dụng của xung ñiện<br /> <br /> <br /> 106 TCNCYH 93 (1) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> lên tổ chức tế bào làm hoạt ñộng sinh học của Trong nghiên cứu, ở nhóm bệnh nhân<br /> các chất giảm ñau tăng ñó là chất endorphin dùng thuốc chúng tôi gặp hai bệnh nhân ỉa<br /> trong dịch não tuỷ (endorphin có tác dụng lỏng nhiều lần trong ngày ñầu dùng t huốc s au<br /> giảm ñau mạnh gấp 200 lần morphin) dẫn ñến khi ñã loại t rừ các nguyên nhân, chúng tôi<br /> sự ngăn chặn giải phóng Acetylcholin,<br /> phải cho bệnh nhân dừ ng thuốc và chuy ển<br /> Adrenalin ở trong xi náp làm giảm hoặc mất<br /> sang ñiện châm, k ết quả của c ả hai bệnh<br /> tác dụng dẫn truyền xung ñộng thần kinh của<br /> nhân này ñều tốt. Trong quá trình tiến hành<br /> các chất này. ðáp ứng của cơ thể với k ích<br /> ñề tài chúng tôi chư a gặp bất kỳ tác dụng<br /> thíc h sẽ giảm dần theo thời gian do ñó lượng<br /> endorphin tiết ra rong dịch não tuỷ sẽ giảm phụ nào xảy ra ở nhóm bệnh nhân ñiện<br /> dần, dẫn tới mức ñộ giảm ñau cũng giảm châm. Việc không có bệnh nhân nào xảy ra<br /> theo [ 4]. tác dụng phụ mà chúng tôi theo dõi ñã phần<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy, thời gian nào thể hiện sự ư u việt về t ính an t oàn của<br /> <br /> lành trung bình của nhóm bệnh nhân ñiện ñiện châm t rong công tác ñiều trị. Cơ chế tác<br /> <br /> châm là 8,57 ± 3,58 (ngày). Bệnh nhân có thời dụng c ủa ñiện châm là làm giảm tính thấm<br /> gian lành tổn thương sớm nhất là 3 ngày và thành mạch, giúp bình thường hoá quá trình<br /> muộn nhất là 15 ngày. Lành tổn t hương t rước trao ñổi chất giữa máu và mô, c ải thiện hệ<br /> 10 ngày có 32 bệnh nhân (chiếm 86,48% ) thống vi t uần hoàn. Ảnh hưởng ñến quá trình<br /> chuyển hoá ở mức ñộ tế bào, tăng tốc ñộ<br /> Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi nhận<br /> hấp thu oxy ở mô, tăng ñào thài CO2, hạn<br /> thấy thời gian lành tổn t hương trung bình ở<br /> chế sản sinh các sản phẩm có t ính axit, từ ñó<br /> hai nhóm nghiên cứu xấp xỉ nhau: 8,57 ± 3, 58<br /> tham gia ñiều hoà c ân bằng axit – bazơ [4].<br /> (ngày) ở nhóm bệnh nhân ñiện châm và<br /> 8,36 ± 3,90 (ngày) ở nhóm bệnh nhân dùng V. KẾT LUẬN<br /> thuốc, k hông c ó sự khác biệt về thời gian<br /> lành tổn t hương giữa hai nhóm với p > 0, 05. Về mặt lâm sàng bước ñầu cho thấy ñiện<br /> Như vậy, c ó thể nhận xét về t hời gian lành châm có hiệu quả trong ñiều trị bệnh Zona.<br /> tổn thươ ng da thì tác dụng của ñiện châm là Kết quả tốt là 54, 06%, kết quả khá là 32,43%,<br /> ngang bằng với Acyclovir. Kết quả nghiên kết quả t rung bình là 13,51% (nhóm ñiều trị<br /> cứu của chúng tôi về thời gian lành tổn bằng Acyclovir kết quả tốt là 52,78%, kết quả<br /> thương c ũng phù hợp với kết quả nghiên cứu khá là 30, 55%, kết quả trung bình là 16, 66%).<br /> của ðặng V ăn Em (2005) dùng Acyclovir Mức ñộ giảm ñau trung bình trong quá trình<br /> trong hai tuần ñiều t rị trên 43 bệnh nhân thì ñiều trị của nhóm ñiện châm từ 6,67 ± 1, 30<br /> thời gian lành tổn thương sau 10 ngày là ñiểm xuống 1,27 ± 1, 42 ñiểm tương ñương<br /> 94,42% [ 1]. Theo kết quả nghiên cứu của tác với nhóm ñiều trị bằng Acyclovir (từ 6,54 ±<br /> giả Diệp Trung Phong dùng bài thuốc “Long 1,32 ñiểm xuống 1,31 ± 1,68 ñiểm). Thời gian<br /> ñởm t ả can t hang gia giảm” kết hợ p với lành tổn t hương t rung bình là: 8, 57 ± 3, 58<br /> thuốc bôi ngoài “Kim hoàng cao” trên 33 bệnh ngày tương ñương với nhóm ñiều trị bằng<br /> nhân, ngày lành tổn thương trung bình là 8, 42 Acyclovir 8,36 ± 3,90 ngày. Như vậy, ñiện<br /> ngày [10]. châm có tác dụng trong ñiều trị bệnh Zona.<br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 93 (1) - 2015 107<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Lời cảm ơn 4. Nguyễn Tài Thu (2004). Nghiên cứu<br /> châm tê trong phẫu thuật. Nhà xuất bản Y<br /> Xin trân trọng bày tỏ lời cảm ơn tới Ban Giám<br /> học, 13 - 58.<br /> ñốc, khoa Y học Cổ truyền bệnh viện Hữu<br /> 5. Arnold H.L., Odom R.B., James W.D.<br /> Nghị và các ñối tượng tham gia nghiên cứu ñã<br /> (1990). Herpes Zoster. Adrew’s diseas e of t he<br /> tạo ñiều kiện, giúp ñỡ cho nghiên cứu này<br /> sk in, 446 - 450.<br /> ñược triển khai và hoàn thành.<br /> 6. Habif T.P (1996). Herpes Zoster.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO Clinical dermatology, Mosby, 351 - 359.<br /> <br /> 7. Nguyễn Thị ðào (1999). Vấn ñề ñau<br /> 1. ðặng Văn Em, Ngô Xuân Nguyệt<br /> sau Zona, Nội san Da liễu, 2, 10 - 35.<br /> (2005). Nghiên cứu một số tình hình và ñặc<br /> ñiểm lâm sàng bệnh Zona ñiều trị nội trú tại 8. Phạm Gia Cường (1998). ðánh giá<br /> khoa Da liễu, Bệnh viện Trung ương Quân ñội hiệu lực của phác ñồ Tegretol-anafranil-tens<br /> 108. Tạp chí Y học thực hành, 3, 27 - 29. (TA T) trong ñiều trị Zona. Tạp chí Y học Việt<br /> Nam, 225 (9-10), 58 - 62.<br /> 2. Nguỵ Chấn Mãn, Trương Văn Cẩn,<br /> Khương Tố Xuân (2003). Phòng trị bệnh 9. Wood Martin (2002). Understanding<br /> Thuỷ ñậu và bệnh Zona. Nhà xuất bản Y học, pain in herpes zoster: A n essential for<br /> 116 – 185. optimizing treatment. The journal of infectious<br /> diseases, 186, 78 – 82.<br /> 3. Acosta E.P (2001). Acyclovir for<br /> treatment of postherpetic neuralgia, Effect and 10. Diệp Trung Phong (2000). Thuốc<br /> pharmacokinetics. Antimicrob – Agent – thang k ết hợp bôi ngoài ñiều trị 33 lượt bệnh<br /> Chemother, 45(10), 2771 - 2774. Zona. Tạp chí ðông y Quảng Tây, 23(4), 50.<br /> <br /> Summary<br /> EFFICIENCY IN THE TREATMENT OF HERPES ZOSTER<br /> BY ELECTRO - ACUPUNCTURE<br /> Herpes zoster, commonly known as shingles and also known as zona, is a viral disease char-<br /> acterized by a painful skin rash with blisters in limited area on one side of the body. Electro - acu-<br /> puncture is of reduce pain and anti-inflammatory effects. This study aims to evaluat e the effect of<br /> Electro-acupuncture treatment on herpes zoster. There’re 75 patients divided into t wo groups<br /> (37 patients compos ed of group 1 were treated with Electro-acupuncture; and 38 patients of group<br /> 2 with Acyclovir). 54.06% of group 1 have good result, 32.43% are quite good and 13.51% are<br /> average. The analgesic efficacy decreases from 6.67 ± 1.30 points down to 1.27 ± 1.42 points.<br /> The skin recovery time are 8.57 ± 3.58 days. Whereas the results of group 2 are 57.78% good,<br /> 30.55% quite good and 16. 67% average. The analgesic efficacy decreased from 6.54 ± 1.32<br /> points down to 1.31 ± 1.68 points. The skin recovery time are 8.36 ± 3.90 days. Based on this<br /> study, we may conclude that electro - acupuncture is an efficient treatment of Herpes zoster.<br /> <br /> Keywords: Herpes Zoster, Electro-acupuncture<br /> <br /> <br /> <br /> 108 TCNCYH 93 (1) - 2015<br />