Hóa học 10 - Thiết kế bài giảng Tập 2

Chia sẻ: Võ Đức Dương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:220

Thêm vào BST

Báo xấu

369
lượt xem 140
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung tài liệu được biên soạn có kết cấu rõ ràng, trong mỗi tiết đều có mục tiêu về kiến thức, thái độ, các công việc cần chuẩn bị của giáo viên và học sinh, các phương tiện trợ giảng cần thiết để đảm bảo chất lượng của từng bài dạy. Tài liệu hữu ích với những bạn chuyên ngành Sư phạm Hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hóa học 10 - Thiết kế bài giảng Tập 2

Cao cù gi¸c (Chñ biªn) T¹ thÞ kiÒu anh ThiÕt kÕ bμi gi¶ng hãa häc tËp hai Nhμ xuÊt b¶n Hμ néi
Ch−¬ng 4 ph¶n øng oxi ho¸ – Khö Ph¶n øng oxi Ho¸ – Khö TiÕt 31 A. Môc tiªu 1. Gióp HS hiÓu ®−îc c¸c kh¸i niÖm vÒ ph¶n øng oxi ho¸ – khö dùa vµo sù thay ®æi sè oxi ho¸ (SOXH), bao gåm : • ChÊt khö (bÞ oxi ho¸) lµ chÊt nh−êng electron → SOXH t¨ng. • ChÊt oxi ho¸ (bÞ khö) lµ chÊt nhËn electron → SOXH gi¶m. • Qu¸ tr×nh oxi ho¸ (sù oxi ho¸) lµ qu¸ tr×nh chÊt khö nh−êng electron. • Qu¸ tr×nh khö (sù khö) lµ qu¸ tr×nh chÊt oxi ho¸ nhËn electron. • Ph¶n øng oxi ho¸ – khö lµ ph¶n øng x¶y ra ®ång thêi qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ tr×nh khö → cã sù thay ®æi SOXH cña nguyªn tè. 2. HS hiÓu ®−îc nguyªn t¾c chung vµ c¸c b−íc c©n b»ng mét ph¶n øng oxi ho¸ – khö theo ph−¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron. 3. RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña mét sè ph¶n øng oxi ho¸ – khö ®¬n gi¶n. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y tÝnh, m¸y chiÕu, giÊy trong, c¸c phiÕu häc tËp.
• HS : – ¤n tËp c¸c kh¸i niÖm vÒ chÊt oxi ho¸, chÊt khö, sù oxi ho¸, sù khö vµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö ®· häc ë THCS. – Thùc hµnh x¸c ®Þnh SOXH cña c¸c nguyªn tè trong hîp chÊt theo c¸c quy t¾c ®· häc ë ch−¬ng 3. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (10 phót) KiÓm tra bµi cò GV : ChiÕu néi dung ®ång thêi ph¸t HS : NhËn phiÕu häc tËp vµ chuÈn bÞ phiÕu häc tËp sè 1 cho ®¹i diÖn c¸c tr¶ lêi vµo phiÕu. nhãm HS. ο −1 +1 +5 +7 a) X¸c ®Þnh SOXH cña Cl vµ Mn trong a) Cl 2 , H Cl, H Cl O, K Cl O3 , K Mn O 4 , c¸c chÊt sau : Cl2, HCl, HClO, KClO3, +6 +4 +2 o KMnO4, K2MnO4, MnO2, MnCl2, Mn ? K 2 Mn O 4 , Mn O2 , Mn Cl 2 , M n b) X¸c ®Þnh SOXH cña Fe, Cr, N, S trong c¸c hîp chÊt sau : FeO, FeCl3, Fe3O4, Fe2O3, K2Cr2O7, CrCl3, Cr2(SO4)3, HNO3, H2SO4, H2S, Na2SO3 ?
GV : ChiÕu néi dung phiÕu häc tËp sè 2 HS : NhËn phiÕu häc tËp vµ chuÈn bÞ lªn mµn h×nh ®ång thêi ph¸t phiÕu cho tr¶ lêi vµo phiÕu ®¹i diÖn c¸c nhãm. a) a) LÊy vÝ dô minh ho¹ cho chÊt oxi ho¸, sù oxi ho¸ H2 chÊt khö, sù oxi ho¸, sù khö vµ ph¶n (chiÕm oxi cña CuO) øng oxi ho¸ – khö ®· häc ë THCS (líp t0 8) ? CuO + H2 → Cu + H2O b) Theo ®Þnh nghÜa ®ã, ph¶n øng sau (chÊt oxi ho¸) (chÊt khö) ®©y cã ph¶i ph¶n øng oxi ho¸ – khö sù khö CuO kh«ng ? Gi¶i thÝch (t¸ch oxi ra khái CuO) 2Na + Cl2 → 2NaCl. b) Theo ®Þnh nghÜa ë líp 8 th× ph¶n GV nhËn xÐt : MÆc dÇu kh«ng cã sù øng nµy kh«ng xÕp vµo ph¶n øng oxi nh−êng – nhËn nguyªn tö oxi nh−ng ho¸ – khö v× kh«ng cã sù nh−êng vµ ®©y lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. §iÒu nhËn oxi. nµy ®−îc gi¶i thÝch dùa trªn ®Þnh nghÜa míi sau ®©y vÒ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. I. §Þnh nghÜa Ho¹t ®éng 2 (5 phót) 1. ChÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö GV yªu cÇu HS x¸c ®Þnh SOXH cña HS : c¸c nguyªn tè trong ph−¬ng tr×nh ph¶n +2 −2 ο ο +1 −2 Cu O + H 2 → Cu + H 2 O øng sau : CuO + H2 → Cu + H2O GV : H·y chØ ra chÊt oxi ho¸ vµ chÊt HS : CuO chÊt oxi ho¸ khö ? H chÊt khö 2 GV : H·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi HS : SOXH cña Cu gi¶m tõ +2 xuèng SOXH cña chÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö ? 0 vµ cña H t¨ng tõ 0 lªn +1. GV : T¹i sao cã sù t¨ng gi¶m SOXH ? HS : Do cã sù cho – nhËn electron.
GV : Nh− vËy cã thÓ dùa vµo SOXH ®Ó HS : – ChÊt lµm t¨ng SOXH lµ chÊt x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö nh− khö. thÕ nµo ? – ChÊt lµm gi¶m SOXH lµ chÊt oxi ho¸. GV : ChiÕu ®Þnh nghÜa lªn mµn h×nh : HS : Ghi ®Þnh nghÜa. – ChÊt khö lµ chÊt nh−êng electron (chÊt bÞ oxi ho¸) → SOXH t¨ng. – ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron (chÊt bÞ khö) → SOXH gi¶m. Ho¹t ®éng 3 (5 phót) 2. Sù oxi ho¸ vµ sù khö GV chiÕu ®Þnh nghÜa lªn mµn h×nh : – Qu¸ tr×nh chÊt khö nh−êng electron HS : Ghi ®Þnh nghÜa. gäi lµ qu¸ tr×nh oxi ho¸ (sù oxi ho¸). – Qu¸ tr×nh chÊt oxi ho¸ nhËn electron gäi lµ qu¸ tr×nh khö (sù khö) GV : H·y biÓu diÔn qu¸ tr×nh oxi ho¸ HS : vµ qu¸ tr×nh khö cho ph¶n øng trªn ? ο +1 Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : H 2 → 2 H + 2e +2 ο Qu¸ tr×nh khö : Cu + 2e → Cu GV : ¸p dông ®Þnh nghÜa míi nµy h·y HS : 2 × 1e x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸, chÊt khö, sù oxi ho¸ vµ sù khö cho ph¶n øng sau ? ο ο +1 −1 2 Na + Cl 2 → 2 Na Cl 2Na + Cl2 → 2NaCl (chÊt khö) (chÊt oxi ho¸) ο +1 Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : Na → Na + 1e ο −1 Qu¸ tr×nh khö : Cl 2 + 2e → 2 Cl
GV : Yªu cÇu HS ph©n tÝch vÝ dô 4 HS : trong SGK : ο ο +1 −1 H 2 + Cl 2 → 2 H Cl H2 + Cl2 → 2HCl (khö) (oxi ho¸) ο +1 Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : H 2 → 2 H + 2e ο −1 Qu¸ tr×nh khö : Cl 2 + 2e → 2 Cl GV : Thùc tÕ trong ph¶n øng nµy kh«ng cã sù cho – nhËn electron mµ chØ cã sù chuyÓn dÞch electron tõ chÊt khö sang chÊt oxi ho¸ v× HCl lµ hîp chÊt céng ho¸ trÞ chø kh«ng ph¶i hîp chÊt ion nh− NaCl. Ho¹t ®éng 4 (5 phót) 3. Ph¶n øng oxi ho¸ – khö GV chiÕu ®Þnh nghÜa ph¶n øng oxi ho¸ – HS : Ghi ®Þnh nghÜa. khö lªn mµn h×nh : Ph¶n øng oxi ho¸ – khö lµ ph¶n øng ho¸ häc, trong ®ã cã sù chuyÓn electron cña c¸c chÊt (nguyªn tö, ph©n tö hoÆc ion) ph¶n øng.
GV : H·y x¸c ®Þnh SOXH cña c¸c HS : nguyªn tè trong hai ph¶n øng sau vµ cho +2 +4 −2 +2 −2 +4 −2 Ca C O3 → Ca O + C O 2 (1) biÕt ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö ? +2 −2 ο ο 2 Hg O → 2 Hg + O2 (2) CaCO3 → CaO + CO2 (1) ChØ cã ph¶n øng (2) lµ cã sù thay ®æi 2HgO → 2Hg + O2 (2) SOXH (kÕt qu¶ cña sù chuyÓn dÞch GV : VËy cã thÓ ®Þnh nghÜa ph¶n øng oxi electron) → (2) lµ ph¶n øng oxi ho¸ – ho¸ – khö dùa vµo SOXH ? khö cßn (1) kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. HS : ph¶n øng oxi ho¸ – khö lµ ph¶n øng hãa häc trong ®ã cã sù thay ®æi SOXH cña mét sè nguyªn tè. GV : Cã ph¶n øng oxi ho¸ – khö nµo HS : kh«ng cã. x¶y ra mµ chØ cã mét qu¸ tr×nh oxi ho¸ hoÆc qu¸ tr×nh khö kh«ng ? GV kÕt luËn : Ph¶n øng oxi ho¸ – khö lu«n x¶y ra ®ång thêi qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ tr×nh khö. II. LËp ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng oxi ho¸ – khö Ho¹t ®éng 5 (2 phót) 1. Nguyªn t¾c chung GV ®Æt vÊn ®Ò : Gi¶ sö trong ph¶n øng oxi ho¸ – khö, chÊt khö nh−êng h¼n electron cho chÊt oxi ho¸, ta cã thÓ c©n b»ng ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng theo ph−¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.
GV : chiÕu nguyªn t¾c b¶o toµn electron HS : Ghi nguyªn t¾c. trong ph¶n øng oxi ho¸ – khö : ∑ e (chÊt ∑ e (chÊt khö cho) = oxi hãa nhËn) Ho¹t ®éng 6 (15 phót) 2. C¸c b−íc c©n b»ng GV chiÕu 4 b−íc c¬ b¶n khi c©n b»ng HS : C©n b»ng ph¶n øng : oxi ho¸ – khö lªn mµn h×nh vµ yªu cÇu P + O2 → P2O5 HS c©n b»ng theo vÝ dô 1 (SGK). ο ο +5 −2 B−íc 1 : X¸c ®Þnh SOXH cña c¸c B−íc 1 : P + O2 → P2 O5 nguyªn tè trong ph¶n øng ®Ó t×m chÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö. (khö) (oxi ho¸) B−íc 2 : ViÕt qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ B−íc 2 : tr×nh khö. ο +5 Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : P → P + 5e Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : Kh1 → Oxh1 + ne −2 Qu¸ tr×nh khö : Oxh2 + me → Kh2 Qu¸ tr×nh khö : O 2 + 4e → 2 O B−íc 3 : T×m hÖ sè thÝch hîp cho chÊt B−íc 3 : oxi ho¸ vµ chÊt khö dùa trªn nguyªn ο +5 P → P + 5e ×4 t¾c BTE : Kh1 → Oxh1 + ne ×m ο −2 ×5 O 2 + 4e → 2 O Oxh2 + me → Kh2 ×n ο ο +5 −2 4 P + 5 O2 → 4 P + 10 O m Kh1 + n Oxh2 → m Oxh1 + n Kh2 B−íc 4 : §Æt hÖ sè cña chÊt oxi ho¸ vµ B−íc 4 : chÊt khö (m, n) vµo s¬ ®å ph¶n øng, tõ 4P + 5O2 → 2P2O5 ®ã tÝnh ra hÖ sè cña c¸c chÊt kh¸c cã mÆt trong ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. KiÓm tra c©n b»ng c¸c nguyªn tè kh«ng thay ®æi SOXH (nÕu cã) ®Ó hoµn tÊt viÖc lËp ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng.
GV : Ph¸t phiÕu häc tËp sè 3 yªu cÇu HS : X¸c ®Þnh SOXH vµ c©n b»ng : c©n b»ng ph¶n øng sau theo 4 b−íc : ο +5 +2 +2 Cu + H N O3 → Cu(NO3 )2 + N O + H 2 O Cu + HNO3 → Cu(NO3)2 + NO + H2O ο +2 Cu → Cu + 2e ×3 +5 +2 N + 3e → N ×2 3Cu + 2HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + H2O GV : Ph−¬ng tr×nh nµy ch−a c©n b»ng v× ngoµi 2 ph©n tö HNO3 lµm chÊt oxi ho¸ th× ë vÕ tr¸i cÇn thªm vµo 6 ph©n tö HNO3 lµm m«i tr−êng (kh«ng thay ®æi SOXH) ®Ó t¹o muèi. H·y hoµn tÊt viÖc HS : c©n b»ng ? 3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O GV nhËn xÐt : Trong 8 ph©n tö HNO3 th× : ⎧2HNO3 (oxi ho¸) → 2NO ⎪ 8HNO3 ⎨ − ⎪6HNO3 (m«i tr−êng) → 6NO3 ⎩ Ho¹t ®éng 7 (3 phót) Cñng cè bµi – bµi tËp vÒ nhµ • GV cñng cè toµn bé tiÕt thø nhÊt, l−u ý HS : 1. Ph©n biÖt c¸c kh¸i niÖm vÒ ph¶n øng oxi ho¸ – khö : ChÊt oxi ho¸ ChÊt khö + ne – ne SOXH gi¶m SOXH t¨ng Qu¸ tr×nh khö Qu¸ tr×nh oxi ho¸ BÞ khö BÞ oxi ho¸
2. ¸p dông thµnh th¹o c¸c b−íc c©n b»ng ph¶n øng oxi ho¸ – khö. • Bµi tËp vÒ nhµ : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (SGK) D. t− liÖu tham kh¶o Ngoµi ph−¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron ®· nªu ë trªn, ®èi víi c¸c ph¶n øng oxi ho¸ – khö x¶y ra trong dung dÞch, ng−êi ta cßn dïng ph−¬ng ph¸p c©n b»ng ion – electron. Khi c©n b»ng còng tiÕn hµnh theo 4 b−íc trªn nh−ng ë b−íc 2 c¸c chÊt oxi ho¸ vµ khö ®−îc viÕt d¹ng ion theo nguyªn t¾c sau : 1. NÕu ph¶n øng cã axit tham gia : VÕ nµo thõa nguyªn tö O ph¶i thªm H+ ®Ó vÕ bªn kia thµnh H2O. 2. NÕu ph¶n øng cã baz¬ tham gia : VÕ nµo thõa nguyªn tö O ph¶i thªm H2O ®Ó vÕ bªn kia t¹o thµnh OH–. 3. NÕu ph¶n øng cã H2O tham gia : a) S¶n phÈm t¹o ra axit → theo nguyªn t¾c 1. b) S¶n phÈm t¹o ra baz¬ → theo nguyªn t¾c 2. 4. KiÓm tra sù c©n b»ng ®iÖn tÝch vµ nguyªn tè hai vÕ. B−íc 4 : Céng 2 nöa ph¶n øng thu ®−îc ph−¬ng tr×nh ion, chuyÓn sang ph−¬ng tr×nh ph©n tö (nÕu ®Ò bµi yªu cÇu). VÝ dô 1 : FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + MnSO4 + K2SO4 + H2O Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : 2Fe2+ → 2Fe3+ + 2e ×5 MnO − + 8H+ + 5e → Mn2+ + 4H2O ×2 Qu¸ tr×nh khö : 4 10Fe2+ + 2 MnO − + 16H+ → 10Fe3+ + 2Mn2+ + 8H2O 4 Ph−¬ng tr×nh ph©n tö : 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 → 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O VÝ dô 2 : NaCrO2 + Br2 + NaOH → Na2CrO4 + NaBr + H2O Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : CrO 2 + 4OH– → CrO2 − + 2H2O + 3e × 2 − 4
Br2 + 2e → 2Br– ×3 Qu¸ tr×nh khö : 2 CrO 2 + 3Br2 + 8OH– → 2 CrO2 − + 6Br– + 4H2O − 4 Ph−¬ng tr×nh ph©n tö : 2NaCrO2 + 3Br2 + 8NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 4H2O VÝ dô 3 : Na2SO3 + KMnO4 + H2O → Na2SO4 + MnO2 ↓ + KOH Qu¸ tr×nh oxi ho¸ : SO3 − + 2OH– → SO2 − + H2O + 2e ×3 2 4 Qu¸ tr×nh khö : MnO − + 2H2O + 3e → MnO2 ↓ + 4OH– × 2 4 3 SO3 − + 2 MnO − + H2O → 3 SO2 − + 2MnO2 ↓ + 2OH– 2 4 4 Ph−¬ng tr×nh ph©n tö : 3Na2SO3 + 2KMnO4 + H2O → 3Na2SO4 + 2MnO2 ↓ + 2KOH ph¶n øng oxi ho¸ – khö (TiÕp) TiÕt 32 a. môc tiªu 1. TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng oxi ho¸ – khö. 2. Gióp HS hiÓu ®−îc ý nghÜa cña ph¶n øng oxi ho¸ – khö trong thùc tiÔn b. chuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y tÝnh, m¸y chiÕu, mét sè b¨ng h×nh vÒ øng dông cña c¸c ph¶n øng oxi ho¸ – khö nh− sù ch¸y, ®iÖn ph©n, luyÖn gang, thÐp, … • HS : ¤n tËp c¸c b−íc c©n b»ng ph¶n øng oxi ho¸ – khö, chuÈn bÞ bµi tËp vÒ nhµ. c. tiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1 (25 phót) KiÓm tra bµi cò – Gi¶i bµi tËp vÒ nhµ GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 1, 2, 3, 4 lªn mµn HS : ChuÈn bÞ 1 phót h×nh. → §¸p ¸n A. 1. Cho c¸c ph¶n øng sau : A. 2HgO ⎯t⎯ 2Hg + O2 → o B. CaCO3 ⎯t⎯ CaO + CO2 → o C. 2Al(OH)3 ⎯t⎯ Al2O3 + 3H2O → o D. 2NaHCO3 ⎯t⎯ Na2CO3 + CO2 + → o H2O Ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. 2. Cho c¸c ph¶n øng sau : HS : ChuÈn bÞ 1 phót. → §¸p ¸n D. A. 4NH3 + 5O2 ⎯txt → 4NO + 6H2O ⎯ o B. 2NH3 + 3Cl2 → N2 + 6HCl C. 2NH3 + 3CuO ⎯t⎯ 3Cu + N2 + → o 3H2O D. 2NH3 + H2O2 + MnSO4 → MnO2 + (NH4)2SO4 ë ph¶n øng nµo NH3 kh«ng ®ãng vai trß chÊt khö ?
3. Trong sè c¸c ph¶n øng sau : HS : ChuÈn bÞ 1 phót A. HNO3 + NaOH → NaNO3 + H2O → §¸p ¸n C. B. N2O5 + H2O → 2HNO3 C. 2HNO3 + 3H2S → 3S + 2NO + 4H2O Ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö 4. Trong ph¶n øng : HS : ChuÈn bÞ 1 phót 3NO2 + H2O → 2HNO3 + NO → §¸p ¸n C. NO2 ®ãng vai trß : A. Lµ chÊt oxi ho¸. B. Lµ chÊt khö. C. Lµ chÊt oxi ho¸, nh−ng ®ång thêi lµ chÊt khö. D. Kh«ng lµ chÊt oxi ho¸ vµ còng kh«ng ph¶i lµ chÊt khö. Chän ®¸p ¸n ®óng. GV nhËn xÐt bµi lµm vµ cho ®iÓm vµo sæ. GV chiÕu ®Ò bµi tËp 5 lªn mµn h×nh. 5. Ph©n biÖt chÊt oxi ho¸ vµ sù oxi ho¸, HS : ChuÈn bÞ 2 phót chÊt khö vµ sù khö. LÊy thÝ dô ®Ó minh • Sù oxi ho¸ : chÊt khö nh−êng e. ho¹. • Sù khö : chÊt oxi ho¸ nhËn e → thÝ dô. GV chiÕu ®Ò bµi tËp 6 lªn mµn h×nh.
6. ThÕ nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö ? HS : ChuÈn bÞ 2 phót LÊy ba thÝ dô . – §Þnh nghÜa ph¶n øng oxi ho¸ – khö (theo SGK) – ThÝ dô (HS lÊy 3 thÝ dô). GV chiÕu ®Ò bµi tËp 7 lªn mµn h×nh. 7. LËp ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c HS : ChuÈn bÞ 5 phót. ph¶n øng oxi ho¸ – khö sau ®©y theo ph−¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron : a) Cho MnO2 t¸c dông víi dung dÞch a) MnO2 + 4HCl ⎯t⎯ MnCl2 + Cl2 → o axit HCl ®Æc, thu ®−îc MnCl2, Cl2 vµ + 2H2O H2O. b) Cho Cu t¸c dông víi dung dÞch axit b) Cu + 4HNO ⎯t⎯ Cu(NO ) + → o 3 32 HNO3 ®Æc, nãng thu ®−îc Cu(NO3)2, (®Æc) + 2NO2 + 2H2O NO2 vµ H2O. c) Cho Mg t¸c dông víi dung dÞch axit c) 3Mg + 4H SO ⎯t⎯ 3MgSO + S → o 2 4 4 H2SO4 ®Æc, nãng thu ®−îc MgSO4, S vµ (®Æc, nãng) + 4H2O H2O. GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 (15 phót) IIi. ý nghÜa cña ph¶n øng oxi ho¸ – khö trong thùc tiÔn GV cho HS ®äc SGK vµ chiÕu mét sè HS : ®äc SGK. b¨ng h×nh vÒ c¸c hiÖn t−îng trong tù nhiªn vµ nh÷ng øng dông trong thùc tÕ cã liªn quan ®Õn ph¶n øng oxi ho¸ – khö. GV yªu cÇu HS liÖt kª vµi vÝ dô th−êng HS : – §èt ch¸y than, cñi. gÆp cã liªn quan ®Õn ph¶n øng oxi ho¸ – Sù ch¸y cña x¨ng, dÇu. – khö. – C¸c ph¶n øng xÈy ra trong pin, ¾c quy, … Ho¹t ®éng 3 (5 phót)
Cñng cè – DÆn dß – Bµi tËp vÒ nhµ • GV yªu cÇu n¾m v÷ng c¸c ®Þnh nghÜa vÒ ph¶n øng oxi ho¸ – khö vµ c¸c b−íc c©n b»ng ph¶n øng oxi ho¸ khö. • Bµi tËp vÒ nhµ : 8 (SGK) vµ cã thÓ yªu cÇu HS lµm thªm c¸c bµi tËp sau(*) 1. C©n b»ng c¸c ph¶n øng oxi ho¸ – khö sau : a) Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2S + H2O b) Zn + H2SO4 → ZnSO4 + SO2 + H2O c) Zn + H2SO4 → ZnSO4 + S + H2O d) Fe + HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + H2O e) FeO + HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + H2O 2. ë nh÷ng vïng gÇn c¸c vØa quÆng pirit s¾t FeS2, ®Êt th−êng bÞ chua do chøa H2SO4 vµ muèi Fe2(SO4)3, chñ yÕu do qu¸ tr×nh oxi ho¸ chËm FeS2 bëi oxi kh«ng khÝ. §Ó kh¾c phôc, ng−êi ta th−êng bãn v«i tr−íc khi canh t¸c. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng xÈy ra vµ cho biÕt ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. d. h−íng dÉn gi¶i bμi tËp Bµi 8 (SGK) 85.0,15 n AgNO3 = = 0, 01275 mol 1000 → Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag 0,006375 ← 0,01275 ⇒ mCu = 64. 0,006375 = 0,408 (g) Bµi tËp lµm thªm : 1. a) 4Zn + 5H2SO4 → 4ZnSO4 + H2S ↑ + 4H2O (*) Xem thªm : Cao Cù Gi¸c. Ph−¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp Ho¸ häc 10. NXB §¹i häc Quèc gia TP. Hå ChÝ Minh, 2006.
b) Zn + 2H2SO4 → ZnSO4 + SO2 ↑ + 2H2O c) 3Zn + 4H2SO4 → 3ZnSO4 + S ↓ + 4H2O d) Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO ↑ + 2H2O e) 3FeO + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO ↑ + 5H2O 2. C¸c ph¶n øng : 4FeS2 + 15O2 + 2H2O → 2Fe2(SO4)3 + 2H2SO4 (1) H2SO4 + Ca(OH)2 → CaSO4 + 2H2O (2) (v«i bét) Ph¶n øng (1) lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö ph©n lo¹i ph¶n øng trong ho¸ häc v« c¬ TiÕt 33 A. Môc tiªu 1. Gióp HS biÕt ®−îc : ph¶n øng ho¸ hîp vµ ph¶n øng ph©n hñy cã thÓ thuéc lo¹i ph¶n øng oxi ho¸ – khö vµ còng cã thÓ kh«ng thuéc lo¹i ph¶n øng oxi ho¸ – khö. Ph¶n øng thÕ lu«n thuéc lo¹i ph¶n øng oxi ho¸ – khö cßn ph¶n øng trao ®æi lu«n kh«ng thuéc lo¹i ph¶n øng oxi ho¸ – khö. 2. Gióp HS hiÓu c¸ch ph©n lo¹i ph¶n øng dùa vµo SOXH : ph¶n øng oxi ho¸ – khö vµ kh«ng oxi ho¸ – khö. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y tÝnh, m¸y chiÕu, bót d¹, giÊy trong. • HS : ¤n tËp c¸c ®Þnh nghÜa vÒ ph¶n øng ho¸ hîp, ph¶n øng ph©n huû, ph¶n øng thÕ, ph¶n øng trao ®æi ®· ®−îc häc ë THCS.
c. tiÕn tr×nh D¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS I. ph¶n øng cã sù thay ®æi SOXH vµ ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi SOXH Ho¹t ®éng 1 (5 phót) 1. Ph¶n øng ho¸ hîp GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa HS : Lµ ph¶n øng trong ®ã mét chÊt ph¶n øng ho¸ hîp ? míi ®−îc t¹o thµnh tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu : X+Y→Z GV h−íng dÉn HS lÊy mét sè vÝ dô vÒ HS cã thÓ ®−a ra c¸c ph¶n øng sau : ph¶n øng ho¸ hîp, cµng nhiÒu cµng 2H2 + O2 → 2H2O (1) tèt. CaO + CO2 → CaCO3 (2) 2NO + O2 → 2NO2 (3) 4Al + 3O2 → 2Al2O3 (4) SO3 + H2O → H2SO4 (5) H2 + Cl2 → 2HCl (6) CaO + H2O → Ca(OH)2 (7) Li2O + CO2 → Li2CO3 (8) N2 + 3H2 → 2NH3 (9) PCl3 + Cl2 → PCl5 (10) ….. GV gîi ý HS tÝnh SOXH cña c¸c HS : TÝnh SOXH vµ kÕt luËn : nguyªn tè trong c¸c ph¶n øng trªn tõ – (1, 3, 4, 6, 9, 10) cã sù thay ®æi ®ã suy ra ph¶n øng nµo cã sù thay ®æi SOXH → ph¶n øng oxi ho¸ – khö. SOXH (ph¶n øng oxi ho¸ – khö) vµ ph¶n
øng nµo kh«ng cã sù thay ®æi SOXH – (2, 5, 7, 8) kh«ng cã sù thay ®æi (ph¶n øng kh«ng oxi ho¸ – khö). SOXH → ph¶n øng kh«ng oxi ho¸ – khö. GV chiÕu nhËn xÐt lªn mµn h×nh : Ph¶n øng ho¸ hîp cã thÓ lµ ph¶n øng HS : Ghi nhËn xÐt. oxi ho¸ – khö hoÆc kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. Ho¹t ®éng 2 (5 phót) 2. Ph¶n øng ph©n huû GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa HS : Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng tõ ph¶n øng ph©n huû (ph©n tÝch) ? mét chÊt ban ®Çu bÞ ph©n tÝch thµnh hai hay nhiÒu chÊt míi : Z→X+Y GV : H·y so s¸nh ph¶n øng ph©n huû HS : Ng−îc nhau. vµ ph¶n øng ho¸ hîp. GV : Ph¶n øng ph©n huû x¶y ra do hÊp thô nhiÖt ®−îc gäi lµ ph¶n øng nhiÖt ph©n. GV h−íng dÉn HS ®−a ra mét sè vÝ dô HS cã thÓ ®−a ra c¸c vÝ dô sau : vÒ ph¶n øng ph©n huû CaCO3 ⎯t⎯ CaO + CO2 → 0 (1) 2KClO3 ⎯t⎯ 2KCl + 3O2 → 0 (2) 2HgO ⎯t⎯ 2Hg + O2 → 0 (3) Cu(OH)2 ⎯t⎯ CuO + H2O (4) → 0 2H2O ⎯®iÖn ph©n → 2H2 + O2 ⎯⎯⎯ (5) 2NaCl ⎯®pnc → 2Na + Cl2 ⎯⎯ (6) …..
GV gîi ý HS tÝnh SOXH cña c¸c HS tÝnh SOXH vµ kÕt luËn : nguyªn tè trong c¸c ph¶n øng trªn, tõ – (2, 3, 5, 6) lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö ®ã kÕt luËn ph¶n øng nµo lµ oxi ho¸ – – (1, 4) kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi khö vµ kh«ng oxi ho¸ – khö. ho¸ – khö GV chiÕu nhËn xÐt lªn mµn h×nh : HS : Ghi nhËn xÐt. Ph¶n øng ph©n huû cã thÓ lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö hoÆc kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. Ho¹t ®éng 3 (5 phót) 3. Ph¶n øng thÕ GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa HS : Ph¶n øng thÕ x¶y ra theo s¬ ®å : ph¶n øng thÕ ®· ®−îc häc ? A + XY → AY + X GV : So s¸nh ph¶n øng thÕ víi c¸c HS : Ph¶n øng thÕ cã sè l−îng chÊt ph¶n øng ho¸ hîp vµ ph©n huû ? tham gia ph¶n øng b»ng sè l−îng chÊt t¹o thµnh sau ph¶n øng. GV h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng tr×nh HS cã thÓ ®−a ra c¸c vÝ dô sau : ph¶n øng cña mét sè ph¶n øng thÕ. 1 Na + H2O → NaOH + H2 (1) 2 Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag (2) Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2 (3) CuO + H2 ⎯t⎯ Cu + H2O → 0 (4) ……. GV gîi ý HS tÝnh SOXH cña c¸c HS tÝnh SOXH vµ nhËn xÐt. nguyªn tè trong c¸c ph¶n øng ®· nªu C¸c ph¶n øng (1, 2, 3, 4) ®Òu lµ ph¶n vµ rót ra nhËn xÐt. øng oxi ho¸ – khö. GV chiÕu nhËn xÐt lªn mµn h×nh : HS : Ghi nhËn xÐt. Trong ho¸ häc v« c¬, ph¶n øng thÕ bao giê còng lµ ph¶n øng oxi ho¸ –
khö. Ho¹t ®éng 4 (20 phót) 4. Ph¶n øng trao ®æi GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa HS : Ph¶n øng trao ®æi x¶y ra theo s¬ ph¶n øng trao ®æi ®· ®−îc häc ? ®å : AB + XY → AY + XB GV h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng tr×nh HS cã thÓ ®−a ra c¸c vÝ dô sau : ph¶n øng cña mét sè ph¶n øng trao NaOH + HCl → NaCl + H2O (1) ®æi ? 2NaOH + CuCl2 → Cu(OH)2↓ + 2NaCl (2) AgNO3 + NaCl → AgCl↓ + NaNO3 (3) CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2↑ + H2O (4) …… GV gîi ý HS tÝnh SOXH cña c¸c HS tÝnh SOXH vµ rót ra nhËn xÐt : nguyªn tè trong c¸c ph¶n øng ®· nªu C¸c ph¶n øng (1, 2, 3, 4) ®Òu kh«ng cã vµ rót ra nhËn xÐt. sù thay ®æi SOXH cña c¸c nguyªn tè → kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö. GV chiÕu nhËn xÐt lªn mµn h×nh : Ph¶n øng trao ®æi lu«n kh«ng ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ – khö.