Hoạt động đào tạo và hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh

ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> <br /> HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO VÀ HỖ TRỢ KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG<br /> TẠO TẠI ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐẠI HỌC QUỐC GIA<br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - Trường ĐH Bách Khoa<br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Trường Đại học Bách Khoa – Đại học Quốc Gia Tp.Hồ Chí Minh là một<br /> trong những đại học đầu tiên tại Việt Nam triển khai các chương trình hỗ trợ khởi<br /> nghiệp đổi mới sáng tạo. Các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp của nhà Trường được<br /> thực hiện tập trung thông qua Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ<br /> (Trung tâm). Sau hơn 7 năm thành lập, Trung tâm đã hỗ trợ ươm tạo hơn 30 dự<br /> án khởi nghiệp, đào tạo nâng cao nhận thức về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho<br /> hàng ngàn giảng viên, sinh viên và doanh nghiệp khởi nghiệp... Để tăng cường<br /> hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo theo chủ trương phát triển Việt<br /> Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp năm 2020, Trường Đại học Bách Khoa – Đại<br /> học Quốc gia Tp.HCM định hướng phát triển Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp<br /> Công nghệ trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và ươm tạo doanh nghiệp hàng<br /> đầu Việt Nam, cung cấp nguồn nhân lực sáng tạo và môi trường kiến tạo sự thành<br /> công cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.<br /> Giới thiệu<br /> Năm 2007, Sở Khoa học & Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện<br /> dự án xây dựng mô hình Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ tại các Trường đại<br /> học và Khu công nghệ cao. Trong khuôn khổ dự án, chính quyền thành phố hỗ trợ<br /> Trường Đại học Bách Khoa – ĐHQG TP.HCM (HCMUT), Trường Đại học Nông<br /> Lâm TP.HCM, Khu công nghệ cao để thành lập 3 vườn ươm doanh nghiệp công<br /> nghệ. Năm 2010, Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - Trường Đại học<br /> Bách Khoa (Trung tâm) được thành lập. Trung tâm được trên xây dựng trên diện<br /> tích 600m2, hoạt động theo mô hình phi lợi nhuận, có thể hỗ trợ ươm tạo tối đa 10<br /> doanh nghiệp tại cùng một thời điểm. Các mục tiêu chính trong việc thành lập<br /> Trung tâm là:<br />  Đào tạo nâng cao ý thức cho giảng viên, sinh viên và cộng đồng về khởi<br /> nghiệp.<br />  Nghiên cứu và chế tạo thử nghiệm các sản phẩm KH&CN từ các nhà nghiên<br /> cứu và các sinh viên để tìm ra tiềm năng cho thương mại hóa.<br />  Thực hiện tiền ươm tạo và ươm tạo các ý tưởng KH&CN, nâng cấp và cải<br /> tiến sản phẩm/dịch vụ hiện tại.<br /> <br /> <br /> 72<br />  ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> <br />  Hợp tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ giữa các trường đại học và<br /> các doanh nghiệp.<br />  Ươm tạo và hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp, và khuyến khích phát<br /> triển các doanh nghiệp còn non trẻ.<br />  Tạo việc làm và phát triển kinh tế địa phương tại thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Vai trò Trường Đại học trong việc hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi<br /> nghiệp đổi mới sáng tạo<br /> Trong bối cảnh hiện nay, hoạt động của các Trường đại học không thể tách<br /> rời với xu hướng và định hướng phát triển Việt Nam thành quốc gia khởi nghiệp<br /> của chính phủ. Vậy, Trường đại học đóng vai trò gì trong việc hỗ trợ khởi nghiệp<br /> và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo? Và Trường Đại học Bách<br /> Khoa nên thực hiện những công việc gì trong điều kiện hiện nay?<br /> Trọng định hướng phát triển hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Trường<br /> Đại học Bách Khoa định hướng sẽ phát triển Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp<br /> Công nghệ trở thành nơi kiến tạo sự hình thành và phát triển doanh nghiệp đổi<br /> mới sáng tạo hàng đầu Việt Nam (hình 1). Để thực hiện chiến lược cần thời gian,<br /> khả năng đổi mới sáng tạo, thực thi và sự hợp tác.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: Chiến lược phát triển các họat động hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo<br /> Trong giai đoạn đầu, nhà trường tập trung trong việc phát triển không gian<br /> làm việc, xây dựng hệ sinh thái để từng bước xây dựng và đưa văn hóa doanh<br /> nghiệp, văn hóa khởi nghiệp vào trường. Song song đó, nhà trường từng bước<br /> triển khai các chương trình đạo, huấn luyện về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp,<br /> phát triển và hoàn thiện chương trình tiền ươm tạo, ươm tạo, hậu ươm tạo. Việc<br /> 73<br />  ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> <br /> hình thành quỹ khởi nghiệp Bách Khoa (BK seed) và các phòng thí nghiệm đổi<br /> mới sáng tạo mở nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng và triển khai chương trình<br /> thương mại hóa sản phẩm.<br /> Chương trình thương mại hóa sản phẩm được thiết kế và triển khai nhằm<br /> phát triển các kết quả nghiên cứu khoa học trong nhà trường. Trong tương lại, nhà<br /> trường sẽ đầu tư trọng điểm cho các sản phẩm thương mại hóa thành công thông<br /> qua quỹ đầu tư Bách Khoa (BK Venture) nhằm tạo ra các công ty từ trường đại<br /> học. Sự hình thành các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo mang tầm cỡ quốc tế (BK<br /> Enterprises) được mong đợi sẽ phát triển từ những công ty được spin-off tốt nhất<br /> trong chương trình này.<br /> Hoạt động đào tạo khởi nghiệp đổi mới sáng tạo<br /> Chương trình đào tạo giảng viên và chuyên viên về đổi mới sáng tạo và khởi<br /> nghiệp: Cuối năm 2016, Trường Đại học Bách Khoa – Đại học Quốc gia Tp.HCM<br /> là đơn vị đầu tiên xây dựng và triển khải chương trình đào tạo giảng viên và<br /> chuyên viênđổi mới sáng tạo và khởi nghiệp nhằm tạo thêm nguồn nhân lực giảng<br /> dạy, đào tạo và huấn luyện cho nhà trường, các trường đại học trong cả nước, các<br /> sở ban ngành, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp. Chương trình đào tạo được xây dựng<br /> và giảng dạy bởi các chuyên gia đổi mới sáng tạo được chứng nhận bởi Bộ Khoa<br /> học Công nghệ và Chính phủ Phần Lan thông qua dự án “Đối tác Đổi mới Sáng<br /> tạo Việt Nam – Phần Lan, IPP”. Hiện nay chương trình đã đào tạo và chứng nhận<br /> cho 80 người là giảng viên các trường đại học (ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Công<br /> nghiệp Thực phẩm Tp.HCM, ĐH CNTT, ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Văn Lang, ĐH<br /> Tôn Đức Thắng, ĐH Trà Vinh, CĐ Sư phạm Huế), chuyên viên hỗ trợ khởi<br /> nghiệp tại các sở ban ngành (Sở KHCN tỉnh Bình Định, Phú Yên), và cả các doanh<br /> nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ khởi nghiệp. Hiện nay, đội ngũ các giảng<br /> viên và chuyên viên này đang là đội ngũ nòng cốt để tiếp tục phát triển các chương<br /> trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại đơn vị mình đang phụ trách. Hiện tại,<br /> Trường Đại học Bách Khoa Tp.HCM đã được dự án IPP mời làm đối tác chính<br /> để chuyển giao các chương trình đào tạo khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt<br /> Nam.<br /> Chương trình đào tạo đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp cho chương trình đào<br /> tạo thạc sĩ: Nhận thấy nhu cầu cấp thiết trong việc đào tạo cho sinh viên, học viên<br /> về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, Trường Đại học Bách Khoa đã đưa môn học<br /> này vào đào tạo cho học viên cao học từ niên khóa 2017. Cho đến hiện nay, nhà<br /> trường đã đào tạo cho 7 lớp cao học với hơn 250 học viên. Chương trình đào tạo<br /> đã và đang tạo ra nhiều chuyển biến trong cách học và thực hiện dự án của học<br /> viên cao học. Chương trình hiện đang thu hút nhiều học viên đã tốt nghiệp từ<br /> trường quay lại học, và nhiều học viên từ các trường khác đến tham gia.<br /> <br /> <br /> 74<br />  ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> <br /> Chương trình đào tạo và huấn luyện về Khởi nghiệp tinh gọn: Đây là chương<br /> trình được thiết kế chuyên biệt nhằm huấn luyện cho các công ty khởi nghiệp đổi<br /> mới sáng tạo áp dụng phương pháp khởi nghiệp tinh gọn vào trong quá trình phát<br /> triển của mình nhằm giảm thiểu rủi ro và phát triển nhanh hơn. Chương trình hiện<br /> đã đào tạo cho hơn 300 sáng lập viên (startup founder) công ty khởi nghiệp.<br /> Hoạt động Ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp từ kết quả nghiên cứu<br /> khoa học<br /> Hơn 30 dự án khởi nghiệp đã được hỗ trợ tại trung tâm, trong đó có 6 dự án<br /> tốt nghiệp và phát triển thành các công ty công nghệ mới trên thị trường tạo ra<br /> hàng trăm việc làm mỗi năm (bảng 1). Các công ty được ươm tạo đa dạng, hoạt<br /> động trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, điện điện tử, hóa dược, cơ khí,<br /> năng lượng. Các doanh nghiệp ươm tạo được hỗ trợ văn phòng làm việc, đào kiến<br /> thức kỹ năng mới về quản trị doanh nghiệp, huấn luyện và cố vấn trong việc phát<br /> triển doanh nghiệp, hỗ trợ tham gia các chương trình, chính sách hỗ trợ khởi<br /> nghiệp trong và ngoài nước. Trong các doanh nghiệp ươm tạo, 70% doanh nghiệp<br /> xuất phát từ công trình nghiên cứu từ trường đại học, phần còn lại là doanh nghiệp<br /> khởi nghiệp từ cựu sinh viên và doanh nghiệp công nghệ khác.<br /> Bảng 1: Các doanh nghiệp tiêu biểu tốt nghiệp từ chương trình ươm tạo<br /> STT Công ty Sản phẩm / Lĩnh vực hoạt động<br /> Công ty Cổ phần - Đầu đọc và card theo công nghệ RFID,<br /> Thông Minh Ưu Việt - Card giao tiếp FXS/FXO cho hệ thống VoIP,<br /> 1 (INEXT - Hệ thống core, front office – online trading,<br /> TECHNOLOGY) hệ thống Gateway, hệ thống Call Center.<br /> - Hệ thống chẩn đoán y tế online<br /> Cty TNHH Kỹ thuật - Tư vấn và chuyển giao công nghệ trong các<br /> Hóa Học và Môi lĩnh vực hóa dầu, sản xuất thực phẩm, dược<br /> 2<br /> trường Bách Khoa liệu, tái chế nhựa và cao su phế thải<br /> (CENFOTECH)<br /> Công ty cổ phần Giải - Bộ đếm sản phẩm xuất nhập qua hệ thống<br /> 3 Pháp Điều Khiển Việt băng tải.<br /> - Hệ thống phần mềm quản lý.<br /> Công ty TNHH Sản - Mỹ phẩm<br /> 4 phẩm Thiên nhiên - Thực phẩm và đồ uống<br /> Bách Khoa<br /> Công ty TNHH Sinh - Bộ Kit đo ô nhiễm môi trường nước và chất<br /> 5 Hóa Môi Trường Bình độc bị cấm trong thực phẩm.<br /> Lan - Quan trắc môi trường<br /> Công ty TNHH Giải - Máy phát điện bằng sức gió công suất vừa<br /> 6<br /> pháp kỹ thuật Indefol và nhỏ<br /> <br /> <br /> 75<br />  ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> <br /> STT Công ty Sản phẩm / Lĩnh vực hoạt động<br /> - Các giải pháp kỹ thuật sử dụng công nghệ<br /> thiết kế 3D<br /> Công ty TNHH Toàn - Thương mại điện tử<br /> 7<br /> Cầu G-BUTTON<br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đang là động lực dẫn dắt phát triển nền kinh<br /> tế Việt Nam và thế giới. Trường Đại học Bách Khoa đang đứng trước những cơ<br /> hội cũng như thách thức lớn trong việc hội nhập, dẫn dắt nền kinh tế địa phương<br /> phát triển thông qua công tác hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Việc thực thi<br /> và công tác đầu tư trọng điểm cho các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp không chỉ<br /> giúp nhà trường nâng cao hình ảnh, thương hiệu mà sẽ có tác động lớn đến việc<br /> nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học, gắn liền việc đào tạo và nghiên<br /> cứu vào việc phát triển kinh tế địa phương, khu vực và thế giới. Trường Đại học<br /> Bách Khoa với ưu thế là đại học công nghệ đa ngành hàng đầu phía nam, hoạt<br /> động đào tạo về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được xem như là một trong những<br /> hoạt động trọng điểm nhằm tạo ra giá trị cho hệ sinh thái. Chương trình đào tạo<br /> không chỉ nhằm phát triển ra các công ty khởi nghiệp, mà khởi đầu là trang bị tư<br /> duy, công cụ cho người học, đặc biệt là các thế hệ sinh viên, học viên cao học vì<br /> họ sẽ là các nhân tố đóng góp chính cho sự thành công của hệ sinh thái bên ngoài<br /> nhà trường./.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 76<br />