intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Hoạt động thương mại của các vương quốc cổ Thái Lan

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

87
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với mục tiêu cố gắng phác dựng những nét cơ bản về quan hệ giao thương của Thái Lan thời trung đại, bài viết muốn hướng đến một cái nhìn tổng thể để từ đó thấy được vị trí kinh tế của Thái Lan, các mối quan hệ khu vực, quốc tế cũng như tiền đề mà hoạt động giao thương truyền thống tạo ra cho sự phát triển của nền kinh tế Thái đặc biệt là ngoại thương của nước này trong những thế kỷ sau. Về cơ bản, bài viết dừng lại ở cuối thế kỷ XV tức là khi nền kinh tế Thái vẫn chủ yếu hoạt động trong khuôn khổ của Hệ thống thương mại nội Á (The intra-Asian trading system), chưa dự nhập, chịu tác động và phải đối chọi với những thách thức kinh tế, xã hội của các tập đoàn thương mại phương Tây.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Hoạt động thương mại của các vương quốc cổ Thái Lan

HOAT DONG THUONG MAI<br /> CUA CAC VUONG QUOC CO THAI LAN<br /> NGUYEN VAN KIM*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> N am d phia Tay Nam ciia ban dao<br /> Ddng Nam A. viiOng qud'c Thai<br /> Vdi muc tieu cd' gang phac diing nhiing<br /> net cd ban ve quan he giao thUdhg ciia<br /> Thai Lan thdi cd trung dai, bai viet mudn<br /> Lan viia gan vdi luc dja chau A viia hda<br /> nhap vdi mdi triidng kinh te bien Thai hudng den mot cai nhin tdng the de tit dd<br /> Binh Diidng va An Do Diidng. Tii nhung tha'y dUdc vi tri kinh te cua Thai Lan, cac<br /> the ky dau sau Cdng nguyen, mot sd'qud'c md'i lien he khu viic. qud'c te cung nhu tien<br /> gia hinh thanh tren lanh thd Thai Lan de ma hoat ddng giao thUdng truyen<br /> hien nay da cd md'i lien he sdm vdi khu vUc thdng tao ra cho sii phat trien cua kinh te<br /> Ddng A, Tay Nam A cung nhieu trung tam Thai dac biet la ngoai thuong cua nudc<br /> kinh te, van hda xa xdi khac. Vi tri dia ly nay trong nhiing the ky sau. Ve cd ban,<br /> gida hai dgi dUdng, sii ket ndi cua bien vdi bai viet difng lai d cudi the ky XV tdc la<br /> luc dia cung cdc dong thien di, cdc mdi khi nen kinh te Thai van chu yeu boat<br /> dong trong khudn khd cua He thdng<br /> quan he rong md, da dgng, da chieu... dd<br /> thiidng mai ndi A (The intra-Asian trad-<br /> tgo nen bdn tinh ndng dgng, khong ngdng<br /> ing system), chUa dii nhap, chiu tac dong<br /> bien ddi ud khd ndng thich dng cao cua<br /> va phai ddi choi vdi nhiing thach thiic<br /> con ngUdi, xd hgi, udn hod Thdi.<br /> kinh te, xa hoi cua cac tap doan thUdng<br /> Hoa nhap vdi sU phat trien chung cua mai phUdng Tay.<br /> cac vUdng qud'c co hinh thanh tren quan Tii nhieu the ky TCN, do nhiing ban<br /> dao Inddnexia. Malaixia cung nhu Ddng che ve kha nang di bien nen chu nhan cua<br /> Nam A ban dao, cac tdc ngUdi chu yeu ndi cac vUdng qud'c cd chUa the td chiic cac<br /> ngdn ngii tien Khmer va Mdn thuoc ngii doan thuyen ldn, thiic hien nhiing chuyen<br /> he Nam A (Austroasiatic languages), da hai trinh xa. NhUng, do nam d vi tri ban<br /> lap nen vUdng qud'c cua minh. Cd the ke dao nen Thai Lan da sdm trd thanh diem<br /> den Dvaravati (TK VI-XII). Lavo (VII- den cua nhieu doan thuyen budn qud'c te.<br /> 1388), Sukhothay (1238-1438), Lanna Cac cang bien d day viia la ndi cung cap<br /> (1269-1774)... Nhin chung, cac viidng dich vu hang hai viia la dia diem trung<br /> qud'c dd deu sdm cd tam nhin hudng bien chuyen hang hoa giiia cac trung tam<br /> va truyen thd'ng khai thac bien. nguyen lieu, tieu thu san pham cua he<br /> <br /> * PGS.TS Nguypii Van Kiin, Tnidng Dai hoc KJioa hoc Xa hoi va Nhan van, DHQG HN<br /> iMifhicn cuu Dong iWini A 7,2()(i9<br /> <br /> <br /> thdng hai thUdng Ddng N a m A - Nam A. Nam An. T r u n g Can Ddng ciing nhu Dia<br /> Nhin n h a n sii tiep giao kinh te theo hudng Trung Hai. d U Thong, mot ddng tien La<br /> Bac - Nam chung ta thay. tii thdi Han Ma thudc thdi cam quyen cua hoang de<br /> (203TCN-220) dac biet la tu thdi Luong Victorius ciing da dUdc p h a t hien. Qua<br /> (502-557) cac doan t h u y e n buon Trung giam dinh, hien vat quy cd nien dai 258-<br /> Hoa ciing ngay mot xua't hien thiidng 270 SCN. Den k h o a n g the ky VII. mot sd<br /> xuyen d vinh Xiem {Siam gulf) cung nhieu ddng tien Ba Tu ciing dugc tim thay d<br /> thi tru'dng Ddng Nam A'". Thong qua cdc huyen Yarang tinh P a t t a n i . Bang chiing<br /> mdi quan he, giao lUu kinh te, vdn hod da khao cd hoc da cung cap nhieu thdng tin<br /> dgng do, cdc cong dong cii ddn cd khong gia tri ve boat dong cua tuyen giao thudng<br /> chi CO dUdc cdc thUdng phdm qudc te, tiep nay tii' thdi tien va sd sit. Theo q u a n diem<br /> nhdn ky thudt che tdc sdn phdm thii cong cua nha khao co, chuyen gia ve Ddng Nam<br /> md con tich luy dUdc tri thdc, kinh nghiem A ngudi Anh Ian C. Glover thi: "Khi chiing<br /> budn bdn. Ben cgnh do, hg cung co nhdng ta ndi. dudi gdc do lich sit, nhiing md'i lien<br /> nhgn thdc sdm, tiidng do'i ddy du vc gid tri he giiia An Do va Ddng N a m A, dieu dau<br /> ciia tdng nguon thiidng phdm cung tiem tien phai ngh! den la van de An Do hoa<br /> ndng, sdc mgnh kinh te ciia nhieu qudc {hidianization). q u a t r i n h phiic hdp.<br /> gia trong khu viic. m a n h me nay cd the dUdc khdi dau tit dau<br /> Cdng nguyen da t r u y e n tai biet bao gia tri<br /> Cac bang chiing khao cd hoc cho thay,<br /> van hoa den phUdng Ddng thdng qua vung<br /> khoang 3.000 nam triidc, nhieu cong ddng<br /> vinh Bengal"*'^'.<br /> cU dan sinh sd'ng tren lanh thd Thai Lan<br /> hien nay da cd mdi lien he vdi An Do va Mac dii nhieu hoc gia tin r a n g giiia An<br /> cac qud'c gia hai dao de n h a p ve chuoi hat. Do va Dia T r u n g Hai da sdm cd quan he<br /> Nhiing di viit jjhat hien dudc d hang giao thuong nhUng p h a i k h o a n g tif the ky<br /> Bucng Baeb huyen K h i n a l Nikhom, tinh III trd di thi n h u n g md'i giao lUu dd mdi<br /> Surat Thani cho tha'y rd dieu dd. Ve sau. ngay cang trd nen dam net. Cac p h a t hien<br /> trong cac di chi d Non Nok Tha. Ban Na khao cd hoc trong 4 t h a p ky qua ciing cho<br /> Di. Ban Khok thuoc tinh Khon Kaen va tha'y cd rat nhieu chudi hat, dd ddng, con<br /> Ban Chiang... deu cung cap nhiing bang da'u, tien, hide nga voi, gd'm ciing nhieu<br /> chiing tin cay ve mdi lien he sdm vdi the loai hien vat khac da dUdc dua den Ddng<br /> gidi ben ngoai. Nhiing hien vat che tac Nam A tit An Do dac biet la vung Ddng<br /> bang ddng phat hien d Ban Chiang khong N a m An. Khdng cdn nghi ngd gi niia,<br /> chi cho thay moi quan he sdm vdi cac chinh cac thd t h u cdng. thUdng n h a n An<br /> t r u n g t a m van boa thudc Ddng Nam A luc Do. Tay Nam A vUa la ngUdi che tac cac<br /> dia ma cdn the hien sU gan gui trong giao san p h a m t h u cdng viia ddng vai trd<br /> tiep van hoa, trao ddi ky t h u a t vdi cac chuyen giao cac san p h a m van hda cua<br /> cdng ddng cU dan viing hai dao. Nhieu van minh Dia T r u n g Hai, Ba Tu den Ddng<br /> chudi hat thuy tinh cd nien dai 2.300- A. Tuy nhien, cung phai tha'y rSng, mac<br /> 1.800 nam BP phat hien tai cac di chi dd du md'i quan he, giao t h u d n g qud'c te da<br /> chdng td chii n h a n cua mot nen ky t h u a t sdm p h a t trien va p h a t trien da dang<br /> sdm da cd mdi lion he mat thiet vdi vung n h u n g d mot sd khu vuc tUdng ddi biet<br /> Ni^iiyen Vdn Kim - Hogt doiii^ fhiro'tii^ mgi cua cdc vUaiig qudc co Thdi Lan...<br /> <br /> <br /> lap, nOi cd cac " t h a n h dia" cua The che n h a truyen giao An ludn gan vdi nhiing<br /> ndng nghiep {Agricultural polity) hay lam huyen thoai ve sii giau cd cua vung dat<br /> nghiep {Siluiculturol n a y ' " . Theo each hieu cua ngudi An va<br /> polity), thi nhiing<br /> tac ddng k h u viic, qud'c te dUdng nhU dien nhieu qud'c gia khac d Tay A, Ba Tu... thi<br /> ra r a t c h a m chap. Theo dd, mot sd khu xif Suvarabhumi hay Suvarnavipa (Dao<br /> vUc n h u vung nui phia Bac Viet Nam, vang) ddng nghia vdi nhiing xif sd chifa<br /> Lao, Ddng - Bac Thai Lan... da sdm hinh day tai nguyen quy. Chinh muc tieu kinh<br /> t h a n h nen nhiing t r u y e n thd'ng van hoate, hay ndi each khac la ngudn cua cai cua<br /> rieng biet. Hoat ddng kinh te d day mang dai da't phUdng Ddng, da thdi thiic nhieu<br /> tinh hudng noi k h a dien hinh''*'. Ngoai nha t h a m hiem, thUdng nhan... khdng<br /> nhiing khu viic dac thii dd, sii du n h a p vaquan thach thiic, hiem nguy tim den Ddng<br /> ca tiep n h a n , tiep bien van hoa d cac Nam A. Trong tac p h ^ m A r t h a s a s t r a viet<br /> vUdng qud'c cd Thai Lan ciing n h u cua vao the ky thit IV, ngUdi An da cd nhieu<br /> chung k h u viic Ddng N a m A la mot thiic t r a n g md ta ve xif J a v a het siic phong phii<br /> te khdng t h e p h u n h a n . ngudn tai nguyen. Theo dd, "Neu ai da<br /> den J a v a thi khdng the trd ve. NhUng neu<br /> Vao nhUng the ky trudc, sau Cdng<br /> nhu cd cd hoi trd ve thi anh ta cd the dem<br /> nguyen viec san xuat, sit dung dd ddng d<br /> theo mot so' lUdng cua cai dii de cho bay<br /> Thai Lan ciing gdp t h e m nhUng chdng cii<br /> the he trong gia dinh sinh sd'ng"'''*.<br /> dang tin cay ve md'i lien he m a t thiet vdi<br /> cac t r u n g t a m van hoa phia Bac ban dao Tudng t u n h u vay, ngUdi Trung Hoa<br /> Ddng Nam A vdi viing Hoa N a m (Trung qung da sdm quan t a m den cac qud'c gia<br /> Qud'c). Ciing vdi cac tuyen giao thUdng k h u vUc "Nam Dudng" {Nanyo hay<br /> dudng bo chay doc theo ban dao Ma Lai, Nanyang)^^''\ Den the ky VII, khi viet ve<br /> cU dan cd cdn cd nhieu mdi lien he bang Phil Nam, Liidng thU da md ta ve mot<br /> dUdng bien. Tii lau, cac n h a t h a m hiem, vUdng qudc d phUdng N a m goi la "TrUdng<br /> thUdng n h a n Tay N a m A da biet den xit canh uUdng qudc" (Nudc cua ngUdi cd dai,<br /> Suvarnabhumi tdc dai "Ddt udng". Viing chac ban la do tuc deo nhieu ldp vdng<br /> dat nay khdng chi la ndi cd ngudn cua cai bac?- TG): "Tuc d dd cung cd nha cita,<br /> phong phii ma cdn la khu vUc cd truyen quan Ao, an cdm gao. Tieng ndi ciia ngUdi<br /> thd'ng van hoa sdm dat den trinh do p h a t d day cd khac Phii Nam chiit it. Cd niii san<br /> trien kha cao. Cu d a n xd "Ddt vdng" la xua't vang. Nudc vang toat len tren da<br /> nhiing ngUdi t h a n h thao ky t h u a t ddng nhieu vd ke... Qud'c vUdng Phii Nam nhieu<br /> thuyen, che tac cac san p h a m thii cdng va lan sai sit dUa qud'c thU va thudng dUdc<br /> nghe t h u a t . dap lai bang each t a n g qudc vUdng P h u<br /> La mot nen van minh ddng thdi la Nam 50 tUdng ngUdi bSng vang rdng"''^'.<br /> t r u n g tam kinh te ldn. An Do da sdm cd N h u vay, "TrUdng canh vUdng qudc" la<br /> nhieu anh hUdng den cac qud'c gia khu mot qud'c gia giau cd, cd mdi quan he va<br /> vUc. Qua trinh "An Do hod" d Ddng Nam chiu sii t h a n thudc Phii N a m . Mac du<br /> A dien ra tif r a t .sdm. NhUiig cung phai khdng the khSng dinh mot each chac chan<br /> tha'y rc^ng, h a n h trinh tien ve phitdng n h u n g cd the doan dinh rang vUdng qud'c<br /> Ddng ctia cac thUdng n h a n . thd thu cdng, nay chinh la Suvarnabhumi hay chi it<br /> Nghien cdu Dong Nam A 7/2009<br /> <br /> <br /> cung cd md'i lien he m a t thiet vdi dia danh cac md'i giao luu kinh te va dd ciing la mdt<br /> huyen thoai dd. ThUc te lich sU cho tha'y, trong nhiing nguyen n h a n cd ban khien<br /> trong sud't nhieu the ky, tii T r u n g Qud'c, cho viing ha lUu sdng H a n g trd t h a n h<br /> An Do va Tay A... nhieu chuyen di den t r u n g t a m kinh te q u a n trgng cua An Do.<br /> Ddng Nam A tim vang, hUdng lieu da dUdc Vd'n cd nhieu tiem n a n g ve ndng nghiep,<br /> thuc hien. t h u cdng nghiep cU dan viing sdng Me<br /> Trong khi mot so'tac pham van hoc An ciing da sdm p h a t trien kinh te thUdng<br /> mo ta Suvarnabhumi nhu la vung da't nghiep va hdi n h a p vdi m a n g ludi giao<br /> dem lai ngudn ldi thUdng mai ldn thi cac thUOng lien A.<br /> tac pham dd ciing ddng thdi nha'n m a n h Nhiing p h a t hien khao cd hgc da dem<br /> den ddi sd'ng tdn giao cua xd sd nay. Khi lai nhieu thdng tin xac thiic ve vai trd va<br /> den viing "Dd't vdng" ngudi ta ciing cd the hoat dgng cua thUdng mai cd Thai Lan<br /> quy y theo Phat. Cd it n h a t ba phai bo ciing nhu cac boat ddng da dang khac<br /> truyen giao la Gavampti, Sona va U t t a r a trong giao luu van hoa. Viec p h a t hien ra<br /> da ditdc n h a e den t r o n g tac p h a m cac con tau dam trong viing vinh Xiem<br /> S a s a n a v a m s a p p a d i p i k a . Trong do, hai thiic sii cd y nghia dd'i vdi nhieu nganh<br /> phai bo sau da duoc dich than hoang de khoa hoc. Thdng tin tu' cac con tau dam da<br /> Ashoka (273-236 TCN) giao su menh va dang dem lai nhiing n h a n thiic chuan<br /> hoang diidng Phat phap cho cif dan xif xac hdn ve ky t h u a t ddng tau, hoat ddng<br /> Suvarnabhumi ngay sau dai hoi Phat giao kinh to. sU p h a t trien cua cac nganh thu<br /> lan thu ba vao giiia the ky 111 TCN. Nhieu cdng, ddi sd'ng xa hdi, niem tin tdn giao<br /> nguon tif lieu cho thay bang chUng chac cung n h u t r u y e n thd'ng h u d n g bien,<br /> chan rang vao giua TNK thu' nhat, cit dan thudng mai tren bien cua nhieu ldp cU dan<br /> vung ha chau thd sdng Hang ciing da co cd''""'. Khao ciiu san p h a m thudng mai<br /> quan he vdi Ddng N a m A qua cac tuyen trong cac con tau dd deu t h a y cd nga voi,<br /> giao luu tren dat lien va tren bien. Vifdt da, chi, thiec, gd quy... Ngoai ra, cdn c6<br /> qua vinh Bengal, thUdng n h a n mien Ddng gd'm sif T r u n g Qud'c, Viet N a m , Thai Lan<br /> - Nam An da dung san p h a m dia phUdng (Sangkhalok) ciing nhieu loai vat dung<br /> de ddi lay muoi, vai, kim loai, gdm cua khac. Hien vat trong cac con t a u dam cho<br /> Ddng Nam A. Do nhiing "tac ddng cua thay nen thudng mai cd Thai Lan luon co<br /> quan he giao thiidng, nhu cau sit dung mdi lien he rdng ldn vdi cac viing cung cap<br /> tien bac cung t a n g len ciing vdi sii md nguyen lieu cung n h u thi trUdng khu vUc.<br /> rong anh hudng ciia P h a t giao, Ba La Mdn Trd lai vdi nhiing md'i giao thudng<br /> giao va dao J a i n a (Jainasm). Tif nhiing truyen thd'ng, cd the tha'y trong khoang<br /> md'i ldi thiidng mai, nhieu tuyen giao thdi gian tit the ky III-VII, thdi ky kien<br /> thuong dudng dai ciing da dUo'c thiet lap diing cua nhieu qudc gia cd Ddng Nam A,<br /> gida chau thd sdng H a n g vdi cU dan luu hau het cac vUOng qud'c deu cd md'i lien he<br /> vUc sdng Irrawady cung nhii cac viing niii mat thiet vdi cac t r u n g t a m kinh te khu<br /> cao Ddng Nam A. Nhu cau nguyen lieu viic, qud'c te. Ciing vdi nhiing trao ddi<br /> ciing n h u n g s;in pham dac thii Ddng Nam m a n g t i n h ngi viing, h o a t ddng giao<br /> A da thiic dav sU t a n g tru'dng mau chdng thUdng khu viic cdn diig'c thiic day bdi nhu<br /> Nguyen Vdn Kim - Hoat dgng diuang mgi cua cdc vuang qudc cdThdi Lan.<br /> <br /> <br /> cau tieu dung nhiing san pham xa xi hogt dgng giao thUdng ngi vdng, ngogi vi<br /> phUdng Dong cua cac de' che ddng thdi la do dd gop phdn het sdc quan trgng vdo sii<br /> cac t r u n g t a m kinh te ldn n h u Trung hUng thinh cua cdc vUdng quo'c Thdi Lan<br /> Qud'c, An Do. La Ma, Ba Tu... Vi tri dia ly cung nhu nhieu quo'c gia co Dong Nam A.<br /> trgng yeu, nhu cdu tieu dung sdn phdm xa De cd phuOng tien di bien an toan, hieu<br /> xi cua thi trUdng qudc tecung sdc hdp ddn qua kinh te cao, cU dan Ddng Nam A da<br /> cua cdc nguon tdi nguyen Dong Nam A Id sU dung nhieu ky t h u a t ddng thuyen.<br /> nhdng nguyen nhdn chinh yeu ddn den Nhin chung, thuyen Ddng Nam A cd trgng<br /> viec md rong he thd'ng thUdng mgi Dong tai khdng t h a t ldn nhu'ng ludn the bicn<br /> Nam A vd bien khu uiic ndy thdnh mgt kha nang thich ifng cao vdi mdi trUdng<br /> trung tdm kinh te co vai tro quan trgng bien khu viic. Cu dan cd da dimg go tech.<br /> trong he thdng thUdng mgi the gidi. Trong gd sao cd trU lUdng phong phu trong nhieu<br /> dieu kien phUdng tien di bien cdn nhieu canh rifng m u a nhiet ddi de ddng thuyen.<br /> thd sd, cac t h u y e n budn cua Ba Tu. An Do, Den the'ky XV-XVI, trifdc ngUdng cUa ciia<br /> Trung Qudc da t u a n theo che do gid miia sii giao luu, tiep xiic va dung do Ddng -<br /> va cac dai bd bien de den budn ban vdi Tay dudng n h u d mdt sd'qud'c gia khu viic<br /> Ddng Nam A trong dd cd cac vUdng qud'c da dat dUdc budc tien vUdt trdi ve ky<br /> cd tren da't Thai. t h u a t hang hai. Trong cac boat ddng<br /> Ngudn hUdng lieu, lam, thd, hai san va thUdng mai, loai thuyen cd trgng tai ldn<br /> ca nd le... da dUdc m u a ban. trao ddi dgc {Jong) til 350 den 500 tan da dUgc sif<br /> theo cac tuyen giao thiidng nay. Cac cudc dung phd bien""'.<br /> dieu tra, khao sat, nghien citu khao cd hgc Trong lich sif, ngUdi ta van ndi ve "Con<br /> d M a n t a i , A n u r a d h a P u r a , Oc Eo, U dudng td lua" tren da't lien va tren bien.<br /> Thong, Biin Don T a p h e t va mdt so' di chi T h a m chi "Con dUdng tdlua tren bien" cdn<br /> khu vUc mien N a m Thai Lan da chiing dUdc ggi la "Con diidng bien vl dgi" (The<br /> minh cho q u a n diem dd'^''. Dieu dang chii Great sea road). Tuyen thUdng mai nay<br /> y la, trong cac hien v;U p h a t hien dUdc vao xuat phat tit cac cang ven bien mien Nam<br /> nhiing the ky dau SCN da cd nhUng che Trung Qud'c ndi ket vdi he thdng cang<br /> pham dac t h u cd ngudn gdc tii Dia T r u n g viing vinh Bac Bg, dai bien dao mien<br /> Hai, An Do, T r u n g Qud'c. Nhiing phat Trung vdi cac cang C h a m p a rdi tap trung<br /> hien dd, cung vdi so hien vat tim dUdc d ve viing vinh Xiem (hay cdn ggi la Bien<br /> Arikamedu va Bcgram thudc An Do cd Tay). Mat khac, tif khoang the ky thd IV-<br /> dai, da cung cap t h e m nhiing thdng tin V da dan hinh t h a n h he thd'ng thUdng<br /> khoa hgc xac thiic ve vi the kinh t e c u a cac cang t r a i dai tit v u n g ha luu Chao<br /> vifOng qudc cd d Thai Lan. P h a r a y a den ban dao Ma Lai. Tam diem<br /> Dgc theo cac tuyen t h u d n g mai truyen ket tu cua hai tuyen giao thUdng Bac -<br /> thd'ng d bd Ddng cua vinh Bengal, phia Nam, Ddng - Tay dd da gap nhau d vinh<br /> Tay - BAc vinh Xiem dac biet la khu vUc bien nay. NhUng tii khoang the ky VI trd<br /> CO Kra, cac n h a nghien cdu ciing da tim di, tuyen hai thUdng qud'c te dan md rdng<br /> dUdc mgt he thd'ng n h u n g dicm dd, ndi che xud'ng phia Nam vi the vai trd cua eo Kra<br /> tac, sua chda t h u y e n . Rd r a n g la. nhdng cat ngang qua ban dao Ma Lai ngay mdt<br /> 8 Nghien edit Dong Nam A 712009<br /> <br /> <br /> hi suy giam. Thudng thuyen khu viic, hoa dd den cac qud'c gia khu viic. Trong<br /> qud'c te bat dau t a p t r u n g ve eo bien khi dd, bg p h a n cU d a n phia Ddng lai la<br /> Malacca de tii' dd tien den vinh Bengal n h u n g ngUdi v a n chuyen h a n g hoa tit<br /> ciing nhieu thudng cang vung Tay A. Nhu' Ddng s a n g Tay b a n g ca dudng sdng,<br /> vay, q u a n he t h u d n g mai Ddng Nam A dUdng bg chay xuyen qua cac t h u n g liing.<br /> ludn la mgt ddng chay da tuyen. Su t h a m Mgt so' t u y e n trao ddi dd cho den nay van<br /> gia cua cac thUdng n h a n Tay N a m A cung con tdn tai. Diia tren cac ngudn tit lieu<br /> gdp p h a n lam cho tuyen hai thudng Ddng lich sif va p h a t hien khao cd hgc, nha<br /> - Tay qua cac eo bien Malacca, Sunda n g h i e n ciiu ngudi T h a i Tharapong<br /> them nhdn nhip. Srisuchat da phac diing lai cac tuyen<br /> thudng mai t r u y e n thdng hinh t h a n h tren<br /> Ciing vdi sii hinh t h a n h ciia he thong<br /> dat Thai trUdc t h e ' k y XVI. Gia t h u y e t dUa<br /> cang bien, cac cang sdng cung ngay cang<br /> ra gdm 10 tuyen chinh:<br /> tr'd nen cd vai trd q u a n trgng trong viec<br /> ndi ket ba khdng gian kinh te: Bien - 1. ThUdng n h a n cd the tit viing bien<br /> Chau thd - Rifng niii. Vdi Thai Lan, tieu Andaman (thugc vjnh Mataban,<br /> bieu cho md'i lien ket nay la t r u n g t a m Myanmar) theo cac tuyen sdng Salaween,<br /> thudng nghiep Satuk tren sdng Mun d Mei sau dd vUgt qua deo Mae Sod thugc<br /> mien Ddng Bac. Theo quan diem ciia tinh Tak rdi van chuyen h a n g den mien<br /> nhieu nha nghien ciiu, t r u n g t a m thiidng Bac Thai Lan. Nhiing p h a t hien khao cd<br /> nghiep nay dugc hinh t h a n h la do su hgc cho thay cd nhieu loai h a n g hoa, trong<br /> thinh dat ciia viing san xuat gd'm xua't dd cd gd'm sif T r u n g Qud'c, Mien Dien,<br /> khau Buriam gan dd. Trong thdi gian nay, Lanna va S u k h o t h a y da la nhiing mat<br /> d Thai Lan da xua't hien niiieu t r u n g tam hang trao ddi q u a n trgng.<br /> gd'm ndi tieng n h u : P a - 0 , B u r i a m , 2. T u y e n thii hai c u n g tii bien<br /> Sukhothay, Sisatchanalai... hay cac viing<br /> A n d a m a n trong viing cang Maulemean<br /> chuyen che tac thuy linh: Sathing Phra,<br /> vinh M a t a b a n . Theo dd, t h u y e n budn cd<br /> Songkbla, Wat Rang (Nakhon Si<br /> the di vao sdng Sami, h a n g hoa dUdc chd<br /> T h a m m a r a t ) , Wat Vieng (Suratthani), va<br /> den viing Chedi S a m Ong (Ba ngdi chua),<br /> Prasat Muang Singha thugc tinh<br /> rdi lai dUdc tiep tuc chuyen den cac sdng<br /> Kanchanaburi.<br /> Kwae Noi va K w a e Yai thudc tinh<br /> Dua tren nhiing i)hat hien khao cd hgc K a n c h a n a b u r i . Tii day, thUdng n h a n cd<br /> cung nhu cac bang chiing khoa hgc khac, the toa den vung ddng b a n g t r u n g tam<br /> cd the tha'y d Thai Lan da sdm hinh t h a n h T h a i , dem h a n g de'n cac t i n h nhU<br /> md'i lien he kinh te, giao luu van hoa giCta Supanburi, R a t c h a b u r i , N a k h o n Pathom.<br /> nhiing ngudi ban dia sd'ng d mien Ddng Nhieu k h a nang, tii tuyen thudng mai<br /> vdi mien Tay ban dao. Chinh bd phan cU nay, h a n g boa ciing da dUdc dUa den vinh<br /> dan phia Tay, da't ban bd cua vUdng qud'c Xiem, Campuchia, Viet N a m va mien<br /> Dvaravati, do cd the giao hda vdi An Do Nam T r u n g Qud'c. Tren tuyen giao thUdng<br /> Diidng da tiep n h a n nhieu ngudn hang dd. nhieu hien vat n h a p ngoai da ditdc<br /> hda, gia tri van boa An va rdi chinh hg lai phat hien d Phong Tuk, Ban Don Taphet<br /> truven tai nhiing llianh luu kinh le, van ihudc tinh K a n c h a n a b u r i va di tich Don<br /> Nguyen \'dn Knii - Hogt dgng thuang mai ciia cdc vKo'iig qudc cdThdi Lan...<br /> <br /> <br /> R a k a n g thudc tinh S u p h a n b u r i . S u r a t t h a n i va viing hang P h a n n a r a tinh<br /> 3. Tif bien A n d a m a n , thifdng n h a n cd Nakhon Si T h a m m a r a t .<br /> the VUdt qua vung b a n dao hep nha't dd la 7. Tif bien A n d a m a n den vimg Bac cua<br /> eo Kra thudc tinh Ranong di ngUdc sdng tinh Trang, thUdng nhan cd the vUdt qua<br /> Kra Buri den kenh Chan, sau dd vUdt qua dai da't lien den Nakhon Si T h a m m a r a t . Di<br /> vung ddi thugc tinh C h u m p h o n rdi dgc chi khao cd hgc dgc theo tuyen nay cd Khao<br /> theo sdng C h u m p h o n den vinh Xiem va Sai thudc tinh Trang. Sdng Ta Rua c6 the<br /> cac cang mien Dong ban dao. Trong cac di dUa hg den vimg bd bien phia Ddng. Nhieu<br /> chi dUdc p h a t hien, dia diem Khao Sam hien vat da dUdc phat hien d khu viic nay<br /> Kaeo thugc tinh C h u m p h o n cd vai trd dd la di chi Ta Rua va Muang Phra Vieng<br /> quan trgng. thudc tinh Nakhon Sri T h a m m a r a t .<br /> 4. Tit bien A n d a m a n , thuyen budn di 8. Cac doan thUdng mai cd the di tit<br /> qua dao P h r a Thong vao k e n h Nang Yon. bien A n d a m a n den song Sungai Muda sau<br /> Tif day, hg vUdt qua viing doi Khuan dd den viing bien gidi Thai Lan -<br /> Chalie thudc viing Chon Mining, sau dd Malaixia, theo he thd'ng sudi den viing<br /> den sdng Saeng. Tiep dd thUdng n h a n den Pattani. Cac di chi lien quan den tuyen<br /> sdng P h u m d u a n g , sdng Ta Pi rdi vao vinh thuong mai nay da dUdc p h a t hien cd<br /> Bandon tinh S u r a t t h a n i . Dgc theo tuyen Sungai Mas, Bujang, Kedah...<br /> nay cd r a t nhieu di chi n h u P h u k h a o 9. Dgc theo tuyen bien gidi va cac day<br /> Thong, Khao Kok, Chong Khrong, Khuan nui giiia Thai Lan - Campuchia la tuyen<br /> Thong, T h a P h a k N a m Rob, Khao van chuyen gdm tU cac Id san xuat tinh<br /> Srivichai va K h u a n P h u n Phin thugc tinh Buriam ciing nhieu ngudn lam san khac.<br /> S u r a t Thani. Dac trUng cua tuyen thUdng mai nay la<br /> 5. Tif bien A n d a m a n , qua dao Ko Kho thiidng n h a n ph.ai vUdt qua nhieu day nui<br /> Khao thudng n h a n cd the thiic hien tuyen cao nhu Bok, Ta Thao, Phra Plai, Chom...<br /> hai trinh dgc sdng Ta Kua Pa, vUdt qua de den dUdc vung ddng bang Campuchia.<br /> deo Sok rdi den sdng P h u m d u a n g . Tif day, Til dd, hang boa lai tiep tuc dUa den Viet<br /> di dgc sdng Ta Pi hg cd the dem hang den Nam va Ddng Nam A. Nhieu kha nang,<br /> viing Tay Bac tifc la den viing vinh Ban khdng it t r u n g t a m kinh te - van boa<br /> Don. Cac di chi khao cd hgc thugc he trong khu vUc da theo tuyen thuong mai<br /> thd'ng sdng nay cd Ko Kho Khao, Khuan nay giao luu vdi vung Ddng Bac Thai.<br /> Phra Nua, Khao P h r a Narai va Tha Han 10. Thudng n h a n cd the di theo lUu viic<br /> thudc tinh P h a n g n a . Mekong den cac dia phUdng mien Bac<br /> 6. Tif bien A n d a m a n den mien Nam Thai Lan nbu Leoi, Nong Kai, Nakhon<br /> tinh P h a n g n a vudt qua cac tuyen dudng Pbnom, M u k d a h a n , Ubon Rachathani. Co<br /> bd den tinh Krabi, di vao kenh Sin Pun nhieu nen van hda, t r u n g tam van minh<br /> den sdng Ta Pi rdi lien den vinh Ban Don da binh t h a n h dgc theo tuyen thUdng mai<br /> thudc tinh S u r a t t h a n i . Di chi khao cd hgc nay nhu Pakse (Lao), Angkor<br /> CO y nghia nha't la K h u a n Luk Pat thugc (Campuchia), hay trUdc dd la dc Eo (Phii<br /> tinh Krabi, viing Vieng Sa thugc tinh Nam) thudc chau thd Mekong (Viet Nam).<br /> 10 Nghien cdu Dong Nam A 7/2009<br /> <br /> <br /> Nhin chung, cac di tich nay cd cung nien Mot so' nha nghien cifu cho rang do chinh<br /> dai vdi di tich k h u viic mien N a m Thai'^^'. la san pham cua ngUdi Viet va "Ma Lai".<br /> Xem Martin Stuart-Fox: A Short History<br /> N h u vay, den khoang the ky XV, tren of China and Southeast Asia: Tribute,<br /> cac vung da't cd cua vUdng quo'c Thai Lan Trade and Influence, Sdd, p.23.<br /> hien nay da hinh t h a n h 10 tuyen giao 7. Luang thU: Tit lieu Trung Quo'c viet ve Viet<br /> thuong chinh yeu. Mac dii can phai khao Nam va cac qudc gia Dong Nam A; Tit lieu<br /> cifu, bd sung t h e m cac tuyen giao thudng Khoa Lich sif, sdLS-TL 0058, tr.50.<br /> triic tiep tif Nam An den Thai Lan, Ddng 8. Theo nha nghien cifu Thai Lan Erbprem<br /> Nam A qua vinh Bengal nhUng cac tuyen Vatcharangkul thi tii nam 1974 d vimg bien<br /> giao thUdng ndi t r e n la nhiing bg p h a n Thai Lan da co 52 thuyen dSm<br /> quan trgng ciia cac md'i q u a n he vung, lien {Shipwrecks) ditdc phat hien. Phan ldn cac<br /> thuyen do c6 trgng tai titdng do'i ldn va deu<br /> vung ddng thdi c h u a n bi nen t a n g thiet<br /> CO nien dai the ky XVI-XVIl. Trong so' cac<br /> yeu cho sii p h a t trien cua he thd'ng thUdng thuyen dim co 11 thuyen da dUOc khao ciiu<br /> mai Thai Lan nhieu the ky sau./. ky cang. Xem Underwater Archaeological<br /> Evidence from Shipwrecks of Siam; in FY<br /> 2007 Report of Sakai-Asia Cultural<br /> Partnership Conference Collaborative<br /> Research Project, International Division,<br /> CHU T H I C H<br /> Sakai city, March 2008, p.71.<br /> 9. Ian C.Glover: Beads and Bronzes:<br /> 1. Martin Stuart-Fox: A Short History of Archaeological Indicator of Trade between<br /> China and Southeast Asia: Tribute, Thailand and Early Buddhist Civilization<br /> Trade and Influence, Allen & Unwin, of Northern India; in Karl Reinhold<br /> 2003, p.23-42. Haellquist (Ed.): Asian Trade Routes:<br /> 2. lan C. Glover: The Southern Silk Road: Continental and Maritime, Scandinavian<br /> Archaeological Evidence for Early Trade Institute of Asian Studies, 1991, p . l l 7 -<br /> Between India and Southeast Asia, The SUk 141.<br /> Roads - Highways of Culture and<br /> 10. Pierre-Yves Manguin: The Vanishing<br /> Commerce, UNESCO Pubhshing, 2000,<br /> Jong: Insular Southeast Asian Fleets in<br /> p.57.<br /> Trade and War (Fifteenth to Seventeenth<br /> 3. Sakurai Yumio: Thd phdc diing cdu true lich Centuries), in Anthony Reid: Southeast<br /> sdcila khu vUc Dong Nam A {Thong qua mdi Asia in the Early Modern Era, Cornell<br /> quan hegiUa bien vd luc dia). Tap chi Nghien University Press, 1993, p. 198.<br /> cifu Dong Nam A, sd 4-1996, tr.37-55.<br /> 11. Tharapong Srisuchat: Geological and<br /> 4. George Coedes: The Indianized States of Archaeological Expeditions in Thailand<br /> Southeast Asia, University of Hawaii related to the Maritime Silk Route; in<br /> Press, Honolulu, 1964, p. 19-21. Ancient Trades and Cultural Contacts in<br /> 5. Din theo lan C. Glover: TJie Southern Silk Southeast Asia, The Office of the National<br /> Road: Archaeological Evidence for Early Trade Culture Commission, Bangkok Thailand,<br /> Between India and Southeast Asia, p.59. 1996, p.133-235.<br /> 6. Theo mot so' nguon sif lieu, tit thoi Chu<br /> nhieu san pham xa xi nhif nga voi, sifng<br /> te, mai rua, nggc, long chim tri... da ditdc<br /> difa tii phia Nam den kinh do Trung Quo'c.<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1