Tham khảo tài liệu 'hướng dẫn chấm điểm môn ngữ văn hội thi học sinh giỏi duyên hải bắc bộ', tài liệu phổ thông, ngữ văn - tiếng việt phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Hướng dẫn chấm điểm môn ngữ văn hội thi học sinh giỏi duyên hải Bắc Bộ
- HỘI CÁC TRƯỜNG CHUYÊN HỘI THI HỌC SINH GIỎI DUYÊN HẢI BẮC BỘ
KHU VỰC DUYÊN HẢI BẮC BỘ LẦN THỨ IV
HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn: Ngữ văn (Khối 11)
(Hướng dẫn chấm gồm 03 trang)
Câu 1 ( 8 điểm)
I. Yêu cầu về kĩ năng: Nắm vững kĩ năng làm bài văn nghị luận xã hội. Diễn đạt trong sáng, bố
cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả.
II. Yêu cầu về nội dung: Bài viết cần làm sáng tỏ những ý sau:
1. Phân tích khái quát câu chuyện:
- Câu chuyện nhấn mạnh đến cách thức mà “chiếc lá vàng” rời khỏi cái cây nó đã sống lâu nay:
nó “tự bứt” khỏi cành cây sớm hơn thời gian mà nó có thể tồn tại, khiến cái g ốc ph ải bật h ỏi:
“Sao sớm thế?”.
- Điều quan trọng hơn nữa là cách “chiếc lá vàng” nhìn nhận về sự ra đi của mình: mỉn cười và
“chỉ vào những lộc non”. Đó là sự thanh thản khi chiếc lá đã tìm thấy được ý nghĩa cho cuộc đời
của mình: tự nguyện hy sinh để nhường chỗ cho một thế hệ mới ra đời.
2. Bình luận:
- Câu chuyện biểu tượng cho một lẽ sống ở đời: Phải biết sống vì người khác, dám chấp nhận
cả những thiệt thòi, hy sinh về phía bản thân mình. Đó cũng chính là một trong nh ững cách s ống
để khẳng định ý nghĩa sự sống của mỗi con người
- Mỗi phút giây được sống, được yêu thương trên cõi đời này là niềm hạnh phúc tuyệt diệu c ủa
mỗi con người trên thế gian này. Vì vậy, bất cứ ai cũng quý trọng từng giây từng phút c ủa cu ộc
đời mình. Thế nhưng, giá trị sự sống của mỗi con người lại không ph ải là sự tồn t ại đ ược đo
bằng giờ, bằng phút, bằng năm…, đúng như Bailey đã từng nói “điều quan trọng không phải
chúng ta sống được bao lâu mà là chúng ta đã sống như thế nào”.
- Lẽ sống cống hiến, hy sinh vì những người thương yêu, vì sự ti ến bộ c ủa nhân lo ại là m ột
phương cách để con người tìm được niềm vui, hạnh phúc, ý nghĩa và giá tr ị s ự s ống c ủa b ản
thân… Ngay cả khi chấp nhận hy sinh sự sống quý báu của bản thân mình cũng là lúc con ng ười
bất tử hóa giá trị sự sống của mình trong sự sống của những thế hệ tiếp sau…
- Từ mối quan hệ giữa “lá vàng” và “lộc non”, câu chuyện cũng đưa ra một quy luật của sự
sống: Cuộc sống là một sự phát triển liên tục mà ở đó cái mới thay th ế cái cũ là đi ều t ất y ếu.
Mỗi chúng ta cần phải nhận thức rõ quy luật đó đ ể tránh trở thành nh ững v ật c ản c ủa bánh xe
lịch sử; đồng thời phải biết đặt niềm tin và tạo điều ki ện cho th ế h ệ trẻ có c ơ h ội đ ể kh ẳng
định mình và thúc đẩy xã hội ngày càng văn minh, tiến bộ.
*(Lưu ý: Mỗi luận điểm trên đều có phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ. Dẫn chứng ph ải tiêu
biểu, toàn diện, xác đáng)
3. Mở rộng vấn đề:
- Phê phán lối sống vị kỷ, chỉ biết đến lợi ích của bản thân mà sẵn sàng chà đ ạp lên m ọi giá tr ị
của sự sống…
- Phê phán lối sống tham quyền cố vị để vụ lợi cho bản thân; thói bảo thủ, không tin t ưởng vào
thế hệ trẻ, không tạo điều kiện cho thế hệ trẻ vươn lên…
1
- 4.Bài học rút ra: Cần xây dựng lối sống đẹp: vì người khác, vì sự tiến bộ chung, trân trọng cái
mới, biết nhường nhịn, hi sinh lợi ích cá nhân khi cần thiết. Thế hệ trẻ phải biết sống, phấn đấu
và cống hiến sao cho xứng đáng với những gì được “trao, nhận”.
III. Cách chấm điểm:
- Điểm 7-8: Bài viết đáp ứng tốt các yêu cầu trên. Hành văn có cảm xúc, lập luận thuyết phục.
- Điểm 5-6: Bài viết đáp ứng được những ý cơ bản, hầu như không mắc l ỗi về kĩ năng và di ễn
đạt.
- Điểm 3-4: Bài viết chỉ trình bày được một nửa yêu cầu về kiến thức, còn mắc lỗi về kĩ năng
và diễn đạt.
- Điểm 1-2: Bài viết chưa hiểu rõ về vấn đề hoặc không biết cách lập luận, mắc lỗi nhiều về kĩ
năng và diễn đạt.
- Điểm 0: Bài viết lạc đề hoàn toàn hoặc học sinh không viết bài.
Câu 2 (12 điểm)
I. Yêu cầu về kĩ năng: Viết đúng kiểu bài nghị luận văn học dạng cảm nhận. Di ễn đạt trong
sáng, bố cục mạch lạc, rõ ràng. Không mắc lỗi chính tả.
II. Yêu cầu về nội dung: Học sinh có thể trình bày nhiều cách sáng tạo song cần đảm bảo
được những ý cơ bản sau:
1. Giới thiệu chung về:
- Tác giả, tác phẩm.
- Nhân vật Chí Phèo, các chi tiết đã nêu trong đề bài: hình ảnh nước mắt và cái khóc c ủa
Chí Phèo trong những sự kiện liên quan đến Thị Nở.
2. Cảm nhận về các chi tiết:
a. Chi tiết thứ nhất:
* Hoàn cảnh xuất hiện:
Khi được Thị Nở chăm sóc bằng bát cháo hành:
- Sau những năm dài tha hoá, sau những đau khổ, vật vã triền miên…
- Chí gặp gỡ Thị Nở đêm trước và bị cảm nặng, lúc này tỉnh táo, buồn, cô độc.
- Thị Nở trở lại với bát cháo hành - làm cho Chí rất ngạc nhiên. “Hết ngạc nhiên, hắn thấy
mắt hình như ươn ướt”
* Ý nghĩa:
- Đó là nước mắt của sự xúc động chân thành trước việc chăm sóc của Thị Nở - vì l ần
đầu tiên trong cuộc đời hắn được cho.
- Nước mắt lúc này là dấu hiệu trở về của nhân tính - mặc dù đó là tín hiệu nh ỏ bé, d ấu
hiệu ban đầu của sự thức tỉnh. Là thứ giọt châu chưng cất bản chất lương thiện trong tâm hồn
Chí Phèo, sự hồi hộp dù rất mong manh được trở lại làm người, những bước ch ập ch ững đ ầu
tiên từ kiếp quỉ, kiếp vật về với kiếp người …
- Sự xúc động này của Chí càng nâng cao ý nghĩa hành động của Thị Nở: Tình ng ười chân
thành, giản dị nhưng có sức mạnh diệu kì, có giá trị thức tỉnh, cứu vớt một nhân cách đang bị tha
hóa- cho nên ngay sau đó Chí tự cảm thấy “ một cái gì nữa giống như là ăn năn”
2
- * Thái độ của người viết: Người đọc cũng xúc động trước việc làm giàu tình người của Thị
Nở. Cảm động trước những tín hiệu thức tỉnh nhân tính của Chí Phèo. Muốn chia s ẻ ni ềm vui
nhỏ bé mà rất có ý nghĩa này trong cuộc đời của Chí.
b. Chi tiết thứ hai:
* Hoàn cảnh xuất hiện:
Khi bị Thị Nở từ chối:
- Sau năm ngày sống cùng Thị Nở; Chí Phèo đang cố gắng thực hi ện mong ước hoàn
lương qua con đường sống cùng Thị Nở - để “làm hòa với mọi người”…
- Bà cô Thị Nở không đồng ý (định kiến xã hội). Thị Nở sang nhà cự tuy ệt Chí Phèo. Hắn
hiểu ra, tức giận, buồn, uống rượu nhưng càng uống càng tỉnh. “Hắn ôm mặt khóc rưng rức.”
* Ý nghĩa:
- Đây là trạng thái đau đớn tột cùng của tinh thần - tiếng khóc lớn, tiếng khóc trong t ỉnh táo có ý
thức về bản thân.
- Tiếng khóc mang nhiều sắc thái: Cay đắng, đau khổ, tuyệt vọng, ăn năn, hối hận…
- Đây cũng là dấu hiệu đỉnh điểm của bi kịch - Chí cảm nh ận đ ược s ự ch ấm h ết c ủa hy v ọng
hoàn lương, con đường trở về cộng đồng lương thiện đã đóng lại một cách phũ phàng…
- Nỗi đau khổ này của Chí cũng chính là tiếng nói gián tiếp tố cáo định kiến xã h ội - nó là ch ặng
đường cuối cùng giết chết những tâm hồn bị tha hóa muốn hoàn lương…
* Thái độ của người viết: Thương cảm, xót xa cho số phận oan nghiệt của Chí. Đồng thời căm
giận định kiến cổ hủ, cứng nhắc đang tồn tại ở những con người cụ thể…Ngày nay v ẫn còn
những định kiến như thế cản trở sự tái hợp cộng đồng của những con người trót lầm lỡ…
3. Đánh giá khái quát.
a. Cùng là giọt nước mắt, hay cái khóc, nhưng trong mỗi hoàn cảnh khác nhau chúng mang những
sắc thái và ý nghĩa khác nhau. Song cả hai chi tiết đó đều hướng tới thể hi ện giá trị hi ện th ực và
nhân đạo của tác phẩm
- Góp phần phản ánh số phận bi thảm của người nông dân, hiện thực xã hội đen tối không
cho con người được làm người
- Dù trong hoàn cảnh nào nhà văn vẫn phát hiện và khẳng định bản chất tốt đ ẹp của con
người lao động. Nó không dễ dàng bị hủy hoại, hay mất đi - đó là niềm tin mang tính nhân văn.
b. Đây cũng là góc độ biểu hiện tài năng của nhà văn trong việc lựa chọn chi tiết nghệ thuật đặc
sắc và miêu tả nội tâm nhân vật sống động, giàu sức thuyết phục…
( Có thể liên hệ với một số nhân vật khác của Nam Cao cũng có nh ững tình ti ết t ương t ự: H ộ
(Đời thừa); Lão Hạc ( Lão Hạc)
III. Cách chấm điểm:
- Điểm 10-12: Bài viết đáp ứng tốt các yêu cầu trên. Hành văn có cảm xúc, l ập luận rõ ràng, d ẫn
chứng thuyết phục…
3
- - Điểm 7-9: Bài viết đáp ứng được những ý cơ bản, hầu như không mắc lỗi v ề kĩ năng và di ễn
đạt.
- Điểm 4-6: Bài viết chỉ trình bày được một nửa yêu cầu về kiến thức, còn mắc lỗi về kĩ năng
và diễn đạt.
- Điểm 1-3: Bài viết chưa hiểu rõ về vấn đề, chủ yếu kể lể lại các tình tiết. Diễn đạt và kĩ năng
viết văn nghị luận yếu.
- Điểm 0: Bài viết lạc đề hoàn toàn hoặc học sinh không viết bài.
* Lưu ý:
1. Tôn trọng những bài viết sáng tạo mà vẫn đảm bảo yêu cầu cơ bản của hướng dẫn chấm.
2. Tuyệt đối không được đếm ý cho điểm mà phải chú ý đúng mức tới kĩ năng làm bài, kh ả năng di ễn đ ạt
của học sinh..
3. Điểm toàn bài là tổng điểm của hai câu và cho điểm lẻ tới 0,5.
------------------------------- Hết ---------------------------------
4
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
