Kết quả điều trị hẹp niệu đạo trước do viêm quy đầu khô tắc nghẽn bằng phương pháp tạo hình niệu đạo dùng niêm mạc miệng

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> <br /> KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ HẸP NIỆU ĐẠO TRƯỚC DO VIÊM QUY ĐẦU<br /> KHÔ TẮC NGHẼN BẰNG PHƯƠNG PHÁP TẠO HÌNH NIỆU ĐẠO<br /> DÙNG NIÊM MẠC MIỆNG<br /> Nguyễn Đức Duy*, Vũ Văn Ty**, Nguyễn Tuấn Vinh***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Viêm quy đầu khô tắc nghẽn là bệnh lý hiếm gặp, có thể gây biến chứng hẹp niệu đạo. Chúng tôi<br /> trình bày kết quả phẫu thuật nhằm đánh giá ưu, khuyết điểm và tính hiệu quả của phương pháp.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi nghiên tiến hành nghiên cứu kết quả phẫu thuật trên<br /> 33 bệnh nhân hẹp niệu đạo do viêm quy đầu khô tắc nghẽn được tạo hình niệu đạo bằng mảnh ghép niêm mạc<br /> miệng 1 thì, bắt đầu từ tháng 01 năm 2008 đến tháng 05 năm 2013 tại khoa niệu A, bệnh viện Bình Dân. Kết quả<br /> được đánh giá theo tiêu chuẩn tốt, trung bình, xấu.<br /> Kết quả: Thời gian theo dõi trung bình là 23,03 tháng (1-56 tháng), kết quả tốt 26/33 bệnh nhân (tỷ lệ thành<br /> công 78,80%). 2 trường hợp (6,06%) hẹp lại, được điều trị bằng nội soi xẻ lạnh niệu đạo và 5 bệnh nhân<br /> (15,14%) phải tạo hình niệu đạo lại. Không có trường hợp nào biến chứng đáng kể.<br /> Kết luận: Tạo hình niệu đạo bằng niêm mạc miệng là ưu tiên lựa chọn trên bệnh nhân hẹp niệu đạo do viêm<br /> quy đầu khô tắc nghẽn, do không thể sử dụng da quy đầu hoặc da dương vật và cho tỷ lệ thành công khá cao.<br /> Từ khóa: Viêm quy đầu khô tắc nghẽn<br /> <br /> ABSTRACT<br /> OUTCOME OF BUCCAL MUCOSA URETHROPLASTY<br /> WITH ANTERIOR URETHRAL STRICTURES FOR BALANITIS XEROTICA OBLITERANS<br /> Nguyen Duc Duy, Vu Van Ty, Nguyen Tuan Vinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 4- 2014: 128 - 132<br /> Introduction To evaluate the results of method of buccal mucosal 1-stage urethroplasty for anterior urethral<br /> strictures caused by balanitis xerotica obliterans (BXO).<br /> Patients and methods From January 2008 to May 2013, 33 patients underwent buccal mucosal 1-stage<br /> urethroplasty for anterior urethral strictures caused by BXO at Department of Urology A, Binh Dan hospital.<br /> Outcome in terms of good, medium and bad grade.<br /> Results: At a mean follow-up of 23.03 months (range 1 to 56 months), 26/33 patients have no recurrent<br /> stricture (successful rate 78.80%), 2 (6.06%) strictures were treated with visual urethrotomy, 5 (15.14%)<br /> strictures were reoperated with buccal mucosal urethroplasty. There were no other complications.<br /> Conclusions: Using buccal mucosal membrane for urethroplasty, urethral stricture caused by BXO, is the<br /> best option.<br /> Key words: Balanitis xerotica obliterans (BXO).<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Viêm quy đầu khô tắc nghẽn (Balanitis<br /> Xerotica Obliterans: BXO) là tình trạng viêm da<br /> * Đại Học Y Dược Cần Thơ ** BV. Quốc Tế Thành Đô<br /> Tác giả liên lạc: BS. Vũ Văn Ty<br /> ĐT: 0908100251<br /> <br /> 128<br /> <br /> xơ hóa tiến triển ở quy đầu và bao quy đầu mà<br /> nguyên nhân thật sự của bệnh thì chưa được<br /> biết(9). Bệnh có thể xuất hiện ở cả nam và nữ, có<br /> *** Bệnh viện Bình dân<br /> Email: vuvanty@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> thể ở bộ phận sinh dục và vị trí khác. Ở nam<br /> giới, bệnh thường xuất hiện ở quy đầu và bao<br /> quy đầu, ít gặp ở bìu, hiếm gặp ở vùng quanh<br /> hậu môn. Bệnh có thể đưa đến tình trạng hẹp<br /> bao quy đầu và hẹp niệu đạo, ảnh hưởng cả việc<br /> tiểu tiện và chức năng tình dục(5).<br /> Điều trị chủ yếu là can thiệp ngoại khoa khi<br /> có biến chứng như hẹp niệu đạo, chất liệu được<br /> sử dụng để tạo hình mở rộng niệu đạo là niêm<br /> mạc miệng. Tạo hình niệu đạo bằng da dương<br /> vật có tỷ lệ tái hẹp là 100%. Ở Việt Nam, cho tới<br /> thời điểm hiện tại vẫn chưa có số liệu cụ thể về tỉ<br /> lệ mắc bệnh VQĐKTN trong dân số. Phương<br /> pháp điều trị chủ yếu là cắt bao quy đầu, nong<br /> niệu đạo ở giai đoạn sớm. Khi có hiện tượng hẹp<br /> niệu đạo một đoạn dài thì phương pháp tạo hình<br /> với chất liệu chủ yếu là da vùng bộ phận sinh<br /> dục hoặc mở miệng niệu đạo ra da.<br /> Trong bài này chúng tôi báo cáo 33 trường<br /> hợp đã được tạo hình niệu đạo bằng mảnh ghép<br /> niêm mạc miệng một thì trên bệnh nhân viêm<br /> quy đầu khô tắc nghẽn tại bệnh viện Bình Dân<br /> để đánh giá những ưu khuyết điểm của phương<br /> pháp này.<br /> Xác định tỉ lệ thành công của phương pháp<br /> dùng mảnh ghép một thì mở rộng niệu đạo trên<br /> bệnh nhân VQĐKTN.<br /> Xác định tỉ lệ tai biến, biến chứng của<br /> phương pháp trên.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG– PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân có tiền căn: tiểu mủ nghi do lậu,<br /> chấn thương vùng tầng sinh môn nghi gây hẹp<br /> niệu đạo, có vỡ khung chậu.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Mô tả hàng loạt trường hợp<br /> <br /> Quy trình phẫu thuật<br /> Rạch da vòng quanh quy đầu, dọc giữa<br /> dương vật hay phối hợp đường hội âm.<br /> Bóc tách phần niệu đạo hẹp.<br /> Lấy mảnh ghép niêm mạc miệng và khâu<br /> mảnh ghép vào đoạn niệu đạo hẹp.<br /> Kỹ thuật lấy niêm mạc miệng: Chích dung<br /> dịch Adrenaline pha loãng với nước cất vô<br /> khuẩn với tỉ lệ 1:100.000 vào lớp dưới niêm mạc<br /> mặt trong má để cầm máu và dễ bóc tách (lưu ý<br /> tránh làm tổn thương ống Stensen vị trí khoảng<br /> răng tiền hàm 2 ở hàm trên). Tiến hành cắt xẻ và<br /> tách lấy mảnh niêm mạc má với kích thước vừa<br /> đúng với đoạn niệu đạo cần ghép. Khâu vết mổ<br /> niêm mạc má lại bằng chỉ vicryl 4.0. Mảnh ghép<br /> niêm mạc được lấy bỏ hết phần mỡ dưới niêm<br /> và tạo những lỗ nhỏ li ti bằng kim 18, sau đó<br /> ngâm vào nước muối sinh lý.<br /> <br /> Theo dõi hậu phẫu<br /> Theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng hay chảy<br /> máu.<br /> Rút ống thông niệu đạo sau mổ 3 tuần.<br /> Tái khám đánh giá sau 1, 3, 6 tháng, 1 năm.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Đánh giá kết quả<br /> <br /> Tất cả bệnh nhân nhập viện và được chỉ định<br /> phẫu thuật tạo hình niệu đạo hẹp do BXO bằng<br /> niêm mạc miệng một thì tại bệnh viện Bình Dân<br /> từ tháng 01/2008 - 05/2013. Với các tiêu chuẩn<br /> như sau:<br /> <br /> Bảng 1: Tiêu chuẩn đánh giá kết quả phẫu thuật tạo<br /> hình niệu đạo bằng mảnh ghép một thì mở rộng niệu<br /> đạo<br /> <br /> Tiểu khó hay bí tiểu do bệnh BXO gây nên.<br /> Có các thương tổn đặc trưng của BXO như:<br /> những mảng trắng ở quy đầu, da quy đầu, các<br /> cầu nối giữa quy đầu và da quy đầu…<br /> Bệnh nhân tự nguyện tham gia nghiên cứu,<br /> có hồ sơ được lưu trữ tại bệnh viện Bình Dân.<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Tiêu chuẩn<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> Xấu<br /> Tiểu khó, nhỏ<br /> Tiểu bình Tiểu hơi lâu,<br /> giọt hoặc bí tiểu,<br /> Đi tiểu<br /> thường, tia nhiều lần<br /> phải mở bàng<br /> mạnh<br /> trong ngày<br /> quang ra da<br /> Hẹp vừa<br /> RUG<br /> Không hẹp<br /> Hẹp hoàn toàn<br /> phải<br /> Nong niệu đạo Không nong, Phải nong<br /> Không được<br /> hoặc xẻ<br /> hoặc xẻ lạnh<br /> không xẻ<br /> hoặc thất bại<br /> niệu đạo bổ lạnh niệu đạo lạnh niệu<br /> phải tạo hình lại<br /> sung<br /> bổ sung đạo bổ sung<br /> <br /> 129<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Tiêu chuẩn<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Trung bình<br /> Có biểu<br /> Bình thường<br /> hiện hẹp<br /> Niệu dòng đồ<br /> Qmax<br /> Qmax<br /> Qmax<br /> ≥15ml/s<br />