Khảo sát đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học của u mạch hang hốc mắt

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ HÌNH ẢNH HỌC<br /> CỦA U MẠCH HANG HỐC MẮT<br /> Trần Đinh Chi Nguyên*, Lê Minh Thông**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: Khảo sát các đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học của u mạch hang hốc mắt.<br /> Thiết kế nghiên cứu: Mô tả hàng loạt ca.<br /> Phương pháp: Độ nhạy, độ chuyên của các đặc điểm được xác định.<br /> Kết quả: U mạch hang là u hốc mắt nguyên phát phổ biến nhất. Siêu âm, CT scan, MRI được dùng để chẩn<br /> đoán u mạch hang hốc mắt, tuy nhiên vẫn có một số trường hợp dương tính giả và âm tính giả. 14 trường hợp u<br /> mạch hang hốc mắt được điều trị có xác chẩn mô bệnh học tại bệnh viện Mắt TP. Hồ Chí Minh từ 01/2009 đến<br /> 03/2010 được mô tả về mặt lâm sàng và hình ảnh học. Độ tuổi trung bình là 39,43, nhỏ nhất là 4 tuổi, lớn nhất<br /> là 60 tuổi. Tỉ lệ nam:nữ = 5:9. Tỉ lệ mắt bệnh phải:trái = 8:6. Lồi mắt thẳng trục và giảm thị lực là biểu hiện lâm<br /> sàng chính. 71% (10/14) bệnh nhân được chẩn đoán chính xác trước phẫu thuật nhờ siêu âm, CT scan/MRI.<br /> Một số loại u hốc mắt khác có các dấu chứng trên siêu âm, CT scan, MRI giống u mạch hang như: u chu bào<br /> mạch máu, meningioma, schwannoma, u mạch bạch dịch, neurofibroma, u mao mạch, u nang bì, limphôm, u giả<br /> viêm. U mạch hang được phẫu thuật qua đường mở thành ngoài 79% (11/14) hay qua đường trước 21% (3/14).<br /> Kết luận: U mạch hang thường có đặc điểm hình ảnh học đặc trưng.<br /> Từ khoá: u mạch hang, u hốc mắt.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE CLINICAL AND IMAGING CHARACTERISTICS<br /> OF THE ORBITAL CAVERNOUS HEMANGIOMA<br /> Tran Dinh Chi Nguyen, Le Minh Thong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 80 - 87<br /> Objective: To study the clinical and imaging characteristics of the orbital cavernous hemangioma.<br /> Design: Case series report.<br /> Methods: Sensitivity and specificity of characteristics were determined.<br /> Results: 14 patients with orbital cavernous hemangioma managed at the Eye Hospital in Ho Chi Minh city<br /> from Jan.2009 to Mar.2010 were described. The mean age was 39, ranging from 4 to 60 years old. Sex ratio<br /> (male:female) was 5:9. The left orbit was affected in 8 cases and the right orbit in 6 cases. A painless, gradually<br /> progressive, axial proptosis and visual disturbance were the main clinical signs. 71% of the patients (10/14) could<br /> be accurately diagnosed preoperatively based on echography and CT scan/MRI. However, other benign and<br /> malignant tumors may be simulated by this lesion including hemangiopericytoma, meningioma, schwannoma,<br /> lymphan-gioma, neurofibroma, dermoid cyst, lymphoma, inflammatory pseudotumor. The tumors were removed<br /> successfully by lateral orbitotomy in 79% (11/14) and by anterior orbitotomy in 21% (3/14).<br /> Conclusions: Orbital cavernous hemangioma usually had characteristic imaging features.<br /> Keywords: cavernous hemangioma, orbital tumor.<br /> *Bệnh viện Mắt TPHCM, ** Bộ Môn Mắt, ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Trần Đinh Chi Nguyên<br /> ĐT: 0916263697<br /> Email: tdchinguyen@yahoo.com<br /> <br /> 80<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Đặc điểm<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> U mạch hang là u hốc mắt thường gặp nhất<br /> ở người lớn(1, 3). U biểu hiện mô học lành tính. U<br /> mạch hang tiến triển từ từ và có thể không gây<br /> triệu chứng. Sự lớn lên của u và chèn ép các cấu<br /> trúc lân cận gây lồi mắt, tổn hại thần kinh thị và<br /> giảm thị lực. Vài tác giả đã bàn luận về chẩn<br /> đoán u mạch hang. U thường biểu hiện lồi mắt<br /> từ từ. Siêu âm, CT scan và MRI được dùng để<br /> chẩn đoán u mạch hang hốc mắt, tuy nhiên vẫn<br /> có một số trường hợp dương tính giả và âm tính<br /> giả. Chúng tôi khảo sát các đặc điểm lâm sàng<br /> và hình ảnh học u mạch hang hốc mắt nhằm rút<br /> kinh nghiệm trong chẩn đoán và quản lý u mạch<br /> hang hốc mắt.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đây là nghiên cứu mô tả hàng loạt ca. Vì u<br /> mạch hang hốc mắt được xếp vào bệnh hiếm<br /> nên tất cả bệnh nhân u mạch hang hốc mắt<br /> được phẫu thuật và xác chẩn giải phẫu bệnh<br /> tại bệnh viện Mắt thành phố Hồ Chí Minh từ<br /> tháng 01/2009 đến tháng 03/2010 đều được<br /> đưa vào trong nghiên cứu. Tất cả các bệnh<br /> nhân u mạch hang được khám mắt và làm siêu<br /> âm, CT scan hay MRI.<br /> Các dấu chứng trên siêu âm, CT scan, MRI<br /> được liệt kê và dựa trên xác chẩn mô bệnh học,<br /> độ nhạy và độ chuyên của từng dấu chứng được<br /> xác lập.<br /> Các kiểm định thống kê được sử dụng bằng<br /> chương trình SPSS16.0, Stata10.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Trong thời gian từ 01/2009 – 03/2010 có 14 ca<br /> u mạch hang phẫu thuật được xác chẩn bởi giải<br /> phẫu bệnh. Đặc điểm lâm sàng của 14 ca này<br /> được tóm tắt ở bảng 1.<br /> Bảng 1: Phân bố tỉ lệ và trung bình các đặc điểm lâm<br /> sàng u mạch hang<br /> Đặc điểm<br /> <br /> Số bệnh nhân Tỉ lệ (%)<br /> Giới<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> Tuổi<br /> <br /> Mắt<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 5<br /> 9<br /> <br /> 35,7<br /> 64,3<br /> <br /> 39,43±16,19 (tuổi)<br /> <br /> Số bệnh nhân Tỉ lệ (%)<br /> Mắt bệnh<br /> Phải<br /> 8<br /> 57,1<br /> Trái<br /> 6<br /> 42,9<br /> Lý do nhập viện<br /> Lồi mắt<br /> 7<br /> 50<br /> Mờ mắt<br /> 3<br /> 21,4<br /> Sưng đau mắt<br /> 2<br /> 14,3<br /> U mi trên<br /> 1<br /> 7,1<br /> U mi dưới<br /> 1<br /> 7,1<br /> Thời gian xuất hiện triệu chứng<br /> 7,61±7,80 (tháng)<br /> nhập viện<br /> Diễn tiến<br /> Từ từ<br /> 12<br /> 85,7<br /> Nhanh<br /> 2<br /> 14,3<br /> Giảm thị lực<br /> ĐNT