Khóa luận tốt nghiệp đại học: Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp đại học "Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3; Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3; Thực nghiệm sư phạm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp đại học: Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học

UBND TỈNH QUẢNG NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM KHOA TIỂU HỌC - MẦM NON & NGHỆ THUẬT ---------- NGÔ THỊ BÍCH THANH GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TIỂU HỌC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Quảng Nam, tháng 6 năm 2020
UBND TỈNH QUẢNG NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM KHOA TIỂU HỌC - MẦM NON & NGHỆ THUẬT ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Tên đề tài: GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TIỂU HỌC Sinh viên thực hiện NGÔ THỊ BÍCH THANH MSSV: 2116050218 CHUYÊN NGÀNH: GIÁO DỤC TIỂU HỌC KHÓA: 2016 – 2020 Cán bộ hướng dẫn ThS. DƯƠNG THỊ THU THẢO MSCB: ……….. Quảng Nam, tháng 6 năm 2020
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được khóa luận, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ, học hỏi được nhiều kinh nghiệm từ các thầy cô giáo ở trường Đại học Quảng Nam cũng như tại trường Tiểu học và bạn bè cùng khóa. Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến cô giáo Th.S Dương Thị Thu Thảo, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình, những lời góp ý chân thật của cô đã có sự tác động rất lớn để tôi có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này theo đúng thời gian quy định. Trong quá trình hoàn thành bài khóa luận, tôi còn nhận được sự góp ý chân thành, nhiệt tình của quý thầy, cô giáo trong khoa Tiểu học – Mầm non – Nghệ thuật, tôi xin chân thành cảm ơn các ý kiến đóng góp của thầy cô. Cho tôi xin được gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo và các em học sinh ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu, thành phố Tam Kỳ - tỉnh Quảng Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi điều tra nghiên cứu thực trạng và tiến hành thực nghiệm. Cuối cùng, tôi chân thành cảm ơn những tình cảm quý báu của những người thân trong gia đình, bạn bè, đã thường xuyên quan tâm, giúp đỡ và động viên tôi. Mặc dù đã cố gắng và nổ lực hết sức mình nhưng do điều kiện thời gian và khả năng của bản thân có hạn, tôi chắc rằng đề tài khóa luận của mình không tránh khỏi hạn chế, thiếu sót. Vì vậy, những lời nhận xét, góp ý của thầy cô và các bạn chính là điều kiện để khóa luận này ngày một hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Quảng Nam, tháng 6 năm 2020 Sinh viên thực hiện Ngô Thị Bích Thanh
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi và có sự hướng dẫn khoa học của cô giáo – Thạc sĩ Dương Thị Thu Thảo. Các số liệu sử dụng phân tích trong khóa luận có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong khóa luận do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Sinh viên thực hiện Ngô Thị Bích Thanh
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ cái viết tắt/ ký hiệu Chữ viết đầy đủ BT Bài tập CNH – HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CNXH Chủ nghĩa xã hội ĐC Đối chứng GD Giáo dục GV Giáo viên HCM Hồ Chí Minh HS Học sinh HSTH Học sinh Tiểu học SL Số lượng TL Tỉ lệ TT Tư tưởng TN Thực nghiệm VBT Vở bài tập XHCN Xã Hội Chủ Nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Tên Nội dung Trang 1 Bảng 1.1 Nhận thức của GV về tầm quan trọng của việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn 22 Đạo đức lớp 3. 2 Bảng 1.2 Đánh giá của GV về mức độ phù hợp trong việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học 23 môn Đạo đức. 3 Bảng 1.3 Mức độ tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh 24 trong môn Đạo đức 3. 4 Bảng 1.4 Những nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh 25 được GV tích hợp qua các địa chỉ bài học. 5 Bảng 1.5 Những phương pháp, kỹ thuật dạy học GV thường sử 26 dụng khi dạy học tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 6 Bảng 1.6 Hình thức tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí 26 Minh trong môn Đạo đức 3. 7 Bảng 1.7 Đánh giá của GV về biểu hiện của HS trong tiết học 27 có tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 8 Bảng 1.8 Những thuận lợi của GV trong quá trình xây dựng kế hoạch bài dạy và tổ chức dạy học các bài Đạo đức có 28 tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 9 Bảng 1.9 Những khó khăn mà GV gặp phải trong quá trình xây dựng kế hoạch bài dạy và tổ chức dạy học các bài 29 Đạo đức có tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 10 Bảng 1.10 Nhận thức của HS về tầm quan trọng của môn Đạo 30 đức. 11 Bảng 1.11 Nhận xét của học sinh về mức độ tích hợp theo tấm 31 gương đạo đức Hồ Chí Minh của thầy (cô) giáo.
12 Bảng 1.12 Mức độ hứng thú của HS trong các tiết dạy Đạo đức 32 có tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 13 Bảng 1.13 Nhận thức của học sinh về những hành vi theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh mà học sinh được học 33 trong môn Đạo đức. 14 Bảng 1.14 Biểu hiện của HS sau một giờ học Đạo đức có tích 34 hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 15 Bảng 3.1 Mức độ hứng thú của học sinh trong giờ học 72 16 Bảng 3.2 Đánh giá kết quả học tập của học sinh sau tiết thực 74 nghiệm.
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ STT Tên Nội dung Trang 1 Biểu đồ 1.1 Nhận thức của GV về tầm quan trọng của việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn 22 Đạo đức lớp 3. 2 Biểu đồ 1.2 Đánh giá của GV về mức độ phù hợp trong việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học 23 môn Đạo đức. 3 Biểu đồ 1.3 Mức độ tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí 24 Minh trong môn Đạo đức 3. 4 Biểu đồ 1.4 Hinh thức tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí 27 Minh trong môn Đạo đức 3. 5 Biểu đồ 1.5 Nhận thức của HS về tầm quan trọng của môn Đạo 30 đức. 6 Biểu đồ 1.6 Nhận xét của học sinh về mức độ tích hợp theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh của thầy (cô) 31 giáo. 7 Biểu đồ 1.7 Mức độ hứng thú của HS trong các tiết dạy Đạo đức 32 có tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 8 Biểu đồ 3.1 Mức độ hứng thú của học sinh trong giờ học. 73 9 Biểu đồ 3.2 Đánh giá kết quả học tập của học sinh sau tiết thực 74 nghiệm.
MỤC LỤC 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 2 3.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 3 5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết ........................................................ 3 5.1.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp lí thuyết. ................................................ 3 5.1.2. Phương pháp phân loại, hệ thống hóa lí thuyết ........................................... 3 5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ...................................................... 3 5.2.1. Phương pháp quan sát ................................................................................. 3 5.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu ................................................................ 4 5.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia ............................................................ 4 5.2.4. Phương pháp phỏng vấn .............................................................................. 4 5.2.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ............................................................ 4 5.3. Phương pháp thống kê toán học ...................................................................... 4 6. Lịch sử nghiên cứu............................................................................................. 4 7. Đóng góp của đề tài ........................................................................................... 6 8. Giới hạn phạm vi nghiên cứu............................................................................. 6 8.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu ......................................................................... 6 8.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 6 9. Cấu trúc tổng quan của đề tài ............................................................................ 7 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................................. 8 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 3 ............ 8 1.1. Một số vấn đề lí luận về tư tưởng Hồ Chí Minh và GD tư tưởng Hồ Chí Minh ................................................................................................................ 8 1.1.1. Khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục ............................................. 8
1.1.1.1. Về vai trò giáo dục.................................................................................... 8 1.1.1.2. Về nội dung giáo dục ................................................................................ 8 1.1.1.3. Về phương pháp giáo dục ......................................................................... 9 1.1.1.4. Giải pháp phát triển giáo dục.................................................................. 10 1.1.2. Vai trò của việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay 11 1.2. Tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ...... 12 1.2.1. Mục đích, ý nghĩa tích hợp........................................................................ 12 1.2.1.1. Mục đích của việc tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ................................................................................. 12 1.2.1.2. Ý nghĩa của việc tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ........................................................................................ 13 1.2.2. Khả năng tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ................................................................................................................ 14 1.2.3. Các hình thức tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ............................................................................................... 14 1.3. Một số đặc điểm nhận thức của học sinh lớp 3 ............................................. 15 1.4. Mục tiêu và nội dung chương trình môn Đạo đức lớp 3 ............................... 17 1.4.1. Mục tiêu..................................................................................................... 17 1.4.2. Nội dung .................................................................................................... 17 1.5. Thực trạng GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Đạo đức lớp 3 ở trường Võ Thị Sáu, Tam Kỳ, Quảng Nam hiện nay .......................................................... 18 1.5.1. Mục đích điều tra........................................................................................ 18 1.5.2. Đối tượng điều tra ...................................................................................... 19 1.5.3. Nội dung điều tra ....................................................................................... 19 1.5.4. Phương pháp điều tra ................................................................................ 20 1.5.5. Kết quả điều tra .......................................................................................... 21 1.5.6. Đánh giá thực trạng .................................................................................... 34 Tiểu kết chương 1................................................................................................. 36 CHƯƠNG 2. GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 3...................................................................................... 37
2.1. Các nguyên tắc GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3.37 2.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ........................................................... 37 2.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính vừa sức ............................................................. 37 2.1.3. Nguyên tắc đảm bảo phát huy vai trò tích cực, tự giác, sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập .................................................................................. 38 2.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ............................................................ 39 2.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi............................................................... 39 2.2. Nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cần tích hợp trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ....................................................................................................... 39 2.2.1. Chủ đề và nội dung tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ............................................................................................... 39 2.2.2. Khai thác nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh thông qua các địa chỉ bài học của môn Đạo đức lớp 3 ................................................................................. 41 2.3. Quy trình giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. 43 2.3.1. Quy trình xây dựng kế hoạch bài dạy tích hợp nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong môn Đạo đức lớp 3 ............................................................... 43 2.3.2. Thiết kế minh họa bài dạy tích hợp nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong môn Đạo đức lớp 3 ............................................................................ 44 2.3.3. Thiết kế một số hoạt động chính có tích hợp nội dung giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 ................................................. 49 Tiểu kết chương 2................................................................................................. 68 CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ........................................................ 69 3.1. Mô tả thực nghiệm ........................................................................................ 69 3.1.1. Mục đích thực nghiệm ............................................................................... 69 3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .............................................................................. 69 3.1.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm ............................................................... 69 3.1.4. Thời điểm thực nghiệm ............................................................................. 70 3.1.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm .......................................................... 70 3.2. Tổ chức thực nghiệm ..................................................................................... 70 3.2.1. Thời gian tiến hành thực nghiệm .............................................................. 70
3.2.2. Chọn bài thực nghiệm ............................................................................... 70 3.2.3. Kế hoạch bài dạy thực nghiệm .................................................................. 70 3.3. Tiến hành thực nghiệm.................................................................................. 71 3.3.1. Quá trình thực nghiệm ............................................................................... 71 3.3.2. Các tiêu chí đánh giá kết quả thực nghiệm ................................................ 71 3.4. Kết quả thực nghiệm...................................................................................... 72 3.5. Kết luận thực nghiệm .................................................................................... 75 Tiểu kết chương 3................................................................................................. 76 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................. 77 1. Kết luận ............................................................................................................ 77 2. Kiến Nghị ......................................................................................................... 77 2.1. Đối với ngành giáo dục.................................................................................. 77 2.2. Đối với trường Tiểu học ................................................................................ 78 2.3. Đối với giáo viên ........................................................................................... 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 79 PHỤ LỤC ............................................................................................................. P1 PHỤ LỤC 1 .......................................................................................................... P1 PHỤ LỤC 2 .......................................................................................................... P6 PHỤ LỤC 3 .......................................................................................................... P9 PHỤ LỤC 4 ........................................................................................................ P10 PHỤ LỤC 5 ........................................................................................................ P11 PHỤ LỤC 6 ........................................................................................................ P12 PHỤ LỤC 7 ........................................................................................................ P18 PHỤ LỤC 8 ........................................................................................................ P23 PHỤ LỤC 9 ........................................................................................................ P24
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tư tưởng Hồ Chí Minh là một tài sản quý giá của Đảng và dân tộc ta. Cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh là con người tiêu biểu cho một phẩm chất đạo đức, một nhân cách lớn, một tâm hồn lớn. Người là hiện thân của một nhà cách mạng, một tấm gương trọn đời phấn đấu hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Nghị lực tinh thần to lớn vượt qua mọi thử thách, khó khăn để đạt được mục đích cách mạng. Tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng, hết lòng phụng sự nhân dân. Tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung hết mực vì con người. Tấm gương sáng đạo đức về cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị khiêm tốn. Hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” của Ban chấp hành Trung ương Đảng và thực hiện chỉ đạo của Ban tuyên giáo Trung ương, từ năm học 2010-2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tích hợp nội dung cuộc vận động này vào giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó có các cấp học từ mầm non đến THPT. Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 củ Bộ Chính trị khóa VII và Chỉ thị số 27/CT-TT ngày 8/9/2016 của Thủ tướng Chính phủ về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; kế hoạch số 178/KH-BGDĐT, ngày 16/3/2017 của Bộ giáo dục và Đạo tạo về triển khai thực hiện Chỉ thị số 05 và Chỉ thị số 27 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong ngành giáo dục, Bộ giáo dục và Đào tạo tiếp tục chỉ đạo triển khai nội dung tích hợp tư tưởng Hô Chí Minh vào dạy học riêng cho từng môn học ở các cấp học khác nhau. Việc tích hợp Giáo dục (GD) tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học có tầm quan trọng rất lớn đối với học sinh ở tiểu học. Vì tư tưởng, tấm gương của Người là nền tảng để phát triển, hoàn thiện nhân cách cho chính mỗi cá nhân trong xã hội, và giữ gìn truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân 1
tộc. Góp phần bồi dưỡng lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm của cá nhân đối với đất nước. Sở dĩ các em là những mầm non tương lai của đất nước thì việc GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức là hết sức cần thiết đối với các em. Thông qua dạy học sẽ là điều kiện thuận lợi giúp các em hình thành nhân cách sống, cách làm việc, học tập theo tư tưởng Đạo đức Hồ Chí Minh nhằm chuẩn bị tốt cho các em hành trang để bước vào đời. Trong nhà trường tiểu học việc GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức nói chung và trong môn Đạo đức lớp 3 nói riêng là hết sức cần thiết, giúp các em: Bước đầu hiểu biết về những phẩm chất đạo đức tốt đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ đó các em biết yêu quý, kính trọng và biết ơn công lao to lớn của Người. Giáo dục cho các em ý thức quan tâm tới việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, làm cho việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh dần dần trở thành thói quen và nếp sống cho học sinh. Bước đầu phát triển kĩ năng thực hành trong học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Góp phần giáo dục học sinh trở thành người công dân tốt biết sống và làm việc theo tư tưởng của Người. Xuất phát từ tầm quan trọng trong GD tư tưởng Hồ Chí Minh và quá trình GD tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự phát triển toàn diện cho HSTH, từ thực trạng công tác GD tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường tiểu học hiện nay còn nhiều bất cập, chính vì thế tôi đã chọn đề tài: “Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài hướng đến việc khai thác nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh tích hợp trong dạy học môn Đạo đức góp phần giúp học sinh học tập và rèn luyện theo tư tưởng Đạo đức Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Quá trình dạy học môn Đạo đức lớp 3. 2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, đề tài có nhiệm vụ góp phần làm rõ những vấn đề sau: - Nghiên cứu các vấn đề lí luận về GD tư tưởng Hồ Chí Minh. - Khảo sát thực trạng việc dạy học môn Đạo đức và tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở khối 3 tại trường Tiểu học Võ Thị Sáu, thành phố Tam Kì, tỉnh Quảng Nam. -Nghiên cứu tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh vào các địa chỉ bài học Đạo đức. Từ đó xây dựng kế hoạch bài dạy tích hợp và sử dụng vào dạy học môn Đạo đức lớp 3. - Thực nghiệm sư phạm để khẳng định tính khả thi của đề tài. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết 5.1.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp lí thuyết. Nghiên cứu các tài liệu, đề tài, các văn bản khác nhau, phân tích các tài liệu để tìm ra cấu trúc lí thuyết, các xu hướng phát triển cũng như các trường phái nghiên cứu của tác giả. Phân tích, tổng hợp lí thuyết liên quan đến giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh và tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học để làm cơ sở lí luận cho đề tài. 5.1.2. Phương pháp phân loại, hệ thống hóa lí thuyết Sắp xếp các tài liệu khoa học, từng đơn vị kiến thức thành một hệ thống logic chặt chẽ theo từng mặt. 5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 5.2.1. Phương pháp quan sát - Quan sát GV: Dự giờ các tiết dạy môn Đạo đức để tìm hiểu về quá trình xây dựng bài dạy cũng như hình thức tổ chức tiết dạy có tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm thu thập thông tin và rút ra kinh nghiệm cho bản thân khi xây dựng kế hoạch bài dạy có tích hợp nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh. - Quan sát thái độ của HS khối lớp 3 thông qua giờ học môn Đạo đức như là: hành động, lời nói, nét mặt, cử chỉ, thái độ học tập, tính tích cực của học 3
sinh… để xem học sinh các lớp có thích học tập môn Đạo đức hay không từ đó có các nguyên tắc tích hợp đúng đắn trong việc xây dựng kế hoạch bài dạy. 5.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu Xây dựng các phiếu điều tra dành cho giáo viên và học sinh bao gồm hệ thống các câu hỏi để khảo sát về thực trạng và thực nghiệm của việc GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học. 5.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Tiếp thu các ý kiến đóng góp của thầy (cô) hướng dẫn và những thầy (cô) khác để có định hướng đúng đắn trong quá trình nghiên cứu góp phần hoàn thiện nội dung nghiên cứu. 5.2.4. Phương pháp phỏng vấn Phỏng vấn GV lớp 3 về các vấn đề có liên quan đến việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc dạy học môn Đạo đức. 5.2.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm Thực nghiệm ở trường Tiểu học nhằm khẳng định tính hiệu quả của việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. 5.3. Phương pháp thống kê toán học Phân tích, xử lý các số liệu nghiên cứu và biểu thị kết quả nghiên cứu bằng các biểu đồ, bảng biểu từ quá trình điều tra thực trạng và thực nghiệm. 6. Lịch sử nghiên cứu Sau 5 năm thực hiện, Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã tạo được những chuyển biến bước đầu quan trọng về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đối với toàn xã hội,…góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Tuy nhiên việc thực hiện Chỉ thị 03 vẫn còn có những hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên và ý thức của nhiều tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị, cán bộ, đảng viên. Trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt, đảng viên, công chức, viên chức chưa cao. Việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chuẩn mực đạo đức, đăng kí học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, tác phong của Bác ở nhiều 4
nơi vẫn còn hình thức. Công tác tuyên truyền, thực hiện Chỉ thị chưa thật sự sinh động, hấp dẫn, chưa tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong Đảng và xã hội… Để phát huy kết quả đạt được, đồng thời khắc phục những hạn chế trong việc thực hiện Chỉ thị 03-CT/TƯ, đặc biệt là để bảo đảm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, ngày 15/5/2016, Tổng Chỉ thị 05-CT/TƯ về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Quán triệt và thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TƯ, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Trong đó việc tổ chức giáo dục, học tập cho thế hệ trẻ hết sức được coi trọng, đặc biệt là đối với các trường phổ thông việc đưa nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào dạy học một cách có hiệu quả là hết sức cần thiết nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, nhất là khi chúng ta đang thực hiện đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Bám sát chỉ đạo của Bộ Giáo – Đào tạo, và của Tỉnh ủy, ngành giáo dục – đạo tạo các cấp đã quán triệt và triển khai nghiêm túc trong toàn bộ hệ thống các trường đưa nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào giảng dạy bằng nhiều hình thức phong phú. Trong đó, một số trường trung học phổ thông, giáo viên tích hợp lồng ghép giảng dạy một số câu chuyện gần gũi trong trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Người trong một số môn học như GDCD, Lịch Sử, Đạo đức,…[20]. Đã có một số bài viết, đề tài nghiên cứu của một số tác giả đề cập đến vấn đề GD tư tưởng HCM trong dạy học như: Tác giả Nguyễn Thị Vân Anh với đề tài “Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh về Đạo đức trong dạy học GDCD lớp 10”; Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 9/2018. “Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 hiện nay” của tác giả Nguyễn Hải Trung – Trường Đại học Kĩ thuật Y tế Hải Dương, Phạm Thị Thu Hằng – Học viện Chính trị, Bộ Công an, Dương Văn Khoa – Trường Đại học Sư phạm Hà 5
Nội; Sáng kiến kinh nghiệm, tác giả Nguyễn Thị Thủy với đề tài “Lồng ghép giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 8, 9”; Sáng kiến kinh nghiệm, tác giả Nguyễn Thị Hoài Sương với đề tài “ Tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy Ngữ Văn lớp 8, 9 – THCS”. Trong dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học, tác giả Phạm Thị Vân Khánh với đề tài “Tích hợp nội dung giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong môn Đạo đức lớp 4, 5” đã đề cập đến những bài học về tính trung thực, tấm gương tiết kiệm, tình yêu quê hương, đất nước,..được tích hợp trong mỗi bài học cụ thể. Tóm lại có rất nhiều tác giả với nhiều công trình, nhiều đề tài sáng kiến kinh nghiệm nghiên cứu vận dụng tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh ở nhiều cấp học, nhiều môn học với nhiều hình thức vận dụng sáng tạo linh hoạt. Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. Vì vậy, đây là vấn đề mới mẻ và thiết yếu trong dạy học hiện nay. 7. Đóng góp của đề tài - Hệ thống hóa lí luận về GD tư tưởng Hồ Chí Minh và tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. - Đánh giá thực trạng GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3 trường tiểu học Võ Thị Sáu, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. - Lựa chọn một số nội dung GD tư tưởng Hồ Chí Minh và tích hợp vào địa chỉ bài học Đạo đức trong chương trình môn Đạo đức lớp 3. Từ đó xây dựng kế hoạch bài dạy môn Đạo đức có tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh. 8. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 8.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu việc tích hợp GD tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. 8.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đề tài được triển khai nghiên cứu thực trạng và thực nghiệm ở khối lớp 3 tại trường Tiểu học Võ Thị Sáu, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. 6
9. Cấu trúc tổng quan của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục, nội dung khóa luận gồm có 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. Chương 2. Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học môn Đạo đức lớp 3. Chương 3. Thực nghiệm sư phạm 7
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 3 1.1. Một số vấn đề lí luận về tư tưởng Hồ Chí Minh và GD tư tưởng Hồ Chí Minh 1.1.1. Khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục 1.1.1.1. Về vai trò giáo dục Theo Hồ Chí Minh, giáo dục có vai trò hết sức to lớn trong việc cải tạo con người cũ, xây dựng con người mới. Người nói: “Thiện, ác vốn chẳng phải là bản tính cố hữu, phần lớn đều do giáo dục mà nên”. Thật vậy, vai trò giáo dục được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ là nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam, một nền giáo dục vì con người, cho con người và hướng tới việc xây dựng con người mới – con người Xã hội Chủ Nghĩa. Trong thư gửi các học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định nền giáo dục mới sẽ “đào tạo các em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em”. Trong nền giáo dục mới, theo Hồ Chí Minh phải thực hiện dạy và học theo hướng phục vụ Tổ quốc và nhân dân. Người diễn đạt là “Học để làm việc, để làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”. Từ đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng việc dạy học phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn cuộc sống. Nói chuyện tại Đại hội Giáo dục phổ thông toàn quốc (23/3/1956), Người động viên các thầy, cô giáo: “Dạy và học cần phải theo nhu cầu của dân, của Nhà nước. Thầy dạy tốt, trò học tốt, cung cấp đủ cán bộ cho nông nghiệp, công nghiệp, cho các ngành kinh tế và văn hóa. Đó là nhiệm vụ vẻ vang của các thầy giáo, cô giáo”. Và về sau, Hồ Chí Minh đã nhiều lần chỉ rõ vai trò của giáo dục là phát triển con người để giúp đời, phụng sự Tổ quốc và nhândân [21]. 1.1.1.2. Về nội dung giáo dục Với một tầm nhìn thời đại và tư duy toàn cầu, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ 8