Khóa luận Tốt nghiệp: Hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:142

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng chiến lược đấu thầu xây lắp tại công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn & xây dựng giao thông 24-3; Đưa ra một số đề xuất nhằm hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn & xây dựng giao thông 24-3.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận Tốt nghiệp: Hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN KHOA KINH TẾ & KẾ TOÁN  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU XÂY LẮP TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN TƯ VẤN & XÂY DỰNG GIAO THÔNG 24-3 Sinh viên thực hiện : Lê Thị Ngọc Tiên Lớp : Kinh tế đầu tư K41 Giảng viên hướng dẫn : TS. Ngô Thị Thanh Thú BÌNH ĐỊNH, THÁNG 6/2022
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẤU THẦU VÀ CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU XÂY LẮP ....................................................................................... 4 1.1. Lý luận chung về đấu thầu và đấu thầu xây lắp ............................... 4 1.1.1. Lý luận chung về đấu thầu......................................................... 4 1.1.1.1. Khái niệm .............................................................................. 4 1.1.1.2. Đặc điểm ............................................................................... 6 1.1.1.3. Phân loại ............................................................................... 7 1.1.2. Lý luận chung về đấu thầu xây lắp ........................................... 8 1.1.2.1. Xây lắp .................................................................................. 8 1.1.2.2. Đấu thầu xây lắp ................................................................. 10 1.1.2.3. Hình thức đấu thầu xây lắp................................................. 11 1.1.2.4. Quy trình đấu thầu .............................................................. 12 1.2. Chiến lược đấu thầu xây lắp ............................................................. 16 1.2.1. Chiến lược và xây dựng chiến lược đấu thầu ......................... 16 1.2.2. Một số yêu cầu .......................................................................... 17 1.2.3. Phân loại ................................................................................... 18 1.2.3.1. Chiến lược phát triển tập trung .......................................... 18 1.2.3.2. Chiến lược phát triển hội nhập ........................................... 19 1.2.3.3. Chiến lược đa dạng hóa ...................................................... 19 1.2.3.4. Chiến lược suy giảm ........................................................... 20 1.3. Hồ sơ dự thầu và các văn bản pháp lý liên quan tới hoạt động đấu thầu xây lắp ........................................................................................................ 20 1.3.1. Chuẩn bị hồ sơ dự thầu ............................................................ 20 1.3.2. Chuẩn bị nội dung về kỹ thuật ................................................. 21 1.3.3. Chuẩn bị nội dung về tài chính................................................ 22 1.3.4. Chuẩn bị nội dung về pháp lý .................................................. 24 1.3.5. Nộp hồ sơ dự thầu .................................................................... 25 1.3.6. Hoàn thiện và kí kết hợp đồng ................................................. 27 1.4. Nội dung các bước xây dựng chiến lược đấu thầu xây lắp ............ 28 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược đấu thầu xây lắp ................ 29 1.5.1. Các yếu tố bên trong ................................................................. 29
1.5.1.1. Tài chính ............................................................................. 29 1.5.1.2. Công nghệ ........................................................................... 30 1.5.1.3. Nhân lực .............................................................................. 30 1.5.1.4. Marketing ............................................................................ 31 1.5.1.5. Quản trị điều hành và văn hóa tổ chức .............................. 31 1.5.1.6. Cơ sở vật chất ..................................................................... 31 1.5.2. Các yếu tố bên ngoài................................................................. 32 1.5.2.1. Vai trò của khách hàng ....................................................... 32 1.5.2.2. Vai trò của nhà cung ứng ................................................... 33 1.5.2.3. Khả năng của đối thủ cạnh tranh ....................................... 34 1.5.2.4. Các đối thủ tiềm ẩn mới ...................................................... 34 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU XÂY LẮP TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN TƯ VẤN & XÂY DỰNG GIAO THÔNG 24-3 ................................................................... 36 2.1. Giới thiệu chung về công ty trách nhiệm hữu hạn tư vấn & xây dựng giao thông 24-3 ......................................................................................... 36 2.1.1. Giới thiệu quá trình hoạt động của Công ty ........................... 36 2.1.1.1. Tên địa chỉ Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3 ............................................................................... 36 2.1.1.2. Thời điểm thành lập, các mốc quan trọng của Công ty...... 36 2.1.1.3. Quy mô hiện tại của Công ty .............................................. 37 2.1.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn & xây dựng giao thông 24-3 giai đoạn 2019-2021 .............. 38 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ ........................................................... 41 2.1.2.1. Chức năng ........................................................................... 41 2.1.2.2. Nhiệm vụ ............................................................................. 41 2.1.2.3. Sơ đồ tổ chức quản lý.......................................................... 42 2.2. Thực trạng xây dựng chiến lược đấu thầu tại Công ty trách nhiệm hữu hạn tư vấn & xây dựng giao thông 24-3 giai đoạn 2019-2021 ............... 44 2.2.1. Thực trạng xây dựng chiến lược đấu thầu tại Công ty .......... 44 2.2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược đấu thầu xây lắp tại công ty .............................................................................................. 47 2.2.2.1. Các yếu tố bên trong ........................................................... 47 2.2.2.2. Các yếu tố bên ngoài ........................................................... 55
2.3. Kết quả đạt được và một số hạn chế ................................................ 60 2.3.1. Những kết quả đạt được ........................................................... 60 2.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân .............................................. 75 2.3.2.1. Một số hạn chế .................................................................... 75 2.3.2.2. Nguyên nhân ....................................................................... 76 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU XÂY LẮP TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN TƯ VẤN VÀ XÂY DỰNG GIAO THÔNG 24-3 .................................. 78 3.1. Sứ mệnh và tầm nhìn của Công ty trong những năm tới ............... 78 3.1.1. Định hướng sản xuất kinh doanh của Công ty....................... 78 3.1.2. Định hướng trong công tác đấu thầu của Công ty ................. 79 3.2. Một số đề xuất nhằm hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty................................................................................................................ 79 3.2.1. Xác định được mục tiêu và nâng cao khả năng thắng thầu .. 79 3.2.2. Nâng cao vị thế của Công ty trong ngành xây dựng nhằm tăng khả năng cạnh tranh của Công ty ............................................................. 82 3.2.3. Chủ động nắm bắt thông tin và tìm kiếm thị trường .............. 86 3.2.4. Một số đề xuất khác .................................................................. 87 KẾT LUẬN ................................................................................................ 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 91 PHỤ LỤC ................................................................................................... 92
DANH MỤC BẢNG Bảng 1. 1. Cách tính giá thành cho một công việc phần xây lắp và lắp đặt thiết bị .......................................................................................................... 23 Bảng 1. 2. Cách tính giá thành cho một công việc phần mua sắm thiết bị ............................................................................................................................. 24 Bảng 2. 1. Bảng giá trị tài sản của Công ty năm 2021 ........................... 37 Bảng 2. 2. Kết quả kinh doanh của Công ty trong giai đoạn 2019- 2021 ..................................................................................................................... 39 Bảng 2. 3. Tỷ suất tự tài trợ của Công ty giai đoạn 2019-2021 ............. 48 Bảng 2. 4. Tỷ suất sinh lời trên tài sản của Công ty giai đoạn 2019- 2021…48 Bảng 2. 5. Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu của Công ty giai đoạn 2019-2021 ............................................................................................................ 49 Bảng 2. 6. Nguồn nhân lực tại Công ty giai đoạn 2019-2021 ................ 51 Bảng 2. 7. Thiết bị máy móc của Công ty ............................................... 54 Bảng 2. 8. Những dự án trúng thầu gần đây nhất của Công ty ............ 60 Bảng 2. 9. Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp giai đoạn 2019- 2021 ..................................................................................................................... 63 Bảng 2. 10. Tỷ số thanh toán hiện hành của Công ty giai đoạn 2019-2021 ............................................................................................................................. 69 Bảng 2.11. Tỷ số thanh toán nhanh của Công ty giai đoạn 2019-2021 70 Bảng 2. 12. Hệ số nợ của Công ty giai đoạn 2019-2021 ....................... 711 Bảng 2. 13. Một số dự án đấu thầu bị loại của Công ty ......................... 76 DANH MỤC SƠ ĐỒ Hình 2. 1: Sơ đồ tổ chức quản lí tại Công ty........................................... 42 DANH MỤC VIẾT TẮT
STT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ 1 BOT Xây dựng-vận hành-chuyển giao 2 BTO Xây dựng-chuyển giao-vận hành 3 CP Chính phủ 4 NĐ Nghị định 5 ĐHKTQD Đại học kinh tế quốc dân 6 NXB CTQG Nhà xuất bản chính trị quốc gia
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN Họ tên sinh viên thực hiện : ............................................................................................. Lớp:................................................Khóa: ................................................................ Tên đề tài : ............................................................................................................... .................................................................................................................................. I. Nội dung nhận xét: 1. Tình hình thực hiện: .................................................................................................. 2. Nội dung của đề tài: - Cơ sở lý thuyết: ............................................................................................... - Cơ sở số liệu: .................................................................................................. - Phương pháp giải quyết các vấn đề: ............................................................... 3. Hình thức của đề tài: - Hình thức trình bày: ........................................................................................ - Kết cấu của đề tài: ............................................................................................ 4. Những nhận xét khác: ............................................................................................... .. ...................................................................................................................................... .. ...................................................................................................................................... II. Đánh giá cho điểm: - Tiến trình làm đề tài : …………………………………………………………. - Nội dung đề tài : ……………………………………………………………… - Hình thức đề tài : ……………………………………………………………... Tổng cộng: …………… Bình Định, Ngày .... tháng .... năm........ Giảng viên hướng dẫn
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN VẤN ĐÁP/PHẢN BIỆN Họ tên sinh viên thực hiện : ............................................................................................. Lớp:................................................Khóa: ................................................................ Tên đề tài : ............................................................................................................... .................................................................................................................................. I. Nội dung nhận xét: 1. Nội dung của đề tài: - Cơ sở lý thuyết: ............................................................................................... - Cơ sở số liệu: .................................................................................................. - Phương pháp giải quyết các vấn đề: ............................................................... 2. Hình thức của đề tài: - Hình thức trình bày: ........................................................................................ - Kết cấu của đề tài: ............................................................................................ 3. Những nhận xét khác: ............................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... II. Đánh giá cho điểm: - Nội dung đề tài : ……………………………………………………………… - Hình thức đề tài : …………………………………………………………….. Tổng cộng: ………….. Bình Định, Ngày .... tháng .... năm........ Giảng viên phản biện
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong bất kì hoạt động nào đều cần có những chiến lược riêng và cụ thể để đạt được hiệu quả cao nhất. Trong công tác đấu thầu cũng vậy, cần phải có những chiến lược đấu thầu để có khả năng trúng thầu đem lại hiệu quả lợi nhuận cho Công ty, để có thể trúng được thầu phải trải qua các đánh giá của chủ đầu tư, vì vậy cần phải có những mặt lợi thế riêng để có thể cạnh tranh với các nhà thầu khác. Chiến lược đấu thầu có vai trò quan trọng đối với Công ty, nhờ thực hiện những chiến lược tạo ra năng lực cạnh tranh mà có thể phát huy được khả năng trúng thầu, có những chiến lược giúp xây dựng các bảng kỹ thuật hay tài chính trong đơn dự thầu để công tác đấu thầu đạt hiệu quả đem lại lợi nhuận trong công tác sản xuất. Đấu thầu xây lắp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng, hạn chế và loại trừ tình trạng như thất thoát, lãng phí vốn đầu tư và các hiện tượng tiêu cực khác trong xây dựng. Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3 thành lập ngày 08/03/2008. Ngành nghề kinh doanh chính của Công ty là lĩnh vực xây lắp trong đó đấu thầu là một công tác then chốt để tìm kiếm công việc đầu vào. Kể từ khi thành lập, công tác đấu thầu của Công ty chủ yếu dựa trên kế hoạch kinh doanh hàng năm hoặc ứng biến theo tình huống cụ thể, mà ít có chiến lược dài hạn. Vì vậy doanh nghiệp phát triển không ổn định, không bền vững và luôn đối mặt với những khó khăn về vốn, về việc làm, về thị trường, …. Với vai trò quan trọng của chiến lược đấu thầu mà Công ty vẫn chưa thực hiện tốt vẫn còn những tồn tại cần khắc phục và phát triển tốt hơn trong chiến lược đấu thầu, vì vậy tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3”. 2. Mục tiêu của đề tài
2  Hệ thống lý luận về đấu thầu và chiến lược đấu thầu xây lắp  Phân tích thực trạng chiến lược đấu thầu xây lắp tại công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn & xây dựng giao thông 24-3  Đưa ra một số đề xuất nhằm hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn & xây dựng giao thông 24-3. 3. Phạm vi nghiên cứu  Về nội dung: Đề tài chỉ giới hạn phạm vi là đấu thầu, công tác đấu thầu, chiến lược trong công tác đấu thầu.  Về mặt không gian: Tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3, địa chỉ 144B, QL1A, Tổ dân phố 2, Thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam.  Về mặt thời gian: Nghiên cứu trong giai đoạn 2019-2021.  Về đối tượng: Chiến lược đấu thầu tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3. 4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu  Nghiên cứu này sử dụng các phương pháp: thống kê, mô tả, so sánh, đánh giá, tổng hợp, …  Công cụ chính: Sử dụng chương trình xử lí số liệu bằng Excel kết hợp với thống kê mô tả, so sánh, đánh giá, tổng hợp, … 5. Nội dung nghiên cứu - Chương 1: Lý luận chung về đấu thầu và chiến lược đấu thầu xây lắp. - Chương 2: Phân tích thực trạng chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3. - Chương 3: Một số đề xuất nhằm hoàn thiện chiến lược đấu thầu xây lắp tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và xây dựng giao thông 24-3.
3 Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Kinh tế-Kế toán, giảng viên hướng dẫn TS. Ngô Thị Thanh Thúy, các cán bộ trong Công ty trách nhiệm hữu hạn tư vấn và xây dựng giao thông 24-3 đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả hoàn thành bài khóa luận của mình. Do hạn chế về lý luận, thời gian nghiên cứu nên đề tài còn những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô trong Bộ môn và Hội đồng của Khoa để bài viết của tác giả được hoàn thành tốt hơn.
4 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẤU THẦU VÀ CHIẾN LƯỢC ĐẤU THẦU XÂY LẮP 1.1. Lý luận chung về đấu thầu và đấu thầu xây lắp 1.1.1. Lý luận chung về đấu thầu 1.1.1.1. Khái niệm Để thực hiện hoạt động mua sắm (hàng hóa, dịch vụ hay công trình) thì bên mua có thể tiến hành theo hai cách khác nhau. Cách thứ nhất, mua tự do trao đổi với bên bán (tổ chức hoặc cá nhân) về nhu cầu mua sắm để đạt được thỏa thuận về chất lượng và giá cả dựa vào quyết định chủ quan của cả hai bên; trong trường hợp này bên mua thường đồng thời là chủ sở hữu khoản tiền dành cho việc mua sắm. Và cách thứ hai là bên mua tiến hành lựa chọn bên bán theo một quy trình nhất định dưới sự kiểm soát của các cơ quan quản lý khác. Quy trình này được áp dụng cho tất cả các hoạt động mua sắm của bên mua trong một thời gian dài. Bên mua thường không phải là chủ sở hữu khoản tiền được sử dụng. Cách mua sắm thứ hai ở Việt Nam thường được gọi là đấu thầu. Trong phạm vi một nền kinh tế, khoản tiền dùng cho các hoạt động mua sắm (hay nói chung là hoạt động đầu tư) được huy động từ hai nguồn, đó là nguồn tiền tư nhân và nguồn tiền do nhà nước quản lý (hay còn gọi tiền của công). Việc sử dụng khoản tiền từ nguồn thứ hai bắt buộc phải tuân thủ theo những quy định về mua sắm do nhà nước ban hành nhằm đảm bảo mang lại hiệu quả cao. Như vậy, đấu thầu có thể được hiểu là một cách thức mua sắm (hàng hóa, công trình hoặc dịch vụ) mà trong đó bên mua và bên bán phải tuân thủ theo các quy định do tổ chức quản lý nguồn vốn sử dụng cho việc mua sắm này ban hành. Thông thường, thuật ngữ đấu thấu được sử dụng trong trường hợp sử dụng vốn do nhà nước quản lý, vì vậy đôi khi trong thực tế thuật ngữ mua sắm công có thể thay cho thuật ngữ đấu thầu.
5 Dưới đây là định nghĩa về đấu thầu đã được đề cập trong một số tài liệu. - Theo từ điển Bách khoa Việt Nam (do Trung tâm biên soạn từ điển Bách khoa Việt Nam biên soạn, xuất bản năm 1995) Đấu thầu là phương thức giao dịch đặc biệt, người muốn xây dựng công trình (người gọi thầu) công bố trước các yêu cầu và điều kiện xây dựng công trình để người nhận xây dựng công trình (người dự thầu) công bố giá mà mình muốn nhận. Người gọi thầu sẽ lựa chọn người dự thầu nào phù hợp với điều kiện của mình với giá thấp hơn. Phương thức đấu thầu được áp dụng tương đối phổ biến trong việc mua sắm tài sản và xây dựng các công trình tư nhân và nhà nước. - Theo Từ điển tiếng Việt (do Viện ngôn ngữ khoa học biên soạn, xuất bản năm 1998) Đấu thầu được giải thích là đọ công khai, ai nhận làm, nhận bán với điều kiện tốt nhất thì được giao cho làm hoặc được bán hàng. - Theo Từ điển Kinh tế học hiện đại (do NXB CTQG và ĐHKTQD hợp tác xuất bản năm 1999) thì đấu thầu là một đề nghị trả mà một cá nhân hay một tổ chức đưa ra để sở hữu hoặc kiểm soát tài sản, các đầu vào, hàng hóa hay dịch vụ. Người ra quyết định tối đa hóa lợi ích sẽ cân đối mức tự nguyện trả biên của mình với chi phí cơ hội của số tiền được yêu cầu để trả. - Theo Luật đấu thầu của Việt Nam thì đấu thầu là quá trình lựa chọn cho nhà thầu đáp ứng yêu cầu của bên mời thầu trên cơ sở đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Đấu thầu là một cuộc thi Đề thi: Hồ sơ mời thầu - Hồ sơ yêu cầu Giám khảo: Bên mời thầu – Bên mua Thí sinh: Các nhà thầu – Bên bán Bài thi: Hồ sơ dự thầu – bàn chào hàng – đề xuất dự thầu
6 Thời gian làm bài: Thời gian chuẩn bị hồ sơ dự thầu Thời điểm cuối cùng nộp bài: Thời điểm đóng thầu Chấm điểm: Xét thầu – chấm thầu Thông báo kết quả: Thông báo tên nhà thầu trúng thầu Tham gia trực tiếp vào hoạt động đấu thầu – mua sắm gồm bên mua (hay còn gọi là bên mời thầu) và bên bán (hay còn gọi là nhà thầu). Các yêu cầu mua sắm của bên mời thầu được thể hiện trong một bộ tài liệu gọi là Hồ sơ mời thầu do bên mời thầu chuẩn bị và các bản chào hàng hay còn gọi là đề xuất dự thầu được các nhà thầu thể hiện trong một bộ tài liệu gọi là Hồ sơ dự thầu. 1.1.1.2. Đặc điểm - Đấu thầu là một hoạt động thương mại. Trong đó bên dự thầu là các cá nhân hay tổ chức có đủ điều kiện và mục tiêu mà bên dự thầu hướng tới là lợi nhuận, còn bên mời thầu là xác lập được hợp đồng mua bán hàng hóa, sử dụng dịch vụ với các các điều kiện tốt nhất cho họ. - Đấu thầu là một giai đoạn tiền hợp đồng. Hoạt động đấu thầu luôn gắn với quan hệ mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ. Trong nền kinh tế đấu thầu không diễn ra như một hoạt động độc lập, nó chỉ xuất hiện khi con người có nhu cầu mua sắm hàng hóa và sử dụng dịch vụ. Mục đích cuối cùng của đấu thầu là giúp bên mời thầu tìm ra chủ thể có khả năng cung cấp hàng hóa, dịch vụ với chất lượng và giá cả tốt nhất. Sau khi quá trình đấu thầu hoàn tất, người trúng thầu sẽ cùng với người tổ chức đấu thầu đàm phán, để kí kết hợp đồng mua bán hàng, cung ứng dịch vụ hay xây lắp công trình. - Mục đích của việc đấu thầu là tuyển chọn nhà thầu có đủ năng lực đáp ứng các yêu cầu của bên mời thầu. - Quan hệ đấu thầu luôn được xác lập giữa một bên mời thầu và nhiều bên dự thầu. Những vẫn có trường hợp ngoại lệ như trong trường hợp chỉ định đầu tư.
7 - Hình thức pháp lí của quan hệ đấu thầu hàng hóa, dịch vụ là hồ sơ mời thầu và hồ sơ dự thầu. Hồ sơ mời thầu là văn bản pháp lí do bên mời thầu lập, trong đó có đấy đủ những yêu cầu về kỹ thuật, tài chính và thương mại của hàng hóa cần mua sắm, dịch vụ cần sử dụng. Còn hồ sơ dự thầu thể hiện năng lực, mức độ đáp ứng của bên dự thầu trước các yêu cầu trong hồ sơ mời thầu. - Việc lựa chọn nhà thầu theo yêu cầu của bên mời thầu và phải tuân theo một trình tự nhất định do pháp luật quy định. - Xét trên góc độ giá cả thì đấu thầu cần thiết phải có sự khống chế về giá, gọi là giá gói thầu hoặc dự án được đưa ra bởi bên mời thầu theo khả năng tài chính của bên mời thầu. Bên dự thầu mà đưa ra giá thấp nhất với các điều kiện tương đối hợp lí sẽ có khả năng trúng thầu. 1.1.1.3. Phân loại Một dự án có thể có nhiều thành phần ở các lĩnh vực khác nhau. Khi chủ đầu tư tổ chức đấu thầu một dự án, có nhiều doanh nghiệp, tổ chức tham gia vào cuộc đấu thầu. Mỗi nhà thầu tham dự có thế mạnh ở những lĩnh vực nhất định. Việc chia thành các gói thầu sẽ giúp cho chủ đầu tư tìm ra các nhà thầu phù hợp với từng lĩnh vực, bộ phận của dự án. - Gói thầu tư vấn: Trong lĩnh vực đầu tư, tư vấn được hiểu là việc cung cấp những kinh nghiệm, chuyên môn cần thiết cho chủ đầu tư trong quá trình xem xét, kiếm tra và ra quyết định ở tất cả các giai đoạn của một dự án đầu tư. Ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư, bên mời thầu có thể tổ chức đấu thầu cho những công việc như lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và khả thi, lập quy trình, tổng sơ đồ phát triển, đánh giá báo cáo nghiên cưu khả thi và tiền khả thi, đánh giá báo cáo lập quy hoạch, tổng sơ đồ phát triển. Trong giai đoạn thực hiện dự án, các dịch vụ tư vấn cần thiết có thể là khảo sát, lập thiết kế, tổng dự toán và dự toán, đánh giá, thẩm tra thiết kế, dự toán và tổng dự
8 toán, lập các hồ sơ mời thầu hoặc đánh giá hồ sơ dự thầu cho các cuộc đấu thầu khác, giám sát việc thi công công trình xây dựng, lắp đặt thiết bị và cung cấp các hàng hóa khác. Trong giai đoạn vận hành kết quả đầu tư, dịch vụ tư vấn có thể là nghiên cứu thị trường, nghiên cứu tác động của dự án đến môi trường, đào tạo, chuyển giao công nghệ, quản lý dự án. - Gói thầu xây lắp: Xây lắp là những công việc thuộc về xây dựng công trình, hạng mục công trình và lắp đặt thiết bị cho các công trình, hạng mục công trình. Đấu thầu xây lắp được tiến hành ở giai đoạn thực hiện dự án. - Gói thầu mua sắm hàng hóa và các dịch vụ khác: Mua sắm hàng hóa là việc cung cấp máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất, nguyên vật liệu, thành phẩm, bán thành phẩm, bản quyền sở hữu công nghiệp, bản quyền sở hữu công nghệ … Còn các dịch vụ khác ở đây được hiểu là các dịch vụ ngoài những dịch vụ tư vấn đã nêu ở trên, các dịch vụ này có thể là dịch vụ vận chuyển, dịch vụ bảo hiểm, dịch vụ sửa chữa bảo dưỡng, kiểm tra chất lượng hàng hóa. - Gói thầu thực hiện dự án: Khi chủ đầu tư có ý tưởng nhưng không thể hoặc không muốn tự mình tiến hành chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và thậm chí là vận hành kết quả của đầu tư thì có thể tổ chức đấu thầu để chọn đối tác thực hiện ý tưởng đầu tư. Đó là các dự án có dạng chìa khóa trao tay, dự án BOT, dự án BTO. 1.1.2. Lý luận chung về đấu thầu xây lắp 1.1.2.1. Xây lắp * Xây lắp (Installation Work) trong đấu thầu: Xây lắp là nội dung cần được lên kế hoạch từ phía nhà thầu trong gói xây lắp, bao gồm hai nội dung là xây dựng và lắp đặt. Trong quá trình chuẩn bị các yêu cầu cho công việc xây lắp, doanh nghiệp cần làm rõ danh mục nội dung xây dựng và danh mục nội dung lắp đặt (Đinh Đào Ánh Thủy, 2018). Trong đó, công việc xây
9 lắp phải đưa ra được những yêu cầu đầy đủ và phù hợp với đặc điểm công trình, và với các quy định của ngành, chuyên ngành tại thời điểm tổ chức đấu thầu. * Một số yêu cầu về công việc xây lắp: - Lựa chọn tiêu chuẩn kĩ thuật Bất cứ gói thầu xây lắp nào cũng phải đáp ứng các tiêu chuẩn kĩ thuật về xây dựng nói chung, và những quy định về chuyên ngành nói riêng. Chất lượng của các công trình xây dựng lại phụ thuộc nhiều vào chất lượng của nguyên vật liệu. Vì vậy, bên cạnh việc chỉ dẫn cụ thể về tiêu chuẩn kĩ thuật mà các công trình cần đáp ứng, hồ sơ mời thầu cần quy định thêm về chất lượng của nguyên vật liệu xây dựng. - Yêu cầu về công việc xây dựng Ở nội dung này, nhóm chuẩn bị hồ sơ mời thầu đưa ra các yêu cầu liên quan đến việc chuẩn bị mặt bằng xây dựng, vận chuyển phế thải phế liệu, vận chuyển và bảo quản nguyên vật liệu, trình tự thi công, biện pháp thi công tổng thể và từng hạng mục, biện pháp huy động nhân sự và máy móc thiết bị, và những yêu cầu đặc biệt khác của gói thầu trong trường hợp cần thiết. Tuy nhiên, những yêu cầu đặc biệt cũng phải mang tính khả thi. - Yêu cầu về công việc lắp đặt Các yêu cầu về lắp đặt các biển báo, các hệ thống cấp thoát nước, điện, thông tin, thang máy, hệ thống cứu hỏa... cho công trình xây dựng cần được nhóm soạn thảo đưa ra một cách cụ thể. Các yêu cầu có thể là: yêu cầu về tổ chức lắp đặt, nghiệm thu, vận hành, giám sát, kiểm tra chất lượng... Trong trường hợp chất lượng công việc lắp đặt phụ thuộc vào điều kiện thời tiết thì hồ sơ mời thầu cần nêu rõ quy định về điều kiện thực hiện công việc này.
10 - Yêu cầu về tiến độ Chất lượng và tiến độ xây dựng công trình có thể phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên như khí hậu. Do đó, khi soạn thảo nội dung này, nhóm chuẩn bị nghiên cứu đặc điểm của công trình để đưa ra những yêu cầu về tiến độ hợp lí, và mang tính khả thi cao. Tiến độ phải tính đến cả khoảng thời gian dự trù cho việc tạm ngừng công trình xây dựng khi thời tiết không thuận lợi. 1.1.2.2. Đấu thầu xây lắp - Đấu thầu xây lắp được hiểu là hình thức đấu thầu lựa chọn nhà thầu để thực hiện những công việc xây dựng và lắp đặt các công trình, hạng mục công trình, cải tạo, sửa chữa lớn. Thực chất của đấu thầu xây lắp là việc áp dụng phương pháp xét hiệu quả thực tế trong việc lựa chọn đơn vị thi công xây dựng. Phương pháp này đòi hỏi sự so sánh giữa các đơn vị tham gia đấu thầu trên cùng một phương diện như kỹ thuật, uy tín của đơn vị tham dự đấu thầu, tài chính, … để chọn ra một nhà thầu có đủ khả năng để thực hiện gói thầu. Về bản chất đấu thầu xây lắp cũng giống như hoạt động mua bán, tuy nhiên nó khác những hợp đồng mua bán khác là hàng hóa ở đây là công việc, và chỉ có một người bán nhưng lại có nhiều người mua. Người bán là chủ đầu tư, người mua là các nhà thầu, người bán lựa chọn người mua theo nhiều tiêu chí khác nhau như năng lực thực hiện. Trước đây việc lựa chọn nhà thầu phụ thuộc nhiều vào giá mà người mua đưa ra tuy nhiên cho đến nay mức giá không ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhà thầu, mà chủ yếu là xét đến yếu tố kỹ thuật, năng lực của nhà thầu, còn mức giá có thể thương lượng sau đó. Trên thực tế thấy rằng việc lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng là một công việc quan trọng bởi có lựa chọn được nhà thầu tốt, có đầy đủ năng lực thì công trình mới hoàn thành tốt, đảm bảo chất lượng.
11 1.1.2.3. Hình thức đấu thầu xây lắp Hiện nay, có hai hình thức đấu thầu cho gói thầu xây lắp bao gồm: chỉ định thầu thông thường và chào hàng cạnh tranh. * Hình thức chỉ định thầu: - Theo quy định chỉ định thầu đối với nhà thầu được áp dụng trong trường hợp: Gói thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công, gói thầu có giá gói thầu trong hạn mức được áp dụng chỉ định thầu theo quy định của Chính phủ phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội trong từng thời kỳ (Điều 22 Luật đấu thầu 2013) - Theo Điều 54 Nghị định 63/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật đấu thầu về lựa chọn nhà thầu có quy định về Hạn mức chỉ định thầu như sau: - Gói thầu có giá trị trong hạn mức được áp dụng chỉ định thầu theo quy định của Luật Đấu thầu bao gồm (Điều 22 Luật đấu thầu 2013): + Không quá 500 triệu đồng đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ công; không quá 01 tỷ đồng đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp, mua thuốc, vật tư y tế, sản phẩm công; + Không quá 100 triệu đồng đối với gói thầu thuộc dự toán mua sắm thường xuyên. * Hình thức chào hàng cạnh tranh: - Chào hàng cạnh tranh được áp dụng đối với gói thầu có giá trị trong hạn mức theo quy định của Chính phủ và thuộc một trong các trường hợp sau đây: + Gói thầu dịch vụ phi tư vấn thông dụng, đơn giản; + Gói thầu mua sắm hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường với đặc tính kỹ thuật được tiêu chuẩn hóa và tương đương nhau về chất lượng; + Gói thầu xây lắp công trình đơn giản đã có thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt.
12 - Phạm vi áp dụng chào hàng cạnh tranh được quy định như sau (Điều 57 Nghị định 63/2014/NĐ-CP): + Chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường áp dụng đối với gói thầu quy định tại Điều 23 của Luật Đấu thầu có giá trị không quá 05 tỷ đồng. + Chào hàng cạnh tranh theo quy trình rút gọn áp dụng đối với gói thầu quy định của Luật Đấu thầu có giá trị không quá 500 triệu đồng, gói thầu quy định của Luật Đấu thầu có giá trị không quá 01 tỷ đồng, gói thầu đối với mua sắm thường xuyên có giá trị không quá 200 triệu đồng. 1.1.2.4. Quy trình đấu thầu Đối với gói thầu xây lắp, chủ đầu tư có thể áp dụng hình thức chỉ định thầu hoặc chào hàng cạnh tranh. Tuy nhiên, mỗi hình thức đấu thầu đều có các quy trình riêng. Cụ thể: * Đối với quy trình chỉ định thầu thông thường được tiến hành các bước như sau: Bước 1. Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu: - Lập hồ sơ yêu cầu: Nội dung hồ sơ yêu cầu bao gồm các thông tin tóm tắt về dự án, gói thầu; chỉ dẫn việc chuẩn bị và nộp hồ sơ đề xuất; tiêu chuẩn về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu; tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật và xác định giá chỉ định thầu. Sử dụng tiêu chí đạt, không đạt để đánh giá về năng lực, kinh nghiệm và đánh giá về kỹ thuật; - Thẩm định và phê duyệt hồ sơ yêu cầu và xác định nhà thầu được đề nghị chỉ định thầu, trong đó: + Hồ sơ yêu cầu phải được thẩm định theo quy định trước khi phê duyệt; + Việc phê duyệt hồ sơ yêu cầu phải bằng văn bản và căn cứ vào tờ trình phê duyệt, báo cáo thẩm định hồ sơ yêu cầu;