Khóa luận tốt nghiệp: Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại Công ty TNHH Techhouse

Chia sẻ: Cao Ngữ Lam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp "Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại Công ty TNHH Techhouse" nhằm nghiên cứu tổng quan về Công ty TNHH Techhouse cũng như tình hình ứng dụng công nghệ thông tin tại công ty; hệ thống hóa kiến thức về phát triển hệ thống thông tin quản lý bán hàng nói chung và của Công ty TNHH Techhouse nói riêng. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại Công ty TNHH Techhouse

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI KHOA HTTT KINH TẾ VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tên đề tài: Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Thủy Sinh viên thực hiện: Phan Minh Đức Mã sinh viên: 19D190018 Lớp: K55S1 Hà Nội, 05/2023 i
LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành bài khóa luận của mình, không chỉ có sự nỗ lực cố gắng của bản thân, em còn nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và theo sát của giáo viên hướng dẫn cũng như sự giúp đỡ của đơn vị thực tập. Lời đầu tiên em xin được phép gửi lời cảm ơn trân trọng nhất và lòng biết ơn đối với PGS.TS.Nguyễn Thị Thu Thủy. Trong suốt quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp, cô đã dành rất nhiều thời gian quý báu để tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, định hướng cho em những nội dung, tài liệu hữu ích phục vụ quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, và thực hiện đề tài. Sự quan tâm, tận tâm và nhiệt tình của cô đã giúp em hoàn thành khóa luận thuận lợi, đúng yêu cầu và thời hạn. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa Hệ thống thông tin kinh tế và thương mại điện tử cùng các thầy cô Trường Đại học Thương mại đã giảng dạy, truyền đạt kiến thức, tạo điều kiện và môi trường tốt nhất để chúng em có thể tiếp thu tốt trong quá trình học tập, có kiến thức vững chắc để hoàn thành đề tài khóa luận này. Cuối cùng em muốn gửi lời cảm ơn đến Công ty TNHH Techhouse, tất cả những cá nhân anh/chị cán bộ nhân viên trong công ty đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi giúp em có thêm kinh nghiệm, tài liệu để em có thể hoàn thiện đề tài khóa luận của mình. Trong quá trình thực hiện, mặc dù em đã rất cố gắng, nhưng do thời gian và khả năng còn hạn chế nên khóa luận không tránh khỏi nhiều sai sót trong quá trình phân tích thiết kế. Em rất mong nhận được những ý kiến, góp ý để bổ sung, sửa chữa từ các quý thầy cô để bài khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nôi, ngày 04 tháng 05 năm 2023 Sinh viên thực hiện Đức Phan Minh Đức ii
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ.............................................................. v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................................... vi PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ vii 1. TẦM QUAN TRỌNG, Ý NGHĨA CỦA PTTK HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG CHO CÔNG TY TNHH TECHHOUSE .............................................. vii 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .......................................... vii 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................ viii 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................ viii 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ..................................................................... viii 4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ....................................................................... ix 5. KẾT CẤU KHÓA LUẬN ....................................................................... ix CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG ................................................................................................................. 1 1.1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN ................................................................... 1 1.1.1. Một số khái niệm về quản trị kinh doanh .......................................................1 1.1.2. Các khái niệm cơ bản về hệ thống thông tin ..................................................2 1.2. MỘT SỐ LÝ THUYẾT VỀ PHÂN TÍCH THIẾT KẾ PHẦN MỀM ........... 4 1.2.1. Quy trình phân tích, thiết kế phần mềm .........................................................4 1.2.2. Các phương pháp phân tích thiết kế HTTT ....................................................6 1.2.3. Giới thiệu phương pháp phân tích thiết kế hệ thống theo hướng chức năng .9 1.3. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ........................................... 12 1.3.1. Tình hình nghiên cứu trong nước .................................................................12 1.3.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ...............................................................13 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH TECHHOUSE ............................................................................................................ 14 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH TECHHOUSE.......................... 14 2.1.1. Giới thiệu chung về công ty .........................................................................14 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của công ty...........................................................................15 Bảng 2.1: Cơ cấu nhân lực của công ty ................................................... 17 2.2. PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BÁN HÀNG TẠI TECHHOUSE ............................................................................................... 17 2.2.1. Quy trình bán hàng của công ty TNHH Techhouse .....................................17 2.2.2. Phân tích thực trạng quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse ........18 iii
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG CỦA CÔNG TY TNHH TECHHOUSE ................................................................... 19 2.3.1. Đánh giá chung .............................................................................................19 2.3.2. Đánh giá về tình hình quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse .......20 CHƯƠNG 3. PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH TECHHOUSE ............................................................. 21 3.1. Phân tích hệ thống quản lý bán hàng cho công ty TNHH Techhouse ...................................................................................................................... 21 3.1.1. Mô tả bài toán ...............................................................................................21 3.1.2. Đặc tả HTTT quản lý bán hàng ....................................................................22 3.1.3. Xây dựng sơ đồ phân cấp chức năng ............................................................23 3.1.4. Xây dựng sơ đồ luồng dữ liệu.......................................................................24 3.1.5 Phân tích dữ liệu ............................................................................................28 3.2. Thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng .................................. 31 3.2.1. Thiết kế cơ sở dữ liệu ...................................................................................31 3.2.2. Thiết kế giao diện .........................................................................................32 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG CỦA CÔNG TY TNHH TECHHOUSE .................... 38 KẾT LUẬN ................................................................................................................ 40 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 41 iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 2.1: Cơ cấu biểu đồ nhân lực của công ty Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy của Techhouse Sơ đồ 3.1: Sơ đồ phân cấp chức năng Sơ đồ 3.2: Sơ đồ dữ liệu mức ngữ cảnh Sơ đồ 3.3: Sơ đồ dữ liệu mức dưới đỉnh Sơ đồ 3.4: Sơ đồ luồng dữ liệu mức dưới đỉnh của chức năng Quản lý khách hàng Sơ đồ 3.5: Sơ đồ luồng dữ liệu mức dưới đỉnh của chức năng Quản lý bán hàng Sơ đồ 3.6: Mô hình quan hệ Hình 1. 1. Các thành phần của hệ thống thông tin Hình 1.2. Chu trình phương pháp phân tích thiết kế cổ điển Hình 3.1: Giao diện đăng nhập của hệ thống quản lý bán hàng Hình 3.2: Giao diện chính của hệ thống quản lý bán hàng Hình 3.3: Giao diện quản lý khách hàng Hình 3.4: Giao diện quản lý bán hàng Hình 3.5: Giao diện quản lý mặt hàng Hình 3.6: Giao diện quản lý đơn đặt hàng v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Giải nghĩa 1 HTTT Hệ thống thống tin 2 PTTK Phân tích thiết kê 3 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 CSDL Cơ sở dữ liệu vi
PHẦN MỞ ĐẦU 1. TẦM QUAN TRỌNG, Ý NGHĨA CỦA PTTK HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG CHO CÔNG TY TNHH TECHHOUSE Ngày nay, với sự phát triển hiện nay, CNTT có một vai trò cực kỳ quan trọng. Nó có mặt ở hầu khắp các lĩnh vực, mỗi lĩnh vực có một vị trí riêng. Trong nền kinh tế, công nghệ thông tin chính là một cầu nối để thúc đẩy sự phát triển. Như vậy, vấn đề ứng dụng CNTT vào quản lý doanh nghiệp là nhu cầu thiết yếu của mỗi doanh nghiệp. Ứng dụng CNTT trong quản lý doanh nghiệp không còn trở nên xa lạ (quản lý nhân sự, quản lý bán hàng, quản lý hồ sơ tài liệu, quản lý tài chính kế toán ...). Với kế hoạch ngày càng mở rộng về quy mô lẫn ngành hàng kinh doanh đa dạng thì việc hoàn thiện hệ thống quản lý bán hàng cho các doanh nghiệp nói chung cũng như công ty TNHH Techhouse nói riêng là một việc làm cấp thiết. Là một hệ thống tích hợp nhiều ưu điểm và tiện ích trong việc quản lý, các nhà quản lý sẽ thấy rõ được toàn bộ quá trình kinh doanh, kiểm soát được quá trình kinh doanh của công ty một cách tối ưu nhất. Với hệ thống này, việc quản lý bán hàng trở nên thuận tiện và dễ dàng hơn bao giờ hết, thúc đẩy nhanh quá trình bán hàng, cũng như hoạt động kinh doanh doanh trong công ty. Đó cũng chính là lý do mà hệ tống thông tin quản lý bán hàng đang được công ty chú trọng và tìm ra các giải pháp hoàn thiện hệ thống bán hàng của công ty. Với những ưu điểm của hệ thống thông tin quản lý bán hàng mang lại, và từ nhu cầu thực tế trong nghiệp vụ quản lý bán hàng của công ty, em chọn đề tài “Phân tích thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng của công ty TNHH Techhouse” để nghiên cứu. Trong quá trình thực tập tại công ty TNHH Techhose, em đã tìm hiểu về vấn đề quản lý bán hàng tại công ty. Sau khi tìm hiểu kỹ, em quyết định thực hiện đề tài: “ Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse”. Mục đích của đề tài là làm rõ và đưa ra những giải pháp về phân tích, thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại công ty, mong muốn giúp công ty đưa hệ thống vào sử dụng hỗ trợ việc quản lý bán hàng một cách tốt nhất, mang lại hiệu quả kinh doanh cao hơn. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU  Mục tiêu nghiên cứu Phân tích thiết kế HTTT quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse  Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu tổng quan về công ty TNHH Techhouse cũng như tình hình ứng dụng CNTT tại công ty. - Hệ thống hóa kiến thức về phát triển HTTT quản lý bán hàng nói chung và của công ty TNHH Techhouse nói riêng. vii
- Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng tình hình quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse, nghiên cứu các phân tích thiết kế hệ thống thông tin quản lý bán hàng từ đó đưa ra một số đề xuất, giải pháp để có thể tạo ra một hệ thống thông tin quản lý bán hàng phù hợp và mang tính thiết thực đối với hoạt động quản lý bán hàng, đem lại hiệu quả cao cho hoạt động kinh doanh của công ty TNHH Techhouse. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU  Đối tượng nghiên cứu Hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse  Phạm vi nghiên cứu - Không gian: + Về mặt lý luận: Tiến hành nghiên cứu về thông tin, HTTT, HTTT quản lý thông tin qua các tài liệu, các công trình nghiên cứu. + Về mặt thực tiễn: Tiến hành nghiên cứu các hoạt động quản lý bản hàng và hệ thống thông tin bán hàng tại công ty TNHH Techhouse. - Thời gian: + Về mặt lý luận: Nghiên cứu các tài liệu về hoạt động và hệ thống thông tin bán hàng tại công ty TNHH Techhouse gia đoạn 2020 – 2022. + Về mặt thực tiễn: Nghiên cứu cấu trúc, thực trạng của hoạt động bán hàng, ứng dụng CNTT vào HTTT quản lý bản hàng tại công ty TNHH Techhouse gia đoạn 2020 – 2022. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu  Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: tìm hiểu và nghiên cứu các văn bản, tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu qua internet, sách và các bài báo. Tổng hợp và phân tích các tài liệu có liên quan đến đề tài.  Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: - Phương pháp điều tra: giúp thu thập các thông tin chung về công ty, lập phiếu điều tra trắc nghiệm để thu thập ý kiến của nhân viên trong công ty. - Phương pháp quan sát: Trong thời gian thực tập tại công ty Techhouse, em đã tiếp xúc và quan sát thực tế quy trình bán hàng tại công ty từ đó đưa ra được những khái quát ban đầu. Mục tiêu của việc quan sát là nhằm đảm bảo tính chính xác và không phức tạp cho quá trình nghiên cứu từ đó xây dựng HTTT quản lý bán hàng phù hợp nhất viii
- Phỏng vấn trực tiếp: em đã thực hiện phỏng vấn các nhân viên trong công ty để tìm hiểu thêm về những yêu cầu chức năng cần có, cũng như là quy trình bán hàng hiện tại của công ty để thiết kế HTTT phù hợp và dễ sử dụng hơn 4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu Phương pháp định tính: tiến hành chọn lọc, phân tích, tổng hợp các dữ liệu được thông qua các câu hỏi phỏng vấn chuyên sâu và các dữ liệu, thông tin được thu thập từ các nguồn khác ( như Internet,…) nhằm chọn được thông tin phù hợp với mục đích sử dụng và nội dung nghiên cứu. Phương pháp định lượng: đây là việc sử dụng phương pháp thống kê toán để xác định xu hướng, diễn biến của tập số liệu đã thu thập được. Dữ liệu sau khi thu thập sẽ được đưa ra phân tích thông qua việc sử dụng phần mềm Excel để xử lý thông tin sơ cấp thông qua bảng câu hỏi thiết kế sẵn, đánh giá các dữ liệu thu thập được, có thể rút bớt một số đánh giá về thực trạng công tác quản lý khách hàng và tình hình quản lý khách hàng tại Công ty. Thông tin định lượng thu thập được các từ các tài liệu thống kê hoặc kết quả quan sát, thực nghiệm. Nhà nghiên cứu không thể ghi chép các số liệu nguyên thủy vào tài liệu khoa học, mà phải sắp xếp chúng để làm bộc lộ ra các mối liên hệ và xu thế của sự vật. Các số liệu có thể được trình bày dưới nhiều dạng, từ thấp đến cao. 5. KẾT CẤU KHÓA LUẬN Ngoài lời cảm ơn, mục lục, phần mở đầu khóa luận gồm các chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về phân tích và thiết kế HTTT quản lý bán hàng Chương 2. Phân tích, đánh giá thực trạng HTTT quản lý bán hàng tại công ty TNHH Techhouse Chương 3. Phân tích và thiết kế HTTT quản lý bán hàng của công ty Techhouse ix
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG 1.1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1.1.1. Một số khái niệm về quản trị kinh doanh Khái niệm về quản trị Quản trị là một khái niệm rất rộng bao gồm nhiều lĩnh vực như quản trị hành chính (trong các tổ chức xã hội), quản trị kinh doanh (trong các tổ chức kinh tế). Có rất nhiều quan niệm về quản trị: - Quản trị là các hoạt động được thực hiện nhằm bảo đảm sự hoàn thành công việc qua những nỗ lực của những người khác; quản trị là công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những người cộng sự khác cùng chung một tổ chức. - Quản trị là sự tác động của chủ thể quản trị lên đối tượng quản trị nhằm đạt được mục tiêu đề ra trong một môi trường luôn luôn biến động. - Quản trị là một quá trình nhằm đạt đến các mục tiêu đề ra bằng việc phối hợp hữu hiệu các nguồn lực của doanh nghiệp; theo quan điểm hệ thống, quản trị còn là việc thực hiện những hoạt động trong mỗi tổ chức một cách có ý thức và liên tục. Quản trị trong một doanh nghiệp tồn tại trong một hệ thống bao gồm các khâu, các phần, các bộ phận có mối liên hệ khăng khít với nhau, tác động qua lại lẫn nhau và thúc đẩy nhau phát triển. Khái niệm quản trị kinh doanh Trong lĩnh vực quản trị kinh doanh chia ra nhiều lĩnh vực: quản trị tài chính, quản trị nhân sự, quan trị marketing, quản trị sản xuất… Quản trị kinh doanh là tập hợp các hoạt động có liên quan và tương tác mà một chủ thể kinh doanh tác động lên tập thể những người lao động trong doanh nghiệp để sử dụng một cách tốt nhất mọi nguồn lực, tiềm năng và cơ hội của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh nhằm đạt được mục tiêu đề ra theo đúng luật định và thông kinh doanh. Quản trị nhân sự là hệ thống các quan điểm, chính sách và hoạt động thực tiễn được sử dụng trong quản trị con người của một tổn chức nhằm đạt được kết quả tốt ưu cho cả tổ chức và nhân viên. Quản trị tài chính doanh nghiệp là các hoạt động nhằm phối trí các dòng tiền tệ trong doanh ngiệp nhằm đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Quản trị tài chính báo gồm các hoạt đồng làm cho luồng tiền tệ của công ty phù hợp trực tiếp với các kế hoạch. 1
Quản trị quan hệ khách hàng là quá trình lựa chọn những khách hàng mà một doanh nghiệp có thể phục vụ một cách sinh lời nhất và thiết lập những tương tác riêng biệt giữa doanh nghiệp với từng khách hàng. 1.1.2. Các khái niệm cơ bản về hệ thống thông tin Khái niệm về hệ thống thông tin quản lý Là hệ thống thông tin trợ giúp các hoạt động quản lý của doanh nghiệp, điều khiển quản lý hoặc lập kế hoạch chiến lược. Hệ thống thông tin quản lý bao gồm những thành phần như con người, các thiết bị và quy trình thu thập, phân tích, đánh giá cũng như truyền phát những thông tin có ích, cần thiết, kịp thời, chính xác cho các nhà quản lý để hỗ trợ ra quyết định. Hệ thống thông tin quản lý có vai trò rất quan trọng đối với việc ra những quyết định trong tổ chức, doanh nghiệp, thông tin đầu ra của chúng thường là cơ sở để các nhà quản lý đưa ra những quyết định chiến lược giúp tổ chức, doanh nghiệp vượt qua những giai đoạn khó khăn để tồn tại và phát triển. ( Theo “ Giáo trình Hệ thống thông tin quản lý”, PGS.TS Đàm Gia Mạnh, Trường Đại học Thương Mại) Các bộ phận cấu thành lên HTTT: Mỗi phần mềm thông tin có 5 bộ phận chính: Con người, phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu, mạng. Hình 1. 2. Các thành phần của hệ thống thông tin ( Nguồn: Giáo trình Hệ thống thông tin quản lý, PGS.TS Đàm Gia Mạnh) 2
- Con người: Con người là thành phần rất quan trọng của hệ thống thông tin, là chủ thể điều hành và sử dụng hệ thống thông tin. Con người trong hệ thống thông tin được chia làm hai nhóm: nhóm xây dựng, bảo trì hệ thống và nhóm sử dụng hệ thống. - Phần cứng: Trang thiết bị phần cứng của một HTTT gồm các thiết bị vật lý được sử dụng trong quá trình xử lý thông tin như nhập dữ liệu vào, xử lý và truyền phát thông tin ra. Phần cứng là các thiết bị hữu hình có thể nhìn thấy, cầm nắm được. Trang thiết bị phần cứng của HTTT thường được chia thành hai nhsom nhỏ: các thiết bị phần cứng máy tính và các thiết bị phần cứng viễn thông. Các thiết bị phần cứng máy tính như thiết bị vào/ra, thiết bị xử lý, thiết bị lưu trữ; các thiết bị viễn thông bao gồm các thiết bị truyền và khuếch đại tín hiệu, các thiết bị nhận và giải mã tín hiệu. - Phần mềm: Phần mềm là các chương trình được cài đặt trong hệ thống, thực hiện công việc quản lý hoặc các quy trình xử lý trong hệ thống thông tin. Phần mềm được sử dụng để kiểm soát và điều phối phần cứng, thực hiện xử lý và cung cấp thông tin theo yêu cầu của người sử dụng. - Cơ sở dữ liệu: Cơ sở dữ liệu là tập hợp dữ liệu có tổ chức và có liên quan đến nhau được lưu trữ trên các thiết bị lưu trữ thứ cấp (như băng từ, đĩa từ) để phục vụ yêu cầu khai thác thông tin đồng thời của nhiều người sử dụng hay nhiều chương trình ứng dụng với nhiều mục đích tại nhiều thời điểm khác nhau. - Mạng: Mạng máy tính gồm tập hợp máy tính và các thiết bị vật lý được kết nối với nhau nhờ đường truyền vật lý theo một kiến trúc nhất định dựa trên các giao thức nhằm chia sẻ các tài nguyên trong mạng của tổ chức, doanh nghiệp. Tầm quan trọng của hệ thống quản lý đối với doanh - Hệ thống quản lý cung cấp cho các thành viên trong tổ chức những công cụ quản lý tốt nhất. Nó giúp cho công việc quản lý được thực hiện một cách nhanh gọn, chính xác và giúp cho nhà quản lý có thể dễ dàng nắm bắt được các thông tin về tổ chức hay doanh nghiệp của mình. - HTTT là tài sản quý đối với mỗi doanh nghiệp, việc quản lý và sử dụng tốt HTTT đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp, là cầu nối giữa hệ thống quản trị và hệ thống tác nghiệp, đảm bảo sự vận hành của hệ thống nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra. - Hệ thống đạt hiệu quả tốt giúp cho lãnh đạo đưa ra được các quyết định đúng đắn, phù hợp, hoạch định tốt các nguồn lực, tăng khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp. 3
1.2. MỘT SỐ LÝ THUYẾT VỀ PHÂN TÍCH THIẾT KẾ PHẦN MỀM 1.2.1. Quy trình phân tích, thiết kế phần mềm Quy trình phân tích, thiết kế gồm các bước sau: Giai đoạn 1: Khảo sát dự án Trong giai đoạn đầu tiên này, nhiệm vụ chính là thu thập thông tin có liên quan cần thiết. Qua quá trình xử lý, phân tích thông tin từ đó đưa ra được lựa chọn phương án tốt nhất cho dự án. Quá trình khảo sát được chia làm hai bước: Bước 1:Khảo sát dự án Khảo sát sơ bộ: từ các nguồn thu thập thông tin có sẵn, các yếu tốt cơ bản được khảo sát. Từ đó, nhà phát triển HTTT có cái nhìn tổng quan và đưa ra được các giải pháp cho dự án. Khảo sát chi tiết: từ các thông tin mang tính phức tạp, chuyên môn sâu hay đòi hỏi phải có hiểu biết nghiệp vụ... các dữ liệu được thu thập phục vụ cho quá trình nghiên cứu và phát triển hệ thống. Người phát triển hệ thống không thể phát triển hệ thống khi mà không hiểu biết sâu về lĩnh vực mình đang xây dựng hệ thống Bước 2: Đặt ra các câu hỏi và vấn đề trọng tâm cần phải giải quyết: Trong quá trình khảo sát dự án thì cần tối thiểu trả lời được một trong các câu hỏi như dữ liệu, thông tin được đưa vào như thế nào? Xử lý ra làm sao? Hệ thống bao gồm chức năng gì?... Sau khi phân tích thông tin và đưa ra các vấn đề cần giải quyết, từ đó nhà phát triển sẽ chọn lọc các thông tin và xây dựng hệ thống thông tin sao cho phù hợp với doanh nghiệp. Giai đoạn 2: Phân tích hệ thống Trong giai đoạn này ta cần: Xác định yêu cầu của HTTT: Yêu cầu về chức năng, yêu cầu kiến trúc, ngôn ngữ phần mềm, các yêu cầu khác và khả năng nâng cấp trong tương lai. Phân tích và đặc tả mô hình các chức năng và các tác nhân được thể hiện thông qua các sơ đồ. Phân tích luồng dữ liệu, xác định các thuộc tính lập thành các bảng dữ liệu (data table) gồm các trường dữ liệu (data field). Xác định khóa chính (primary key), khóa ngoại (foreign key) cùng các mối quan hệ giữa bảng dữ liệu (relationship) và ràng buộc (constraint) của dữ liệu. Giai đoạn 3: Thiết kế Từ những thông tin, tài liệu được khảo sát và phân tích, nhà phát triển thực hiện phân tích bằng các phần mềm chuyên dụng và chuyển hóa chúng dần thành phần mềm. Quá trình thiết kế được thực hiện qua 2 bước: Bước 1: Thiết kế tổng thể 4
Từ những tài liệu được khảo sát và phân tích, qua các phần mềm chuyên dụng như Sybase PowerDesigner, CA ERwin Data Modeler, Star UML, nhà phát triển thực hiện mô hình hóa. Qua quá trình này, nhà phát triển có thể thể hiện được các mối quan hệ giữa các đối tượng, cũng như tạo nền tảng để xây dựng phát triển phần mềm. Bước 2: Thiết kế chi tiết Sau quá trình thiết kế tổng thể, nhà phát triển đi vào thiết kế chi tiết bao gồm việc thiết kế cơ sở dữ liệu (Database), thiết kế truy vấn, thủ tục hàm, thiết kế giao diện, thiết kế chức năng phần mềm, thiết kế báo cáo,... Thực chất, thiết kế là việc sử dụng các phương pháp, công cụ nhằm tạo ra mô hình hệ thống giúp bộ phận viết mã chương trình dễ dàng hiểu và xây dựng phần mềm theo đúng yêu cầu. Giai đoạn 4: Thực hiện Sau khi mà đã có thiết kế chi tiết, tuỳ vào yêu cầu thực tiễn của bài toán mà nhà phát triển lựa chọn sau: - Hệ quản trị cơ sở dữ liệu có thể là SQL Server, Oracle, MySQL, ... và thực hiện cài đặt cơ sở dữ liệu đó cho hệ thống. - Công cụ lập trình (Microsoft Visual Studio, PHP Designer,...). - Công cụ để xây dựng giao diện hệ thống (DevExpress, Dot Net Bar,...). - Với các phần mềm phức tạp thì cần viết cả tài liệu hướng dẫn. Giai đoạn 5: Kiểm thử Đây là giai đoạn đưa phần mềm vào thử nghiệm, mục đích chính là để kiêm tra lỗi có thể sảy ra cũng như thu thập phản hồi từ người dùng. Quá trình kiểm thử được thực hiện qua các bước sau: Bước 1: Lựa chọn công cụ kiểm thử. Bước 2: Thử nghiệm các modules chức năng của hệ thống thông tin. Bước 3: Khắc phục lỗi nếu có. Kết quả nhằm hướng đến một hệ thống thông tin đạt đầy đủ các yêu cầu có thể tiếp tục đưa ra sử dụng. Giai đoạn 6: Triển khai và bảo trì Giai đoạn này hệ thống thông tin được cài đặt và đưa vào sử dụng và liên tục được bảo trì, phát hiện các sai sót, khuyết điểm. Khi mà hệ thống đưa vào khai thác thực 5
sự hiệu quả, thì nhà phát triển tiếp tục nghiên cứu và cải tiến đưa ra các phiên bản mới hơn có nhiều chức năng hơn, giao diện thân thiện hơn hay đơn giản chỉ là có nhiều chức năng hơn. 1.2.2. Các phương pháp phân tích thiết kế HTTT Theo Phân tích thiết kế các hệ thống thông tin hiện đại, Nguyễn Văn Vỵ, Thống Kê, 2002 thì có 3 phương pháp PTTK. - Phương pháp phân tích cổ điển (phi cấu trúc) - Phương pháp phân tích bán cấu trúc - Phương pháp phân tích có cấu trúcc trưng Đặc điểm: a) Phương pháp phân tích cổ điển (phi cấu trúc) * Đặc điểm: Gồm các pha (phase): Khảo sát, thiết kế, viết lệnh, kiểm thử đơn lẻ, kiểm thử trong hệ con, kiểm thử trong toàn hệ thống. Việc hoàn thiện hệ thống được thực hiện theo hướng “bottom-up” (từ dưới lên) và theo nguyên tắc tiến hành tuần tự từ pha này tới pha khác. Hình 1.2. Chu trình phương pháp phân tích thiết kế cổ điển 6
Nguồn: Phân tích thiết kế các hệ thống thông tin hiện đại, Nguyễn Văn Vụ, Thống Kê, 2002 * Nhược điểm: Gỡ rối, sửa chữa rất khó khăn và phức tạp. Ví dụ trong giai đoạn kiểm thử (test) nếu có lỗi nào đó xuất hiện ở giai đoạn cuối pha kiểm thử. Lúc đó, tuỳ theo mức độ nghiêm trọng của lỗi, có thể buộc phải sửa đổi hàng loạt các môđun. Khi một lỗi được phát hiện, khó chẩn đoán môđun nào (trong số hàng trăm, hàng ngàn môđun) chứa lỗi. Vì thực hiện theo nguyên tắc tuần tự nên sau khi đã kết thúc một pha, người ta có thể không cần phải bận tâm đến nó nữa và nếu ở pha trước còn lỗi thì các pha sau sẽ phải tiếp tục chịu ảnh hưởng của lỗi đó. Mặt khác hầu hết các dự án thường phải tuân thủ theo một kế hoạch chung đã ấn định từ trước nên kết quả sẽ khó đạt được như kế hoạch với một thời gian quy định. b) Phương pháp phân tích bán cấu trúc * Đặc điểm: Một loạt các bước “bottom-up” như viết lệnh và kiểm thử được thay thế bằng giai đoạn hoàn thiện “top-down”. Nghĩa là các môđun mức cao được viết lệnh và kiểm thử trước rồi đến các môđun chi tiết ở mức thấp hơn. Pha thiết kế cổ điển được thay bằng thiết kế có cấu trúc. * Nhược điểm: Người thiết kế nói chung liên lạc rất ít với phân tích viên hệ thống và cả hai đều không có liên hệ với người sử dụng nên quá trình phân tích và thiết kế gần như là tách ra thành hai pha độc lập. c) Phương pháp thiết kế có cấu trúc * Đặc điểm Phương pháp này bao gồm 9 hoạt động: Khảo sát, phân tích, thiết kế, bổ sung, tạo sinh, kiểm thử xác nhận, bảo đảm chất lượng, mô tả thủ tục, biến đổi cơ sở dữ liệu, cài đặt. Các hoạt động có thể thực hiện song song. Chính khía cạnh không tuần tự này mà thuật ngữ “pha” được thay thế bởi thuật ngữ “hoạt động” (“pha” chỉ một khoảng thời 7
gian trong một dự án trong đó chỉ có một hoạt động được tiến hành). Mỗi hoạt động có thê cung cấp những sửa đổi phù hợp cho một hoặc nhiều hoạt động trước đó. Một số phương pháp phân tích có cấu trúc * Các phương pháp hướng chức năng Phương pháp SADT (Structured Analysis and Design Technique): Đây là phương pháp của Mỹ dựa theo phương pháp phân rã một hệ thống lớn thành các hệ thống con đơn giản hơn. Nó có hệ thống trợ giúp theo kiểu đồ hoạ để biểu diễn các hệ thống và việc trao đổi thông tin giữa các hệ con. Kỹ thuật chủ yếu của SADT là dựa trên sơ đồ luồng dữ liệu, từ điển dữ liệu (Data Dictionnary), ngôn ngữ mô tả có cấu trúc, ma trận chức năng. Nhưng SADT chưa quan tâm một cách thích đáng đối với mô hình chức năng của hệ thống. Phương pháp MERISE (Method pour Rassembler les Idees Sans Effort) Đây là phương pháp của Pháp dựa trên các mức bất biến (còn gọi là mức trừu tượng hoá) của hệ thống thông tin như mức quan niệm, mức tổ chức, mức vật lý và có sự kết hợp với mô hình. Phương pháp CASE (Computer-Aided System Engineering) Đây là phương pháp phân tích và thiết kế tự động nhờ sự trợ giúp của máy tính. Phương pháp luận phân tích và thiết kế hệ thống CASE Method Từ kinh nghiệm và nghiên cứu trong quá trình xây dựng hệ thống, hãng Oracle đã đưa ra một tiếp cận công nghệ mới trong phương pháp này. Đây là một cách tiếp cận theo hướng “top-down” rất phù hợp với yêu cầu xây dựng một hệ thống thông tin trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thương mại. * Các phương pháp hướng đối tượng Phương pháp HOOD (Hierarchical Object Oriented Design). Đây là phương pháp được lựa chọn để thiết kế các hệ thống thời gian thực. Những phương pháp này lại yêu cầu các phần mềm phải được mã hoá bằng ngôn ngữ lập trình ADA. Do vậy phương pháp này chỉ hỗ trợ cho việc thiết kế các đối tượng mà không hỗ trợ cho các tính năng kế thừa và phân lớp. Phương pháp RDD (Responsibility Driven Design): Đây là phương pháp dựa trên việc mô hình hoá hệ thống thành các lớp. Các công việc mà hệ thống phải thực hiện được phân tích và chia ra cho các lớp của hệ thống. Các đối tượng trong các lớp của hệ thống trao đổi các thông báo với nhau nhằm thực hiện công việc đặt ra. Phương pháp RDD hỗ trợ cho các khái niệm về lớp, đối tượng và kế thừa trong cách tiếp cận hướng đối tượng. 8
Phương pháp OMT (Object Modelling Technique): Đây là một phương pháp được xem là mới nhất trong cách tiếp cận hướng đối tượng. Phương pháp này đã khắc phục được một số nhược điểm của các phương pháp tiếp cận hướng đối tượng mắc phải. Trên mặt lý thuyết ta thấy cách tiếp cận hướng đối tượng có các bước phát triển hơn so với tiếp cận hướng chức năng. Nhưng trong thực tế việc phân tích và thiết kế hệ thống theo cách tiếp cận hướng đối tượng gặp rất nhiều khó khăn vì chưa có nhiều các công cụ phát triển hỗ trợ cho việc thiết kế hướng đối tượng. Chính vì vậy cách tiếp cận này vẫn chưa được phát triển rộng rãi. 1.2.3. Giới thiệu phương pháp phân tích thiết kế hệ thống theo hướng chức năng Phân tích thiết kế hệ thống theo hướng chức năng quan tâm chủ yếu tới những thông tin mà hệ thống sẽ giữ gìn, xem người dùng sẽ cần những thông tin nào, rồi thiết kế ngân hàng dữ liệu để chứa những thông tin đó, cung cấp Forms để nhập thông tin và in báo cáo để trình bày các thông tin. Nói một cách khác là tập trung vào thông tin và không mấy để ý đến những gì có thể xảy ra với những hệ thống đó và cách hoạt động của hệ thống là ra sao. Đây là lối tiệm cận xoay quanh dữ liệu và đã được áp dụng để tạo nên hàng ngàn hệ thống trong suốt nhiều năm. Lối tiếp cận xoay quanh dữ liệu là phương pháp tốt cho việc thiết kế ngân hàng dữ liệu và nắm bắt thông tin. Một trong những thách thức lớn là yêu cầu đối với các hệ thống thường xuyên thay đổi. Một hệ thống xoay quanh dữ liệu có thể dể dàng xử lý việc thay đổi ngân hàng dữ liệu, nhưng lại khó thực thi những thay đổi trong nguyên tắc nghiệp vụ hay cách hoạt động của hệ thống. Phương pháp tiếp cận: - Đặc trưng của phương pháp hướng chức năng là phân chia chương trình chính thành nhiều chương trình con nhằm đến thực một công việc xác định - Cách tiếp cận hướng dữ liệu xây dựng phần mềm dựa vào việc phân rã phần mêm theo các chức năng cần đáp ứng và dữ liệu cho các chức năng đó. Cách tiếp cận hướng hành động lại tập trung phân tích hệ thống trên các hoạt động thực thi các chức năng của phần mềm đó. Cách thực hiện: Phương pháp thiết kế từ trên xuống (top-down). Phương pháp này tiến hành phân rã các bài toán thành bài toán nhỏ hơn đến khi nhận được các bài toán có thể cài đặt được. Đặc trưng đóng gói: - Phương pháp này có đặc trưng là dữ liệu được đóng gói để hạn chế truy nhập tự do, trực tiếp vào dữ liệu. . 9
Ưu điểm: - Tư duy phân tích thiết kế rõ ràng. - Chương trình sáng sủa dễ hiểu. - Phân tích được các chức năng của hệ thống. - Dễ theo dõi luồng dữ liệu Nhược điểm: - Không hỗ trợ việc sử dụng lại. Các chương trình hướng cấu trúc phụ thuộc chặt chẽ vào cấu trúc dữ liệu và bài toán cụ thể, do đó không thể dùng lại modul nào đó trong phần mềm này cho phần mềm khác với các yêu cầu về dữ liệu khác. - Không phù hợp cho phát triển các phần mềm lớn. - Khó quản lý mối quan hệ giữa các modul và dễ gây ra lỗi trong phân tích cũng như khó kiểm thử và bảo trì. Lĩnh vực áp dụng: Phương pháp hướng chức năng thường phù hợp với nhiều bài toán nhỏ, có luồng dữ liệu rõ ràng, cần phải tư duy giải thuật rõ ràng và người lập trình có khả năng tự quản lý được mọi truy cập đến các dữ liệu của chương trình. Phân tích hệ thống theo hướng chức năng gồm các giai đoạn cơ bản sau: Bước 1: Khảo sát và lập kế hoạch dự án Khảo sát và thu thập thông tin của hệ thống hiện thời, sau đó thiết lập dự án là công việc chính của các bước phát triển HTTT. Mục tiêu của hoạt động này là tìm hiểu bài toán hay là tìm hiểu nhu cầu về hệ thống Trên cơ sở các thông tin khảo sát, nhà phát triển đánh giá thực trạng, xác định các điểm yếu của hệ thống hiện tại, lập phương án phát triển HTTT, xác định phạm vi, hạn chế, mục tiêu của dự án. Bước 2: Phân tích hệ thống Phân tích hệ thống nhằm xác định các thông tin và các chức năng cần xử lý thông tin của các chức năng cần phát triển. Phân tích hệ thống gồm những công việc cụ thê sau: - Xác định yêu cầu của hệ thống - Phân tích hệ thống về chức năng - Phân tích hệ thống về dữ liệu Bước 3: Thiết kế hệ thống 10
Thiết kế là quá trình chuyển hóa các yêu cầu hệ thống về chức năng, dữ liệu kết hợp với các ràng buộc về môi trường cài đặt thông qua sử dụng các phương pháp, công cụ về thủ tục thiết kế thành các đặc tả thiết kế về hệ thống. Thiết kế logic là không gắn với bất cứ HT phần cứng hay phần mềm nào, nó tập trung vào mặt nghiệp vụ của HT thực. Thiết kế vật lý là quá trình chuyển mô hình logic trừu tượng thành bản thiết kế hay các đặc tả kỹ thuật, những phần khác nhau của HT được gắn vào những thao tác và thiết bị vật lý cần thiết để tiện lợi cho việc thu thập dữ liệu, xử lý và đưa ra thông tin cần thiết cho tổ chức. Các giai đoạn của thiết kế: Giai đoạn 1: thiết kế logic nhằm xây dựng các thành phần chính của HT và mối quan hệ giữa chúng. Giai đoạn 2: thiết kế chi tiết từng thành phần cấu thành nên HT và mô tả mối quan hệ giữa các thành phần này một cách cụ thể và rõ ràng. Sản phẩm cuối cùng của thiết kế là đặc tả hệ thống ở dạng như nó tồn tại trên thực tế, sao cho nhà lập trình và kỹ sư phần cứng có thể dễ dàng chuyển thành chương trình và cấu trúc hệ thống. Bước 4: Thực hiện Thực hiện là giai đoạn nhằm xây dựng Hệ thống (HT) theo các thiết kế đã xác định. Giai đoạn này bao gồm các công việc sau: - Lựa công cụ hệ quản trị CSDL và cài đặt CSDL cho HT - Lựa chọn công cụ lập trình để xây dựng các modul chương trình của HT - Lựa chọn công cụ để xây dựng các giao diện HT - Xây dựng các tài liệu như sử dụng HT, tài liệu kỹ thuật Bước 5: Kiểm thử Công việc của bước này chính là chọn công cụ kiểm thử; kiểm chứng các modul chức năng của HTTT, chuyển các thiết kế thành các chương trình phần mềm; thử nghiệm HTTT; khắc phục sự cố (nếu có). Và kết quả cuối cùng là một HTTT đạt yêu cầu đề ra. Bước 6: Triển khai và bảo trì Sau khi đã có một HTTT hoàn chỉnh đạt yêu cầu, chúng ta sẽ tiến hành lắp đặt: - Lắp đặt phần cứng để làm cơ sở cho HT 11