zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Kiểm soát thực hiện quyền hành pháp của một số nước trên thế giới và một vài khuyến nghị cho Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

28
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể chủ yếu, thực hiện quyền hành pháp và luôn đứng trước nguy cơ lạm quyền, tham nhũng, thiếu trách nhiệm trong quản lý. Thông thường, việc kiểm soát thực hiện quyền hành pháp được thực hiện qua hai kênh: Kiểm soát của cơ quan nhà nước (kiểm soát bên trong) và kiểm soát của các thiết chế xã hội (Kiểm soát bên ngoài). So sánh việc kiểm soát thực hiện quyền hành pháp ở các nước và đề xuất các khuyến nghị cho Việt Nam là một công việc cần thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiểm soát thực hiện quyền hành pháp của một số nước trên thế giới và một vài khuyến nghị cho Việt Nam

PHAÙP LUAÄT THEÁ GIÔÙI KIỂM SOÁT THỰC HIỆN QUYỀN HÀNH PHÁP CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ MỘT VÀI KHUYẾN NGHỊ CHO VIỆT NAM Vũ Đặng Phúc1 Tóm tắt: Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể chủ yếu, thực hiện quyền hành pháp và luôn đứng trước nguy cơ lạm quyền, tham nhũng, thiếu trách nhiệm trong quản lý. Thông thường, việc kiểm soát thực hiện quyền hành pháp được thực hiện qua hai kênh: kiểm soát của cơ quan nhà nước (kiểm soát bên trong) và kiểm soát của các thiết chế xã hội (Kiểm soát bên ngoài). So sánh việc kiểm soát thực hiện quyền hành pháp ở các nước và đề xuất các khuyến nghị cho Việt Nam là một công việc cần thiết. Từ khóa: Kiểm soát quyền hành pháp, tính hợp pháp, tính hợp lý, lập pháp, tư pháp. Nhận bài: 14/10/2020; Hoàn thành biên tập: 28/10/2020; Duyệt đăng: 04/11/2020. Abstract: State administrative agencies are main objects to exercise executive power but they face the risk of abusing power, corruption, lacking responsibility in management. Normally, controlling enforcement of executive power is performed via 2 ways: control is done by state agencies (internal control) and control is done by social institutions (external control). It is necessary to compare control of enforcement of executive power in different countries and propose recommendations for Vietnam. Keywords: Control executive power, legality, rationality, legislative, judicial. Date of receipt: 14/10/2020; Date of revision: 28/10/2020; Date of Approval: 04/11/2020. 1. Kiểm soát thực hiện quyền hành pháp ở Nghị viện, đồng thời phải có trách nhiệm tham dự một số nước trên thế giới các phiên họp khi Nghị viện thảo luận về các dự án 1.1. Lập pháp kiểm soát việc thực hiện quyền luật liên quan đến lĩnh vực phụ trách. quyền hành pháp Ở Anh, Hạ viện do nhân dân trực tiếp bầu ra, Hiến pháp Cộng hòa Pháp quy định, chủ quyền hoạt động theo nhiệm kỳ 5 năm. Công dân Anh từ quốc gia thuộc về nhân dân. Nhân dân thực hiện 18 tuổi trở lên, trừ thượng nghị sỹ, những người bị chủ quyền của mình thông qua đại diện. Tổng bệnh tâm thần, đang bị phạt tù, những người tham thống Pháp do nhân dân trực tiếp bầu ra theo ô hoặc gian lận trong bầu cử năm năm gần nhất, nguyên tắc phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 5 thì đều có quyền bầu cử. Sau khi Hạ viện được năm. Thủ tướng được đề cử bởi đa số trong Nghị thành lập, Nữ hoàng Anh bổ nhiệm người đứng viện và được Tổng thống bổ nhiệm. Trên thực tế, đầu đảng chiếm đa số ghế trong Hạ viện làm Thủ Nội các thường gồm các thành viên của đảng cầm tướng. Nếu không có đảng nào chiếm đa số ghế quyền ở Hạ viện. Vì vậy, Nội các phải chịu trách trong Hạ viện thì Nữ hoàng sẽ bổ nhiệm Thủ tướng nhiệm trước Hạ viện. Nghị viện giám sát hoạt động sau khi thương lượng với những người đứng đầu của Nội các. Hạ viện có thể bỏ phiếu bất tín nhiệm, các đảng trong Hạ viện. Như vậy, về nguyên tắc, yêu cầu Nội các từ chức. Hoạt động chất vấn là chức vụ Thủ tướng được lập ra từ Nghị viện nên một hình thức kiểm soát có ý nghĩa quan trọng của phải chịu trách nhiệm trước Nghị viện. Nghị viện nghị viện đối với hành pháp. Trong vòng 4 tuần có quyền giám sát Chính phủ. Sự tồn tại của Chính làm việc của Nghị viện Pháp lại có một tuần trong phủ liên quan mật thiết với sự ủng hộ của đa số các đó ưu tiên dành cho việc xem xét hoạt động của thành viên Nghị viện. Trong hoạt động giám sát, Chính phủ. Mỗi tuần ít nhất Nghị viện phải ưu tiên Hạ viện thành lập Chính phủ và có thể giải tán dành một buổi họp để các nghị sĩ chất vấn các Chính phủ thông qua bỏ phiếu bất tín nhiệm. Hạ thành viên Chính phủ. Các bộ trưởng của Chính viện thực hiện quyền giám sát của mình đối với tổ phủ có nghĩa vụ trả lời chất vấn của thành viên chức của Chính phủ bằng việc buộc Chính phủ 1 Thạc sỹ, Nghiên cứu sinh, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Soá 11/2020 - Naêm thöù möôøi laêm phải từ chức thông qua một nghị quyết về việc “bất viện không đồng ý với Hạ nghị viện và nếu Ủy ban tín nhiệm”. Nhìn nhận ở khía cạnh truyền thống đại diện của cả hai viện cũng không có được sự văn hóa, chính trị của người Anh, kỷ luật đảng rất nhất trí hay Thượng nghị viện không thể đưa ra được coi trọng. Thủ tướng là người đứng đầu đảng quyết định trong vòng 30 ngày sau khi Hạ nghị chính trị có đa số ghế trong Hạ viện nên sự kiểm viện thông qua thì quyết định của Hạ nghị viện là soát của Nghị viện đối với hành pháp có sự mềm quyết định cuối cùng của Quốc hội. Ngoài ra, mỗi dẻo nhất định. Nghị viện Anh chất vấn Chính phủ Viện có thể mở cuộc điều tra của Chính phủ, hỏi vào các ngày đã được quy định, khi đó, các nghị sĩ cung nhân chứng và kiểm tra các tài liệu. đặt câu hỏi đối với các thành viên Chính phủ và Tại Hoa Kỳ, Nghị viện thường xuyên tiến các thành viên này phải có trách nhiệm trả lời. Mọi hành hoạt động điều trần đối với cơ quan hành câu hỏi chất vấn đều do các nghị sĩ thuộc các đảng pháp. Việc điều trần được thực hiện để thu thập ý đối lập chiếm số ít trong Nghị viện đưa ra. Do đó, kiến về một dự luật, điều tra về một vấn đề hoặc sự kiểm soát này không phát huy tác dụng do phe giám sát, đánh giá hoạt động của Chính phủ. đa số luôn có đủ khả năng, biện pháp để bảo vệ Không giống hoạt động chất vấn thường tiến Chính phủ, tức bảo vệ người của đảng mình. Nghị hành tại các kỳ họp toàn thể của nghị viện các viện Anh có thể luận tội các quan chức cấp cao của nước, hoạt động điều trần ở Mỹ được thực hiện bộ máy hành pháp, có thể truy tố các bộ trưởng về tại các ủy ban, tiểu ban của Nghị viện, thậm chí hoạt động, hành vi của họ. Hạ viện tiến hành các một nhóm nghị sĩ cũng có thể tổ chức điều trần và thủ tục truy tố, Thượng viện xét xử và kết tội. Thủ được tiến hành ngay khi nảy sinh các vấn đề kinh tục này có thể buộc các quan chức phải chịu các tế, xã hội cấp thiết. Bởi vậy, điều trần giúp cơ hình phạt giam giữ, thậm chí là tử hình. Ngoài ra, quan lập pháp thu thập được thông tin một cách các ủy ban của Hạ viện cũng có quyền điều tra một nhanh chóng, kịp thời. Giới hành pháp sẽ phải hoạt động, lĩnh vực cụ thể của Chính phủ. Các ủy giải trình, đưa ra giải pháp một cách thuyết phục ban này có quyền thu thập bằng chứng và triệu tập về vấn đề liên quan. Các phiên điều trần là dịp để nhân chứng để phục vụ điều tra. Hạ viện Anh có Nghị viện đặt ra các câu hỏi cho ngành hành quyền bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Chính phủ, pháp. Trên thực tế, do điều trần là một hoạt động buộc Chính phủ phải từ chức. Việc bỏ phiếu bất tín mang tính công khai, có sự tham gia của giới nhiệm không cần phải Thượng viện hay Nữ hoàng truyền thông, nên Chính phủ thường phải chuẩn phê chuẩn. Nếu bị Hạ viện bất tín nhiệm, hoặc bị tài liệu, chứng cứ rất kỹ càng. Chính phủ Anh sẽ bị lật đổ hoặc Hạ viện có thể bị Hiến pháp Hoa kỳ quy định, Thượng viện là giải tán để bầu cử một Hạ viện mới, từ đó hình nơi duy nhất có quyền thực hiện các cuộc luận tội. thành nên một Chính phủ mới. Khi nhóm họp để thực hiện nhiệm vụ này, các Hiến pháp Nhật Bản quy định Nghị viện Nhật thượng nghị sĩ sẽ phải tiến hành tuyên thệ hoặc Bản là cơ quan quyền lực tối cao (Điều 41, Hiến hoặc thề nguyện. Trong trường hợp luận tội Tổng pháp Nhật Bản năm 1947). Nghị viện được cấu thống, Chánh án Tòa án tối cao sẽ chủ tọa phiên thành bởi Hạ nghị viện và Thượng nghị viện. Cả họp. Không một ai bị xem là có tội nếu không có hai viện đều được cấu thành bởi các đại biểu đại sự đồng ý của hai phần ba các thượng nghị sĩ có diện cho quốc dân. Hạ viện đại diện cho ý kiến và mặt. Phán quyết áp dụng trong những cuộc luận nguyện vọng của quốc dân. Thượng viện giám sát tội này không vượt quá hình thức cách chức và quyền lực và sự phán quyết của Hạ viện. Hạ viện tước quyền của bị cáo đang đảm nhận một chức có quyền lập ra Chính phủ nhưng có thể bị giải tán tước danh dự có lợi tức hoặc lợi lộc trong chính trước nhiệm kỳ. Ngoài ra, hai viện của Quốc hội quyền Hợp chúng quốc. còn có quyền biểu quyết ngân sách thông qua cơ Tương tự, Tổng thống Liên bang Nga có thể bị chế: (i) Hạ viện biểu quyết vấn đề ngân sách trước; Hội đồng Liên bang buộc từ chức khi có cáo buộc (ii) Khi thảo luận vấn đề trên, nếu Thượng nghị của Đuma Quốc gia về phản bội Tổ quốc hoặc phạm
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP trọng tội khác. Cáo buộc này phải được Tối cao Liên chấp, các khiếu kiện liên quan đến quyết định hành bang Nga xác nhận có các dấu hiệu phạm tội trong chính và hành vi hành chính của cơ quan hành chính hành vi của Tổng thống Liên bang Nga và phải được như: (1) Khiếu kiện đối với Nghị định và pháp lệnh Tòa án Hiến pháp Liên bang Nga kết luận đã tuân của Chính phủ; (2) Khiếu kiện đối với các quyết thủ thủ tục đàn hạch. Quyết định của Đuma Quốc định là văn bản quy phạm pháp luật của các bộ gia về việc buộc tội Tổng thống và Quyết định của trưởng cũng như các văn bản áp dụng pháp luật; (3) Hội đồng Liên bang Nga về việc buộc thôi làm Khiếu kiện các văn bản hành chính có phạm vi áp Tổng thống phải được ít nhất hai phần ba tổng số dụng vượt ra ngoài quản hạt của một tòa án hành đại biểu mỗi viện tán thành theo đề nghị của ít nhất chính cấp sơ thẩm; (4) Khiếu kiện đối với những hai phần ba tổng số đại biểu Đuma Quốc gia, và Quyết định hành chính của cơ quan đại diện Pháp ở phải có kết luận của một Ủy ban đặc biệt do Đuma nước ngoài; (5) Khiếu kiện về tính hợp hiến, hợp thành lập. Quyết định của Hội đồng Liên bang về pháp của văn bản hành chính; (6) Khiếu kiện về sự việc buộc Tổng thống từ chức phải được thông qua xâm hại của quyết định xử phạt hành chính của cơ không muộn hơn ba tháng kể từ khi Đuma Quốc gia quan hành chính độc lập ban hành; (7) Khiếu kiện buộc tội Tổng thống. Nếu trong thời hạn đó Hội các quyết định bầu cử đại biểu vùng... Ngoài ra, đồng Liên bang không thông qua quyết định, lời tham chính viện còn có thẩm quyền hướng dẫn xét buộc tội coi như bị bãi bỏ. xử cho toà án hành chính cấp sơ thẩm và cấp phúc 1.2. Tư pháp kiểm soát việc thực hiện quyền thẩm2. hành pháp Hiến pháp Liên bang Nga năm 1993 quy định Hệ thống Tòa án Pháp được chia thành ba hệ về việc cơ quan tư pháp kiểm soát hành pháp: khi thống là: Tòa án tư pháp, Tòa án hành chính và Tòa xét xử, nếu thấy một văn bản nào của Chính phủ án Hiến pháp (Hội đồng bảo hiến). Tòa án hành hoặc các cơ quan khác bất hợp pháp thì tòa án sẽ chính chuyên xét xử các vụ án thuộc lĩnh vực hành ra quyết định theo quy định của luật. chính và được chia thành hai nhóm là Tòa án hành Hoa Kỳ có hai hệ thống Tòa án hoạt động song chính có thẩm quyền chung và Tòa án hành chính có song là Tòa án Liên bang và Tòa án các bang. Tòa thẩm quyền chuyên biệt. Tòa án hành chính thẩm án Liên bang (The federal judiciary) gồm các Tòa quyền chung có thẩm quyền xét xử chung trong lĩnh án quận (United States District Courts), các Tòa vực hành chính và được chia thành ba cấp: Tòa án phúc thẩm Liên bang (United States Courts of hành chính sơ thẩm, Tòa hành chính phúc thẩm và Appeal) và Tòa án tối cao liên bang (United states Tham chính viện. Tòa án hành chính sơ thẩm Supreme Court). Trong đó, các Tòa án quận và Tòa (Tribunal Administratif) chuyên xét xử sơ thẩm mọi phúc thẩm Liên bang có thẩm quyền “kiểm tra và vụ việc hành chính, trừ một số trường hợp ngoại lệ cưỡng chế thực hiện các mệnh lệnh và quyết định khác theo quy định của pháp luật theo nguyên tắc của các bộ và cơ quan hành chính”. Thẩm quyền lãnh thổ. Tòa hành chính phúc thẩm (Tribunal xét xử của Tòa án trong các vụ án hành chính được Administratif d’ Appel) được thành lập ở một số quy định trong Luật Thủ tục hành chính (APA) thành phố lớn như Paris, Bordeaux, Marseil, Lyon năm 1946. Luật APA (Khoản 10) quy định về và một số thành phố trung tâm khác để xem xét lại quyền được yêu cầu xem xét lại: Bất kỳ ai bị xâm các bản án của Tòa sơ thẩm theo thủ tục phúc thẩm. hại trái luật bởi hoạt động của một cơ quan, hoặc Tham chính viện (Conseil d’ Elat) là Tòa án hành bị ảnh hưởng bất lợi hoặc bị ảnh hưởng bởi hành chính tối cao của pháp và là cơ quan tham mưu của động đó theo quy định bất kỳ đạo luật có liên quan Chính phủ Pháp, có thẩm quyền giải quyết các tranh nào, sẽ được xem xét tư pháp3. Tòa án đưa ra quyết 2 Thái Vĩnh Thắng (2010), Nhà nước và Pháp luật tư sản đương đại- lý luận và thực tiễn, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, tr. 215. 3 GS. Phạm Lệ Huyền (ĐH Texas A&M) (2017), Luật Hành chính của Hoa Kỳ: Cấu trúc và thách thức, Bài thuyết trình tại Hội thảo Luật Hành chính công.
Soá 11/2020 - Naêm thöù möôøi laêm định dựa trên các câu hỏi có liên quan đến pháp là đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa. Ngoài hai đảng luật, giải thích Hiến pháp và các điều khoản của lớn này, các đảng phái khác cũng có hoạt động tích các văn bản luật và xác định ý nghĩa của việc áp cực ở cấp liên bang và địa phương như đảng Tự dụng các quy định cho bất kỳ hành động nào của do, đảng Xanh. Mọi đảng phải chính trị, kể cả đảng cơ quan. Tòa án có thể buộc cơ quan rút lại các cầm quyền, các nhóm lợi ích... trong hoạt động hành động/quyết định trái luật hoặc có sự trì hoãn tranh giành ảnh hưởng và sự ủng hộ của cử tri đều không hợp lý; và có thể đưa ra các yêu cầu về đình phải trong khuôn khổ của hiến pháp, pháp luật, của chỉ các hoạt động trái luật, các phát hiện và các “luật chơi” đã thỏa thuận. Hoạt động đảng phái khuyến nghị được phát hiện là (1) Tùy tiện, bất chính trị rộng rãi, cạnh tranh theo luật cùng với cơ thường, lạm dụng tùy ý, hoặc không tuân theo luật; chế bầu cử. (2) Trái với quy định của Hiến pháp về quyền, Ở Cộng hòa Pháp, các đảng phái và các tổ chức quyền lực, đặc quyền hoặc miễn trừ; (3) Vượt quá chính trị giành quyền lực nhà nước qua kết quả bầu thẩm quyền, thẩm quyền hoặc hạn chế theo luật cử. Các đảng phái chính trị được tự do thành lập và định, hoặc thiếu quy định về quyền; (4) Không hoạt động trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc về tuân thủ các thủ tục theo quy định của pháp luật; chủ quyền quốc gia và dân chủ. Nguyên tắc đa (5) Không được hỗ trợ bởi các bằng chứng cần nguyên chính trị được Hiến pháp cộng hòa Pháp thiết theo quy định; (6) Không được bảo đảm bởi 1958 quy định: “Các đảng phái và các nhóm chính các sự kiện thực tế là đối tượng để Tòa án xem xét trị dành quyền lực qua kết quả bầu cử. Các đảng lại. Khi đưa ra các quyết định nêu trên, Tòa án sẽ phái và các tổ chức chính trị được tự do thành lập xem xét toàn bộ hồ sơ hoặc các bằng chứng được và hoạt động trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc về đưa ra bởi các bên và theo trách nhiệm phải thực chủ quyền quốc gia và dân chủ”6. Nguyên tắc đa hiện theo quy định của pháp luật4. Tòa án có quyền nguyên chính trị cho phép công dân có quyền tự xem xét lại (judicial review) các loại quyết định do chính kiến; công dân có quyền chỉ trách đường giải thích pháp luật; quyết định giải quyết vụ việc lối chính trị của chính phủ và công khai thể hiện thực tế (quyết định hành chính cá biệt) và quyết quan điểm của mình mà không bị coi là phạm định chính sách dựa trên các tiêu chuẩn bao gồm: pháp; cho phép sự tồn tại của nhiều đảng phái tinh hợp lý của quyết định; bằng chứng làm căn cứ chính trị. Các đảng phái chính trị tự do tranh cử cho việc giải quyết các vụ việc thực tê; và lý do trong các cuộc bầu cử Nghị viện, Tổng thống. Do của quá trình ban hành, các giải pháp lựa chọn có tồn tại chế độ đa nguyên chính trị và đa đảng nên đảm bảo tính hợp lý không5. Như vậy, tiêu chí để các nhà nước tư sản thừa nhận có đảng cầm quyền xem xét lại các quyết định hành chính của Tòa án và đảng đối lập. Đảng đối lập hôm nay có thể trở không chỉ là tính hợp pháp mà còn bao gồm cả tính thành đảng cầm quyền ngày mai và ngược lại. Chế hợp lý của các quyết định. độ đa đảng và cơ chế tồn tại các đảng đối lập bên 1.3. Nhân dân và các thiết chế bên ngoài nhà cạnh đảng cầm quyền trên chính trường quốc gia nước kiểm soát thực hiện quyền hành pháp khiến cho chính đảng cầm quyền muốn giữ được Hoạt động của các đảng phái kiểm soát thực chính quyền lâu dài thì phải luôn cảnh giác với hiện quyền hành pháp. những sai lầm, trì trệ, tham nhũng... vì đảng đối Ở Hoa Kỳ, các đảng phái chính trị vẫn tồn tại lập luôn luôn coi đó là cơ hội tốt để thay đổi vị thế và hoạt động. Hai đảng tồn tại lâu dài trong lịch sử chính trị của mình. 4 GS. Phạm Lệ Huyền (ĐH Texas A&M) (2017), Luật Hành chính của Hoa Kỳ: Cấu trúc và thách thức, Bài thuyết trình tại Hội thảo Luật Hành chính công (2017). 5 GS. Phạm Lệ Huyền (ĐH Texas A&M), Luật Hành chính của Hoa Kỳ: Cấu trúc và thách thức, Bài thuyết trình tại Hội thảo Luật Hành chính công. 6 Ban Biên tập dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 (2013), Một số vấn đề cơ bản của Hiến pháp các nước trên thế giới, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.386.
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP Nhân dân và xã hội dân sự kiểm soát thực hiện sang bên Viện trưởng Viện Công tố bên cạnh Tòa quyền hành pháp. phá án để khởi tố trước Tòa Công lý Cộng hòa. Quyền bầu cử của công dân. Ngoài quyền khiếu nại, Hiến pháp Cộng hòa Hiến pháp Hoa Kỳ quy định cụ thể về quyền nhân dân Trung Hoa còn quy định về quyền phê bầu cử của các công dân Hoa Kỳ sẽ không bị phủ bình, kiến nghị, tố cáo và những biện pháp bảo vệ nhận hoặc hạn chế, dựa vào lý do: (i) Chủng tộc, công dân, cũng như nghĩa vụ của công dân khi màu da hay tình trạng nô lệ trước đây; Không bị thực hiện quyền của mình, bao gồm các nội dung: phủ nhận hoặc hạn chế bởi Liên bang hoặc bất cứ (i) Công dân nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa bang nào với lý do giới tính; (iii) Quyền bầu cử có quyền phê bình và kiến nghị đối với bất kỳ cơ của các công dân Hoa Kỳ sẽ Quyền bầu cử của quan nhà nước hoặc nhân viên của cơ quan nhà công dân Hoa Kỳ trong các vòng bầu cử sơ bộ, nước; (ii) Công dân có quyền khiếu nại, tố cáo hoặc trong các cuộc bầu cử Tổng thống hay Phó hoặc tố giác bất kỳ hành vi không làm tròn trách Tổng thống, cuộc bầu đại cử tri để bầu Tổng thống, nhiệm, trái pháp luật của cơ quan nhà nước hoặc Phó Tổng thống, thượng nghị sĩ hay hạ nghị sĩ nhân viên cơ quan nhà nước, nhưng không được trong Nghị viên Liên bang, sẽ không bị phủ nhận phép bịa đặt hoặc bẻ cong sự thật để vu cáo hãm hoặc hạn chế bởi Liên bang hay một tiểu bang nào hại; (iii) Đối với khiếu nại, khiếu tố hoặc tố giác với lý do không có nộp thuế thân hoặc thuế khác; của công dân, cơ quan có liên quan phải điều tra rõ (iv) Quyền bầu cử của công dân Hoa Kỳ từ 18 tuổi sự việc, có trách nhiệm xử lý; (iv) Nghiêm cấm trở lên sẽ không bị tước bỏ hoặc hạn chế bởi Liên mọi hành vi khống chế, đả kích, báo thù. Những bang hay bất cứ bang nào với lý do tuổi tác. người bị thiệt hại do cơ quan nhà nước hoặc người Hiến pháp Cộng hòa Liên bang Nga quy định, công tác trong cơ quan nhà nước gây ra có quyền công dân Liên bang Nga có thể tự mình thực hiện đòi bồi thường theo các quy định pháp luật7. tất cả các quyền và nghĩa vụ của mình từ 18 tuổi Quyền tham gia trưng cầu ý dân. trở lên. Trong khi đó, công dân Nhật Bản từ 20 tuổi Các quốc gia đều đưa nội dung này vào Hiến trở lên có quyền bầu cử, từ 25 tuổi trở lên có quyền pháp như Cộng hòa Pháp quy định, chủ quyền ứng cử vào Hạ viện và từ 30 tuổi trở lên có quyền quốc gia thuộc về nhân dân. Nhân dân thực hiện ứng cử vào Thượng viện. chủ quyền của mình thông qua đại diện và thông Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân. qua con đường trưng cầu ý kiến nhân dân. Điều 16 Hiến pháp Nhật Bản quy định, mọi Hiến pháp Cộng hòa Liên bang Nga cũng công dân đều có quyền khiếu nại để đòi bồi thường khẳng định, công dân Liên bang Nga có quyền bầu thiệt hại, cách chức các công chức, kiến nghị áp và được bầu vào các cơ quan quyền lực nhà nước, dụng, hủy bỏ, sửa chữa đạo luật, quy tắc hành các cơ quan tự quản địa phương, cũng như tham chính hay khiếu nại trong các lĩnh vực khác; không gia trưng cầu ý dân,... người nào bị phân biệt đối xử vì ủng hộ các kiến Ở các nước trên thế giới, xã hội dân sự có vai nghị này. Mọi công dân khi bị thiệt hại vì bất kỳ trò đặc biệt trong việc kiểm soát quyền lực hành hành vi bất hợp pháp của công chức đều có quyền pháp. Xã hội dân sự, bao gồm tất cả các tổ chức, đòi Chính phủ bồi thường theo pháp luật. đoàn thể, cá nhân thực hiện vai trò bảo vệ các Cùng với nội dung trên, Hiến pháp Cộng hòa quyền và tự do của các thành viên trong xã hội. Xã Pháp cũng khẳng định, người nào bị thiệt hại do hành hội dân sự đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm vi phạm tội của thành viên Chính phủ gây ra trong soát đối với thực hiện quyền lực hành pháp nhằm khi thi hành công vụ có quyền gửi đơn kiện lên một bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của các thành Ủy ban giải quyết đơn thư khiếu nại. Ủy ban này có viên thông qua nhiều hình thức, như tham gia thảo quyền quyết định đình chỉ vụ việc hoặc chuyển hồ sơ luận, góp ý và quyết định các vấn đề của nhà nước, 7 Trung tâm Thông tin Thư viện, Nghiên cứu khoa học thuộc Văn phòng Quốc hội (2009), Tuyển tập Hiến pháp một số nước trên thế giới, Nxb Thống kê, Hà Nội, tr.120.
Soá 11/2020 - Naêm thöù möôøi laêm khiếu nại, tố cáo, khiếu kiện, thành lập các hội, Hiến pháp Hàn Quốc quy định: “Mọi công dân nhóm lợi ích, tự do biểu tình, tự do xuất bản, tự do đều có quyền tự do tư tưởng” (Điều 19); hoặc “Mọi ngôn luận về các vấn đề liên quan đến chính sách công dân đều có quyền tự do ngôn luận, tự do xuất hành pháp, tiếp cận các thông tin của nhà nước. bản, tự do hội họp và lập hội” (Điều 21). Nguyên tắc Thông qua các cơ quan truyền thông kiểm soát tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do thực hiện quyền hành pháp. xuất bản mặc dù không liên quan trực tiếp đến tổ Ở Hoa Kỳ, các cơ quan truyền thông đại chức bộ máy nhà nước nhưng lại liên quan trực tiếp chúng rất đa dạng và phần lớn thuộc về sở hữu tư đến chức năng quản lý của nhà nước. Nguyên tắc này nhân. Nó vừa có mục đích kinh doanh vừa có mục trên thực tế buộc chính phủ không được phép thiết đích chính trị và được coi là “quyền lực thứ tư” lập bất kỳ một hệ tư tưởng nào là hệ tư tưởng thống sau quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Các soái trong xã hội, không được can thiệp vào hoạt phương tiện truyền thông đại chúng luôn đóng động báo chí, xuất bản; tạo cho báo chí, công luận một vai trò quan trọng trong hoạt động chính trị, khả năng phê phán chính phủ khi chính phủ có những xã hội của nước Mỹ, có tác động, ảnh hưởng sâu quyết sách sai lầm, để xảy ra tham nhũng hoặc bê bối. sắc đến cả chính quyền và người dân, đặc biệt, nó Ở Nga, Điều 29 Hiến pháp Cộng hòa Liên bang Nga là công cụ xã hội có quyền lực mà các chủ thể khẳng định, tự do báo chí được bảo đảm “Cấm kiểm chính trị phải kiêng dè. Mặc dù, không thực hiện duyệt”9. Tương tự như vậy, Hiến pháp Nhật Bản ghi quyền lực theo sự phân công của hiến pháp nhưng nhận quyền tự do tụ họp, ngôn luận, báo chí và mọi các cơ quan truyền thông có thể định hướng được hình thức biểu đạt ý kiến đều được chấp nhận. Không công chúng và điều này khiến nó trở thành yếu tố có sự kiểm duyệt và sự tối mật trong các cách thức quan trọng trong đời sống chính trị, xã hội của truyền đạt thông tin được bảo đảm10. nước Mỹ8. Hiến pháp Hoa Kỳ quy định, Nghị 2. Một vài khuyến nghị cho Việt Nam qua viện không ban hành một đạo luật nào nhằm thiết nghiên cứu kiểm soát thực hiện quyền hành lập tôn giáo hoặc ngăn cấm tự do tín ngưỡng, pháp của một số nước trên thế giới ngôn luận, báo chí, quyền của dân chúng được Thứ nhất, qua nghiên cứu cho thấy, các quốc hội họp hòa bình và kiến nghị Chính phủ sửa gia đều quy định Nhân dân là chủ thể của quyền chữa những điều gây bất bình. lực nhà nước và đề cao chủ thể Nhân dân trong Ở Cộng hòa Pháp, báo chí là sản phẩm ra đời kiểm soát quyền hành pháp thể hiện trong các bản sớm, phát triển mạnh và đa dạng. báo của các đảng Hiến pháp của mình. Vì thế ở các nước dân chủ phái chính trị, các tôn giáo, các ngành, giới, hội, và pháp quyền đều ra đời thiết chế bảo vệ Hiến hiệp hội được hoạt động tự do nhằm tuyên truyền pháp chuyên trách như Hội đồng bảo hiến hay tư tưởng, quan điểm, đường lối công chúng. Tất cả Toà án Hiến pháp, hoặc giao cho Tòa án tối cao các tờ báo lớn đều có đài phát thanh riêng. Các cơ để phán xét các văn bản hoặc hành vi của cá nhân quan truyền thông của Pháp rất phong phú về thể người đứng đầu cơ quan hành pháp vi phạm Hiến loại với quy mô và sở hữu khác nhau. Điều khác pháp, luật. biệt với cơ quan truyền thông của các nước Anh - Lần đầu tiên, Hiến pháp năm 2013 đã quy định Mỹ (sở hữu tư nhân là chủ yếu) thì là ở Pháp, nhà việc xử lý vi phạm Hiến pháp tại Điều 119. Tuy nước trực tiếp quản lý một số hãng thông tấn, cơ nhiên, cơ chế xử lý văn bản Luật trái Hiến pháp quan báo chí và chi phối thông tin trên cả nước. vẫn chưa được làm rõ trong Luật ban hành văn bản 8 Trần Ngọc Đường (Chủ nhiệm) (2014), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng, hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước đối với việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp ở nước ta, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Hàn lâm khoa học xã hội, Hà Nội, tr. 59. 9 Trung tâm Thông tin Thư viện, Nghiên cứu khoa học thuộc Văn phòng Quốc hội (2009), Tuyển tập Hiến pháp một số nước trên thế giới, Nxb. Thống kê, Hà Nội, tr. 214-215. 10 Trung tâm Thông tin Thư viện, Nghiên cứu khoa học thuộc Văn phòng Quốc hội (2009), Tuyển tập Hiến pháp một số nước trên thế giới, Nxb. Thống kê, Hà Nội tr. 214-215.
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP quy phạm pháp luật. Do vậy, việc kế thừa những Tòa án nhân dân tối cao quyền xem xét và hủy bỏ nội dung đã từng được thảo luận đối với việc thành hay đình chỉ thi hành các quyết định hành chính lập cơ quan bảo vệ hiến pháp cần được tiếp tục quy phạm trái với Hiến pháp, pháp luật do chính nghiên cứu, nhằm xử lý những văn bản luật có liên quyền địa phương ban hành; nghiên cứu bổ sung quan đến quyền hành pháp không phù hợp với tiêu chí xem xét các quyết định hành chính/hành Hiến pháp theo nội dung các văn kiện Đại hội Đại vi hành chính ngoài tính hợp pháp còn đảm bảo biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng. tính hợp lý để có thể bảo đảm các quyết định hành Thứ hai, cần thể chế hóa các quyền Hiến định chính/hành vi hành chính được ban hành bởi các về dân chủ trực tiếp của Nhân dân như một số chủ thể phải đáp ứng cả tiêu chuẩn hợp lý (tính nước trên thế giới đã làm. Gần đây, cụ thể hóa Hiến khả thi, chi phí thực hiện, điều kiện thực hiện, các pháp năm 2013, Luật trưng cầu ý dân đã được giải pháp lựa chọn trong quyết định hay thực hiện thông qua năm 2015, song vẫn cần phải tiếp tục hành vi)./. hoàn thiện pháp luật về vấn đề này. TÀI LIỆU THAM KHẢO Thứ ba, cần nghiên cứu việc phát huy vai trò 1. Nguyễn Thị Hoài An (2019), Cơ chế pháp lý của đảng cầm quyền trong việc kiểm soát thực kiểm soát quyền lực nhà nước đối với việc thực hiện hiện quyền hành pháp song song với việc phát quyền hành pháp ở Việt Nam, Luận án Tiến sỹ Luật, huy vai trò giám sát, phản biện xã hội với tư cách Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. là một tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của 2. Ban biên tập dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm nhân dân. 1992 (2013), Một số vấn đề cơ bản của Hiến pháp Thứ tư, kiểm soát thực hiện quyền hành pháp các nước trên thế giới, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà ở các nước coi trọng quyền kiểm soát hành pháp Nội, tr.386. của nghị viện tại nghị trường bằng các phương 3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện thức chất vấn, đàn hạch, điều trần, bỏ phiếu bất tín Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. Chính nhiệm... Ở nước ta, kiểm soát thực hiện quyền trị quốc gia, Hà Nội, tr. 126-127. hành pháp không sử dụng kiềm chế và đối trọng 4. Trần Ngọc Đường (Chủ nhiệm) (2014), Cơ giữa lập pháp và hành pháp thì cần phải tăng sở lý luận và thực tiễn xây dựng, hoàn thiện cơ chế cường các hoạt động giám sát tối cao Quốc hội tại kiểm soát quyền lực nhà nước đối với việc thực các kỳ họp như chất vấn, bỏ phiếu tín nhiệm, giám hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp ở sát tối cao theo chuyên đề. nước ta, Đề tài khoa học cấp Bộ, Viện Hàn lâm Thứ năm, kiểm soát thực hiện quyền hành khoa học xã hội, Hà Nội, tr.60. pháp ở các nước coi trọng vai trò của Tòa án. Ở 5. TS. Phan Thị Lan Hương (2019), Kiểm soát nước ta, mặc dù Luật tố tụng hành chính năm 2015 thực hiện quyền hành pháp của tòa án Hoa Kỳ và đã thực hiện cải cách về thẩm quyền xét xử của một số khuyến nghị cho Việt Nam, Tạp chí Nghiên Tòa hành chính thông qua việc tăng cường tính độc cứu Lập pháp số 17 (393), tháng 8/2019. lập của thẩm phán trong xét xử vụ án hành chính. 6. GS. Phạm Lệ Huyền (ĐH Texas A&M) Tuy nhiên, để đảm bảo kiểm soát thực hiện (2017), Luật hành chính của Hoa Kỳ: Cấu trúc và quyền hành pháp một cách hiệu quả hơn thông thách thức, Bài thuyết trình tại Hội thảo Luật Hành qua hoạt động xét xử của Tòa án, cần thực hiện chính công. một số giải pháp như mở rộng thẩm quyền của 7. Trung tâm Thông tin Thư viện, Nghiên cứu Tòa án trong xét xử các vụ án hành chính, nghĩa khoa học thuộc Văn phòng Quốc hội (2009), Tuyển là cần nghiên cứu quy định các quyết định chính tập Hiến pháp một số nước trên thế giới, Nxb. sách (quyết định phê duyệt quy hoạch, quyết định Thống kê, Hà Nội, tr.120. thay cây xanh đô thị - những quyết định có liên 8. Thái Vĩnh Thắng (2010), Nhà nước và Pháp quan đến nhiều người) cũng là đối tượng thuộc luật tư sản đương đại - lý luận và thực tiễn, Nxb thẩm quyền xét xử của Tòa hành chính; trao cho Tư pháp, Hà Nội, tr.215.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

CEO.17: Bộ Tài Liệu Tiêu Chuẩn ISO 9000 Trong Doanh Nghiệp Sản Xuất

36 tài liệu

2073 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.